Blauwdruk. Werkorganisatie West-Friesland. Project. Werkorganisatie West-Friesland. Aan. Bestuurlijk overleg Werkorganisatie West-Friesland.

Transcriptie

1 Blauwdruk Werkorganisatie West-Friesland Project Werkorganisatie West-Friesland Aan Bestuurlijk overleg Werkorganisatie West-Friesland Van Ambtelijke stuurgroep Werkorganisatie West-Friesland Documentnaam Blauwdruk v0.9.docx Datum 18 januari 2013

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Conclusies en aanbevelingen... 4 Conclusies... 4 Aanbevelingen Inleiding Context Positionering en doel van de blauwdruk Toelichting inhoud Totstandkoming Vraagstelling Onderzoeksopzet Gehanteerde aanpak Visie op de werkorganisatie Ontwikkelingen in het Rijksbeleid Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Kwetsbaarheid van beleid en uitvoering Samen staan we sterker Focus van de Werkorganisatie Beoogde effecten van de Werkorganisatie Randvoorwaarden Conclusie Doelen en beleid Missie, doel en doelgroep Beleidsuitgangspunten Beleidskader Conclusie Dienstverleningsconcept Dienstverlening werkzoekenden Dienstverlening werkgevers Samenwerking in het sociale domein Conclusie Organisatie en sturing Randvoorwaarden vanuit de visie Gemeenschappelijke regeling Aansturing van de Werkorganisatie Indicatoren voor prestatie en productie Verbeteren en vernieuwen Functies in de Werkorganisatie ICT in de Werkorganisatie Conclusie Blauwdruk Werkorganisatie West-Friesland Pagina 2 van 68

3 7 Effecten van de Werkorganisatie Vergelijking Maatschappelijke effecten Kwaliteit van dienstverlening Financieel Transitiekosten Risicoparagraaf Conclusie Bijlage I: dienstverleningsconcept B1 Dienstverleningsconcept Werkzoekenden B2 Dienstverleningsconcept Werkgevers Bijlage II: analyse huidige situatie B1 Wettelijk kader B2 Beleid B3 Uitvoering B4 Financieel Bijlage III: Marktconsultaties B1 Cliënten B2 Werkgevers B3 Partners Afkortingen Overzicht betrokken medewerkers Blauwdruk Werkorganisatie West-Friesland Pagina 3 van 68

4 Conclusies en aanbevelingen Conclusies De komende jaren krijgen gemeenten te maken met nieuwe en grote uitdagingen op het terrein van werk en inkomen. De betrokken portefeuillehouders van de gemeenten in West-Friesland hebben op basis daarvan het initiatief genomen om deze uitdagingen gezamenlijk het hoofd te bieden en te komen tot een Werkorganisatie West-Friesland (verder: Werkorganisatie). Het besluit over de totstandkoming van de Werkorganisatie ligt in handen van de zeven West-Friese gemeenteraden. Om de gemeenteraden te ondersteunen bij die besluitvorming hebben de portefeuillehouders (verenigd in een bestuurlijk overleg) opdracht gegeven aan een ambtelijke stuurgroep om te komen tot de voorliggende blauwdruk van de Werkorganisatie. In deze blauwdruk hebben we de visie op de Werkorganisatie, het beleid, het dienstverleningsconcept en de organisatie verder uitgewerkt. Vervolgens hebben we de effecten van de Werkorganisatie in beeld gebracht. Daarbij hebben we naar maatschappelijke, financiële en meer organisatorische effecten gekeken. De hoofdvraag was: Wat levert de Werkorganisatie op voor de zeven West-Friese gemeenten? Die vraag kunnen we nu als volgt beantwoorden: De Werkorganisatie verbetert de maatschappelijke effecten Met de Werkorganisatie verwachten we beter te kunnen presteren als het gaat om het verhogen van de arbeidsparticipatie van onze klanten. Dit komt tot uitdrukking in de beperking van uitkeringslasten. Daarnaast verwachten we de wachtlijst in de Wsw te kunnen terugdringen tot een absoluut minimum en de reguliere arbeidsparticipatie (arbeidsparticipatie buiten beschut werk) van Sw-geïndiceerden binnen een termijn van 5 jaar te kunnen vergroten naar 66% (tweederde). De Werkorganisatie verbetert de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden De Werkorganisatie bundelt de kracht en de middelen van 8 organisaties die nu separaat van elkaar opereren. De Werkorganisatie vernieuwt en versterkt de professionaliteit en de continuïteit in de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden. Met de Werkorganisatie kunnen we met meer slagkracht en innovatief vermogen opereren en wordt de kwetsbaarheid van de uitvoering verlaagd. De Werkorganisatie verhoogt onze kansen om een strategische partner te worden van werkgevers in de regio. Dit zal resulteren in een hogere tevredenheid van werkgevers en werkzoekenden over onze dienstverlening. Blauwdruk Werkorganisatie West-Friesland Pagina 4 van 68

5 De Werkorganisatie werkt goedkoper dan 8 afzonderlijke organisaties We verwachten op termijn structurele besparingen door de Werkorganisatie als gevolg van besparingen op de formatie (15%), kosten van uitbesteding (15%) en overhead (10%). De structurele besparingen hebben een omvang van 2,2 miljoen. Hierbij is zekerheidshalve geen rekening gehouden met betere resultaten op de uitkeringslasten en het verbeteren de inkomsten uit de verdiencapaciteit in groep 3. Tegenover deze structurele besparing staan incidentele projectkosten ter hoogte van euro en desintegratiekosten, buiten de invloedsfeer van de Werkorganisatie, voor de latende organisatie die nader inzichtelijk worden gemaakt. Personele frictiekosten zullen nader worden onderzocht maar zullen naar alle waarschijnlijkheid niet hoog zijn vanwege het geformuleerde uitgangspunt: mens volgt werk. De Werkorganisatie maakt ons weerbaarder tegen de risico s en uitdagingen die de komende jaren zullen ontstaan op het terrein van werk en inkomen. Risico s en uitdagingen die we anders afzonderlijk zouden moeten opvangen en aanpakken. De Werkorganisatie werkt efficiënter (goedkoper), effectiever (betere maatschappelijke effecten) en versterkt onze dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden. De Werkorganisatie betekent wel verandering. En dat brengt aanvullende risico s met zich mee. We hebben die zo goed mogelijk benoemd. Verder is het van belang dat samenwerking betekenis heeft voor de beleidsruimte van de afzonderlijke gemeenten. Voorwaarde voor de genoemde effecten is namelijk dat de gemeenten gezamenlijk beleid voeren. De prijs voor de gunstige effecten van de Werkorganisatie ligt niet alleen op het financiële vlak, maar ook op het vlak van invloed en beleidsruimte voor de afzonderlijke gemeenten die nu nog zelf kunnen bepalen hoe zij uitvoering geven aan de Wwb. In de Werkorganisatie delen gemeenten die verantwoordelijkheid met andere gemeenten en dat betekent per saldo minder invloed en beleidsruimte voor afzonderlijke gemeenten. Tot slot is het van belang te benoemen dat de Werkorganisatie de nieuwe afdeling werk en inkomen wordt van de West-Friese gemeenten. Dat betekent dat de Werkorganisatie de huidige afdelingen sociale zaken van de 7 gemeenten samenbrengt met de uitvoering van de Wsw. Tegenover die integratie staat een desintegratie met taken die bij de gemeenten blijven, waaronder de uitvoering van de WMO en het minimabeleid. Zou de Werkorganisatie er niet komen, dan zouden Wwb (van 7 gemeenten) en Wsw gescheiden zijn. En dat verlies aan integratie is van grote betekenis, zeker gezien de verwachte invoering van de participatiewet op 1 januari Aanbevelingen Op grond van het bovenstaande adviseren wij u: deze blauwdruk ter besluitvorming voor te leggen aan de colleges van de West-Friese gemeenten; deze blauwdruk ter informatie te verzenden aan de gemeenteraden van de West-Friese gemeenten en de kaders in deze blauwdruk ter besluitvorming aan de gemeenteraden voor te leggen; te beginnen met de implementatiefase, binnen de kaders van de blauwdruk, om zo de werkorganisatie startklaar te maken voor 1 januari Blauwdruk Werkorganisatie West-Friesland Pagina 5 van 68

6 1 Inleiding 1.1 Context De komende jaren krijgen gemeenten te maken met nieuwe en grote uitdagingen op het terrein van werk en inkomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de invoering van de participatiewet (vermoedelijk per 1/1/2014). De betrokken portefeuillehouders van de gemeenten in West-Friesland hebben op basis daarvan het initiatief genomen om deze uitdagingen gezamenlijk het hoofd te bieden en te komen tot een Werkorganisatie West-Friesland (verder: Werkorganisatie). Het besluit over de totstandkoming van de Werkorganisatie ligt in de handen van de zeven West-Friese gemeenteraden. Om de gemeenteraden te ondersteunen bij die besluitvorming hebben de portefeuillehouders (verenigd in een bestuurlijk overleg) opdracht gegeven aan een ambtelijke stuurgroep om te komen tot een blauwdruk van de Werkorganisatie. Die blauwdruk ligt nu voor u. In dit document is de Werkorganisatie beschreven zoals de zeven afdelingen sociale zaken en het Sw-bedrijf Op/maat die gezamenlijk voor zich zien. Daarnaast geeft de blauwdruk inzicht in de belangrijkste maatschappelijke, organisatorische en financiële consequenties die met de totstandkoming van de Werkorganisatie samenhangen. 1.2 Positionering en doel van de blauwdruk De blauwdruk is het kader waarbinnen de Werkorganisatie gestalte zal krijgen. De zeven West-Friese gemeenteraden beslissen of de Werkorganisatie er kan komen binnen het kader dat de blauwdruk beschrijft. Doel van deze blauwdruk is: Het zodanig beschrijven van (de consequenties van) de Werkorganisatie dat de West-Friese gemeenteraden een besluit kunnen nemen over de kaders die leiden tot de totstandkoming van de Werkorganisatie. Als alle 7 gemeenten instemmen met de kaders die de blauwdruk beschrijft, start de implementatie van de Werkorganisatie. De implementatie heeft als resultaat de daadwerkelijke oplevering van een startklare Werkorganisatie. De implementatie heeft de blauwdruk als kader en dat betekent dat de implementatie doorgang zal vinden zolang niet buiten de kaders van de blauwdruk wordt getreden. 1.3 Toelichting inhoud Dit document beschrijft allereerst de totstandkoming van de blauwdruk (2). Vervolgens wordt beschreven welke visie we samen hebben op de Werkorganisatie (3). Aansluitend beschrijven we de Werkorganisatie die we voor ons zien vanuit beleid, dienstverlening en organisatie (4-6), waarna we de maatschappelijke, organisatorische en financiële effecten van de Werkorganisatie benoemen (7). In de bijlage is een beschrijving van de huidige uitvoering opgenomen.

