RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ BASISSCHOOL MEANDER

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ BASISSCHOOL MEANDER Plaats : Reuver BRIN-nummer : 12XG Arrangementsnummer : Onderzoek uitgevoerd op : 9 februari 2010 Rapport vastgesteld te Eindhoven op 26 mei 2010 HB /7

2 Pagina 2 van 13

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 13

4

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 9 februari 2010 een onderzoek uitgevoerd op basisschool Meander om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 13 en 15 februari 2007 zijn tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op basisschool Meander. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 28 maart De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Toezichthistorie Op grond van de conclusies uit het rapport van februari 2007 heeft het bevoegd gezag een plan van aanpak bij de inspectie ingediend. In dit plan heeft het bestuur beschreven welke verbeteracties zij zal ondernemen om tot verbetering van de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Meander te komen. De voortgang van het verbetertraject is door de inspectie gevolgd. Op 7 april 2008 voerde de inspectie een bestuursgesprek op het kantoor van Agora. Tijdens dit gesprek gaf het College van Bestuur aan dat er duidelijk aanwijzingen waren dat de kwaliteit van het onderwijs op de school zich gunstig ontwikkelde. Hierop besloot de inspectie om het heronderzoek enigszins vervroegd uit te voeren. Op 30 oktober en 18 november 2008 heeft de inspectie vervolgens een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Hieruit bleek dat de directie en teamleden op constructieve wijze en met succes tekortkomingen aanpakten. De inspectie heeft op basis van dit onderzoek de verwachting uitgesproken dat de gerealiseerde verbeteringen ook in de eindopbrengsten zichtbaar zouden worden. Op 13 juli 2009 heeft een voortgangsgesprek plaatsgevonden. Hieruit bleek dat vele (tussen)doelen geheel of gedeeltelijk waren gerealiseerd en bepaalde tussendoelen nog niet waren bereikt omdat er meer tijd nodig was om ze waar te maken. Op basis hiervan is de afspraak gemaakt om het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering in januari 2010 uit te voeren. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: de jaarplanning Wat er toe doet!, het jaarplan kwaliteitszorg , het onderwijs-jaarverslag , het leesplan sept. 2009, analyse opbrengsten (cito toetsen groep 8 en jarenoverzicht vanaf 2007). Schoolbezoek, waarbij in de groepen 1/2, 3, 4, 6, 7 en 8 de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Pagina 5 van 13

6 Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de teamleiders, die tevens als intern begeleider optreden. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: opbrengsten, aanbod, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs, oktober Al deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 13

7 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Opbrengsten 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 5 Pagina 7 van 13

8 Leerstofaanbod 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 8 van 13

9 Zorg 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). ja nee De normindicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. Pagina 9 van 13

10

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De school heeft in de afgelopen periode planmatig gewerkt aan de versterking van haar onderwijs. Dit heeft geleid tot een aantal structurele verbeteringen, die duidelijk zichtbaar zijn in de dagelijkse praktijk in de groepen. Zowel de eind- als de tussenopbrengsten zijn nu voldoende. Daarnaast heeft de inspectie de meeste indicatoren als voldoende beoordeeld en geen enkele normindicator als onvoldoende. Hiermee ontstaat een positief totaalbeeld, dat het vertrouwen van de inspectie en daarmee een basisarrangement rechtvaardigt. De inspectie beoordeelt het onderwijs op basisschool Meander dan ook niet meer als zwak. De schoolontwikkeling is echter nog in volle gang en terecht. Een aantal punten kan en moet verder worden ontwikkeld. De school is zich hier ook van bewust. Zo vermeldt het jaarplan een aantal verbeteractiviteiten, die aansluiten op de bevindingen van de inspectie. Het is nu zaak de ingeslagen weg planmatig te vervolgen en te waken voor stilstand of achteruitgang. Toelichting De resultaten van het onderwijs Om de resultaten aan het einde van de basisschool te kunnen beoordelen heeft de inspectie gebruik gemaakt van de prestaties van de leerlingen op de landelijk genormeerde toetsen voor begrijpend lezen en rekenen en wiskunde. In 2008 voldeden deze niet aan de gestelde normen. In 2009 en 2010 waren deze echter wel van een voldoende niveau. Als geheel waardeert de inspectie de opbrengsten aan het einde van de basisschool als voldoende. Om de resultaten van de leerlingen gedurende de schoolperiode te kunnen waarderen, heeft de inspectie de resultaten op een aantal landelijk genormeerde toetsen geanalyseerd. De resultaten voor technisch lezen en rekenen en wiskunde in groep 4 lagen op het niveau dat verwacht mag worden op basis van de samenstelling van de leerlingenpopulatie. Hetzelfde geldt voor begrijpend lezen en rekenen en wiskunde in groep 6. De resultaten voor technisch lezen in groep 3 lagen echter onder de norm. Als geheel beoordeelt de inspectie de tussenresultaten als voldoende. De school werkt voor leerlingen met een individuele leerlijn nog niet met een expliciet vastgelegd ontwikkelingsperspectief voor de gehele schoolloopbaan. Het nagestreefde didactische eindniveau wordt met andere woorden nog niet beschreven, hetgeen het moeilijk maakt om de tussendoelen te bepalen die tot dit eindniveau moeten leiden. De inspectie beoordeelt daarom indicator 1.4 als onvoldoende. Onderwijsleerproces De school beschikt over een aanbod, waarmee zij aan de kerndoelen kan voldoen. De doorgaande lijn verdient echter aandacht. In de eerste plaats is de wijze waarop het aanbod in de kleutergroepen wordt gepland, te grofmazig. De voorbereiding van de thema s bevat daardoor te globale beschrijvingen van de na te streven tussendoelen. In de tweede plaats verdient het aanbod in het technisch leesonderwijs extra aandacht. De school heeft de inrichting van haar leesonderwijs de afgelopen tijd aantoonbaar versterkt. Dit geldt bijvoorbeeld voor het tutor-lezen, dat op een systematische manier wordt aangepakt. Het ontbreekt echter aan duidelijke afspraken rond het gebruik van (bronnen)materialen en leermiddelen in de opzet van het leesonderwijs. Een soortgelijke opmerking kan worden gemaakt met betrekking tot begrijpend lezen, waarbij de combinatie Ondersteboven van Lezen en Nieuwsbegrip nog onvoldoende is uitgewerkt. Pagina 11 van 13

