RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ OBS HET SPOOR

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ OBS HET SPOOR Plaats : Zeist BRIN-nummer : 14DF-0 Arrangementsnummer : Onderzoek uitgevoerd op : 15 maart 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op : 24 mei 2010 HB /9 documentnummer: H

2 Pagina 2 van 11

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT...11 Pagina 3 van 11

4

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 15 maart 2010 een onderzoek uitgevoerd op jenaplanschool Het Spoor naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op 13 november 2009 heeft de inspectie met het bevoegd gezag gesproken over de kwaliteit van het onderwijs op Het Spoor. Uit dat gesprek kwam naar voren dat de opbrengsten van de basisschool Het Spoor niet zijn vast te stellen. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om de kwaliteit van het onderwijs vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Toezichthistorie Het meest recente uitgebreide onderzoek door de inspectie op obs Het Spoor is uitgevoerd op 16 juni 2005 in het kader van het periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Het oordeel van de inspectie over Het Spoor was overwegend positief. De opbrengsten konden echter toen niet worden beoordeeld. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn en het bestuderen van toegestuurde documenten; Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3/4 (2 maal), 5/6 en 7/8 (2 maal); Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider; De inspectie heeft ook een gesprek gevoerd met leraren; De bevindingen van het onderzoek heeft de inspectie aansluitend aan het schoolbezoek besproken met de directie en de intern begeleider. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: Opbrengsten, Leerstofaanbod, Didactisch handelen, Begeleiding, Zorg en Kwaliteitszorg. In tegenstelling tot eerder aangekondigd, zijn de volgende indicatoren aan het onderzoek toegevoegd, namelijk: De leerlingen functioneren in het vervolgonderwijs naar verwachting (indicator 1.7) en De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen (indicator 2.5). De indicator 1.7 is toegevoegd omdat de school geen eindtoets gebruikt om de leervorderingen in kaart te brengen. De indicator 2.5 is toegevoegd vanwege de visie die de school uitdraagt op dit punt en de eigen doelen die de school op dit onderdeel nastreeft. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader 2009 primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de notitie: Analyse en waarderingen van opbrengsten februari In het jaarwerkplan 2010 verantwoordt de inspectie welke wettelijke Pagina 5 van 11

6 aspecten zijn onderzocht. Al deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 11

7 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Opbrengsten 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2*. De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.7 De leerlingen functioneren in het vervolgonderwijs naar verwachting Leerstofaanbod 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in Pagina 7 van 11

8 Begeleiding de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). ja nee De normindicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. Pagina 8 van 11

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het onderzoek van de inspectie leidt tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op de openbare Jenaplanbasisschool Het Spoor van voldoende niveau is. Vooral de beoordeling van het onderwijsleerproces is op belangrijke onderdelen voldoende of goed. De taakgerichte werksfeer en de betrokkenheid van leerlingen zijn zelfs sterke onderdelen van de school. Ook de aandacht die de school heeft voor de brede ontwikkeling van de sociale competenties van de leerlingen valt positief op. De inspectie kan geen oordeel geven over de opbrengsten die de school behaalt met haar leerlingen omdat de school de leervorderingen niet met een landelijke genormeerde toets in kaart brengt. Maar de combinatie van de positieve oordelen van het onderwijsleerproces met de manier waarop de school zelf de onderwijskwaliteit bewaakt, geeft voldoende waarborg voor de inspectie om het vertrouwen uit te spreken in de kwaliteit van het onderwijs. De inspectie kent aan Het Spoor dan ook het basisarrangement toezicht toe. Toelichting Opbrengsten niet goed in beeld De inspectie kan de resultaten van de leerlingen niet beoordelen. Het Spoor neemt geen landelijk genormeerde toets af aan het einde van de basisschool die de schoolvorderingen van de leerlingen in kaart brengt en die is af te zetten tegen landelijke normen. De school neemt wel een intelligentie- en leerhoudingentoets af, die samen met de ontwikkelingen van de leerlingen op school de basis vormen voor het advies voor het vervolgonderwijs. Maar deze gegevens kan de inspectie niet gebruiken om tot een oordeel te komen over de schoolopbrengsten. Ook op tussenliggende momenten neemt de school niet bij alle leerlingen voldoende landelijk genormeerde toetsen af, op basis waarvan de inspectie tot een oordeel zou kunnen komen. Landelijk genormeerde toetsen zet de school wel in om de vorderingen van technisch lezen in de groepen 3 t/m 7 en begrijpend lezen in groep 7 en 8 in kaart te brengen. De resultaten van deze toetsen zijn positief, maar vormen onvoldoende basis waarop de inspectie tot een oordeel kan komen. Omdat de school geen landelijk genormeerde eindtoets gebruikt, heeft de inspectie onderzocht of de leerlingen in het vervolgonderwijs naar verwachting functioneren (indicator 1.7). De school heeft gegevens verzameld over de positie in het voortgezet onderwijs van de leerlingen die in schooljaar 2006/2007 zijn uitgestroomd. Als deze gegevens worden afgezet tegen de adviezen die de school heeft gegeven voor het vervolgonderwijs van deze leerlingen, blijkt dat de meeste van deze leerlingen minimaal op het geadviseerde niveau functioneert. Ongeveer een derde van de leerlingen functioneert zelfs boven het geadviseerde niveau, terwijl slechts ongeveer één tiende op een lager niveau functioneert. De school heeft nog geen nadere analyses uitgevoerd naar de mogelijke achterliggende redenen hiervan. Het Spoor is nog niet in staat om een uitspraak te doen of de leerlingen met speciale onderwijsbehoeften voldoende resultaten behalen. In het algemeen gaat het hierbij om leerlingen die vanwege ernstige leer- of ontwikkelingsbeperkingen niet verder komen dan het eindniveau van groep 7. Om het rendement vast te stellen van die categorie leerlingen is het nodig om per leerling een uitstroomprognose vast te stellen en die te vertalen naar een individueel ontwikkelingsprofiel met bijpassend leerstofaanbod en instructie. Na het stellen van eind- en tussendoelen kan de school op die manier volgen of de resultaten conform de verwachting zijn. De school werkt nog niet in voldoende mate met dergelijke ontwikkelingsprofielen, waardoor de inspectie tot een negatief oordeel komt. Op dit moment gaat het echter maar om één leerling. Voor toekomstige leerlingen die op een eigen leerlingen werken, gaat de school wel werken met ontwikkelingsperspectieven. Pagina 9 van 11