7 2 Totstandkoming 2.1 Vraagstelling De blauwdruk tracht de legitimatie voor de Werkorganisatie te onderbouwen. Die legitimatie kan gevonden worden in maatschappelijke effecten van de Werkorganisatie, maar ook in financiële en meer organisatorische effecten. De hoofdvraag voor de blauwdruk is op basis hiervan als volgt geformuleerd: Wat levert de Werkorganisatie op voor de zeven West-Friese gemeenten? Deze hoofdvraag is vertaald in de volgende subvragen: a) Wat levert de Werkorganisatie vanuit maatschappelijk oogpunt op? We veronderstellen dat de Werkorganisatie maatschappelijk voordeel oplevert voor de gemeenten maar ook voor haar burgers. De uitvoering in de Werkorganisatie moet ervoor zorgen dat meer mensen naar vermogen participeren op de reguliere arbeidsmarkt dan op dit moment het geval is. We onderzoeken of deze veronderstelling klopt. b) Wat levert de Werkorganisatie vanuit organisatorisch oogpunt op? We veronderstellen dat de Werkorganisatie organisatorisch voordeel oplevert voor de gemeenten. De dienstverlening in de Werkorganisatie moet van een hogere kwaliteit zijn dan de dienstverlening die nu in de afzonderlijke gemeenten en Op/maat plaatsvindt. We onderzoeken of deze veronderstelling klopt. c) Wat levert de Werkorganisatie vanuit financieel oogpunt op? We veronderstellen dat de Werkorganisatie financieel voordeel oplevert voor de gemeenten. De uitvoering (ook het beroep op voorzieningen) in de Werkorganisatie moet op termijn goedkoper zijn dan de uitvoering die nu in de afzonderlijke gemeenten en in Op/maat plaatsvindt. We onderzoeken of deze veronderstelling klopt. 2.2 Onderzoeksopzet Met deze blauwdruk trachten we zichtbaar te maken wat de argumenten zijn om een Werkorganisatie in het leven te roepen, wat we ermee willen bereiken en hoe de Werkorganisatie er uit kan zien. Daarnaast trachten we te bepalen wat de Werkorganisatie oplevert. Om dat te kunnen bepalen vergelijken we de effecten van de huidige situatie (van uitvoering in 7 gemeenten en in Op/maat) met de effecten van de gewenste situatie (in de Werkorganisatie). Om een uitspraak te doen over de effecten van de Werkorganisatie is het belangrijk dat we de vergelijking tussen oud en nieuw doen op basis van gelijke omstandigheden. Dat voorkomt dat we appels en peren met elkaar vergelijken. Voor het bepalen van de effecten van de Werkorganisatie gebruiken we het jaar 2012 als vergelijkingsjaar. In hoofdstuk 7 (effecten van de Werkorganisatie) komt dit samen. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 7 van 68

8 2.3 Gehanteerde aanpak Deze blauwdruk is tot stand gekomen in opdracht van een gezamenlijk bestuurlijk overleg waarin de betrokken portefeuillehouders van de zeven gemeenten deelnemen. De opdracht voor totstandkoming van de blauwdruk is gegeven aan een ambtelijke stuurgroep, bestaande uit de zeven afdelingshoofden sociale zaken en de directeur van Op/maat. Nautus heeft de ambtelijke stuurgroep ondersteund bij de totstandkoming van de blauwdruk. De blauwdruk is het product van een gezamenlijk ontwikkelproces van de zeven gemeenten en Op/maat. Aan dat ontwikkelproces is meegewerkt door management, beleidsadviseurs en financieel adviseurs van de acht deelnemende organisaties. Om te borgen dat de blauwdruk goed aansluit op de omgeving waarbinnen de Werkorganisatie straks moet opereren zijn tevens consultaties georganiseerd met (vertegenwoordigers van) werkgevers, werkzoekenden (Wwb en Wsw), professionals en andere medewerkers uit de uitvoering en diverse partners in het sociale domein. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 8 van 68

9 3 Visie op de Werkorganisatie 3.1 Ontwikkelingen in het Rijksbeleid Binnen het Nederlandse stelsel van de sociale zekerheid zijn wij verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening en de Wet werk en bijstand. Met de uitvoering van beide regelingen bieden wij mensen kansen op werk. En als mensen tijdelijk niet in hun eigen bestaan kunnen voorzien, bieden wij mensen een bijstandsuitkering. Het Rijk heeft in de afgelopen jaren al een forse bezuinigingsslag doorgevoerd in deze regelingen. Dit betekent dat we als gemeenten de uitvoering moeten doen met veel minder middelen dan we voorheen voor dezelfde uitvoering beschikbaar hadden: Het participatiebudget, dat we als gemeenten ontvangen voor het ondersteunen van mensen bij hun toetreding tot de arbeidsmarkt is in korte tijd gehalveerd. Op de Rijksbijdrage Wsw is bezuinigd. In 2011 is een generieke bezuiniging van circa 1.500,- per Sw-plek geëffectueerd. Daarnaast is het van belang dat we als gemeenten risicodrager zijn op het terrein van werk en inkomen: Voor het verstrekken van uitkeringen ontvangen we van het Rijk een separaat budget (BUIG, ook wel inkomensdeel genoemd). Overschotten op dat budget mogen gemeenten weliswaar houden, maar tekorten op dat budget komen voor eigen rekening. 1 Eventuele tekorten op de uitvoering van de Wsw, de uitvoering van wettelijke taken in de Wwb en de inzet op re-integratie dragen we als gemeenten eveneens zelf. Het eerste kabinet Rutte had het voornemen om gemeenten meer beleidsruimte te geven door invoering van de Wet werken naar vermogen. Door de val van het kabinet is die wet er niet gekomen, maar in het regeerakkoord Rutte II is deze in aangepaste vorm terug onder een nieuwe titel, namelijk de participatiewet. De participatiewet zal de volgende uitgangspunten hebben: De participatiewet vervangt per 1 januari 2014 de huidige Wwb. De budgetten voor de Wwb, Wsw en Wajong (gedeeltelijk) worden samengevoegd. Het budget per Sw-plek zal in een periode van 6 jaar worden verlaagd van euro naar ongeveer euro. De middelen voor de Wsw worden overgeheveld naar het participatiebudget en daarbinnen (als een historische component) afgebouwd tot een niveau waarbij gemeenten nog ongeveer beschut werken plekken (ongeveer een derde van de huidige omvang) naar eigen inzicht kunnen invullen. Wie niet meer aanmerking komt voor een Wsw plek zal een beroep doen op de participatiewet. 1 Onder voorwaarden kunnen gemeenten hiertoe een aanvullende uitkering bij het Rijk aanvragen. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 9 van 68

10 De Wajong blijft bij het UWV, maar is uitsluitend nog toegankelijk voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten. Er zal geen herbeoordeling plaatsvinden van bestaande gevallen. Wie niet meer voor de Wajong in aanmerking komt zal een beroep moeten doen op de participatiewet (uitvoering door gemeenten). Voor de hele doelgroep, ongeacht of deze regulier of beschut werkt, komt het instrument loondispensatie en loonaanvulling beschikbaar. Op het participatiebudget wordt een extra doelmatigheidskorting doorgevoerd, omdat er vanuit wordt gegaan dat gemeenten de participatiewet efficiënter kunnen uitvoeren, dan nu de Wwb en Wsw afzonderlijk. Ook worden gemeenten hiermee gestimuleerd om te streven naar meer regionale samenwerking. Er wordt een quotum uitgewerkt voor werkgevers met meer dan 25 medewerkers voor het aannemen van arbeidsgehandicapten. Dit wordt opgebouwd naar 5% van het personeelsbestand van een werkgever en zal ingaan per 1/1/2015. Het niet voldoen aan dit quotum zal resulteren in een boete voor de werkgever. Per 1 januari 2013 wordt de premiekorting voor arbeidsgehandicapten omgevormd tot de mobiliteitsbonus voor arbeidsgehandicapte medewerkers. Deze middelen dragen bij aan het aan het werk helpen van de gemeentelijke doelgroep, maar vormen geen onderdeel van het gebundeld participatiebudget, omdat deze middelen naar werkgevers gaan. De algemene arbeids- en re-integratieplicht wordt aangescherpt door het gebruik van ontheffingen te beperken. Gemeenten worden verplicht tot meer inzet op handhaving. Een huishouduitkeringstoets wordt ingevoerd per Het normbedrag van de WWB wordt verlaagd naarmate in een huishouden meer inwonende volwassenen aanwezig zijn. De mogelijke aanvulling in de bijstand van 20% wettelijk minimumloon (WML) voor alleenstaande ouders wordt afgeschaft. De bijstand voor alleenstaande ouders komt daarmee maximaal op 70% WML. De Werkloosheidswet (WW) wordt aangescherpt. Duur van de WW-uitkering wordt maximaal 24 maanden. Dit betekent dat mensen sneller zullen gaan doorstromen naar de Wwb / de Participatiewet. Werkgeversdienstverlening regionaal: het Rijk stuurt nadrukkelijk aan op meer regionale samenwerking op het terrein van werk en inkomen. Verwacht wordt dat het Rijk door middel van budgettering en/of het stellen van regels gemeenten gaat stimuleren om beleid en uitvoering van de participatiewet veel meer regionaal vorm te geven. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 10 van 68

11 3.2 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Geen werk en werkervaringsplaatsen zonder bedrijven en andere werkgevers. Veel werkgevers verkeren in zwaar weer als gevolg van de economische crisis. En dat betekent dat het moeilijker is geworden om mensen vanuit het domein van werk en inkomen kansen te bieden op de arbeidsmarkt. Er zijn meer mensen op de arbeidsmarkt en er is sprake van een toename van de werkloosheid. Het gevolg is dat er meer mensen in de uitkering komen en het realiseren van uitstroom steeds lastiger is. Die verkleinde kansen op de arbeidsmarkt veroorzaken een opstuwend effect in het beroep op onze voorzieningen op het gebied van werk en inkomen (meer werkloosheid, meer uitkeringen, meer mensen om te ondersteunen bij het vinden van werk, minder kansen om mensen weer aan het werk te krijgen, meer inspanningen om dat voor elkaar te krijgen). De tendens is dat kansrijke, goed opgeleide jongeren uit de regio vertrekken. Belangrijk is dat bedrijvigheid in de regio wordt behouden en nieuwe bedrijven verleid moeten worden om zich (tegen gunstige condities) te vestigen in West-Friesland. Tot die gunstige condities behoort ook een goed functionerende arbeidsmarkt en een toegankelijk en snel inzetbaar aanbod van arbeidskrachten, ook op laag opgeleid niveau. Kansen zijn er echter ook. Er zijn vacatures en er is werk, ook aan de onderkant van de arbeidsmarkt, maar het lukt niet altijd om daarvan in voldoende mate te profiteren. Denk bijvoorbeeld aan de vervangingsvraag als gevolg van de vergrijzing en aan de vraag in de zorg. Er zijn vaak te grote verschillen tussen vraag en aanbod waardoor een 1 op 1 match bijna niet ontstaat. De ervaring leert echter ook dat met vraaggerichte arrangementen (samen met werkgevers ontwikkelde combinaties van werkervaring, training, begeleiding en andere instrumenten) vraag en aanbod dichter bij elkaar kunnen worden gebracht. Werkgevers geven daarnaast aan dat het aanbod dat we hebben in veel gevallen te duur is in relatie tot de productiviteit die mensen kunnen bieden. De werkgever is verplicht het wettelijk minimumloon te betalen, maar de inzet van mensen levert dat niet altijd op. Die lagere verdiencapaciteit is soms tijdelijk, maar soms ook permanent (denk aan de Sw-doelgroep). En als dat niet wordt gecompenseerd met voor de werkgever (per saldo) lagere kosten, dan kiezen werkgevers liever voor een andere kandidaat en worden zelfs mensen van ver buiten onze regio binnengehaald om hetzelfde werk te doen. Om risico s te beperken hebben werkgevers in deze tijden bovendien behoefte aan meer flexibiliteit. Het in dienst nemen van mensen is soms een te grote stap als het nog onzeker is of het werk op langere termijn wel stand houdt. Werkgevers kiezen dan liever voor een constructie waarbij minder risico bestaat. Dat kan bijvoorbeeld door verloning, detacheringen en uitzenden. We hebben hierin nog te weinig aanbod. 3.3 Kwetsbaarheid van beleid en uitvoering Op dit moment zijn we in onze regio met 8 verschillende organisaties actief op het gebied van werk en inkomen, namelijk met 7 gemeenten en Op/maat. Hoewel er ook accentverschillen zijn, kunnen we stellen dat een groot deel van het werk van deze 8 organisaties gelijk is. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 11 van 68

