RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. basisschool De Rank

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij basisschool De Rank Plaats : Rozenburg Zh BRIN-nummer : 11JU Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 26 november 2010 Rapport vastgesteld te Eindhoven op: 2 maart 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 26 november 2010 een onderzoek uitgevoerd op basisschool De Rank naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor de school een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 8 oktober 2010 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd dan wel tijdens het bezoek heeft uitgereikt. Het betreft onder andere: Zorgprofiel van PCBS De Rank; Document 1-Zorgroute; Taalbeleidsplan De Rank Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1 / 2, 3, 4, 5, 7 en 8; Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. pagina 5 van 13

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 5 pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. pagina 8 van 13

9 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De afgelopen drie jaar voldeden de eindopbrengsten niet aan de gestelde normen. Tijdens het huidige onderzoek heeft de inspectie echter alle normindicatoren als voldoende beoordeeld. Op basis van de geldende beslisregels stelt de inspectie nu een aangepast arrangement vast. Dit is deels te verklaren door een aantal factoren in de context. Zo is de school de afgelopen jaren drie maal verhuisd; twee keer naar een nieuw schoolgebouw en eenmaal na een interne verbouwing. Daarnaast heeft de school een aantal personele wisselingen gekend. Dit tezamen heeft zijn weerslag gehad op de schoolontwikkeling, waarbij de aandacht voor de kwaliteitszorg enigszins naar de achtergrond is verdrongen. pagina 9 van 13

10 De school heeft de terugval in de opbrengsten ook zelf opgemerkt en, in aansluiting op het taalbeleidsplan , de draad weer opgepakt voor de versterking van haar lees- en taalonderwijs. De afgelopen jaren is het aanbod op dit terrein als versterkt. De inspectie vraagt nu vooral aandacht voor een efficiënte inzet van de onderwijstijd, een verdere aanscherping van de leerlingenzorg en het weer oppakken van de kwaliteitszorg. Dit zal vooral een positieve invloed hebben op de onder- en middenbouw. Voor de bovenbouw is daarnaast een extra interventie nodig met betrekking tot de beheersing van de basisvaardigheden. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten Om de resultaten aan het einde van de basisschool te kunnen beoordelen, heeft de inspectie gebruik gemaakt van de prestaties van de leerlingen op de Eindtoets Basisonderwijs. Deze voldeden in 2008, 2009 en 2010 niet aan de gestelde normen. De inspectie beoordeelt de eindopbrengsten daarom als onvoldoende. Om de resultaten van de leerlingen gedurende de schoolperiode te kunnen waarderen, heeft de inspectie de resultaten in het schooljaar op een aantal landelijk genormeerde toetsen geanalyseerd. Voor technisch lezen in groep 4, voor rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en voor begrijpend lezen in groep 6 lagen deze op het niveau dat verwacht mag worden op basis van de samenstelling van de leerlingenpopulatie. Voor technisch lezen in groep 3 lagen deze echter onder de norm. De inspectie beoordeelt de tussenopbrengsten daarom als voldoende. De inspectie beoordeelt indicator 1.4 vooralsnog niet. Met de school is wel gesproken over het belang van een schriftelijk vastgelegd ontwikkelingsperspectief, waarin het beginniveau, de capaciteiten en het verwachte eindniveau voor deze leerlingen is vastgelegd, wat samen met de beginsituatie richtinggevend is voor de invulling van het leerstofaanbod. Onderwijsleerproces De school beschikt over een leerstofaanbod, waarmee zij aan de kerndoelen voldoet. De afgelopen jaren is het aanbod voor aanvankelijk en voortgezet technisch lezen en voor taal versterkt. De inzet van de onderwijstijd vormt een belangrijk punt van aandacht. In de eerste plaats is de tijd, die wordt besteed aan de basisvaardigheden relatief gering, wat waarschijnlijk een directe invloed heeft op de bereikte resultaten. In de onder- en middenbouw is de tijd, die voor lezen en taal is ingepland, sinds kort aanzienlijk verhoogd. Dit is een stap in de goede richting. Ook in de bovenbouw is dit, zeker voor de korte termijn, noodzakelijk. In de tweede plaats wordt onnodig tijd verloren aan bijvoorbeeld fruit eten. Hierbij zijn overigens duidelijke verschillen zichtbaar tussen de groepen. Ten slotte wordt te weinig bewust gevarieerd met de onderwijstijd op groeps- en individueel niveau. pagina 10 van 13

