O N D E R W I J S V I S I T A T I E

Transcriptie

1 O N D E R W I J S V I S I T A T I E Bestuurskunde en publiek management Een onderzoek naar de kwaliteit van de academisch gerichte bacheloren masteropleiding Bestuurskunde en publiek management aan de Vlaamse hogescholen V l a a m s e H o g e s c h o l e n r a a d 22 september 2011

2 D e o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t Ravensteingalerij 27, bus Brussel tel.: info@vlhora.be Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLHORA-secretariaat. Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige ronde Wettelijk depot: D/2011/8696/25 2

3 voorwoord De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar oordelen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de onderwijskwaliteit van de academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Bestuurskunde en publiek management in Vlaanderen. De visitatiecommissie heeft hierbij de vernieuwde visitatieprocedure Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, september 2008 gevolgd, waarbij zij niet enkel aanbevelingen en suggesties formuleert in het kader van de continue kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, maar ook een oordeel geeft in het kader van de accreditatie van de opleiding. De visitatie en dit rapport passen in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Met dit rapport wordt de bredere samenleving geïnformeerd over de wijze waarop de hogescholen en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. Toch is het rapport in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool nu en in de nabije toekomst actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. De lezer moet er zich echter terdege bewust van zijn dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg. De VLHORA dankt allen die meegewerkt hebben aan het welslagen van dit proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al wie binnen de hogeschool betrokken was bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Tevens is de VLHORA dank verschuldigd aan de voorzitter, de leden en de secretaris van de visitatiecommissie voor de betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Marc Vandewalle secretaris-generaal Bert Hoogewijs voorzitter 3

4 4

5 inhoudsopgave voorwoord... 3 inhoudsopgave... 5 deel hoofdstuk 1 de onderwijsvisitatie Bestuurskunde en publiek management inleiding de visitatiecommissie samenstelling taakomschrijving werkwijze oordeelsvorming indeling van het rapport hoofdstuk 2 het domeinspecifiek referentiekader Bestuurskunde en publiek management inleiding domeinspecifieke competenties gehanteerde input domeinspecifieke competenties besluit deel Hogeschool Gent bijlagen

6 6

7 deel 1 algemeen deel 7

8 8 o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

9 Hoofdstuk 1 De onderwijsvisitatie Bestuurskunde en publiek management 1.1 inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Bestuurskunde en publiek management, die zij op 26, 27 en 28 oktober 2010 in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. Dit initiatief past in de werkzaamheden van de hogescholen en van de VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. 1.2 de visitatiecommissie samenstelling De visitatiecommissie werd samengesteld conform de procedure van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, september Meer in het bijzonder werden de richtlijnen van de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs met betrekking tot de onafhankelijkheid van de commissieleden opgevolgd. De visitatiecommissie werd samengesteld door het bestuursorgaan van de VLHORA in haar vergadering van 2 april 2010 en door het bestuursorgaan van de VLIR in haar vergadering van 12 februari De visitatiecommissie: Voorzitter en domeindeskundige: Onderwijsdeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Student: Trui Steen Jacques Perquy Georges Monard Sandra van Thiel Lesley Van den Brande Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1. Vanuit de VLHORA werden een projectbegeleider en een secretaris aangesteld. Voor de visitatie van de opleiding Bestuurskunde en publiek management was dit Mieke Beckers. De waarnemer namens de VLIR was Peter Daerden taakomschrijving De commissie geeft op basis van het zelfevaluatierapport van de opleiding en de gesprekken ter plaatse: - een oordeel over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader van de NVAO; - een integraal oordeel over de opleiding; - suggesties om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering. o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t 9

10 1.2.3 werkwijze De visitatie van de opleiding Bestuurskunde en publiek management aan de hogescholen gebeurde conform de werkwijze zoals die is vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, september Voor de beschrijving van de werkwijze van de visitatiecommissie worden vier fasen onderscheiden. - fase 1, de installatie van de commissie; - fase 2, de voorbereiding; - fase 3, het visitatiebezoek; - fase 4, de schriftelijke rapportering. Fase 1 De installatie van de visitatiecommissie Op 1 juni 2010 werd de visitatiecommissie officieel geïnstalleerd. De installatievergadering stond in het kader van een kennismaking, een gedetailleerde bespreking van het visitatieproces aan de hand van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, september 2008 en een toelichting van het ontwerp van domeinspecifieke referentiekader. Daarnaast werden een aantal praktische afspraken gemaakt, onder meer met betrekking tot het bezoekschema, de bezoekdagen en de te lezen eindwerken en/of stageverslagen. Fase 2 De voorbereiding De visitatiecommissie heeft een domeinspecifiek referentiekader voor de opleiding opgesteld en aan de opleiding bezorgd. Elk commissielid heeft het zelfevaluatierapport en de bijlagen bestudeerd, de geselecteerde eindwerken gelezen en haar/zijn argumenten, vragen en voorlopig oordeel vastgelegd in een checklist, waarvan de secretaris een synthese heeft gemaakt. De synthese werd uitvoerig besproken en beargumenteerd door de commissieleden. Op basis van de bespreking en de door de commissieleden opgestuurde vragenlijsten, inventariseerde de secretaris kernpunten en prioriteiten voor de gesprekken en het materialenonderzoek bij de visitatie. Fase 3 Het visitatiebezoek De VLHORA heeft een bezoekschema ontwikkeld dat desgevallend aangepast werd aan de specifieke situatie van de opleiding. Het bezoekschema werd opgenomen als bijlage 4. Tijdens de visitatie werd gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle geledingen die bij de opleiding betrokken zijn. Tijdens de visitatie werd bijkomend informatiemateriaal bestudeerd en werd een bezoek gebracht aan de instelling met het oog op de beoordeling van de accommodaties en de voorzieningen voor de studenten. Tijdens de visitatie werd voor de verdere bevraging gebruik gemaakt van de synthese van de checklist en de vragenlijsten. 10 o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