12 We benaderen werkgevers en we ondersteunen werkzoekenden bij het vinden van werk. En als dat werk er niet is of mensen kunnen (tijdelijk of permanent) niet werken, dan organiseren we aangepast werk of een traject gericht op terugkeer / toetreding naar de arbeidsmarkt. Dat we het nu in 8 verschillende organisaties hebben belegd, maakt ons kwetsbaar: Voor de vraagzijde van de arbeidsmarkt zijn we te weinig een aantrekkelijke partij om zaken mee te doen. Werkgevers willen graag een aanspreekpunt, een breed aanbod en ontzorging in de dienstverlening. De uitvoering en ons aanbod richting werkgevers is echter teveel versnipperd. Daardoor zijn we geen strategische partner en worden kansen gemist. In de uitvoering worden we steeds kwetsbaarder. We zien dat budgetten teruglopen en dat van onze organisaties verwacht wordt dat we steeds efficiënter gaan werken. In de huidige situatie lopen we tegen de grenzen aan van mogelijkheden om tot meer efficiëntie te komen. De kwaliteit van de dienstverlening gaat daar steeds meer onder leiden. We zijn daardoor ook onvoldoende in staat om tot innovatie te komen in de uitvoering, terwijl de omstandigheden dat juist van ons vragen. De schaalgrootte geeft ons te weinig ruimte om te komen tot stroomlijning, specialisatie, toepassing van ICT en vernieuwende arrangementen en flexibele constructies met werkgevers, onderwijsinstellingen en andere partijen. Hierbij past ook het benutten van kansen uit nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden, zoals de programma s van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid (RPA) Noord-Holland Noord. Er ontstaan kansen vanuit het bredere sociale domein. Vanuit werk en inkomen kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan de deelname van mensen aan de samenleving. Instrumenten zoals tegenprestatie en social return bieden mogelijkheden om de wisselwerking tussen beleidsvelden van bijvoorbeeld zorg, welzijn, veiligheid en openbare ruimte beter te benutten. Daarnaast is er behoefte aan meer samenhang en integraliteit in de ondersteuning van mensen / huishoudens met meervoudige problematiek. Ook hier speelt versnippering een rol. De jeugdzorg, de schuldhulpverlening en veel andere vormen van gespecialiseerde ondersteuning zijn nu veelal regionaal georganiseerd, tegenover de grotendeels lokaal georganiseerde uitvoering van werk en inkomen. Coördinatie is soms onvermijdelijk, maar kost ook veel tijd, frustratie en geld. Er ligt een duidelijke behoefte om hier verbeteringen te realiseren. Van het UWV hoeven we steeds minder te verwachten. Waar tot nu toe het UWV een verbindende schakel vormde op het gebied van werk en inkomen, onder andere door haar stevige deelname van het UWV aan het regionale werkplein, verdwijnt de fysieke dienstverlening van het UWV nagenoeg geheel uit de regio. Van de gemeenten wordt juist meer verwacht. De gemeenten zullen nu zelf die verbindende schakel moeten vormen. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 12 van 68

13 3.4 Samen staan we sterker Als we de voorgaande paragrafen van dit hoofdstuk samenvatten dan kunnen we stellen dat we op het terrein van werk en inkomen voor een aantal grote uitdagingen staan. De omstandigheden veranderen dusdanig dat onze goede ervaringen uit het verleden geen garantie meer vormen voor gunstige effecten vandaag en morgen. We willen daarom toe naar een aanpak die past bij de nieuwe omstandigheden. In de Werkorganisatie willen we die aanpak samen vormgeven en uitvoeren. Belangrijkste aanleidingen om nu het initiatief te nemen om te komen tot de Werkorganisatie zijn: het verbeteren van de dienstverlening aan werkzoekende en werkgevers; omvangrijke bezuinigingen die (al zijn en nog) worden doorgevoerd op het participatiebudget van de gemeenten; het stijgende beroep op de bijstand dat in de komende jaren wordt verwacht. Dat hogere beroep op de bijstand willen we uit sociaal en financieel oogpunt zoveel mogelijk beperken. In combinatie met de economische omstandigheden betekent dit dat we feitelijk meer inspanningen moeten leveren, met aanzienlijk minder middelen. Dat kunnen we alleen maar door de krachten te bundelen; invoering van de participatiewet per (naar verwachting) 1 januari 2014 bezuinigingen Wsw: in de afgelopen jaren is er al gekort op de rijksbijdrage Wsw. Verdere kortingen zullen worden doorgevoerd in de komende jaren. Daarnaast zal de instroom worden stopgezet per 1 januari 2014, waardoor de uitvoering gaandeweg zal krimpen in omvang. Deze mensen zullen vanaf 2014 een beroep doen op de participatiewet in plaats van de Wsw. We moeten daarin samen een koers bepalen en we zien in de Werkorganisatie de kans om de effecten van de maatregelen op de Wsw te beperken en de kracht van Op/maat breder te benutten. Als gemeenten en Op/maat ontdekken we steeds meer dat we op heel veel punten hetzelfde nastreven en we zien dat er steeds meer bestuurlijk draagvlak ontstaat voor vergaande samenwerking en het gezamenlijk uitvoeren van taken in de Werkorganisatie. De Werkorganisatie moet ervoor zorgen dat de gemeenten en Op/maat de uitdagingen waar zij nu afzonderlijk voor staan, samen beter het hoofd kunnen bieden. 3.5 Focus van de Werkorganisatie De Werkorganisatie wil inwoners van West-Friesland naar vermogen laten deelnemen op de reguliere arbeidsmarkt. Hiertoe ondersteunt de Werkorganisatie werkzoekenden en werkgevers in de regio. In het bijzonder gaat het om werkzoekenden in West-Friesland die een beroep doen op regelingen die vallen onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid, zoals de Wet werk en bijstand en de Wet sociale werkvoorziening (straks samengevoegd in de Participatiewet). Werkzoekenden die niet zelfstandig in hun onderhoud kunnen voorzien kunnen in de Werkorganisatie aanspraak maken op een inkomensvoorziening (bijstandsuitkering). Met de term naar vermogen onderstrepen we dat we in beleid en uitvoering willen uitgaan van wat mensen kunnen, niet van beperkingen. Regulier werk staat voorop. Als dat niet volledig mogelijk is, dan ondersteunen we werkzoekende en werkgever om de talenten en mogelijkheden toch zo optimaal mogelijk Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 13 van 68

14 te benutten. Daarmee zetten we de beperkte middelen die we hebben ook in waar nut en noodzaak het grootst zijn. De Werkorganisatie voert, in samenhang met het geformuleerde doel, onderstaande dienstverlening uit: Re-integratie Hieronder wordt verstaan het begeleiden en ondersteunen van werkzoekenden bij het vinden en behouden van werk. Denk hierbij onder andere aan het uitvoeren van een beroepskeuzetest, het onderzoeken van de verdiencapaciteit, de uitvoering van een sollicitatietraining, ondersteuning bij het starten van een eigen bedrijf, het volgen van een taalopleiding, het lopen van een werkstage met behoud van uitkering, het uitvoeren van een tegenprestatie, beschut werk, regulier werk met een loonkostensubsidie, coaching op de werkvloer, aanpassen van de werkplek etc. Tot de re-integratie behoort ook het wijzen op en eventueel ontheffen van de verplichtingen van de werkzoekende en het in voorkomende gevallen handhaven van die verplichtingen. Inkomensverstrekking Tot de inkomensverstrekking wordt gerekend het verstrekken van een uitkering levensonderhoud (Wwb, Ioaw, Ioaz, Bbz) en alle stappen die daarmee samenhangen, van het ontvangen en beoordelen van de aanvraag, naar besluitvorming daarover tot en met administratie en daadwerkelijke uitbetaling van de uitkering. Tot de uitkeringsverstrekking behoort ook het uitvoeren van controle op de rechtmatige verstrekking van de uitkering, sociale recherche, het handhaven daarvan en het uitvoeren van terugvordering en verhaal. Daarnaast hoort hierbij ook het verstrekken van salaris aan mensen die een dienstverband hebben op grond van de cao Wsw. Werkgeversdienstverlening De dienstverlening voor werkgevers omvat de dienstverlening die gericht is op de vraagzijde van de arbeidsmarkt. Deze omvat onder andere het verzamelen van arbeidsmarktinformatie, het in beeld hebben van concrete plaatsingskansen (al dan niet gesubsidieerd), het onderhouden van relaties met werkgevers, het organiseren van werkstages, het organiseren van leer/werkarrangementen in samenwerking met werkgevers, tegenprestatieplekken, het bieden van een no-riskpolis, het leveren van voor- en nazorg rondom plaatsingen en het onderhouden van interne relaties om aanbod en vraag te kunnen matchen. De Werkorganisatie voert de volgende regelingen uit voor de gemeenten in de regio West-Friesland: Wet Werk en Bijstand Wet sociale werkvoorziening Wet participatiebudget Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijke Arbeidsongeschikte Werknemers Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen Besluit bijstandverlening zelfstandigen Nb: deze regelingen zullen waarschijnlijk per 1 januari 2014 samengevoegd worden in de participatiewet. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 14 van 68