12 Het pedagogisch en didactisch handelen van de leraren is van een voldoende niveau. Leraren gaan op een respectvolle manier om met leerlingen en bevorderen actief dat leerlingen ook respectvol met elkaar omgaan. De lessen kennen voldoende structuur en de uitleg is in de regel helder, waarbij voldoende aandacht wordt besteed aan het hanteren van leerstrategieën. Daarbij is er sprake van een productieve en prettige werksfeer, waarbij leerlingen goed weten wat van hen verwacht wordt. Op een aantal punten kan de school zich echter nog verder ontwikkelen. Dit geldt met name voor de afstemming van het onderwijs op verschillen. Binnen de instructie is er op dit punt sprake van een wisselend beeld. De inspectie heeft goede voorbeelden gezien, waarbij verlengde instructie aan zwakkere leerlingen werd gegeven en betere leerlingen eerder aan hun taak mochten beginnen. Er was echter ook sprake van gemiste kansen, die vooral terug te voeren zijn op het klassenmanagement. Zo ontbreekt het aan afspraken rondom uitgestelde aandacht, wat ertoe leidt dat leraren direct op aanvraag van de leerling hulp bieden, terwijl gerichte aandacht aan een (groepje) leerlingen meer effect zou hebben. Voor wat betreft de differentiatie in de verwerkingsopdrachten is er ook een verdere verbetering mogelijk. De school hanteert hierbij grotendeels de mogelijkheden, die de methodes bieden. Positief is dat daarbij ook rekening wordt gehouden met de snellere leerlingen. Als leerlingen met hun werk klaar zijn, is in het keuzewerk echter niet langer sprake van een beredeneerd, gedifferentieerd aanbod. Met de directie is in dit kader gesproken over de mogelijkheid om te werken met dag- of weektaken, waarbij door middel van bijvoorbeeld alleen voor mij taken wordt ingespeeld op het niveau van de leerling. Hiermee samenhangend is de mate waarin leerlingen eigen verantwoordelijk mogen nemen nog laag, zeker voor een school, die aspecten van ontwikkelingsgericht onderwijs hoog in het vaandel heeft staan. Ten slotte is verbetering mogelijk in de keuze en de uitvoering van de werkvormen. Zo is de toepassing van coöperatief leren verwaterd en worden daarvoor in de plaats werkvormen ingezet, die minder inspelen op de betrokkenheid van de leerling, zoals de grote kring. De school kent een gedegen opzet van de leerlingenzorg, dat is vastgelegd in een zorgplan. De school beschikt over een solide systeem om de cognitieve ontwikkeling van haar leerlingen te volgen. Dit geldt echter nog niet voor het volgen van de sociaalemotionele ontwikkeling. De inspectie beoordeelt indicator 7.2 daarom als onvoldoende. De analyses van de resultaten op leerlingniveau vormen een belangrijk uitgangspunt binnen de leerlingenzorg. Op basis hiervan definieert de school indien nodig extra hulp. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van een (groeps)handelingsplan of plannen op basis van HGPD (Handelings Gerichte Proces Diagnostiek). De door de inspectie bekeken plannen kennen voldoende structuur en bieden voldoende houvast voor de uitvoering van de zorg. In de bezochte groepen kon worden vastgesteld dat de geplande zorg ook daadwerkelijk in de praktijk wordt uitgevoerd. Kwaliteitszorg De opzet van de kwaliteitszorg garandeert in voldoende mate dat de school haar eigen kwaliteit in beeld brengt, op basis hiervan verbeterplannen opstelt, deze planmatig uitvoert en de resultaten hiervan borgt in de dagelijkse praktijk. De inspectie heeft hiervan voldoende concrete resultaten gezien. De inspectie plaatst bij de inrichting van de kwaliteitszorg een aantal opmerkingen. In de eerste plaats heeft de school gegevens verzameld en geanalyseerd over de samenstelling van haar leerlingenpopulatie. Op dit punt kan zij haar benadering versterken door zich nogmaals af te vragen welke informatie met betrekking tot de leerlingenpopulatie voor haar relevant is met het oog op de schoolontwikkeling. In de tweede plaats evalueert de school de opbrengsten systematisch en betrekt deze ook bij haar schoolontwikkeling. Het gaat hierbij echter vooral om de gegevens op groepsniveau en minder om gegevens op schoolniveau, uitgezet in de tijd. Pagina 12 van 13

13 3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan de basisschool Meander het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek. Tekortkomingen in de naleving Er is een tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten. De school heeft namelijk een driedaagse schoolweek ingepland. In de betreffende week is er op maandag kermis en hebben de leerlingen zowel maandag als dinsdag vrij. Om deze reden heeft de Inspectie van het Onderwijs de volgende afspraken gemaakt met het bevoegd gezag: Het bevoegd gezag dient de geconstateerde tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten per direct op te heffen. Dit betekent dat dit in het volgend schooljaar niet meer zal gebeuren, niet alleen voor deze school, maar ook voor haar overige scholen. Pagina 13 van 13