10 . Het onderwijsleerproces kent enkele sterke kanten. Het onderwijs op Het Spoor kenmerkt zich door sterke onderdelen op didactisch gebied. De leraren weten bijvoorbeeld een sterk taakgerichte werksfeer te creëren, waardoor de leerlingen gemiddeld genomen zeer betrokken zijn bij het onderwijs. Daarnaast heeft de school veel aandacht voor de sociale ontwikkeling van leerlingen op het gebied van zelfstandig werken en respect voor elkaar. Ook deze onderdelen versterken de rust in de groepen en dragen bij aan een actieve leerhouding van leerlingen. Het volgen van de ontwikkelingen van de leerlingen doet de school vooral met methodegebonden toetsen. De methodegebonden toetsen worden voor zover kan worden nagegaan, correct en volgens de geldende procedures afgenomen. Omdat de school onvoldoende landelijk genormeerde toetsen inzet om de leerlingen te volgen is het oordeel van de inspectie op dat onderdeel (indicator 7.1) onvoldoende. De manier waarop de gegevens van de methodegebonden toetsen worden ingezet om het onderwijs af te stemmen op de ontwikkelingen van de leerlingen is juist een sterk punt van de school. De methodegebonden toetsen worden overzichtelijk geadministreerd en geanalyseerd zodat de leraren aanpassingen kunnen maken in het onderwijs. Deze aanpassingen zijn in de groepsadministratie terug te vinden. Daar waar leerlingen gesignaleerd worden die op onderdelen uitvallen worden wel methodeonafhankelijke toetsen ingezet. Deze toetsen dienen dan vooral om diagnoses te stellen zodat adequate handelingsplannen worden opgesteld. De handelingsplannen die op Het Spoor worden opgesteld geven voldoende houvast aan de leraren om adequate remediërende acties te plannen en uit te voeren. Kwaliteitszorg in grote lijnen voldoende De manier waarop Het Spoor de onderwijskwaliteit bewaakt, evalueert en eventueel verbetert is zodanig dat de inspectie op de meeste onderdelen van de kwaliteitszorg tot een positief oordeel komt. Zo heeft de school de kenmerken van de schoolpopulatie voldoende in kaart gebracht. Ook evalueert de school het onderwijs en leren voldoende planmatig, cyclisch en structureel. In het onderwijsondernemingsplan (schoolplan) staat beschreven met welke instrumenten dit plaats vindt. De school heeft daardoor voordoende zicht op de sterke en zwakke kanten van het onderwijs. In het gesprek met de leiding van de school over de kwaliteitszorg is door de inspectie wel benadrukt dat de beschrijving van het proces van kwaliteitszorg nog beter uitgelijnd kan worden, waardoor voorkomen wordt dat onderdelen te impliciet van aard worden uitgevoerd. Op twee onderdelen van de kwaliteitszorg komt de inspectie tot onvoldoende oordelen. In de eerste plaats is de inspectie van mening dat de school onvoldoende zicht heeft op de opbrengsten van de school. Door het niet afnemen van landelijk genormeerde toetsen heeft de school geen helder beeld hoe de gemiddelde resultaten van de leerlingen zich verhouden tot landelijke normen voor de basisvaardigheden. Het systeem van volgen van de leerlingen zoals dat nu op school in gebruik is, zou completer worden door het toevoegen van landelijk genormeerde toetsen. In de tweede plaats is de inspectie van mening dat de school zich onvoldoende verantwoordt over de onderwijskwaliteit en de opbrengsten van de school naar de belanghebbenden (ouders, bevoegd gezag, inspectie en belangstellenden). In de schoolgids heeft het onderdeel opbrengsten en resultaten van verbeterprocessen nu nog een ondergeschikte plaats. Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Geen belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Jenaplan basisschool Het Spoor het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek. Tekortkomingen in de naleving Er zijn tekortkomingen in de naleving van wettelijke vereisten geconstateerd, die in het kader van programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids en het schoolplan, geconstateerd. Het volgende onderdeel ontbreekt namelijk in de schoolgids: adresgegevens van de klachtencommissie. Ten aanzien van het schoolplan (onderwijskundig ondernemingsplan genoemd) ontbreekt het volgende. Het beleid en de uitwerking van het beleid ten aanzien van Personeelsbeleid, Zorg en begeleiding van de leerlingen en de organisatie van het onderwijs ten aanzien van o.a. het leerstofaanbod is niet vastgelegd in het schoolplan maar in andere documenten. Het beleid van de inspectie is deze tekortkomingen op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator(en) over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Pagina 11 van 11