Evaluatie project Buurtbemiddeling 2015/2016:

Transcriptie

1 Evaluatie project Buurtbemiddeling 2015/2016: 1. Inleiding Buurtbemiddeling in wijken of buurten kan worden ingezet bij conflicten in die gevallen waar er van een strafbaar feit nog geen sprake is. De problemen en conflicten die in aanmerking komen voor Buurtbemiddeling zijn te licht voor een formeel optreden door politie of justitie. Buurtbemiddeling bemiddelt in allerlei conflicten, zoals geluidsoverlast, vandalisme, vernielingen, intimidatie en burenruzies. Met ondersteuning van een coördinator kunnen getrainde vrijwilligers deze bemiddeling aanbieden. Uitgangspunt is dat de betrokken partijen gemotiveerd zijn om samen tot een oplossing te komen. Organisaties en professionals, zoals de politie of de woningstichting, kunnen burgers verwijzen naar Buurtbemiddeling. Burgers nemen echter zelf contact op met Buurtbemiddeling via de coördinator. Een voorwaarde is dat mensen in alle gevallen vrijwillig deelnemen. 2. Het project Buurtbemiddeling in de gemeente Bladel In het najaar van 2014 heeft het college van de gemeente Bladel besloten om het project Buurtbemiddeling voor een periode van twee jaar binnen de gemeentegrenzen uit te voeren. Woningstichting de Zaligheden heeft dit project financieel voor een deel ondersteund. De jaren 2015 en 2016 zijn aangemerkt als pilotperiode, waarin de kwalitatieve en inhoudelijke aansturing van de vrijwilligers plaatsvindt door een gecertificeerd MfN mediator van het GOW welzijnswerk. De werkzaamheden van deze welzijnsorganisatie betreffen onder meer de scholing van de vrijwilligers, de intervisie, het meelopen als mediator bij lastige casussen en de werving en selectie van vrijwillige buurtbemiddelaars in samenwerking met de coördinator. De administratieve en organisatorische aansturing vindt plaats door de coördinator Buurtbemiddeling, Ton Spanjers. Dit betreft een eerste intakegesprek, het aannemen en registreren van meldingen en het doorzetten van de meldingen naar de vrijwilligers. In totaal zijn er binnen de gemeente Bladel zes personen opgeleid tot buurtbemiddelaar. Zij hebben twee cursusdagen bijgewoond op 9 en 10 januari 2015 van het geregistreerde en gecertificeerde bureau Zon. De coördinator heeft tevens een opleiding gevolgd, maar treedt niet actief op als bemiddelaar om de onafhankelijkheid van de gemeente te waarborgen. Een bemiddelingstraject met betrekking tot Buurtbemiddeling in de gemeente Bladel verloopt in een aantal stappen: - Na een melding of verzoek bespreekt de coördinator met de meldende partij of het probleem geschikt is voor Buurtbemiddeling. Niet alle zaken worden en kunnen namelijk door Buurtbemiddeling opgepakt worden, zoals verslavingsproblematiek, arbeidsconflicten en zaken die reeds in een juridisch traject zitten. - Er worden twee bemiddelaars ingeschakeld indien het probleem geschikt is voor Buurtbemiddeling. Deze bemiddelaars nemen contact op met de meldende partij en met de andere partij en voeren met beide partijen een intakegesprek. Met name aan de tweede partij wordt gevraagd of zij mee wil werken aan Buurtbemiddeling. - De partijen komen bij elkaar voor een bemiddelingsgesprek op neutraal terrein indien zij mee willen werken aan Buurtbemiddeling. De coördinator reserveert hiervoor de gewenste locatie. Dit gesprek wordt onder vooraf overeengekomen afspraken gevoerd, zoals een respectvol verloop van het gesprek en een vrijwillige deelname van beide partijen. - Indien mogelijk wordt er een passende oplossing bedacht door