11 Binnen het bezoekprogramma werden een aantal overlegmomenten voor de commissieleden voorzien om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. Na de gesprekken met de vertegenwoordigers van de opleiding hebben de visitatieleden hun definitief (tussen)oordeel per facet en per onderwerp gegeven. Op het einde van het visitatiebezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge rapportering gegeven van de ervaringen en bevindingen van de visitatiecommissie, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. Fase 4 De schriftelijke rapportering De secretaris heeft in samenspraak met de voorzitter en de commissieleden, op basis van het zelfevaluatierapport, de checklisten en de motiveringen een ontwerp opleidingsrapport opgesteld. Het ontwerprapport geeft per onderwerp en per facet het oordeel en de motivering van de visitatiecommissie weer. Daarnaast werden - waar wenselijk en/of noodzakelijk - aandachtspunten en eventuele aanbevelingen voor verbetering geformuleerd. Het ontwerp opleidingsrapport werd aan de hogeschool gezonden voor een reactie. De reactie van de opleiding op het ontwerp opleidingsrapport werd door de commissie in een slotvergadering besproken. Het definitieve opleidingsrapport en de bijlagen worden samengebracht in het visitatierapport van de academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Bestuurskunde en publiek management oordeelsvorming De commissie legt in een eerste fase een oordeel per facet vast. Daarna legt de commissie een oordeel per onderwerp vast op basis van de oordelen van de facetten die van het onderwerp deel uitmaken. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een overzicht gegeven van de oordelen per facet. In geval van een compensatie van facetten, wordt het oordeel op onderwerpniveau gevolgd door een motivering en aangevuld met de weging die de commissie hanteerde in de oordeelsvorming op onderwerpniveau. In de overige gevallen wordt voor de motivering van het oordeel op onderwerpniveau verwezen naar de argumentatie bij de facetten. De oordelen per facet en per onderwerp hebben betrekking op alle locaties, afstudeerrichtingen en varianten. Daar waar er een onderscheid in het oordeel per afstudeerrichting en/of locatie en/of variant nodig is, wordt dit aangegeven in het rapport. De commissie houdt in haar beoordeling rekening met accenten die de opleiding eventueel zelf legt, met het domeinspecifieke referentiekader en met de benchmarking ten opzichte van de gelijkaardige opleidingen in andere instellingen van hoger onderwijs. Alle oordelen en wegingen volgen de beslisregels zoals geformuleerd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, september Op het niveau van de facetten volgen de oordelen een vierpuntenschaal: onvoldoende, voldoende, goed en excellent. Op het niveau van de onderwerpen en op het niveau van de opleiding in haar geheel geeft de commissie een antwoord op de vraag of er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Hierbij kan het oordeel voldoende of onvoldoende luiden. o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t 11

12 1.3 indeling van het rapport Het rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel beschrijft de visitatiecommissie in hoofdstuk 2 het domeinspecifiek referentiekader op basis waarvan zij de gevisiteerde opleidingen heeft beoordeeld. In het tweede deel van het rapport brengt de commissie verslag uit over de gevisiteerde Bestuurskunde en publiek management. 12 o n d e r w i j s v i s i t a t i e B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

13 Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader van de bachelor Bestuurskunde en publiek management 2.1 inleiding Voor iedere (groep van) opleiding(en) wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen, veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 2.2 domeinspecifieke competenties gehanteerde input Referentiekader van de opleiding: - Hogeschool Gent Wettelijke bronnen: - geen Brondocumenten onderschreven door het werkveld: - Beroepsprofielen VLOR: Studie Beroepsprofiel Bestuurskundige (1997) - Opleidingsprofielen VLOR: Studie Opleidingsprofiel Bestuurskundige (1997) domeinspecifieke competenties De commissie baseert zich voor de omschrijving van de domeinspecifieke eisen voor de afgestudeerde academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management op de indeling van de Dublindescriptoren. 1. Kennis en inzicht De academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management beschikt over kennis en inzicht op het gebied van: - Bestuurskunde: heeft kennis van en inzicht in het object van de bestuurskunde als multidisciplinaire en kennisintegrerende of interdisciplinaire toegepaste wetenschappelijke discipline; 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. domei n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r 13

