Preventie & Remediëring

Transcriptie

1 Prvnti & Rmdiëring van ls- & spllingproblmn n laagglttrdhid - vidnc basd - primair ondrwijs n l z

2 Prvnti n Rmdiëring van ls- & spllingproblmn Lsproblmn: grot problmn! God kunnn lzn n schrijvn is van grot waard in onz knnismaatschappij. Toch vrlaat n kwart van d lrlingn d basisschool mt n lsachtrstand van tw jaar of mr.1 Dat zijn jaarlijk ca laagglttrdn. Zo n 10% kan zlfs functionl analfabt gnomd wordn, wat wil zggn dat di lrlingn moit hbbn om d nvoudigst ls- n schrijftakn naar bhorn t vrvulln.2 30% van d grop 3 lrlingn lrt nit god lzn.3 Landlijk krijgt ca. 8% van d basisschoollrlingn d diagnos dyslxi. Dit is tw kr zovl als d wtnschapplijk n maatschapplijk vrantwoord norm. Vl lsachtrstandn zijn t voorkomn mt god n ffctif lsondrwijs. D vrschilln tussn lrlingn hangn samn mt d inrichting van ht ondrwijs. D tijd di scholn uittrkkn voor tchnisch lzn, vrschilt strk. Juist zwakk lzrs hbbn vl baat bij xtra tijd voor ofning n instructi, di nit idr school hn kan gvn. Voorkomn is btr dan gnzn Evidnc basd ondrzok laat zin dat ht aantal lrlingn mt lsproblmn aanzinlijk kan wordn truggbracht door vrogtijdig intrvniërn. Mt ht intrvntiprogramma Bouw! bidt u prvntif hulp aan lrlingn di risico lopn of waarbij ht lzn moizaam op gang komt. Wtnschapplijk is aangtoond dat lsproblmn mt ruim 60% afnmn. Dz aanpak is ffctivr dan d huidig wrkwijz van achtraf rmdiërn als r achtrstandn zijn ontstaan. Voor lrlingn bij wi n achtrstand is ontstaan, is zondr draln dolgricht, ffctiv rmdiërnd hulp gbodn. Lrlingn di rdr god mkwamn maar toch uit blijkn t valln bij bpaald lsmoilijkhdn, zijn god gholpn mt xtra uitlg n gricht ofningn. Lttrstad bidt n groot scala van ofningn van vrschillnd woordmoilijkhdn. Afhanklijk van d bhoft, kunnn dz ofningn als xtra tot zr intnsif wordn aangbodn. D lrkracht of RT r hft d rgi n bhoudt ht ovrzicht. Om voor diagnostik n dyslxi zorg/bhandling in aanmrking t komn, gldt als is dat ffctiv bgliding is uitgvord op zorgnivau 3. Dat wil zggn dat r voldond bwijs is glvrd voor didactisch rsistnti. Ggvns ovr d uitgvord ofningn n rsultatn motn systmatisch wordn vrzamld. Mits corrct uitgvord, voldon aan dz isn: Prvnti mt Bouw! Rmdiëring mt Lttrstad. Mastrplan Dyslxi ovr zorgnivaus Op basis van obsrvatis n totsrsultatn bpaalt d lrkracht bij wlk vaardighid of vaardighdn n lrling xtra ofning n bgliding nodig hft. Naast ht vaststlln wat r gofnd mot wordn, wordt bslotn hovl ofning n lrling nodig hft. Ho rnstigr ht problm, ds t intnsivr d xtra bgliding mot zijn om t voorkomn dat lrlingn vrdr achtrop rakn. Bij intnsivring van ht lrstofaanbod sprkn w van zorg op nivau 2 (xtra zorg in d gropssituati door uitbriding van instructi- n ofntijd), bij xtra bgliding di daar nog bovnop komt sprkn w van zorg op nivau 3 (spcifik intrvntis ondrstund n/of uitgvord door d zorgspcialist in d school). 1 Inspcti, 2017; Schijf, Van dr Schoot, 2008; Vrnooy, Vrnooy, 2016 Voor risicolrlingn is prvnti aangwzn. Voor all lrlingn gldt dat als r achtrstand ontstaat, dat di zondr uitstl mot wordn aangpakt. Als lrlingn mt ls- of spllingproblmn pas in grop 4 gsignalrd wordn, wordt ht hl moilijk om d achtrstand in t haln.