15 Op onderdelen kan het bij de uitvoering van deze regelingen gaan om uitbesteding en zal de uitvoering geheel of gedeeltelijk wel onder regie van - maar niet als onderdeel van - de Werkorganisatie plaatsvinden. Voorbeelden hiervan zijn de inkoop van Bbz-ondersteuning en de inkoop van volwasseneneducatie. Tot de diensten van de Werkorganisatie behoren (vooralsnog) niet: De diensten waarvoor gemeenten vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) al verantwoordelijk zijn. Hieronder vallen: bevordering van sociale samenhang en leefbaarheid, opvoedingsondersteuning, ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers, bevorderen van participatie onder kwetsbare groepen, maatschappelijke opvang, ondersteunen van mensen met een beperking bij maatschappelijke participatie, geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. De diensten waarvoor gemeenten in de toekomst mogelijk verantwoordelijk worden op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, zoals jeugdzorg. De diensten op het gebied van onderwijs, leerplicht en het voorkomen, registreren en bestrijden van voortijdig schoolverlaten. De diensten gericht op ondersteuning van bedrijven bij het vinden van een geschikte vestigingslocatie en / of het aanvragen van vergunningen. De diensten en inkomensverstrekking gericht op schuldhulpverlening en minimabeleid. (De toegang tot) deze diensten wordt door de gemeenten (lokaal) in samenhang gebracht met voorzieningen in het kader van de Wmo. Bovenstaande ondersteuning van burgers bij hun deelname aan de maatschappij ligt primair lokaal, zo dicht mogelijk bij de burger. Lokaal geven onze gemeenten kleur en invulling aan die ondersteuning en maken die toegankelijk voor iedere inwoner, zeker als het gaat om kwetsbare inwoners die zonder ondersteuning moeite hebben met het deelnemen aan de samenleving. Soms worden deze diensten overigens wel regionaal afgestemd, vormgegeven en/of uitgevoerd. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de jeugdzorg, de bestrijding van voortijdig schoolverlaten en schuldhulpverlening. Verdergaande samenwerking en integratie van de uitvoering op deze terreinen met de uitvoering van de Werkorganisatie is niet ondenkbaar, maar deze ligt voorbij aan de horizon van deze blauwdruk. 3.6 Beoogde effecten van de Werkorganisatie De Werkorganisatie wil inwoners van West-Friesland naar vermogen laten deelnemen op de reguliere arbeidsmarkt. Meer concreet verwachten we van de Werkorganisatie de volgende effecten: Zo regulier mogelijk werk De Werkorganisatie streeft naar zo regulier mogelijk werk voor alle werkzoekenden die een beroep doen op de dienstverlening van de Werkorganisatie. Waar regulier werk niet 100% mogelijk is worden Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 15 van 68

16 de principes van werken naar vermogen gehanteerd, wat wil zeggen dat re-integratiedoelen worden afgestemd op de verdiencapaciteit van de betrokkene. Beperken uitkeringslasten Tekorten en overschotten op de uitkeringslasten vormen een belangrijke graadmeter voor de effectiviteit van de Werkorganisatie, zowel sociaal als financieel. Focus op het beperken van de uitkeringslasten is dus cruciaal. Wij hechten eraan dat de Werkorganisatie streeft naar uitkeringslasten die passen binnen het daartoe beschikbare budget. Meer kwaliteit en innovatie Niet in de laatste plaats hechten we aan een hogere kwaliteit van de dienstverlening. Die kwaliteit meten we af aan de tevredenheid van gemeenten, werkgevers, werkzoekenden, medewerkers en samenwerkingspartners over de dienstverlening van de Werkorganisatie. Daarnaast maakt de Werkorganisatie zichtbaar werk van verbetering en vernieuwing in haar dienstverlening. Ondernemer op de regionale arbeidsmarkt De Werkorganisatie zal een sterke positie moeten verwerven op de regionale arbeidsmarkt, sterker dan de gemeenten en Op/maat nu afzonderlijk kunnen realiseren. De Werkorganisatie bewijst dit door terugkerende afname van diensten door werkgevers. Waar vraag en aanbod niet direct bij elkaar kunnen worden gebracht zoekt de Werkorganisatie samen met de werkgever (en vanuit een wederzijds belang) naar concrete oplossingen. Duidelijke afspraken en maatwerk We geloven dat iedereen naar vermogen kan werken. Werkzoekenden coachen we bij het vinden van werk en bieden we eventueel tijdelijk een inkomen. Daarnaast ondersteunen we met dienstverlening die we afstemmen op de verdiencapaciteit van het individu. Het gebruik van de dienstverlening van de Werkorganisatie is echter niet vrijblijvend en dat betekent dat we een tegenprestatie verwachten, goede afspraken maken, duidelijk maken wat het niet-naleven van die afspraken betekent en handhaven als dat nodig is. Speler in het sociale domein De Werkorganisatie is een speler in het sociale domein, net als andere organisaties, zoals gemeenten, welzijnsorganisaties en onderwijsinstellingen. We verwachten van de Werkorganisatie dat het vanuit haar expertise en deskundigheid bijdraagt aan het oplossen van problemen en vraagstukken met een meervoudig karakter en neemt daarin haar verantwoordelijkheid. 3.7 Randvoorwaarden Aan de Werkorganisatie stellen we de volgende randvoorwaarden: Budgettair kader De Werkorganisatie moet opereren met gebruikmaking van de middelen die beschikbaar zijn voor de uitvoering van haar taken. Concreet betekent dit dat de Werkorganisatie (uitgaande van de huidige regelgeving) de beschikking heeft over het participatiebudget, het inkomensdeel / BUIG en de rijksbijdrage Wsw. Voor de uitvoeringskosten zal in de komende periode bottom-up (o.a. op basis van Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 16 van 68

17 het aantal cliënten) de benodigde apparaatskosten inzichtelijk moeten worden gemaakt en zal ook een verdeelsystematiek moeten worden bepaald naar de deelnemende gemeenten. Binnen dit budgettaire kader zal de Werkorganisatie haar dienstverlening moeten uitvoeren. De verwachting is dat dit goedkoper kan dan de som van de huidige uitvoering door de afzonderlijke organisaties. Solidariteitsprincipe We hanteren binnen de Werkorganisatie het solidariteitsprincipe. Dat wil zeggen dat de uitvoering werkt vanuit het totaal van de door alle gemeenten gezamenlijk beschikbaar gestelde middelen. Beleid wordt geformuleerd en nagestreefd op gezamenlijk niveau. De financiële uitkomsten van de uitvoering (lusten en lasten) dragen de gemeenten gezamenlijk, op basis van een nader vast te stellen verdeelsleutel. Mens volgt werk De gemeenten beogen met de Werkorganisatie tot een nieuwe organisatie te komen die haar inrichting afstemt op de te realiseren doelen en effecten. De vorming van de Werkorganisatie heeft gevolgen voor de bestaande organisaties en medewerkers van de gemeenten en van Op/maat die nu nog dienstverlening uitvoeren die straks door de Werkorganisatie wordt uitgevoerd. De gemeenten stellen als randvoorwaarde dat bij het invullen van functies in de Werkorganisatie het principe van mens volgt werk wordt gehanteerd. Dit betekent dat alle medewerkers die op dit moment belast zijn met de uitvoering van diensten welke straks in de werkorganisatie worden uitgevoerd meegaan naar de werkorganisatie. Proceskosten verdienen zich terug De Werkorganisatie vraagt onvermijdelijk om investeringen in het proces van totstandkoming. Als gemeenten zijn we bereid die investeringen te doen onder de voorwaarde dat die zich, in lijn met de randvoorwaarde van een budget neutrale uitvoering, terugverdienen. Hierbij wordt een terugverdientermijn van 5 jaar aangehouden. Uitvoering in het publieke domein Het beeld dat we hebben van de Werkorganisatie is dat het een gezamenlijke organisatie is die ingebed is in het publieke domein, onder directe bestuurlijke verantwoordelijkheid van de deelnemende gemeenten. We denken dus niet aan verzelfstandiging naar het private domein. De dienstverlening van de Werkorganisatie vertegenwoordigd een algemeen belang en dat vraagt om sterke betrokkenheid van de gemeenten. Herkenbare uitvoering De gemeenten hebben bij de Werkorganisatie voor ogen dat deze opereert vanuit een centrale fysieke locatie in de regio. De Werkorganisatie is herkenbaar met een eigen identiteit die past bij haar ondernemende rol op de regionale arbeidsmarkt. Er wordt slim gebruik gemaakt van ICT in de ondersteuning van professionals. Ook zal (waar mogelijk en gewenst) een groter deel van de dienstverlening digitaal worden uitgevoerd. Huisvesting en de faciliteiten zijn afgestemd op het werken binnen en buiten de locatie en op fluctuaties in de omvang van het werk. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 17 van 68

18 Uitvoering van start op 1 januari 2014 De Werkorganisatie moet startklaar zijn op 1 januari Die datum is logisch vanwege de datum van invoering van de Participatiewet op diezelfde datum. Ook speelt de onwenselijkheid van gebroken boekjaren een rol. Om de implementatie goed te kunnen vormgeven is het belangrijk om de besluitvorming over de kaders van de blauwdruk zo snel mogelijk af te ronden. 3.8 Conclusie In dit hoofdstuk hebben we uitgewerkt: Waarom we tot de Werkorganisatie willen komen (3.1 t/m 3.4) Op het terrein van werk en inkomen zien we een aantal grote uitdagingen op ons afkomen. Het Rijk geeft ons minder middelen. Op de arbeidsmarkt hebben we te maken met een economische crisis. Dit zorgt voor een opstuwend effect van uitkeringslasten en van dreigende tekorten in de uitvoering van de Wsw. Die tekorten komen voor eigen rekening van de gemeenten. De huidige uitvoering is te kwetsbaar geworden en past niet meer bij de nieuwe omstandigheden. Die uitdagingen willen we samen het hoofd bieden. Wat we wel en niet onder de Werkorganisatie verstaan (3.5) De Werkorganisatie richt zich op het bundelen van beleid en uitvoering op het gebied van werk en inkomen. Daartoe rekenen we alle diensten op het gebied van re-integratie, inkomensverstrekking en werkgeversdienstverlening. Andere diensten, waaronder de uitvoering van de WMO, de schuldhulpverlening en het minimabeleid blijven vooralsnog lokaal georganiseerd. Eventuele integratie van die diensten in de Werkorganisatie gaat voorbij aan de huidige horizon. Wat we met de Werkorganisatie willen bereiken (3.6) De Werkorganisatie richt zich op het realiseren van zo regulier mogelijk werk en het beperken van de uitkeringslasten. We willen met de Werkorganisatie de kwaliteit van de dienstverlening verhogen en meer innovatie realiseren. De Werkorganisatie moet een sterke positie krijgen op de regionale arbeidsmarkt. We maken in de Werkorganisatie goede afspraken met werkzoekende en werkgever en zetten ondersteuning op maat in. En de Werkorganisatie levert vanuit haar expertise een belangrijke bijdrage aan het samenspel in het sociale domein. Wat de belangrijkste randvoorwaarden zijn voor de Werkorganisatie (3.7) We geven de Werkorganisatie als voorwaarde mee dat deze zal moeten opereren, gebruikmakend van de middelen die voor uitvoering van haar taken beschikbaar zijn. Tussen de gemeenten onderling hanteren we het solidariteitsprincipe. Het exploitatiesaldo zal via een nader te bepalen verdeelsleutel worden verdeeld onder de zeven gemeenten. Voor de omvorming naar de Werkorganisatie is mens volgt werk het vertrekpunt. Proceskosten die we maken voor de omvorming verdienen we in 5 jaar terug. Verder willen we dat de Werkorganisatie goedkoper gaat werken, dat de uitvoering in het publieke domein blijft en een eigen identiteit heeft. In het volgende hoofdstuk gaan we in op beleid en uitvoering zoals de zeven gemeenten en Op/maat die gezamenlijk willen hanteren in de Werkorganisatie. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 18 van 68