14 heeft kennis van en inzicht in de voornaamste stromingen in de bestuurskunde; heeft kennis van en inzicht in de gelijkenissen en verschillen tussen de organisaties en processen van publieke en private organisaties; heeft kennis van en inzicht in het openbaar bestuur als onderdeel van het sociale en politieke systeem; heeft kennis van en inzicht in de visies op de verhouding tussen de politieke en ambtelijke componenten in het openbaar bestuur; heeft kennis van en inzicht in bestuurskundige kwaliteitsbeoordeling van de institutionele organisatie, de beleidsvoering, de dienstverlening en het management van publieke organisaties; heeft kennis van en inzicht in de structuur en werking van het openbaar bestuur in eigen land. - Beleidskunde: heeft kennis van beleidswetenschappelijke theorieën over beleidsvorming en beleidsvoering; beschikt over een degelijke kennis van de concepten, methoden en technieken voor het analyseren van de fasen in de beleidscyclus (beleidsvoorbereiding, -uitvoering en evaluatie). - Publiek management: heeft inzicht in sociologische en psychologische begrippen en theorieën op het functioneren van mens, groep en organisatie en van theorieën en modellen uit de organisatieleer; ziet de bestanddelen van publieke organisaties in interactie en samenhang met elkaar en heeft inzicht in de specifieke kenmerken van het publiek management; heeft kennis van modern human resource management; heeft inzicht in de essentiële verschillen tussen de overheidsorganisaties in EU- en OESO-landen. - Samenleving en politiek: heeft inzicht in de macrotrends en -evoluties in de samenleving vanuit een integraal maatschappelijk en historisch perspectief; heeft voldoende kennis van de maatschappijvisies in de verschillende filosofische leerstelsels, met in het bijzonder aandacht voor de opvattingen over de rol van de overheid in de samenleving; beheerst de basisconcepten van de politieke wetenschap; heeft een gedegen feitelijke kennis van de groei en de actuele werking van het politieke systeem in eigen land; heeft inzicht in de structuur en het functioneren van het politieke systeem op internationale schaal. - Recht: heeft kennis van en inzicht in de grenzen van de overheidsmacht, de fundamentele rechten en de bescherming van de burgers; heeft kennis van de publiekrechtelijke structuur, bevoegdheid en werking van en de verhoudingen tussen de verschillende overheden, met inbegrip van de structuur en werking van de sociale zekerheid; beheerst de basisbegrippen van het administratief recht van toepassing op het openbaar bestuur; heeft kennis van de basisregels in verband met het gebruik van de overheidsmiddelen, in het bijzonder de fundamentele principes inzake fiscaliteit; heeft inzicht in het statuut, de structuur en de werking van de verschillende privaatrechtelijke rechtspersoonsvormen, met inbegrip van het gebruik van deze juridische vormen in de publieke sector; beheerst de basisprincipes van toepassing op verbintenissen; beheerst de basisprincipes van zowel het individueel als het collectief arbeidsrecht. - Economie: heeft kennis van de algemene beginselen van de economische wetenschap en de institutionele kaders van de economie; kent het economisch belang van de overheidsactiviteit; heeft een basisinzicht in het functioneren van de overheid volgens verschillende economische leerstelsels; heeft voldoende kennis van de sociaal-economische functies van de overheid en de werking en structuur van het sociaal-economische overheidsbeleid; 14 d o m e i n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r

15 heeft voldoende kennis van de invloed van mondiale en Europese processen op het economische beleid in eigen land. - Informatica: beschikt over de basistechnologische achtergrond die vereist is om de eigenheid van de verwerking en interpretatie van gegevens binnen computersystemen te begrijpen en kent de belangrijkste termen en begrippen uit de informatietechnologie en datacommunicatie. 2. Toepassing van kennis en inzicht De academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management is in staat om: - onderwerpen die verband houden met organisaties en processen in de publieke sfeer om te zetten in bestuurskundige probleemstellingen en onderzoeksontwerpen; - basisprincipes van het materieel bestuursrecht toe te passen, het nuttige materiaal ter zake op te zoeken en te verwerken in functie van de studie van beleidsproblemen op geselecteerde beleidsterreinen en beleidsniveaus; - juridische problemen te herkennen, op een coherente en beknopte manier relevante informatie voor de oplossing van juridische problemen weer te geven en oplossingsgericht samen te werken met juristen binnen en buiten de eigen organisatie; - rechtsbronnen op te zoeken, te begrijpen en toe te passen; - gebruik te maken van basisprogramma s op personal computer en van toepassingen van de nieuwe communicatiemedia; - informaticagerelateerde problemen en behoeften te formuleren, samen te werken met informatici binnen en buiten de eigen organisatie en de aangereikte oplossingen te begrijpen en evalueren; - motiverend om te gaan met medewerkers; - een bijdrage te leveren tot beleidsnota s 3. Oordeelsvorming De academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management: - beschikt over de methodische kwaliteiten om bestuurskundige problematieken op een academisch verantwoorde wijze te onderzoeken en is in staat om op een elementair niveau onderzoeksmethoden toe te passen; - is vaardig om data over samenlevingsproblemen te verzamelen, analyseren en omschrijven in beleidstermen; - kan zelfstandig een geïnformeerd kritisch oordeel formuleren over de rol van de overheid, politiek en bestuur in het licht van actuele maatschappelijke trends en problemen; - beschikt over een uitgesproken interdisciplinaire oriëntatie bij de beschrijving en analyse van een onderzoeks- of beleidsprobleem. 4. Communicatie De academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management: - kan zich zowel mondeling als schriftelijk correct en vlot uitdrukken in het Nederlands en kan in het bijzonder rapporteren, eenvoudige academische papers schrijven, en presenteren en spreken in het openbaar; - beschikt over beroepsgerichte kennis van het Frans of Engels en kan zich in deze talen mondeling en schriftelijk beroepsgericht uitdrukken; - heeft een receptieve kennis en elementaire mondelinge en schriftelijke vaardigheid in het gebruik van een tweede vreemde taal, te kiezen uit Frans, Engels of Duits. 5. Leervaardigheden De academische bachelor in de Bestuurskunde en het publiek management: - de elementaire basistechnieken voor de operationalisering van een onderzoeksprobleem (onderzoekseenheden, variabelen) kent, voor de principes en problematiek van meten, geldigheid en betrouwbaarheid en domei n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r 15