3 Bouw! n Lttrstad Bouw! Intrvntiprogramma tr prvnti van lsproblmn bij risicolrlingn in grop 2 t/m 4 Bouw! is n computrgstuurd n tutor-ondrstund lsprogramma dat is ontwikkld door d Univrsitit van Amstrdam om risicolrlingn t ondrstunn bij d basis princips van ht lzn. Doordat Bouw! d fass van ht voorbridnd, aanvanklijk lzn n d start van ht voortgzt lzn omvat is ht n complt aanvulling op ht curriculum in grop 2 t/m 4. In ht bgin ofnn lrlingn o.a. splndrwijs mt lttrs, klankn n rijm. Op grond van ht princip van minimal pairing (bijv. pit, kit, kat, pot, tot) wordt n vlott woordhrknning gstimulrd bij risicolzrs. Risicolzrs hbbn bhoft aan hrhaling n individul dirct fdback n ondrstuning. D inhoud van d lssn wordt hrhaald totdat lrlingn zich d vaardighdn hbbn igngmaakt. Bouw! is zo ontworpn dat lrlingn door nit-profssionl tutorn kunnn wordn ondrstund. Op dz manir wordt d lrkracht ontlast n wordn lrlingn individul bglid. Ht is d rst mthod di zich richt op prvnti; lsproblmn zovl moglijk voorkomn voordat dz zich voordon. Ht programma is ook n diagnostisch middl; ht houdt bij wat r is gofnd n wlk vordringn r zijn gmaakt. Effctiv aanpak Bouw! wordt knmrkt door: Prvntiv start in grop 2 of bgin grop 3 of als ht automatisrn van ht lzn moizaam gaat. Lsproblmn zovl moglijk voorkomn voordat dz zich voordon. Voortztting van d ondrstuning. Uit ondrzok blk dat d ffctn voor vloind n vlot lzn nig tijd nodig hbbn in tgnstlling tot ht vrbtrn van d bginnnd lsvaardighdn. Op thori gbasrd totaal-lsprogramma mt mr dan 500 gstructurrd onlin ofningn di op school n thuis kunnn wordn gdaan. Individul bglid ofning, dirct fdback n motionl ondrstuning door tutors (oudrs, oudr lrlingn, vrijwilligrs, ondrwijsassistntn of stagiairs). In ht programma wordt mt tussntotsn bpaald wat n lrling bhrst. Op basis daarvan wordt bpaald of (a) hrhaling van bpaald stof nodig is, (b) lrlingn doorgaan volgns plan, (c) lrlingn ht programma vrsnld kunnn afrondn of uitstromn. D totsn wordn door d IB r, lsspcialist of lrkracht afgnomn. Indicati van d mat van d didactisch rsponsivitit van n lrling d.m.v. digital logbokn. Ht programma houdt bij wat r is gofnd n wlk vordringn r zijn gmaakt. Bouw! is n rknd n gstandaardisrd programma dat vrogtijdig n langdurig kan wordn ingzt op zorgnivau 3. Mt ht intrvntiprogramma Bouw! bidt u prvntif hulp aan lrlingn di risico lopn. Wtnschapplijk is aangtoond dat lsproblmn mt ruim 60% afnmn.1 Dz aanpak is ffctivr dan rmdiërn als achtrstandn zijn ontstaan, di dan mstal nit mr volldig wordn inghaald. Bouw! d noodzaak voor rmdial taching. Bouw! zorgt voor btr lzrs n n afnam van 60-65% in D/E catgori (Figuur 1). Bouw! vrmindrt ht aantal diagnoss dyslxi n d instroom naar dyslxibhandling buitn d school mt ruim 60%. Figuur 1. Vrbtring kwantitit/kwalitit van prvntif togpast nivau 3 (individu) bvordrt convrgnt diffrntiati laagglttrd n rnstig dyslctisch Mt ht intrvntiprogramma Bouw! kist uw school voor n modrn, prvntiv n kostnffctiv aanpak om d problmn mt lsachtrstandn, laagglttrdhid n dyslxi ffctif trug t dringn. 1 Rgtvoort, 2013, Zijlstra, 2015; Van dr Lij, 2016 Bron: Van dr Lij 2016