de partijen zelf en wordt deze oplossing schriftelijk vastgelegd. De bemiddelaars stellen zich neutraal en onafhankelijk op tijdens dit bemiddelingsbesprek, maar geven wel sturing aan het gesprek en hebben dus een ondersteunende rol. - Na een paar maanden nemen de bemiddelaars contact op met de partijen om te horen hoe het gaat, om te informeren of de overeengekomen afspraken worden nageleefd en om te horen of de rust is teruggekeerd. - Indien gewenst, kan er een vervolggesprek ingepland worden. De officiële aftrap van het project Buurtbemiddeling heeft in februari 2015 plaatsgevonden. Het collegebesluit gaat uit van een planning waarbij het project een half jaar voor het aflopen van de pilotperiode geëvalueerd wordt. Deze evaluatie vindt tevens plaats om te inventariseren of en op welke wijze er een vervolg gegeven kan worden aan het project Buurtbemiddeling. 3. Opzet van de evaluatie De evaluatie bestaat uit drie onderdelen, namelijk: - Paragrafen 4, 5 en 6: een weergave van de kwantitatieve gegevens over de hulpvragen, de bemiddelingsgesprekken en de resultaten van de trajecten 1

2 - Paragraaf 7: een weergave van de kwalitatieve gegevens over de ervaringen van de buurtbewoners die aan Buurtbemiddeling hebben deelgenomen, de bemiddelaars, de coördinator Buurtbemiddeling, Woningstichting de Zaligheden en de mediator kwaliteitsbewaking van het GOW Welzijnswerk. - Paragraaf 8: Conclusies naar aanleiding van de gegevens in de evaluatie. 4. Aard en omvang van de hulpvragen Aantal hulpvragen Gedurende het jaar 2015 zijn er 28 contacten met betrekking tot Buurtbemiddeling geweest. In het eerste en het 2 e kwartaal van 2016 zijn er 18 contacten geweest met betrekking tot Buurtbemiddeling. Dit kunnen aanmeldingen voor een intakegesprek zijn door een van de partijen, dan wel contacten met andere instanties zoals de politie en de Woningstichting. De aard en de ernst van de meldingen De aard van de meldingen ligt grotendeels binnen de volgende groepen: - Straatconflict Arbeidsconflict 1 - Erfafscheiding Algemene burenoverlast Blaffende honden 2 - Parkeerproblematiek Geluidsoverlast 2 - Pesten/lastig vallen 2 - Overlast houtkachel 2 - Overhangende takken e.d. 2 - Belediging 1 Aantal hulpvragen wel/niet op eigen initiatief Een aantal burgers met hulpvragen zijn doorverwezen door derden. Afspraak in deze is dat de partij die om hulp vraagt zelf contact legt met de gemeentelijke coördinator. Dit houdt in dat het initiatief duidelijk bij de verzoekers ligt. Belangrijke verwijzers De belangrijkste verwijzers zijn de Wijkagenten, Woningstichting de Zaligheden en de Buurtpreventie coördinatoren en contactpersonen. Aantal hulpvragen wel/niet in behandeling genomen 2015 In 2015 zijn er 28 hulpvragen geweest. In zeven van de 28 gevallen is er na de hulpvraag geen verzoek meer gekomen om bemiddeling op te pakken. Drie zaken zijn verwezen naar de gemeentelijke handhaver. Dit betrof overlast blaffende honden en overlast houtkachel (1 e + 2 e kwartaal) - Afspraken gemaakt na bemiddelingsgesprek 2 - Afgebroken door de tweede partij 2 - Na intake zaak teruggegeven/zelf actie ondernemen 5 - Na aanmelding derde partij geen reactie 2 - Na opgevraagde informatie bij de derde partij zaak afgehandeld 2 - Geen zaak Buurtbemiddeling 3 - Openstaande zaken 2 Verdeling over de wijken/dorpen - Bladel Hapert Hoogeloon Netersel 1 - Casteren - - Reusel In 2015 en in 2016 is er een hulpvraag vanuit de gemeente Reusel gekomen voor Buurtbemiddeling Bladel. In 2016 hoefde de hulpvraag uiteindelijk niet in behandeling genomen te worden. In 2015 is de hulpvraag uit Reusel wel in behandeling genomen en hiervoor is een nota gestuurd naar de gemeente Reusel. 2