16 voor de selectie van onderzoekseenheden (steekproeven, dataverzameling, vragenlijsten, interviews en eenvoudige schaaltechnieken); - elementaire technieken van onderzoek en van statistische dataverwerking toepast op cases; - de basistechnieken op het vlak van het verzamelen van academische literatuur en ander bronnenmateriaal kent; - is bereid zich permanent verder te bekwamen in de bestuurskundige discipline. 2.3 besluit Een performante overheid en een doelstreffende publieke sector zijn essentieel voor het realiseren van een meer rechtvaardige, een meer duurzame en een meer democratische samenleving. Een snel veranderende en complexe omgeving zet zowel druk op de rol van de overheid in de samenleving als op het interne functioneren van de overheid. Meer bepaald zien we dat: - de druk op de overheid om de eigen rol, werking en de effecten hiervan op de samenleving kritisch te analyseren toeneemt in relatie tot een kritische, veeleisende en snel wijzigende en globaliserende maatschappelijke omgeving; - de relatie politici ambtenaren grondig wijzigt, vooral als gevolg van toegenomen politieke en ambtelijke professionalisering, de verhoogde druk op het politieke milieu, de mediatisering, de trend tot verzelfstandiging, de informatisering en de informalisering van de relaties met de samenleving; - de interne organisatie van de overheid ter discussie staat op elk niveau afzonderlijk, maar ook vanuit het globale perspectief van de bestuurlijke organisatie; - zowel intern binnen de overheid, als vanuit de maatschappelijke omgeving de druk toeneemt tot het realiseren van good governance, waarbij aandacht wordt gevraagd voor zowel traditionele publieke sector waarden (zoals rechtmatigheid, rechtvaardigheid, rechtsgelijkheid, effectiviteit, integriteit,...) als economische waarden (zoals efficiëntie en zuinigheid); - bij de overheid in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van managementinstrumenten, ingebed in een beleids- en beheerscyclus; - de druk op de overheid toeneemt om binnen een governance perspectief nieuwe vormen van samenwerking en sturing op te zetten met andere actoren; - een steeds belangrijker deel van het management en het optreden van de overheid in het algemeen de omgang is met communicatie, zowel binnen publieke organisaties, tussen publieke organisaties, tussen publieke en private organisaties, als in en met de bredere samenleving; - het proces van beleidsvoering meer geprofessionaliseerd wordt en voorwerp is van specifieke beleidskundige methoden en technieken; - de druk op de overheid toeneemt om meer werk te maken van het opbouwen van een maatschappelijk draagvlak, wat onderhandelingscapaciteit, flexibiliteit en vaardigheid in omgang met de media vergt. Het is van groot belang dat de academische bachelor in Bestuurskunde kritisch inzicht heeft en vaardigheden bezit om deze maatschappelijke complexiteit en veranderende rol en functioneren van de overheid te begrijpen. Er is immers nood aan polyvalente stafmedewerkers en potentieel leidinggevenden die met een voldoende brede kijk op de samenleving, op de politiek en op de evoluties rond en in de publieke sector kunnen functioneren. 16 d o m e i n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r