19 4 Doelen en beleid 4.1 Missie, doel en doelgroep De missie beschrijft wat de Werkorganisatie naar buiten toe wil uitdragen. Het geeft aan waar de mensen in de Werkorganisatie voor staan en wat hun gezamenlijke waarden zijn. De missie benoemd wat het heilige vuur is van de Werkorganisatie. Missie De Werkorganisatie wil inwoners van West-Friesland naar vermogen laten deelnemen op de reguliere arbeidsmarkt. Gemeenten geven uitvoering aan een aantal specifieke regelingen binnen het domein van werk en inkomen en ontvangen daartoe beperkte middelen. Dit bakent de taken en mogelijkheden van de Werkorganisatie af en geeft de Werkorganisatie een doel. Doel Het doel van de Werkorganisatie is om (a) uitvoering te geven aan de taken van de West-Friese gemeenten op het gebied van werk en inkomen en (b) om de daartoe beschikbare middelen optimaal aan te wenden. Om missie en doel te realiseren wil de Werkorganisatie vraag en aanbod op de arbeidsmarkt bij elkaar brengen. Tot de aanbodzijde behoren alle inwoners die een beroep doen op de regelingen waar de Werkorganisatie voor verantwoordelijk is (nu Wwb en Wsw, straks Participatiewet). Tot de vraagzijde behoren alle werkgevers in de regio (en daarbuiten) waar dit aanbod (naar vermogen) aan de slag zou kunnen. Vraag- en aanbodzijde vormen de twee klantgroepen van de Werkorganisatie: Doelgroepen (a) werkzoekenden van West-Friese gemeenten die een beroep doen op de regelingen waar de Werkorganisatie voor verantwoordelijk is en (b) werkgevers in de eigen regio en daarbuiten. 4.2 Beleidsuitgangspunten Bovenstaande doelstellingen wil de Werkorganisatie bereiken door de volgende uitgangspunten te hanteren in beleid en uitvoering: Ondersteuning is afgestemd op wat nodig is De ondersteuning die we bieden aan werkzoekenden en werkgevers is afgestemd op wat nodig is. Niet minder, maar ook niet meer. Waar vraag en aanbod al dicht bij elkaar liggen is een beperktere ondersteuning nodig dan daar waar de afstand groter is. Tegelijk moet er wel sprake zijn van een overbrugbare afstand. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 19 van 68

20 Ondersteuning gaat uit van eigen kracht Afgestemd op wat we van mensen kunnen vragen (zie het eerste uitgangspunt) gaan we uit van de eigen kracht van werkgevers en werkzoekenden om tot oplossingen te komen. Dit betekent dat we die eigen kracht zoveel mogelijk aanspreken. In de afspraken die we met werkgevers en werkzoekenden maken komen eigen kracht en onze ondersteuning samen. Uitgaan van mensen, niet van regelingen We gaan uit van de talenten van mensen en niet van de regeling waar zij onder vallen. In ons beleid maken we geen onderscheid meer naar regelingen, maar naar wat hun eigen kracht is en welke ondersteuning we daar op moeten aanvullen. Dit geeft ons ook de ruimte om middelen die we in verschillende regelingen beschikbaar hebben effectiever in te zetten en synergievoordelen te behalen. Iedere gewerkte dag is er één We willen de reguliere arbeidsparticipatie bevorderen en het beroep op uitkeringsvoorzieningen zoveel mogelijk beperken. Inkomen uit werk gaat boven inkomen uit een uitkering. Iedere gewerkte dag telt daarin mee. Werken geeft werkervaring, ontwikkelt de competenties en houdt je arbeidsfit. Door te laten zien wat je kunt, worden je kansen op meer werk vergroot. Iedereen is actief, de aanpak is sluitend Er is niet altijd werk, ook niet tijdelijk. Zeker in economisch moeilijke tijden is er niet voor iedereen werk beschikbaar. Ook is het mogelijk dat mensen niet kunnen werken, omdat er sprake is van beperkingen of ernstige problemen op andere terreinen. We hechten er aan dat iedereen dan wel actief is en de ondersteuning krijgt die nodig is om problemen te verkleinen. Dat geldt ook voor mensen die nu nog op de wachtlijst staan voor een Sw-plek. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend Het gebruik van de ondersteuning van de Werkorganisatie, ook de bijstandsuitkering, is in principe vrijwillig. Het gebruik is echter niet vrijblijvend. We verwachten van werkzoekenden dat zij zich optimaal inspannen om zoveel mogelijk op eigen benen te staan, actief naar werk te zoeken, rechtmatig gebruik te maken van de beschikbare ondersteuning (in de Werkorganisatie zelf en daarbuiten) en werk te aanvaarden als dat beschikbaar is. Is er even geen werk, dan vragen we een tegenprestatie, zodat mensen actief blijven. Te weinig inzet en/of medewerking heeft consequenties voor de ondersteuning die aan mensen wordt geboden. Marktgericht en innovatief Om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen zullen we flexibel moeten zijn en oplossingen moeten bedenken die inspelen op de behoefte in de markt. De markt bepaalt immers in belangrijke mate waar de kansen liggen. Werkgevers bieden we één aanspreekpunt. Werkgevers ondersteunen we met krachtige vraaggerichte arrangementen en flexibele oplossingen die risico s beperken. Waar mogelijk wakkeren we de markt aan, bijvoorbeeld door met bedrijven en instellingen in de regio afspraken te maken over het realiseren van een grotere opname van mensen uit onze doelgroep (social return). Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 20 van 68

21 Partner in het sociale domein Als de problematiek is afgebakend tot werk en inkomen 2, dan handelen we als Werkorganisatie zelfstandig. Soms is er meer aan de hand en is de expertise van de Werkorganisatie zelf niet voldoende om de problematiek op te lossen. Andere specialismen zijn dan nodig en de Werkorganisatie heeft er belang bij dat die goed worden ingezet. Dat vraagt van de Werkorganisatie dat met die specialismen wordt samengewerkt en er een gezamenlijk (integraal) plan ontstaat. De Werkorganisatie zal haar expertise in die samenwerking inbrengen. Transparantie over vraag en aanbod Vraag en aanbod hebben we in beeld, specifiek waar het gaat om de competenties en talenten van de werkzoekenden en de kansen voor werkzoekenden op de regionale arbeidsmarkt. We hanteren daartoe een eenduidige methodiek, die werkgever, werkzoekende en de Werkorganisatie in staat stellen om een zo goed mogelijke match te maken tussen vraag, aanbod en de vereiste ondersteuning. Regulier wat kan, beschut wat moet Regulier werk heeft prioriteit boven beschut werk. Wie regulier kan werken bieden we een reguliere plek. Wie niet regulier kan werken, bieden we een beschutte omgeving. De Werkorganisatie heeft daartoe passende werksoorten tot haar beschikking, waarbinnen mensen gedurende een langere periode een werkomgeving vinden, die optimaal rekening houdt met beperkingen. Verlengstuk van de gemeenten De gemeentelijke organisatie blijft lokaal de centrale toegang tot het sociale domein. Inwoners van onze gemeenten kunnen daar terecht voor informatie, advies en uiteenlopende diensten die inwoners ondersteunen bij hun deelname aan de samenleving. Voor werk en inkomen zet de gemeente de Werkorganisatie in, zoals de gemeente voor andere specialismen andere organisaties inzet. Toegang tot de dienstverlening van de Werkorganisatie zal meestal rechtstreeks verlopen, maar kan ook via de centrale toegang van de afzonderlijke gemeenten. Bovenstaande uitgangspunten zijn leidend voor de wijze waarop de Werkorganisatie invulling geeft aan missie en doel ten behoeve van de geformuleerde doelgroep. 4.3 Beleidskader We hebben gesteld dat we de ondersteuning van werkzoekende en werkgever zoveel mogelijk willen afstemmen op wat nodig is, niet minder, maar ook niet meer. Tegelijk willen we de eigen kracht aanspreken die bij werkgever en werkzoekende aanwezig zijn. Deze twee zijden van dezelfde medaille vormen het raamwerk dat we willen hanteren in beleid en uitvoering. Van belang is dat ondersteuning en eigen kracht niet gelijk zijn verdeeld over alle werkzoekenden. Daar zitten duidelijke verschillen in: 2 Met uitzondering van de minimaregelingen. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 21 van 68

22 Er zijn werkzoekenden die in principe voldoende verdiencapaciteit hebben om op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag te kunnen, maar die op dit moment geen werk hebben. Er zijn werkzoekenden die te weinig verdiencapaciteit hebben, maar die met tijdelijke ondersteuning zich kunnen ontwikkelen en weer regulier aan de slag kunnen. Er zijn werkzoekenden die structureel een te lage verdiencapaciteit hebben en die alleen met duurzame ondersteuning een plek kunnen vinden op de reguliere arbeidsmarkt. Er zijn werkzoekenden die duurzaam een te lage verdiencapaciteit hebben en die alleen in een beschutte omgeving kunnen werken. Er zijn werkzoekenden waarbij sprake is van zodanige belemmeringen dat er feitelijk geen verdiencapaciteit is. Onder verdiencapaciteit verstaan we in dit kader: Het vermogen om een arbeidsproductiviteit te leveren die qua waarde gelijk is aan het instapniveau van de arbeidsmarkt, namelijk het wettelijk minimumloon. Met de begrippen tijdelijk en duurzaam maken we onderscheid tussen het al dan niet tijdelijke karakter van de lagere verdiencapaciteit. Dit wil dus niet zeggen dat het niet mogelijk is om te komen tot een hogere verdiencapaciteit. Met inzet van ondersteuning en eigen kracht wordt ontwikkeling naar een hogere verdiencapaciteit juist bevorderd. Door uit te gaan van deze diversiteit in de doelgroep van werkzoekenden kunnen we een raamwerk maken voor beleid en uitvoering. Niet alleen voor de ondersteuning van de werkzoekende, maar ook de ondersteuning van de werkgever, waarbij het in individuele omstandigheden altijd gaat om een optimale afstemming op wensen, behoeften etc. van het individu (zowel werkgever als werkzoekende). Dit betekent dat op individueel niveau regelmatig moet worden ingeschat wat de actuele verdiencapaciteit is. Op basis hiervan komen we tot het volgende beleidskader: Groep Karakter Verdiencapaciteit (gemiddeld) Volume 2012 Ondersteuningsdoel 1 Tijdelijk >100% (100%) 456 Voorkomen instroom 2 Tijdelijk 80%-100% (90%) 570 Beperken uitkeringsduur 3a Duurzaam 40%-80% (60%) 598 Benutten verdiencapaciteit (regulier) 3b Duurzaam 20%-40% (30%) 615 Benutten verdiencapaciteit (beschut) 4 Tijdelijk / duurzaam <20% (0%) 683 Overdracht naar zorgketen Totaal (volume Wsw en Wwb opgeteld) Hieronder volgt een nadere toelichting op de onderdelen van dit raamwerk: Groep 1 (voorkomen instroom) Deze groep omvat de werkzoekenden die voldoende verdiencapaciteit hebben, maar die tijdelijk geen werk hebben. De verdiencapaciteit ligt op Yke heeft zojuist haar ontslag aangeboden bij haar werkgever, ze komt daardoor zonder werk te zitten en heeft geen recht op WW. Ze komt een uitkering aanvragen om Blauwdruk Werkorganisatie Regio niet West-Friesland zonder inkomsten Pagina 22 van 68 te zitten.