3 5. Aard en omvang van de gesprekken In 2015 hebben er 22 intakegesprekken plaatsgevonden. Dit heeft in vijftien gevallen geleid tot een gesprek met partijen. In zes gevallen heeft daarna een bemiddelingsgesprek plaatsgevonden met beide partijen. Aard deelnemers De aard van de deelnemers is grofweg als volgt weer te geven: - Buren Arbeidsrechtelijk 1 - Familie 2 - Buurtgenoot Resultaten van de bemiddelingstrajecten Van de zes bemiddelingsgesprekken in 2015 hebben vier gevallen geleid tot een geheel of gedeeltelijk positief resultaat. Eén keer werd na het gesprek besloten de zaak voor te leggen aan rechtsbijstand en één keer werd de bemiddeling stopgezet. 7. Ervaringen De communicatie tussen de buurtbemiddelaars en de coördinator verloopt soepel. Zij weten elkaar te vinden en er vindt een tussentijdse terugkoppeling plaats. Bovendien verloopt de communicatie tussen de coördinator en de mediator kwaliteitsbewaking van het GOW Welzijnswerk prettig en constructief. De buurtbemiddelaars geven tevens aan dat de communicatie met de mediator als constructief en opbouwend ervaren wordt. Zo vindt er regelmatig telefonisch overleg plaats over hoe de zaken aangepakt kunnen worden. Bovendien is de mediator bij de eerste bemiddeling samen met de bemiddelaars op gesprek geweest om het proces mee te begeleiden. Daarnaast hebben er telefonisch of per mail overleggen plaatsgevonden op casusniveau indien nodig. Bovendien heeft er vier keer een intervisiebijeenkomst plaatsgevonden met alle bemiddelaars, de coördinator en de mediator. Tijdens deze bijeenkomsten is casuïstiek besproken en de vragen die leefden bij de bemiddelaars. Mede door het overleg met de mediator hebben de bemiddelaars het idee dat zij een positieve ontwikkeling doorgemaakt hebben met betrekking tot de omgang met conflicten tussen partijen. De bemiddelaars hebben deze ontwikkeling tevens doorgemaakt door middel van de scholing met betrekking tot buurtbemiddeling. De bemiddelaars geven namelijk aan dat de basiscursus Buurtbemiddeling als een goede basis ervaren wordt om de functie van buurtbemiddelaar uit te kunnen voeren. Het cursusmateriaal is duidelijk en functioneert tevens als praktisch naslagwerk. Scholing draagt in positieve zin bij aan de kwaliteitsontwikkeling, persoonlijke ontwikkeling van buurtbemiddelaars en aan de resultaten. Door de vrijwillige buurtbemiddelaars jaarlijks een training te geven, blijven zij bij op het vakgebied van bemiddeling. GOW Welzijnswerk huurt jaarlijks een gecertificeerd trainer in die erkend is door het CCV en Mediation federatie Nederland (MfN). Enkele bemiddelaars geven aan dat zij interesse hebben in een verdiepende cursus om bij te kunnen dragen aan de verhoging van het slagingspercentage van de intakegesprekken en de bemiddelingen. De bemiddelaars geven namelijk aan dat zij het gevoel hebben dat een deel van de zaken waaraan zij een bijdrage hebben geleverd geen succesvolle bemiddeling als resultaat heeft opgeleverd. Hierbij speelt incidenteel mee dat de problematiek van een casus in de loop van het traject door de zwaarte minder geschikt blijkt te zijn voor Buurtbemiddeling, zoals een casus waarin psychische problematiek een rol speelt. Ondanks dat niet alle cases resulteren in een succesvolle bemiddeling, boekt Buurtbemiddeling zeker resultaten. De cases zijn niet allemaal direct door buurtbemiddeling