17 Hoofdstuk 3 Het domeinspecifiek referentiekader van de master Bestuurskunde en publiek management 3.1 inleiding Voor iedere (groep van) opleiding(en) wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen, veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 3.2 domeinspecifieke competenties gehanteerde input Referentiekader van de opleiding: - Hogeschool Gent Wettelijke bronnen: - geen Brondocumenten onderschreven door het werkveld: - Beroepsprofielen VLOR: Studie Beroepsprofiel Bestuurskundige (1997) - Opleidingsprofielen VLOR: Studie Opleidingsprofiel Bestuurskundige (1997) domeinspecifieke competenties De commissie baseert zich voor de omschrijving van de domeinspecifieke eisen voor de afgestudeerde master in de Bestuurskunde en het publiek management op de indeling van de Dublin-descriptoren. 1. Kennis en inzicht De master in de Bestuurskunde en het publiek management: - is in staat zelfstandig problematieken van bestuur, beleid en publiek management te analyseren, daarbij blijk gevend van academische vaardigheden; - is in staat zelfstandig problematieken die verband houden met organisaties en processen in de publieke sfeer van de verschillende overheidsniveaus te begrijpen vanuit hun historiek en maatschappelijke context; 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. domei n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r 17

18 - is in staat zelfstandig maatschappelijk relevante problemen op de verschillende bestuursniveaus beleidskundig te onderzoeken en te analyseren; - is in staat zelfstandig publieke en social profitorganisaties in hun functioneren en beleidsopdrachten te analyseren; - is in staat tot kritische reflectie over de kerntaken van de overheid en de effecten van regelgeving op de samenleving; - is vertrouwd met het concept governance en heeft inzicht in het samenspel van overheden met andere actoren (moet m.i. naar categorie 3 : oordeelsvermogen); - beschikt over kennis en inzicht in de behoeften, problemen en oplossingen op het vlak van ICT voor bestuurs- en beleidsdoeleinden in overheidsadministraties op een niveau dat volstaat voor aansturing van ICT-departementen of consultants; - is vertrouwd met begrippen en systemen van kwaliteitsbeleid. 2. Toepassing van kennis en inzicht De master in de Bestuurskunde en het publiek management: - kan problematieken die verband houden met organisaties en processen in de publieke sfeer omzetten in wetenschappelijke bestuurskundige probleemstellingen, in een onderzoekstraject en in praktijkgerichte aanbevelingen en toepassingen; - is in staat zijn analyse van maatschappelijk relevante problemen om te zetten in voorstellen voor een beleidsontwerp, dit beleidsontwerp te onderbouwen met technieken van beleidsopvolging en beleidsevaluatie en dit alles voor te stellen in publiceerbare beleidsnota s; - kan zelfstandig beleidsbeslissingen omzetten in legistieke teksten; - is in staat zijn analyse van het functioneren van publieke organisaties om te zetten in ontwerpen voor strategisch management met aandacht voor het management van de organisatieverandering; - is in staat om organisaties, organisatieveranderingen en beleidsprocessen te sturen, daarbij kritisch gebruik makend van methoden en technieken uit het strategisch management, het financieel management, het personeelsmanagement, het organisatiemanagement en het informatiemanagement; - is in staat zelfstandig een beleidsprogramma om te zetten in een prestatiebegroting en een financieel programma; - is in staat zelfstandig de financiële cyclus van de verschillende overheidsniveaus te begrijpen (begroting, boekhouding, audit) op een toepassingsniveau dat volstaat voor aansturing van financiële departementen en consultants; - is in staat zelfstandig een cyclus van personeelsmanagement uit te werken en toe te passen op organisaties uit de publieke sector (instroom, doorstroom, uitstroom) op een toepassingsniveau dat volstaat voor aansturing van HRM-departementen en het werken met consultants; - is bekwaam om de organisatie van de overheid in andere EU- en OESO-landen te vergelijken met deze in eigen land. 3. Oordeelsvorming De master in de Bestuurskunde en het publiek management: - is in staat om onderzoeksmethoden zelfstandig toe te passen in het volledige traject van het uitwerken van een probleemstelling tot het formuleren van beleidsadviezen; - beschikt over een vermogen tot conceptueel en analytisch denken; - kan een ontwerp van een beleidsnota opstellen; - is zich bewust van de ethische, maatschappelijke,...aspecten van zijn vakgebied en zal er zich naar gedragen 4. Communicatie De master in de Bestuurskunde en het publiek management: - is in staat om zowel mondeling als schriftelijk te rapporteren vanuit een rol en positie die hoort bij staffuncties of leidinggevenden; 18 d o m e i n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r