11 Het didactisch handelen is van een voldoende niveau. De leraren leggen duidelijk uit. Zij activeren de voorkennis bij de leerlingen, besteden aandacht aan het doel van de les aan en bieden de stof op een toegankelijke manier aan. Wel zijn er verschillen tussen leraren zichtbaar, bijvoorbeeld in de manier waarop zij leerlingen bij de les betrekken. In een enkel geval was sprake van een leraargecentreerde les met weinig aandacht voor differentiatie en leerstrategieën. In andere gevallen maakte de leraar goed gebruik van activerende werkvormen, waaraan leerlingen op hun eigen niveau actief deel konden nemen. In dit kader is het vermeldenswaard dat de school werkt aan het implementeren van coöperatieve werkvormen. Met de inspectie is gesproken over de manier waarop de doorgaande lijn op dit gebied kan worden ingevuld. De school heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de invoering van de 1- Zorgroute. De afspraken hierover zijn stevig geborgd en worden in alle groepen gehanteerd. De school volgt de ontwikkeling van haar leerlingen in voldoende mate, zowel met methodegebonden als met landelijk genormeerde toetsen. Zij signaleert daarmee vroegtijdig welke leerlingen extra hulp nodig hebben. Zij legt dit vast in een groepsoverzicht, op basis waarvan groepsplannen en individuele handelingsplannen worden opgesteld en uitgevoerd. De groepsplannen vormen de basis, waarop in de groepen wordt gedifferentieerd en planmatige hulp wordt geboden. In de eerste plaats geven zij aan welke leerlingen in aanmerking komen voor verlengde instructie dan wel een vorm van compacting. In de tweede plaats staat hierin vermeld op welke wijze leerachterstanden worden ingelopen. Hiermee is een stevig fundament gelegd voor de uitvoering van de leerlingenzorg. De evaluatie vormt echter nog een punt van aandacht. Bij een aanzienlijk deel van de afgeronde groepsplannen was deze namelijk niet ingevuld. De inspectie vraagt in het kader van de leerlingenzorg om extra aandacht voor de leerlingen in de bovenbouw. Aangezien zij relatief weinig profiteren van de huidige verbeteringen op het gebied van de basisvaardigheden, is voor een aantal van hen een aanvullende, planmatige interventie nodig. Kwaliteitszorg Bij het vorige onderzoek heeft de inspectie alle indicatoren met betrekking tot de kwaliteitszorg als voldoende of goed beoordeeld. Hoewel er nog steeds sprake is van een cyclisch kwaliteitssysteem, is er als gevolg van de eerder genoemde contextfactoren echter minder aandacht besteed aan de kwaliteitszorg. Dit leidt ertoe dat een aantal indicatoren tijdens die onderzoek nu als onvoldoende is beoordeeld. De school heeft sinds het vorige inspectiebezoek planmatig gewerkt aan haar schoolontwikkeling. Zichtbare resultaten zijn de invoering van de 1-Zorgroute, de versterking van het aanbod voor technisch lezen en taal in het kader van het taalbeleidsplan en de invoering van coöperatieve werkvormen. De school heeft de resultaten hiervan voldoende geborgd in de dagelijkse praktijk. Inmiddels heeft de school de draad weer opgepakt en is door een externe instantie een audit uitgevoerd, die leidt tot een aantal nieuw geplande verbeteracties. Twee punten verdienen hernieuwde aandacht. In de eerste plaats evalueert de school de resultaten van haar leerlingen nog onvoldoende. Dit is een bespreekpunt in de directie en de interne begeleiding. Analyses op school- en groepsniveau, uitgezet in de tijd, die binnen het team worden besproken en leiden tot interventies in het onderwijsleerproces, ontbreken nog. Dit is een belangrijke voorwaarde voor een breed gedragen, opbrengstgerichte aanpak. Een tweede punt van aandacht vormt de manier waarop de school zich aan belanghebbenden verantwoordt. In de schoolgids gebeurt dit op summiere wijze, terwijl de systematiek van het werken met een jaarverslag (tijdelijk) is stil komen te liggen. pagina 11 van 13

12

13 3 Toezichtarrangement De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen, met name in de opbrengsten, en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan basisschool De Rank een aangepast arrangement toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in maart 2012 weer van voldoende niveau is. Hieraan voorafgaand voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Het bevoegd gezag zal de inspectie op de hoogte houden van de vorderingen van het verbetertraject. Op basis hiervan voert de inspectie in oktober 2011 een voortgangsgesprek met het bevoegd gezag. pagina 13 van 13