4 Prvnti n Rmdiëring van ls- & spllingproblmn Voor wi is Bouw! gschikt? Op zorgnivau 2 n zorgnivau 3: Risicolrlingn di in grop 2 of aan ht bgin van grop 3 laag scorn op d scrning bginnnd glttrdhid n/of d Hrfstsignalring. Zwakk lzrs waarbij ht automatisrn van ht lzn moizaam gaat (grop 3-4). Vrstrking van ht lsondrwijs: voor scholn mt vl lszwakk lrlingn (grop 3-4/5). Voor lrlingn mt Ndrlands als 2 taal (NT2) achtrgrond (grop 3-5) of niuwkomrs (zoals vluchtlingkindrn). Bouw! Implmntatipartnrs D volgnd ondrwijsadvisburau s n bhandlinstitutn zijn gcrtificrd Bouw! Implmntatipartnr: Ht ABC, Lstalnt, IJsslgrop, Opdidakt, E-Vizir n d Edvntur ldn BCO Ondrwijsadvis, Edux, Ds. G.H. Krstncntrum, Marant, OBD Noordwst, Pristr Educati, RPC2, Schoolbgliding Zaanstrk Watrland, Stichting HCO, Stichting Ondrwijsadvis n Timpaan. En brd gdragn standaard Mastrplan Dyslxi n d bij ht NKD aangslotn bhandlinstitutn rknnn Bouw! als n zorgnivau 3 intrvnti di nodig is om t kunnn doorvrwijzn naar n bhandlinstituut. Divrs gmntn gvn voor Bouw! n vrgoding aan Samnwrkingsvrbandn Passnd Ondrwijs. Lxima hlpt u graag om Bouw! t implmntrn n vrzorgt cursussn voor Bouw! Coördinatorn n Bouw! Tutorn (gcrtificrd). Kostnbsparnd En uro gïnvstrd in Bouw! lvrt in d Jugdzorg n bsparing van uro op. Cursussn Bouw! Coördinator Voor IB rs di d knnis n vaardighdn willn hbbn om Bouw! ffctif op hun school in t kunnn zttn. Bouw! Tutor Voor vrijwilligrs, (ondrwijs)assistntn, (groot)oudrs n oudr lrlingn di Bouw! lrlingn god willn kunnn bglidn. Mooi vido Ht wrkn mt Bouw!: Zi ook

5 Bouw! n Lttrstad Lttrstad Complt, gdgn, onlin, vidnc basd mthod voor passnd ls- n spllingondrwijs in grop 3 t/m 5 Lttrstad is n ffctiv, gdgn, systmatisch n complt mthod waarm al tinduizndn lrlingn hbbn lrn lzn n splln. D onlin vrsi van Lttrstad bidt optimal moglijkhdn om lrlingn di moit hbbn om zich dz vaardighdn ign t makn, t ondrstunn. Mt d instaptots kan ht startnivau wordn bpaald. D lrling kan zlfstandig in ht programma wrkn. Ht programma wrkt op computr n op tablt n is gschikt voor instructi op ht digibord. Er is n uitgbrid onlin uitlg van d mthod n r zijn cursussn om mt ht programma t lrn wrkn. Achtrgrond Lttrstad is d analytisch-synthtisch mthod di al in 1976 vrschn n n blangrijk stmpl op ht ls- n spllingondrwijs hft gdrukt. Ht was d rst mthod di consqunt vanuit lrpsychologisch princips ht lsondrwijs opztt. Harmn Koorman, d man achtr Lttrstad, introducrd ht hakkn n plakkn. Lttrstad hft n strk koppling tussn ht lzn n splln. Ht is n zr gstructurrd wijz van wrkn. D onlin mthod is sinds 2014 bschikbaar. Lttrstad lrrouts Lttrstad bidt diffrntiatimoglijkhdn mt vijf lrrouts n vrschillnd instapnivaus di door d lrkracht of RT r voor lk lrling individul kunnn wordn bpaald. Lttrstad is uitstknd mthod-ovrstijgnd inztbaar als xtra ondrstuning op zorgnivau 2 of 3 bij ls- n/of spllingproblmn. D lrling kan d onlin ofningn zlfstandig makn, op school n thuis. D lrkracht of RT r kan diagnostisch totsn afnmn, n ind- of tussndol bpaln n d vordringn volgn. Lttrstad Voor wi is Lttrstad bdold? Schoolbrd is prvnti d mst ffctiv aanpak bij ls- n spllingproblmn. Soms is ht t laat voor prvnti of hft d prvntiv mthod onvoldond ffct ghad. Dan kan hl god Lttrstad wordn ingzt. Lttrstad is n ffctiv mthod voor gricht instructi aan lrlingn mt vrschillnd uitdagingn bij lrn lzn n splln, zoals: Lrlingn di (ondanks prvntiv, intnsiv, gricht ofning) zwak scorn op lzn. Niuwkomrs of NT2-lrlingn di mt n lsof spllingsachtrstand op school komn n xtra ondrstuning nodig hbbn bij ht lrn lzn n/of splln. Bij vrlngd instructi: Lttrstad bidt n systmatisch aanpak di d lrkracht in staat stlt ffctif t diffrntiërn (grop 2-4 zorgnivau 2). Tr vrstrking van ht spllingondrwijs: bijvoorbld voor scholn mt vl taalzwakk lrlingn (grop 4-5 zorgnivau 2). Als rmdiërnd mthod: voor d (zr) zwakk lrlingn bij wi achtrstandn ontstaan of d lrlingn di bij d vrog scrning gmist wrdn (ind grop 3-5 zorgnivau 3). lrn lzn zlfstandig lrn lzn grondig lrwg snll lrwg vilig lrn lzn Rmdial Taching taching Lttrbord lrn splln sluit aan op lsmthod Vilig lrn lzn (zorgnivau 2 n 3) ondrstuning bij spcifik lsproblmn (zorgnivau 3) spllingmthod (zorgnivau 2 n 3) Zi ook n