op te lossen, maar de betrokken bewoners worden er wel door aan het denken gezet. De betrokken burgers worden aangespoord om over het conflict na te denken en om de andere partij aan te spreken. Bovendien kunnen burgers door middel van Buurtbemiddeling hun verhaal doen en kunnen zij hun frustratie kwijt. Dit lost reeds een stuk van het probleem op, waardoor Buurtbemiddeling een de-escalerende werking heeft. De cases waarbij een succesvolle bemiddeling heeft plaatsgevonden, werken motiverend voor de bemiddelaars. De de-escalerende werking komt ook naar voren bij de ervaringen van de bemiddelde partijen. Een aantal weken na afloop van een bemiddelingstraject wordt namelijk contact gezocht met de aanmeldende partij, waarbij geïnformeerd wordt of de kwestie nog steeds tot een positief resultaat leidt c.q. dat de eventueel gemaakte afspraken nagekomen worden. Bovendien wordt gevraagd hoe de bemiddeling gedurende het gehele traject is ervaren. De partijen reageren hier in zijn algemeenheid erg positief op. Ook indien het niet tot een bemiddelingsgesprek is gekomen, ervaart men de handreikingen om tot een andere oplossing te komen c.q. zelf initiatief te tonen als erg positief, wat de de-escalerende werking van Buurtbemiddeling nog- 3

4 maals onderstreept. Uit de reacties van de betrokkenen wordt tevens duidelijk dat Buurtbemiddeling langzaam bij de inwoners ingeburgerd raakt. Zoals hierboven beschreven raakt Buurtbemiddeling langzaam bij de inwoners ingeburgerd. Woningstichting de Zaligheden draagt hieraan bij doordat zij burgers regelmatig adviseren om contact op te nemen met Buurtbemiddeling indien de irritaties tussen burgers oplopen. Door de inzet van Buurtbemiddeling kunnen de verhoudingen veelal wat genormaliseerd worden. Woningstichting de Zaligheden is dan ook van mening dat de inzet van Buurtbemiddeling een positief effect heeft. Ondanks dat Buurtbemiddeling niet in alle situaties helpt, is Woningstichting de Zaligheden tot op heden blij met de aanwezigheid van Buurtbemiddeling als extra mogelijkheid om de leefbaarheid in een buurt te vergroten. De coördinator van Buurtbemiddeling geeft tevens aan dat de politie in correspondentie de de-escalerende werking van Buurtbemiddeling onderschrijft. De ervaring leert dat het raadzaam is dat de burgers in een vroegtijdig stadium van het conflict geadviseerd worden om contact op te nemen met Buurtbemiddeling. Hoe langer het conflict namelijk sluimert, hoe moeilijker het is om de partijen tot een oplossing te laten komen. De bemiddelaars geven dan ook aan dat het van belang is om buurtbemiddeling in te zetten in het eerste halfjaar dat het conflict loopt. Het is echter ook van belang om bewoners eerst zelf een poging te laten doen om het probleem op te lossen. Hierdoor gaan burgers zich realiseren dat zij een eigen verantwoordelijkheid hebben. 8. Financiën Voor de pilotperiode Buurtbemiddeling ( ) is in het collegebesluit destijds een bedrag van ,- gereserveerd ter dekking van de volgende kosten: inzet van GOW Welzijnswerk, onkosten van de vrijwilligers, bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum, communicatie en onvoorziene kosten. In de onderstaande tabel zijn de daadwerkelijke kosten en inkomsten van Buurtbemiddeling in 2015 en het 1 e en 2 e kwartaal van 2016 weergeven: Uitgaven Buurtbemiddeling gemeente Bladel 2015 Kosten Totaal GOW Welzijnswerk: inzet buurtbemiddeling 1 e t/m 4 e kwartaal ,96 Onkostenvergoeding vrijwillige buurtbemiddeling ,98 Bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum ,94 Uitgaven Buurtbemiddeling gemeente Bladel e +2 e kwartaal Kosten Totaal GOW Welzijnswerk: inzet buurtbemiddeling 1 e + 2 e kwartaal ,00 Onkostenvergoeding vrijwillige buurtbemiddeling 1 e + 2 e kwartaal ,49 Bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum ,49 Inkomsten Buurtbemiddeling gemeente Bladel 2015 Inkomsten Totaal Eénmalige bijdrage van Woningstichting de Zaligheden 1.666, ,- Totale kosten/inkomsten e en 2 e kwartaal ,43 2 In het collegebesluit is destijds gereserveerd voor de extra ureninzet van het KCC. De bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum is tijdens de pilotperiode van buurtbemiddeling echter niet dusdanig geregistreerd dat de kosten hiervan weergeven kunnen worden in deze evaluatie. De eventuele bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum is namelijk gecompenseerd door middel van de Tijd voor Tijd regeling. Het is van belang te noemen dat er bij voortzetting van de pilot buurtbemiddeling kosten kunnen ontstaan door de bovenformatieve inzet van het Klant Contact Centrum, indien dit op een zodanige wijze geregistreerd wordt. 4

5 Uren beleid en coördinatie gemeente Bladel : (1 e + 2 e kwartaal) 82:24 9. Conclusie Zoals in de voorgaande paragrafen beschreven, speelt Buurtbemiddeling een positieve rol in het bemiddelen van conflicten tussen inwoners binnen de gemeente Bladel. Zo heeft Buurtbemiddeling een de-escalerende werking en dient het als een extra mogelijkheid om de leefbaarheid in buurten te vergroten. Burgers worden door Buurtbemiddeling namelijk aangespoord om over het conflict na te denken. Bovendien kunnen burgers hun verhaal kwijt bij Burtbemiddeling en worden zij door Buurtbemiddeling gestimuleerd om in gesprek te gaan met de andere partij. Buurtbemiddeling raakt langzaam bij de inwoners ingeburgerd, maar het is van belang om Buurtbemiddeling onder de aandacht te blijven brengen door middel van diverse communicatiekanalen. De scholing en begeleiding van de buurtbemiddelaars wordt door hen als positief ervaren. De communicatie tussen de buurtbemiddelaars, de coördinator en de mediator kwaliteitsbewaking van het GOW Welzijnswerk verloopt soepel. Een verdiepende cursus voor de bemiddelaars zou bij kunnen dragen aan de verhoging van het succes van Buurtbemiddeling. Bij het succes van Buurtbemiddeling is bovendien van belang dat conflicten in een vroeg stadium bij Buurtbemiddeling terecht komen. Ondanks dat Buurtbemiddeling het meest succesvol kan zijn in een vroeg stadium van een conflict is het echter van groot belang om de burgers eerst zelf een poging te laten doen om het probleem op te lossen. Het wordt dan ook aangeraden om eerst de eigen verantwoordelijkheid van de burgers aan te boren, voordat er tot Buurtbemiddeling overgegaan wordt. Uit de evaluatie blijkt dat de pilot Buurtbemiddeling geleid heeft tot het voorkomen van conflicten in de buurt, tot het verminderen van (woon)overlast, tot het vergroten van de leefbaarheid, tot het versterken van de gemeenschapszin en tot het vergroten van de zelfredzaamheid van burgers. Doordat Buurtbemiddeling de-escalerend werkt en doordat het de verhoudingen tussen bewoners normaliseert, is het van belang dat Buurtbemiddeling blijft bestaan binnen de gemeente Bladel. Ondanks de ervaringen van de pilot Buurtbemiddeling positief zijn, is het nog te vroeg om vast te stellen of Buurtbemiddeling structureel uitgevoerd gaat worden binnen de gemeente Bladel. Daarom wordt voorgesteld om de pilot Buurtbemiddeling te verlengen voor de periode 2017 en