23 100% of daarboven. De inzet van de ondersteuning is hier gericht op het voorkomen van instroom, door een directe match te maken met concrete kansen op de arbeidsmarkt. Er wordt een groot beroep gedaan op de eigen kracht van de werkzoekende. Werkgevers krijgen een kandidaat die 100% WML waard is, dus er worden in principe geen extra financiële prikkels ingezet. Groep 2 (beperken uitkeringsduur) Wim (38) heeft tijdelijke gezondheidsproblemen waardoor hij werkeloos is geraakt. Wim meldt zich voor een uitkering. Sonja (36) zorgt voor de kinderen. Ze vindt zichzelf te oud, heeft nooit gewerkt en weet niet goed wat zij wil en kan. deze groep een tegenprestatie worden gevraagd. Groep 2 omvat de werkzoekenden die in potentie voldoende verdiencapaciteit hebben, maar die tijdelijk ondersteuning nodig hebben. De verdiencapaciteit ligt tijdelijk tussen de 80% en 100%. Het voorkomen van instroom is hier niet aan de orde. Het gaat dus om het beperken van de uitkeringsduur, door een ondersteuningsaanbod dat de competenties van de werkzoekende versterkt en dat aansluit op de behoefte van werkgevers in de regio. Er is dus meer ondersteuning beschikbaar dan voor de eerste groep. Dat geldt ook voor werkgevers, voor wie op tijdelijke basis ondersteuning en/of financiële prikkels mogelijk zullen zijn. Ook kan van Groep 3a en 3b (benutten verdiencapaciteit) Groep 3 bestaat uit werkzoekenden die duurzaam ondersteuning nodig hebben omdat er ook duurzaam sprake is van een lagere verdiencapaciteit. Binnen deze groep maken we onderscheid tussen de groep die (met duurzame ondersteuning) aan de slag kan bij een reguliere werkgever (3a) en de groep die is aangewezen op beschut werk (3b). De uitdaging is hier het optimaal benutten van de aanwezige verdiencapaciteit. In groep 3a door een reguliere werkgever. In groep 3b in de beschutte werkomgeving van de Werkorganisatie. De ondersteuning aan werkgever en werkzoekende heeft hier een duurzaam karakter, veelal in de vorm van begeleiding en een constructie die de lagere verdiencapaciteit en de arbeidskosten met elkaar in balans brengt. Groep 4 Amy (42) kampt is in het verleden mishandeld door haar man. Ze kampt als gevolg hiervan met zware psychische problemen. Ze heeft geen werk en vraagt om inkomensondersteuning. (overdracht naar zorgketen) Groep 4 bestaat uit werkzoekenden die (tijdelijk duurzaam) niet beschikken over voldoende verdiencapaciteit om regulier werk te aanvaarden en/of gebruik het werk te gaan. maken n. van de hierboven genoemde ondersteuning. Op individuele basis worden zij ontheven van de arbeidsplicht. In lijn met onze uitgangspunten zorgen we vanuit de Werkorganisatie dat zij een regisseur krijgen in de zorgketen die samen met hen een plan maakt en uitvoert. Wie (en welke organisatie) de regisseur is, hangt af van het zwaartepunt van de problematiek. Dit is dus maatwerk. Wel staat centraal dat er altijd sprake is van een sluitende aanpak en dat er vanuit de Werkorganisatie wordt afgestemd met de regisseur om inzet te stroomlijnen en te peilen of een stap richting één van de andere groepen mogelijk is. George (52) is dakloos en kan slecht voor zichzelf zorgen. Hij heeft lang op straat gezworven en heeft psychische problemen, financiële schulden en kampt met veel pijn als gevolg van een whiplash. Ontwikkelcoach David van de Werkorganisatie West- Gerard (33 jaar) is geboren met n. een verstandelijke beperking. Tot zijn dertigste heeft Gerard thuis bij zijn ouders gewoond. Sinds drie jaar woont hij in een instelling voor begeleid wonen. Ontwikkelcoach David van of Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 23 van 68

24 4.4 Conclusie In dit hoofdstuk hebben we, op basis van de visie op de Werkorganisatie, zoals gepresenteerd in hoofdstuk 3, het beleid van de Werkorganisatie benoemd: Missie, doel en doelgroep (4.1) De Werkorganisatie wil inwoners van West-Friesland naar vermogen laten deelnemen op de reguliere arbeidsmarkt (missie). De Werkorganisatie zal uitvoering geven aan de taken van de West-Friese gemeenten op het gebied van werk en inkomen en zal de daartoe beschikbare middelen optimaal aanwenden (doel). De Werkorganisatie richt beleid en uitvoering op werkzoekenden van West-Friese gemeenten die een beroep doen op de regelingen waar de Werkorganisatie voor verantwoordelijk is en op werkgevers in de eigen regio en daarbuiten (doelgroep). Beleidsuitgangspunten (4.2) Uitgangspunten voor het te voeren beleid door de Werkorganisatie zijn benoemd. Ondersteuning is afgestemd op wat nodig is. We gaan uit van de eigen kracht van mensen en verbinden die aan de ondersteuning. Mensen staan centraal, niet regelingen. We hanteren als principe dat iedere gewerkte dag er één is en dat de aanpak sluitend is. Regulier werk heeft daarbij prioriteit boven beschut werk. De ondersteuning die we bieden is niet vrijblijvend en we handhaven als dat moet. Richting de arbeidsmarkt bieden we transparantie over vraag en aanbod, één aanspreekpunt en ondersteunen we met vraaggerichte arrangementen en flexibele oplossingen. In het sociale domein werken we integraal en zijn we een betrouwbare partner. Voor gemeenten zijn we verlengstuk op het terrein van werk en inkomen. Beleidskader (4.3) In ons beleid gaan we uit van de balans tussen eigen kracht en ondersteuningsbehoefte. In het begrip verdiencapaciteit brengen we dat tot uitdrukking. Daarbij maken we het verschil: afhankelijk van de situatie zetten we verschillende vormen van ondersteuning in. We hebben daartoe onderscheid gemaakt in 4 groepen waarmee we verschillende ondersteuningsdoelen nastreven: van het voorkomen van instroom (groep1), het beperken van de uitkeringsduur (groep 2) naar het benutten van de verdiencapaciteit (groep 3). Voor wie (tijdelijk of duurzaam) niet in staat is om te werken zorgen we voor overdracht naar de meest voor de hand liggende regisseur in de zorgketen (groep 4). Deze groepen hebben we vervolgens aan de hand van enkele geïntroduceerde casussen nader beschreven. In het volgende hoofdstuk vertalen we de visie (hoofdstuk 3) en het beleid (hoofdstuk 4) door naar het dienstverleningsconcept van de Werkorganisatie. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 24 van 68

25 5 Dienstverleningsconcept Dit hoofdstuk beschrijft (op hoofdlijnen) de voorgestelde dienstverlening die we kunnen bieden aan de doelgroep van de Werkorganisatie. Zoals in paragraaf 4.1 is benoemd verstaan we onder de doelgroepen: (a) werkzoekenden van West-Friese gemeenten die een beroep doen op de regelingen waar de Werkorganisatie voor verantwoordelijk is en (b) werkgevers in de eigen regio en daarbuiten. 5.1 Dienstverlening werkzoekenden De voorgestelde dienstverlening aan werkzoekenden bestaat uit de volgende stappen, deze stappen zijn schematisch nog eens weergegeven in bijlage I.1: Stap 1: (Digitale) aanmelding Werkzoekenden melden zichzelf bij de Werkorganisatie of worden via de gemeente of (hulpverlenende) instantie aangemeld. Primair wordt de werkzoekende digitaal aangemeld. Werkzoekenden die niet in staat zijn om zich digitaal aan te melden, hebben de mogelijkheid zich fysiek aan te melden. Yke vraagt een uitkering aan via de website van de Werkorganisatie West- Friesland. Handig. Zodra Yke thuis komt gaat ze aan de slag. Ze vult online een korte checklist in en krijgt direct te zien dat ze in aanmerking komt voor dienstverlening van de Werkorganisatie. Ze vult vervolgens nog een aantal antwoorden in op vragen die worden gesteld (een zogenaamde diagnose) en krijgt vervolgens een uitnodiging voor een speed intake. Op basis van een korte checklist bepaalt de werkorgansiatie of de werkzoekende in aanmerking komt voor dienstverlening. Rechten en plichten worden beschreven en ingeschat wordt of de werkzoekende behoort tot de speed intake of brede diagnose. Daarnaast wordt in alle gevallen een zoektijd van vier weken opgelegd om maximaal invulling te geven aan de eigen verantwoordelijkheid van werkzoekenden die zelfredzaam zijn. Stap 2: Invullen van de digitale diagnose Werkzoekenden die naar verwachting tot groep Wim krijgt na zijn aanmelding een bericht terug met vragenlijst en datum voor de brede diagnose. Wim heeft een gesprek van een uur met Intaker Joost. Joost controleert de antwoorden op de vragenlijst en de volledigheid van zijn gegevens. Vervolgens wordt de verdiencapaciteit van Wim en Sonja bepaald. Joost schat in dat ze beiden flink wat werk kunnen verzetten, ondanks hun beperkingen: ze worden daarom in groep 2 ingedeeld en er wordt een ontwikkelplan voor beiden opgesteld. Het recht op inkomen wordt bepaald en een afspraak met arbeidscoach Rob gemaakt. 2, 3 of 4 behoren, vullen voorafgaand aan het intakegesprek een digitale diagnose in (als input voor het intakegesprek). Naar verwachting zal circa 10% van de doelgroep niet in staat zijn dit zelfstandig in te vullen. Deze werkzoekenden krijgen ondersteuning bij het invullen van de diagnose. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 25 van 68