6 Prvnti n Rmdiëring van ls- & spllingproblmn Groiplan voor ls- & spllingproblmn VVE grop 1 grop 2 grop 3 grop 4 grop 5 maand: 9 10/ /2 3/4 5/6 7/8 9 10/ /2 3/4 5/6 7/8 9 10/ /2 3/4 5/6 7/8 9 10/ /2 3/4 5/6 7/8 9 10/ /2 3/4 5/6 7/8 mtingn: S1 S2 S3 H1 T1 T2/S4 T2 H3 T3 H VO MBO HO Wrk prvnti compnsrn* Alina, Kurzwil 3000, Sprint, Rad&Writ bhandln Bhandling dyslxi (zorgnivau 4) rmdiërn Lttrstad (zorgnivau 2 of 3) lzn n splln Bouw! tutorlzn (zorgnivau 2 of 3) God (voorbridnd) lsondrwijs S = Scrningsinstrumnt bginnnd glttrdhid H = Hoofdmting LVS T = Tussnmting In dit schma zijn d opnvolgnd stappn wrggvn di nodig zijn om Risicolzrs tijdig t signalrn (scrning). Tijdig t startn mt d prvntiv intrvnti Bouw! Zo nodig ffctiv rmdiëring mt Lttrstad in t zttn. T vrwijzn voor diagnostik n bhandling van dyslxi. Compnsrnd softwar to t wijzn*. * Indicatis voor ht voorschrijvn of towijzn van compnsrnd dyslxisoftwar zijn: zodra d diagnos dyslxi is gstld n vrdr lrachtrstandn motn wordn voorkomn (grop 5) tijdns n na d bhandling om d bhandlffctn t vrstrkn n bhoudn (grop 5/6) indin d bhandling onvoldond ffct hft (bij ca. 30% van d kindrn) (grop 6) voor ht vrmindrn van d afhanklijkhid van klasgnootjs, lrkracht of oudrs n ht vrgrotn van d zlfstandighid (grop 5-8) als ht zlfvrtrouwn n/of lsplzir mot wordn gstimulrd (d fl-good factor ) tr voorbriding op ht voortgzt ondrwijs (start in grop 7/8) om d niuw takn in ht voortgzt ondrwijs, o.a. mt ht lrn van vrmd taln, aan t kunnn (brugklas) om d bnodigd tijd voor huiswrk tot rdlijk proportis trug t brngn als d lngt van tkstn onvnrdig vl tijd vrgn om t lzn (VO, MBO, HO) voor n rlijk kans om bij profwrkn n xamns op ign intllctul nivau t prstrn altijd: indin lrachtrstandn ontstaan, faalangst optrdt of d druk van school n t grot blasting vormt. Ht dol is altijd ht zo god moglijk wgnmn van d blmmringn di wordn rvarn als gvolg van d lsn/of spllingproblmn. Ook lrlingn zondr d diagnos dyslxi kunnn baat hbbn bij dz softwar.