19 - beschikt over communicatieve vaardigheden op een toepassingsniveau dat volstaat voor beginnende onderzoekers en leidinggevenden; - beschikt over beroepsgerichte kennis van het Frans of Engels en kan zich in deze talen mondeling en schriftelijk beroepsgericht uitdrukken; - heeft een receptieve kennis en elementaire mondelinge en schriftelijke vaardigheid in het gebruik van een tweede vreemde taal, te kiezen uit Frans, Engels of Duits. 5. Leervaardigheden De master in de Bestuurskunde en het publiek management: - is in staat om samen te werken, ook in een multidisciplinaire en internationale omgeving; - beschikt over de attitude om zich op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in het vakgebied of deelgebieden ervan. 3.3 besluit Een performante overheid en een doeltreffende publieke sector zijn essentieel voor het realiseren van een meer rechtvaardige, een meer duurzame en een meer democratische samenleving. Een snel veranderende en complexe omgeving zet zowel druk op de rol van de overheid in de samenleving als op het interne functioneren van de overheid. Meer bepaald zien we dat: - de druk op de overheid om de eigen rol, werking en de effecten hiervan op de samenleving kritisch te analyseren toeneemt in relatie tot een kritische, veeleisende en snel wijzigende en globaliserende maatschappelijke omgeving; - de relatie politici ambtenaren grondig wijzigt, vooral als gevolg van toegenomen politieke en ambtelijke professionalisering, de verhoogde druk op het politieke milieu,de mediatisering, de trend tot verzelfstandiging, de informatisering en de informalisering van de relaties met de samenleving; - de interne organisatie van de overheid ter discussie staat op elk niveau afzonderlijk, maar ook vanuit het globale perspectief van de bestuurlijke organisatie; - zowel intern binnen de overheid, als vanuit de maatschappelijke omgeving de druk toeneemt tot het realiseren van good governance, waarbij aandacht wordt gevraagd voor zowel traditionele publieke sector waarden (zoals rechtmatigheid, rechtvaardigheid, rechtsgelijkheid, effectiviteit, integriteit,...) als economische waarden (zoals efficiëntie en zuinigheid); - bij de overheid in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van managementinstrumenten, ingebed in een beleids- en beheerscyclus; - de druk op de overheid toeneemt om binnen een governance perspectief nieuwe vormen van samenwerking en sturing op te zetten met andere actoren; - een steeds belangrijker deel van het management en het optreden van de overheid in het algemeen de omgang is met communicatie, zowel binnen publieke organisaties, tussen publieke organisaties, tussen publieke en private organisaties, als in en met de bredere samenleving; - het proces van beleidsvoering meer geprofessionaliseerd wordt en voorwerp is van specifieke beleidskundige methoden en technieken; - de druk op de overheid toeneemt om meer werk te maken van het opbouwen van een maatschappelijk draagvlak, wat onderhandelingscapaciteit, flexibiliteit en vaardigheid in omgang met de media vergt. Het is van groot belang dat de master in de Bestuurskunde kritisch inzicht heeft en vaardigheden bezit om deze maatschappelijke complexiteit en veranderende rol en functioneren van de overheid te begrijpen. Er is immers nood aan polyvalente stafmedewerkers en potentieel leidinggevenden die met een voldoende brede kijk op de samenleving, op de politiek en op de evoluties rond en in de publieke sector kunnen functioneren. domei n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r 19

20 20

21 deel 2 opleidingsrapport 21

22 22 o p l e i d i n g s r a p p o r t B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

23 Hogeschool Gent Algemene toelichting bij de academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Bestuurskunde en publiek management aan de Hogeschool Gent De Hogeschool Gent biedt zowel academisch als professioneel gerichte opleidingen aan in tien studiegebieden: Architectuur, Biotechniek, Gezondheidszorg, Handelswetenschappen en bedrijfskunde, Industriële wetenschappen en technologie, Audiovisuele en beeldende kunst, Muziek en dramatische kunst, Sociaal-agogisch werk, Onderwijs en Toegepaste taalkunde. Deze opleidingen worden beheerd in dertien departementen, verspreid over verschillende campussen in Gent en Aalst. De Hogeschool Gent telt het grootste aantal hogeschoolstudenten in Vlaanderen, met zo n ingeschreven studenten in het academiejaar De hogeschool maakt deel uit van de Associatie Universiteit Gent sinds de oprichting ervan in De academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Bestuurskunde en publiek management uniek in Vlaanderen ressorteert onder het Departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde van de Hogeschool Gent. Dit departement biedt naast Bestuurskunde en publiek management ook de academisch gerichte bacheloren masteropleiding Handelswetenschappen aan. De opleiding heeft haar wortels in het vroegere Hoger Instituut voor Bestuurs- en Handelswetenschappen (HIBH), opgericht in 1946 in Elsene. Pas in 1970 kreeg het HIBH de toestemming om de diploma s Kandidaat in de bestuurswetenschappen en Licentiaat in de bestuurswetenschappen uit te reiken. Tot in 1991 werd de opleiding exclusief in avondonderwijs aangeboden. In 1995 volgde de integratie van de opleiding in de Hogeschool Gent, wat meteen een verhuisoperatie van Elsene naar Gent op gang bracht. De opleidingen Handelswetenschappen en Bestuurskunde vormen sindsdien samen het departement HABE in deze hogeschool. Binnen de opleiding zijn geen afstudeerrichtingen afgebakend. In totaal zijn in het academiejaar (status op 1 oktober 2010) ongeveer 171 studenten ingeschreven in de academisch gerichte bacheloropleiding en 113 studenten in de masteropleiding. In datzelfde academiejaar schreven zich 70 à 80 studenten in voor het schakelprogramma. opleidingsrapport Bestuurskunde en publiek management 23