26 Stap 3: Fysieke intake - speed intake of brede diagnose Afhankelijk van de antwoorden op de vragenlijst, krijgt de werkzoekende een speed intake of een brede diagnose. Hieronder wordt per diganosevorm aangegeven welke handelingen hier vervolgens worden verricht. Speedintake (10 minuten): Brede diagnose (1 uur) Opleggen verplichtingen, preventieve handhaving (veel informatie) Checken diagnose & volledigheid gegevens Checken volledigheid gegevens 3 Bepalen verdiencapaciteit en op basis daarvan groepsindeling Opstellen ontwikkelplan voor groep 2 en 3a Opstellen plaatsingsadvies voor groep 3b Bepalen recht op inkomen & doorzetten naar specialist inkomen Doorverwijzing voor belemmeringen, naar externe organisaties. Bij groep 4 ook naar de juiste regisseur bij externe (zorg) organisatie Overdracht werkzoekende naar aangewezen coach binnen de Werkorganisatie Gegevens invoeren/aanvullen in overkoepelend registratie systeem Op basis van de verdiencapaciteit wordt de groepsindeling bepaald en wordt per groep een specifieke route uitgezet die hieronder is beschreven. Stap 4a: Traject - Groep 1 De werkzoekende heeft een gesprek met de arbeidscoach. De arbeidscoach krijgt van de intaker de gegevens van de werkzoekende en de ingevulde diagnose mee. De arbeidscoach gaat vervolgens aan de slag om de klant aan het werk te krijgen. De focus ligt in dit traject op matching en uitstroom naar regulier werk. Wanneer niet direct een plek wordt gevonden wordt een werkplek binnen de Werkorganisatie aangeboden waar de verdiencapaciteit van de werkzoekende wordt benut. Ook is handhaving een belangrijk onderdeel voor werkzoekende die niet onvoldoende meewerken aan het verkrijgen van werk. Yke krijgt de opdracht zelfstandig werk te zoeken (zoektijd van vier weken) alvorens ondersteuning wordt aangeboden vanuit de werkorganisatie. Ze krijgt wel vacatures mee en de opdracht zich regelmatig te melden met haar voortgang. of Stap 4b: Traject - Groep 2 en 3a Wordt de werkzoekende ingedeeld bij groep 2 of 3a, dan krijgt de werkzoekende een gesprek met de ontwikkelcoach. De ontwikkelcoach krijgt van de intaker de gevens van de klant, de ingevulde diagnose en het ontwikkelplan mee. 3 De Werkorganisatie vraagt ook bestaande gegevens op van de klant (Suwi-gegevens etc) waardoor dubbele gegevens uitvraag (Wet eenmalige gegevens uitvraag) wordt voorkomen en ook fraude bij de poort kan worden voorkomen. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 26 van 68

27 De George vind het moeilijk uit de negatieve spiraal te stappen. Ontwikkelcoach David neemt hem mee naar een West-Fries autopoetsbedrijf waar George onder begeleiding aan het werk kan voor 12 uur per week. ontwikkelcoach gaat vervolgens aan de slag om de werkzoekende zo snel mogelijk zelfstandig aan het werk te krijgen. Afhankelijk van de verdiencapaciteit van de werkzoekende wordt voor groep 2 en 3a een ontwikkelbudget (variabele hoogte) beschikbaar gesteld. Dit budget kan worden ingezet ten behoeve van re-integratievoorzieningen. Voor groep 3a kan afhankelijk van de verdiencapaciteit daarnaast een plaatsingsbudget worden verstrekt om regulier werk met permanente ondersteuning mogelijk te maken. Op het moment dat de werkzoekende voldoende is ontwikkeld voor regulier werk, kan de arbeidscoach worden ingeschakeld. Stap 4c: Traject - Groepen 3b Wordt de werkzoekende ingedeeld bij groep 3b, dan krijgt de werkzoekende een gesprek met de consulent beschut werken. De consulent beschut werken krijgt van de intaker de gegevens van de werkzoekende, de ingevulde diagnose en het plaatsingsadvies mee. Al het productiegerelateerd werk behoort tot de verantwoordelijkheden van de consulent beschut werken. De consulent begeleidt de werkzoekende op de werkplek en controleert de kwaliteit van het werk. De consulent zorgt daarnaast voor bijschakeling van specialisten op basis van de zorgbehoefte van de werkzoekende. Gerard voert allerlei inpakwerkzaamheden uit. Voor de Werkorganisatie is het belangrijk om ervoor te zorgen dat Gerard geen werkdruk ervaart. In de praktijk betekent dit dat hij intensief wordt begeleid door de consulent beschut werk Heleen.. Stap 4d: Traject - Groep 4 Deze werkzoekenden krijgen een inkomen en een contactpersoon vanuit de Werkorganisatie. Voor hulpverleningsvragen wordt de klant doorverwezen naar externe organisaties. n. De Werkorganisatie draagt zorg voor sluitende afspraken. Amy krijgt een uitkering toegekend en heeft daarnaast een regisseur toegewezen gekregen bij een psychiatrische zorginstelling waar Amy werkt aan haar problemen. Stap 5: Bijschakelen specialisten en afstemming met organisaties/ instanties Als alle relevante informatie over de werkzoekende is verzameld en het recht op inkomen is beoordeeld gaat de werkzoekende direct aan de slag met een passend traject. De verantwoordelijke coach of consulent zorgt daarnaast voor bijschaking van specialisten die bijvoorbeeld de uitkeringsverstrekking in orde maken. Daarnaast kan met andere instanties afstemming gezocht worden om de kans op een succesvol traject te vergroten. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 27 van 68

28 Stap 6: Resultaat Doel van het traject is het behalen van resultaat. Het resultaat van de werkzoekende kan worden uitgedrukt in: - uitstroom uit de uitkering (geheel of gedeeltelijk) - ontwikkeling van het arbeidspotentieel - benutten van de verdiencapaciteit Stap 7: Nazorg De Werkorganisatie biedt de werkzoekende bij uitstroom een nazorgperiode, waarbij de coach/ consulent de klant in de gaten houdt om terugval (in de uitkering) te voorkomen en eventuele problemen preventief tegen te gaan. 5.2 Dienstverlening werkgevers De volgende uitgangspunten gelden ten aanzien van de dienstverlening aan werkgevers: De Werkorganisatie weet wat werkgevers willen en sluit daar zoveel mogelijk op aan. De Werkorganisatie biedt werkgevers één vast aanspreekpunt voor werk gerelateerde zaken. De Werkorganisatie acteert dicht op de arbeidsmarkt en speelt in op de vraag naar flexibele arbeid: seizoensarbeid en flexibele contracten. De Werkorganisatie faciliteert gemeenten en werkgevers bij de inzet en invulling van social return. De Werkorganisatie zet zich in om passende werkopdrachten voor haar doelgroepen te verwerven. De Werkorganisatie werkt nauw samen met de gemeentelijke afdelingen economische zaken. De Werkorganisatie voert eigen beleid, geeft mede vorm aan het programma Inclusieve Arbeidsmarkt van het Regionaal platform arbeidsmarktbeleid Noord-Holland-Noord (RPA NHN) en zorgt voor aansluiting bij provinciaal beleid. De Werkorganisatie heeft oog voor en benut bovenregionale kansen voor werk. De dienstverlening aan de werkgever bestaat uit de volgende stappen, deze stappen zijn in Bijlage I.2 nog eens schematisch weergegeven: 1. Aanmelding bij de Werkorganisatie 2. Gesprek tussen arbeidscoach/ specialist en werkgever 3. Uitzetten van de opdracht intern 4. Aanbod aan de werkgever 5. Match 6. Nazorg Piet heeft een eigen bollenbedrijf. Het is een familiebedrijf. Piet zijn bedrijf is sterk seizoensgebonden. Vooral in het voorjaar en de zomer is er werk in overvloed. Piet neemt contact op met de Werkorganisatie West-Friesland. Hij heeft van een collegaondernemer begrepen dat de Werkorganisatie mogelijk iets voor hem kan betekenen. Piet zou graag twee extra medewerkers aantrekken voor de komende 7 maanden. Hij wil twee mensen die worden begeleid door de werkorganisatie uitnodigen om voor hem te komen werken. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 28 van 68

29 Stap 1: Aanmelding bij de Werkorganisatie De werkgever meldt zich zelf bij de Werkorganisatie of komt binnen via de acquisitie van de accountmanagers, dan wel wordt doorverwezen door een andere organisatie (bijvoorbeeld SROI of via de afdeling Economische Zaken van een gemeente, of via het RPA). Stap 2: Gesprek tussen arbeidscoach/specialist en werkgever De arbeidscoach luistert naar de vraag van de werkgever en gaat op zoek naar een passend antwoord. Dit kan zijn het vervullen van een vacature, het detacheren van klanten of het binnenhalen van werk en opdrachten voor het leerwerkbedrijf als onderdeel van de werkorganisatie. De arbeidscoach biedt de werkgever kandidaten, kennis en expertise en het netwerk aan. De werkgever kan via de website met kandidaten direct inzicht krijgen in de mogelijkheden. Waar mogelijk zorgt de arbeidscoach voor een directe match. Bij complexere vragen neemt de arbeidscoach de vraag mee naar de Werkorganisatie waar de specialist arbeidsmarkt wordt ingeschakeld. Opdrachten in het kader van SROI worden uitgezet bij de specialist SROI, om deze opdrachten te coördineren. De vraag van Piet wordt opgepakt door de arbeidscoach Rob die direct kan schakelen tussen de vraag van Piet en zijn klanten die werk zoeken. Rob is de contactpersoon voor Piet, verzamelt de gegevens van de kandidaten en spreekt deze door met Piet. Piet besluit om drie kandidaten uit te nodigen voor een gesprek. Uiteindelijk besluit Piet dat twee van de drie kandidaten bij hem mogen werken. Zij beginnen de week na het gesprek al. Gedurende de plaatsing blijft arbeidsmarktcoach Rob de contactpersoon voor Piet. Stap 3: Uitzetten van de opdracht intern Als de opdracht van de werkgever helder is, zet de arbeidscoach intern de lijnen uit en bewaakt de voortgang. Voor de werkgever is de arbeidscoach aanspreekpunt. Stap 4: Aanbod aan de werkgever De arbeidscoach koppelt aan de werkgever terug wat de Werkorganisatie kan bieden. De werkgever geeft een reactie op het aanbod van de Werkorganisatie. De arbeidscoach legt de afspraken met de werkgever vast en coördineert de uitvoering. Stap 5: Match Het resultaat kan omschreven worden als: - werven en vervullen van vacature(s) - werven en invullen detacherings- of uitzendplekken - invullen en vervullen van SROI opdrachten Stap 6: Nazorg De nazorgperiode is afhankelijk van de opdracht en het resultaat. In principe is er minstens 1 contactmoment na het resultaat. Dit om bij de werkgever te controleren of hij tevreden is en eventuele problemen preventief tegen te gaan. Na het behalen van het resultaat blijft de accountmanager contact houden met de werkgever, om deze te behouden in het netwerk voor mogelijke vervolgopdrachten. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 29 van 68