7 Bouw! n Lttrstad Bovnschools Arrangmntn Lxima bidt u op maat gsndn bovnschools arrangmntn. Prvnti van Lsproblmn mt ht intrvntiprogramma Bouw! (zorgnivau 2 n 3). Effctif Rmdiërn van Ls- n spllingproblmn mt Lttrstad (zorgnivau 2 n 3). Dyslxiblid n ht optimaal inzttn van d compnsrnd softwar Alina, Kurzwil 3000, Rad&Writ of Sprint. Ht concpt van ht Lxima Bovnschools Arrangmnt is gbasrd op ht Vir in Balans -modl van Knnisnt. Lxima hft vl rvaring mt dz succsvoll aanpak, al mr dan scholn nmn dl. Ht Lxima Bovnschools Arrangmnt btknt mr don mt mindr gld door: knnisontwikkling lsondrwijs prvnti in plaats van rmdiërn ffctif rmdiërn als ht nodig is tijdig n nit onnodig vrwijzn naar dyslxizorg optimaal inzttn dyslxisoftwar samnwrkn n kansn bnuttn Lxima hlpt u hir graag bij n bidt n structurl bovnschools oplossing di fficiënt t implmntrn is n di bovnal d fl-good factor bij lrlingn, oudrs n lrkrachtn vrhoogt. En god grgissrd bundling van krachtn lvrt grotr lropbrngstn op. Tglijkrtijd wordt ht dyslxiblid voor n langr priod gborgd. Rsultaat: mindr uitval door lsachtrstandn, ht plzir in lrn nmt to, lrlingn kunnn school n studi btr volhoudn, ls- n lrprstatis vrbtrn én d school ralisrt bsparingn in tijd n gld. Ho wrkt ht? In all arrangmntn wordn op d door u gwnst manir componntn gïmplmntrd n gborgd door god doordacht structurl ondrstuning ovr mrdr jarn. Inhoudlijk wordt ht bovnschools arrangmnt afgstmd mt d xprts (IB rs/lrlingnbglidrs/ict r). D ovrnkomst wordt afgslotn mt d ovrkoplnd organisati (bstuur/schoolbstuur of samnwrkingsvrband), zodat bstuurlijk commitmnt gwaarborgd is. Door d gzamnlijk aanpak n d trajctbgliding van Lxima hbbn individul scholn optimaal profijt. Wat lvrt ht op? Mt ht intrvntiprogramma Bouw!: - voorkomt u dat d risicolrlingn (25%) in grop 2 t/m 4 onnodig lsachtrstandn oplopn n - nmt ht aantal (onnodig) diagnoss dyslxi af mt mr dan 60%. Mt ht programma Lttrstad bidt u ffctif xtra ondrstuning in d klas op zorgnivau 2 of rmdiëring op zorgnivau 3. Mt ht inzttn van d compnsrnd dyslxisoftwar van Lxima (Alina, Kurzwil 3000, Rad&Writ of Sprint) maakt u lrlingn mt dyslxi zlfrdzaam n stlt u hn in staat t prstrn op ign intlligntinivau n wr zlfvrtrouwn t ontwikkln. ik zouw nt zo god willn zijn als andr kindrn (lrling) Daan rvaart nu dat hij ook rsultatn kan bokn op d vakkn waar hij voorhn rg vl moit voor most don. (lrkracht) Oudrs gvn aan dat ht lrn thuis makklijkr gaat nu hij ht zlf via Kurzwil kan n nit mt oudrs hoft t zittn. (lrkracht) Hij bgrijpt tkstn vl maln btr. Vooral zijn bgrijpnd lzn wordt hirdoor vrbtrd. (lrkracht)

8 L ma hlpt groin als lzn & lrn haprn r n l compnsrn & n l z rmdiërn prvnti Lxima Acadmi cursussn mastrclasss National Dyslxi Confrnti National SEN Confrnti Ondrwijsadvis consultancy projctmanagmnt Vraag ook naar onz brochur Compnsrnd softwar voor dyslxi, ls- & spllingproblmn n laagglttrdhid 7 Kastanjlaan AN Lusdn Tl info@lxima.nl