24 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie van de academisch gerichte bachelor en master Beoordelingscriteria academisch gerichte bachelor: De opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties als denk- en redeneervaardigheid, het verwerven en verwerken van informatie, het vermogen tot kritische reflectie, creativiteit, het kunnen uitvoeren van eenvoudige managementtaken, het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken en een ingesteldheid tot levenslang leren; - het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties als een onderzoekende houding, kennis hebben van onderzoeksmethoden en technieken en deze adequaat kunnen toepassen, het vermogen om de relevante data te verzamelen die een oordeelsvorming over maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische vraagstukken kunnen sturen, een appreciatie van de onzekerheid, de ambiguïteit en de grenzen van de kennis en de vaardigheid tot het probleemgestuurd initiëren van onderzoek; - het begrip van de wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis eigen aan een bepaald domein van de wetenschappen of de kunsten, een systematische kennis van de kernelementen van een discipline met inbegrip van het verwerven van coherente en gedetailleerde kennis deels geïnspireerd door de nieuwste ontwikkelingen van de discipline en een begrip van de structuur van het vakgebied en de samenhang met andere vakgebieden. Beoordelingscriteria master: De opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties op een gevorderd niveau als het vermogen om op een wetenschappelijke wijze te denken en te handelen, het om kunnen gaan met complexe problemen, het kunnen reflecteren op het eigen denken en werken en het kunnen vertalen van die reflectie naar de ontwikkeling van meer adequate oplossingen, het vermogen tot het communiceren van het eigen onderzoek en probleemoplossingen met vakgenoten en leken en het vermogen tot oordeelsvorming in een onzekere context; - het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties op een gevorderd niveau als het kunnen gebruiken van methoden en technieken in onderzoek, het kunnen ontwerpen van onderzoek, het kunnen toepassen van paradigma s in het domein van de wetenschappen of kunsten en het kunnen aanduiden van de grenzen van paradigma s, het vermogen tot originaliteit en creativiteit met het oog op het continu uitbreiden van de kennis en inzichten en het samen kunnen werken in een multidisciplinaire omgeving; - een gevorderd begrip en inzicht in de wetenschappelijk-disciplinaire kennis eigen aan een bepaald domein van de wetenschappen of de kunsten, inzicht hebben in de nieuwste kennis van het vakgebied of delen ervan, in staat zijn om de wijze waarop de theorievorming beweegt te volgen en te interpreteren, in staat zijn om in een of enkele delen van het vakgebied een originele bijdrage aan de kennis te leveren en het bezitten van specifieke bij het vakgebied horende vaardigheden als ontwerpen, onderzoeken, analyseren en diagnosticeren; - hetzij het beheersen van de competenties nodig voor het zelfstandig kunnen verrichten van wetenschappelijk onderzoek of de zelfstandige beoefening van de kunsten op het niveau van een beginnend onderzoeker of kunstenaar, hetzij het beheersen van de algemene en specifieke beroepsgerichte competenties nodig voor de zelfstandige aanwending van wetenschappelijke of artistieke kennis op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Het oordeel van de visitatiecommissie: voldoende 24 o p l e i d i n g s r a p p o r t B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