30 5.3 Samenwerking in het sociale domein De Werkorganisatie wordt de nieuwe afdeling werk en inkomen van de West-Friese gemeenten. Dat betekent dat de Werkorganisatie de huidige afdelingen sociale zaken van de 7 gemeenten samenbrengt met de uitvoering van de Wsw. Tegenover die integratie staat op het eerste oog een zekere desintegratie met taken die bij de gemeenten blijven, waaronder de uitvoering van de WMO en het minimabeleid. De gemeente blijft echter hoe dan ook de centrale toegang tot de voorzieningen in het sociale domein. Op het gebied van werk en inkomen kan het zijn dat mensen zich eerst tot de gemeente wenden, maar mensen kunnen zich ook direct tot de Werkorganisatie wenden. De Werkorganisatie richt zich op werk en inkomen. De gemeente kan de voorzieningen van de Werkorganisatie aanbieden aan haar inwoners, zoals het ook andere voorzieningen beschikbaar heeft. Er zijn natuurlijk situaties waarin er, in het huishouden van een werkzoekende, ook sprake is van problematiek op andere leefgebieden. We spreken dan van meervoudige problematiek. Er zijn dan ook andere disciplines (dan die van de Werkorganisatie) nodig om mensen te laten deelnemen op de arbeidsmarkt of in de maatschappij. Die disciplines zijn soms beschikbaar vanuit het gemeentelijke domein van de WMO, maar soms ook daarbuiten. Denk aan het onderwijs, de gezondheidszorg, de veiligheidsketen etcetera. Er zijn ook situaties waarin er (tijdelijk of duurzaam) geen perspectief op werk bestaat (groep 4 van ons beleidskader). Dan is het belangrijk dat mensen de juiste ondersteuning krijgen. Die ondersteuning kan bestaan uit zorg en/of hulp bij maatschappelijke participatie. Daarvoor zoeken we in het sociale domein naar de best passende dienstverlener en maken met die dienstverlener afspraken. Dit is bijna altijd maatwerk, omdat het, afhankelijk van de omstandigheden over verschillende disciplines kan gaan. Het voorgaande stelt eisen aan de Werkorganisatie als samenwerkingspartner van andere organisaties in het sociale domein. Van belang is om in te spelen op de leefwereld van de betrokkene en daar naar integraal naar oplossingen te zoeken en de inzet van verschillende organisatie op elkaar af te stemmen. Maatwerk dus. Op hoofdlijnen hanteren we de volgende richtlijn: Bij meervoudige problematiek in groep 1 tot en met 3 is de Werkorganisatie de regisseur die samen met andere organisaties in het sociale domein de omstandigheden verkend, tot oplossingen komt, daar een plan op maakt en de uitvoering van dat plan aanstuurt. Als er geen perspectief op werk is (groep 4) dan is het niet logisch dat de Werkorganisatie de regisseur is. Het is dan beter de juiste dienstverlener te vinden die van grotere meerwaarde is bij het oplossen van de problematiek. De Werkorganisatie zorgt er wel voor dat er een regisseur komt als die er niet is. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 30 van 68

31 Op het terrein van werk en inkomen zelf werkt de Werkorganisatie intensief samen met andere partners op dat gebied, waaronder het UWV, onderwijsinstellingen, RMC, werkgeversorganisaties, het regionaal platform arbeidsmarktbeleid (RPA), uitvoerders van re-integratie enzovoort. Samenwerking in huis Wanneer het de dienstverlening van de Werkorganisatie ten goede komt, biedt de Werkorganisatie de mogelijkheid aan andere partners in het sociale domein om inhuis activiteiten aan te bieden of te organiseren. Denk aan een spreekuur (loketfunctie) en aan trainingen/presentaties/workshops voor klanten en/of medewerkers (lerende organisatie). Daarnaast kunnen instanties waarmee de Werkorganisatie intensief samenwerkt (UWV, RMC, RPA-werkgeversdienstverlening) gebruik maken van de infrastructuur van de Werkorganisatie om zo de klanten beter van dienst te zijn. Samenwerking buitenshuis Op het moment dat ten behoeve van de dienstverlening of klanttraject (digitaal) overleg noodzakelijk is, vindt overleg plaats met partners in het Sociale Domein (samenwerking / afstemming). Zowel op klantniveau (één plan van aanpak) als op beleidsniveau (bijsturing). Gezamenlijk registratiesysteem Het is noodzakelijk om gebruik te maken van een gezamenlijk registratiesysteem. Een digitaal klantdossier waar meldingen over een klant of gezin binnenkomen waardoor een instantie kan zien wie nog meer bezig is met een klant of gezin. Hiermee wordt voorkomen dat verschillende instanties langs elkaar heen werken. In de regio West-Friesland wordt hiertoe op dit moment al gebruik gemaakt van Mens Centraal. Aansluiting van overige registratiesystemen (denk aan de Verwijsindex) op Mens Centraal is een voorwaarde voor het in gebruik nemen van een dergelijk systeem. 5.4 Conclusie In dit hoofdstuk hebben we (op hoofdlijnen) de dienstverlening beschreven die we willen bieden aan werkzoekenden van West-Friese gemeenten die een beroep doen op de regelingen waar de Werkorganisatie voor verantwoordelijk is. Kernwoorden in de dienstverlening voor werkzoekenden is de speedintake of brede diagnose, het gebruik van klantgroepen 1, 2, 3 en 4 en dienstverlening op maat. Ook voor de werkgevers is de dienstverlening beschreven die we willen bieden. Kernbegrippen voor de dienstverlening aan werkgevers in de eigen regio en daarbuiten zijn: aansluiten bij de vraag van de werkgever, het bieden van een vast aanspreekpunt, dicht op de arbeidsmarkt acteren, social return. Voor beide doelgroepen zijn de stappen die ideaaltypisch door beide klantgroepen worden doorlopen beschreven. Daarnaast is beschreven op welke wijze de Werkorganisatie de samenwerking in het sociale domein wil ondersteunen. Integraliteit van dienstverlening staat in de Werkorganisatie hoog in het vaandel. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 31 van 68

32 6 Organisatie en sturing Hoofdstuk 5 beschreef het dienstverleningsconcept van de Werkorganisatie op hoofdlijnen. Feitelijk zijn dat de primaire processen zoals de werkzoekende en de werkgever die ervaren (bottom-up). In dit hoofdstuk beschrijven we de organisatie en de sturing in de Werkorganisatie zoals we die voor ogen hebben. Dat doen we top-down. 6.1 Randvoorwaarden vanuit de visie In de visie (hoofdstuk 3) zijn een aantal randvoorwaarden gesteld aan de Werkorganisatie die relevant zijn voor de vormgeving van de organisatie en daarmee voor de wijze van bestuurlijke en financiële sturing, te weten: solidariteitsprincipe, uitvoering in het publieke domein en een herkenbare uitvoering. Solidariteitsprincipe De uitvoering werkt vanuit het totaal van de door alle gemeenten gezamenlijk beschikbaar gestelde middelen. Effecten en doelen worden geformuleerd en nagestreefd op gezamenlijk niveau. Basis van het solidariteit-verdeelmodel is een nader te bepalen verdeelsleutel waaraan eventuele tekorten dan wel overschotten worden verdeeld. Uitvoering in het publieke domein De Werkorganisatie is een gezamenlijke organisatie die is ingebed in het publieke domein, onder directe verantwoordelijkheid van de deelnemende gemeenten. We denken dus niet aan verzelfstandiging naar het private domein. De dienstverlening van de Werkorganisatie vertegenwoordigt een algemeen belang en dat vraagt om een sterke betrokkenheid van de gemeenten. Herkenbare uitvoering De Werkorganisatie opereert vanuit een centrale fysieke locatie in de regio. De Werkorganisatie is herkenbaar met een eigen identiteit die past bij haar ondernemende rol op de regionale arbeidsmarkt. 6.2 Gemeenschappelijke regeling Op basis van de hierboven genoemde randvoorwaarden is het aantal mogelijkheden voor de vormgeving van de juridische structuur beperkt. Privaatrechtelijke vormen als een BV, NV of stichting passen niet binnen deze uitgangspunten. Ook een meer publiekrechtelijk inkleuring van een vennootschap (belangrijke rol voor publieke ambtsdragers, werken met begrotingssystematiek) past niet binnen de uitgangspunten, omdat dit strijdig is met het budgetrecht van gemeenteraden. In een dergelijke structuur blijven bestuurders en commissarissen verplicht zich te richten naar het belang van de vennootschap. Dit belang kan strijdig zijn met het belang van de aandeelhouders (de gemeenten). In de regel is de afstand van directie en commissarissen tot bestuurders en ambtenaren van de betrokken gemeenten groot. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 32 van 68

33 De inbedding in het publieke domein, de dienstverlening in het algemeen belang en de gewenste sterke betrokkenheid van gemeenten zijn goed te realiseren in een Gemeenschappelijke Regeling (GR). De Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR) biedt de mogelijkheid aan samenwerkende gemeenten om een zelfstandige rechtspersoon (openbaar lichaam) op te richten met dezelfde juridische instrumenten als een gemeente (publiek- en privaatrechtelijk). Het beschikken over eigen rechtspersoonlijkheid is van belang om bindende afspraken te kunnen maken met private partijen en hieruit voortvloeiende risico s beheersbaar te verdelen. Het bijzondere aan een regeling op grond van de WGR is dat deze rechtspersoon naast privaatrechtelijke bevoegdheden ook beschikt over publieke bevoegdheden van deelnemende gemeenten, zodat private partijen bij het aangaan van overeenkomsten kunnen rekenen op ondersteuning door middel van de inzet van adequate publieke instrumenten. De meerwaarde van samenwerken in de vorm van een openbaar lichaam is het grootst wanneer het van belang is om de verantwoordelijkheden ten aanzien van beleid en uitvoering dicht bij elkaar en op een bovenlokale schaal te organiseren. Beleidswijzigingen kunnen snel in de uitvoeringsstructuur worden doorgevoerd. Samenwerking met derden (waaronder werkgevers) is goed mogelijk vanuit de GR. De GR biedt namelijk aan derden de garantie dat afspraken worden nagekomen en het insolvabiliteitrisico ontbreekt. Voorstel invoering juridische structuur De invoering van een juridische structuur in de gegeven situatie kan complex worden. Immers, delen van de zeven West-Friese gemeenten en de GR Op/maat (met 100% dochteronderneming Werkpartner West Friesland b.v.) zullen opgaan in de nieuwe juridische structuur. De transitie kan op de volgende manieren vorm krijgen: Vormgeven nieuwe GR, opheffen bestaande GR Op/maat Dit betekent een meer complexe (en dus) duurdere transitie. Omvormen van de bestaande GR Op/maat Dit betekent een relatief eenvoudige (en dus) goedkopere transitie. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat alle zeven gemeenten participeren in de Werkorganisatie. Een participatie van minder gemeenten compliceert de transitie aanzienlijk, omdat alle zeven gemeenten nu deelnemen in de GR Op/maat. Ten aanzien van de juridische structuur van de Werkorganisatie wordt geadviseerd tot het omvormen van de bestaande GR Op/maat. Blauwdruk Werkorganisatie Regio West-Friesland Pagina 33 van 68