25 De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De academisch gerichte bachelor- en masteropleiding in Bestuurskunde en publiek management bekleedt binnen het Vlaamse onderwijslandschap een unieke positie. Zij is de enige opleiding in Vlaanderen die reeds vanaf de bachelor volledig focust op de bestuurskundige discipline. De commissie heeft in het zelfevaluatierapport en tijdens het bezoek vernomen dat de opleiding bewust kiest voor een breed, polyvalent en multidisciplinair opleidingsprofiel. Het streefdoel is bestuurskundigen op te leiden die op stafniveau en in leidinggevende functies aan de slag kunnen in de ruime publieke sector. Met dit doel voor ogen legt de opleiding een sterke nadruk op management als hulpwetenschap en als vaardigheid in combinatie met een sterke academische basiskennis. Zowel voor de bachelor- als voor de masteropleiding zijn algemene competenties uitgewerkt. Die zijn verder geconcretiseerd in termen van kennis, inzicht en vaardigheden die studenten binnen verschillende kennisdomeinen moeten verwerven. Van de afgestudeerde bachelor in Bestuurskunde en publiek management wordt verwacht dat hij beschikt over: - academische kennis van en inzicht in de structuur van de samenleving en de publieke sector, waardoor hij maatschappelijke problematieken in de samenleving vanuit een bestuurskundig perspectief kan beschrijven, analyseren en problematiseren; - geïntegreerde kennis van en kritisch inzicht in problemen van publiek management en veranderingsprocessen in de publieke sector; - methodische kwaliteiten om problematieken op een academisch verantwoorde wijze te onderzoeken en op een elementair niveau onderzoeksmethoden te kunnen toepassen; - communicatieve en organisatorische capaciteiten, zowel met gesproken als met geschreven taal en met het gebruik van informatiseringtechnologie. Deze algemene bachelorcompetenties heeft de opleiding nauwkeuriger omschreven in termen van de verschillende kennisdomeinen die in de opleiding aan bod komen. De opleiding onderscheidt hierbij drie soorten domeinen: - kerndomeinen: bestuurskunde, beleidskunde en publiek management; - aspectwetenschappen: samenleving en politiek, recht en economie; - ondersteunende domeinen: taal en communicatie, onderzoeksmethoden en informatica. Wat de masteropleiding betreft, moet de student aan het einde van zijn opleiding in staat zijn om: - problematieken van bestuur, beleid en publiek management te analyseren en te problematiseren op het niveau van een potentiële stafmedewerker of leidinggevende in de publieke sector. Dit moet hij op een zelfstandige wijze kunnen doen, blijk gevend van academische vaardigheden; - onderzoeksmethoden zelfstandig toe te passen in het volledige traject van het uitwerken van een probleemstelling tot het formuleren van beleidsadviezen; - academische kwaliteiten met managementkwaliteiten te combineren: in staat zijn om organisaties, organisatieveranderingen en beleidsprocessen te sturen en daarbij op zelfstandige en kritische wijze methoden en technieken uit het strategisch management, het financieel management, het personeelsmanagement, het organisatiemanagement en het informatiemanagement combineren; - al het bovenstaande zowel op een geschreven als gesproken manier te presenteren vanuit een rol en positie die hoort bij staffuncties of leidinggevenden. Net zoals voor de bacheloropleiding, zijn de competenties voor de masteropleiding verder uitgewerkt onder verschillende rubrieken: bestuur- en beleidskunde, organisatie & management, informatica en algemene vaardigheden. De commissie is van mening dat de doelstellingen voor de bachelor- en masteropleidingen overeenstemmen met de decretale eisen, ook op het vlak van wetenschappelijke competenties. Daarenboven heeft zij tijdens de gesprekken kunnen vaststellen dat de alumni en het werkveld het brede en multidisciplinaire profiel van de opleiding waarderen. Het is voor de commissie duidelijk dat de opleiding op het vlak van profilering een opleidingsrapport Bestuurskunde en publiek management 25

26 belangrijke ommezwaai heeft gemaakt. Tot een vijftiental jaar geleden had de opleiding een sterk sociaaljuridische inslag. Twee grondige hervormingsprocessen gedurende de voorbije jaren hebben het opleidingsprofiel echter hertekend. De opleiding onderging een eerste inhoudelijke transformatie in Op dat ogenblik werd de kern van de opleiding, met name bestuurskunde, beleidskunde en publiek management, veel sterker uitgebouwd. De invoering van de bachelor-masterstructuur vormde de aanleiding tot een tweede grondige hervorming. Deze hervormingsronde zorgde voor een meer consistente programmaopbouw, de invoering van de stage, een scherpere academische profilering van de master en een bijsturing van de aanpak van de masterproef. De commissie onderschrijft de stelling dat de opleiding op een relatief korte tijd een transformatie heeft ondergaan. Op basis van het zelfevaluatierapport en de gesprekken tijdens het bezoek heeft de commissie in het bijzonder kunnen vaststellen dat de opleiding de voorbije tien jaar een grote vooruitgang heeft gemaakt op het vlak van academisering. Zij is geëvolueerd van een beroepsgerichte naar een volwaardige academische opleiding met heel wat deskundig personeel dat hoogwaardig onderzoek uitvoert. Om vorm te geven aan dit academiseringproces, heeft de opleiding binnen de Associatie Universiteit Gent actief meegewerkt aan de oprichting van associatieonderzoeksgroepen (AOG). Tegelijk lopen ook enkele gemeenschappelijke projecten met de Universiteit Gent. De afgebakende speerpunten zijn - lokale besturen; - centrale besturen: actoren en processen in de politieke besluit- en beleidsvoering; - diversiteit, vertegenwoordiging en beleid; - bestuurlijke veiligheidsvraagstukken; - social profit sector; - sociaal-economisch beleid, beleidsinstrumenten en fiscaliteit; - organisational and individual performance management. Deze onderzoekslijnen zijn door de departementsraad verankerd en vormen het uitgangspunt bij de werving van nieuwe personeelsleden, doctoraatstrajecten van nieuwe assistenten en het uitbouwen van Associatieonderzoeksgroepen (AOG s). Alle onderzoekslijnen van de opleiding Bestuurskunde zijn in dergelijke AOG s betrokken, wat heeft geleid tot de financiering van onderzoeksprojecten door de Onderzoeksraad van de UGent. Het globale academiseringsbeleid wordt ontwikkeld en opgevolgd binnen de Academiseringsraad, die initiatieven neemt ter verbetering van de onderzoeksomgeving. Op het ogenblik van het visitatiebezoek was onduidelijk binnen welke faculteit een toekomst is weggelegd voor de opleiding. Zij zou aansluiting kunnen vinden bij meerdere faculteiten, met name Politieke wetenschappen of Toegepaste economie. De commissie wil de opleiding - ondanks de onzekere context waarin ze zich bevindt aanbevelen zelf positieve voorstellen over de toekomst van de opleiding binnen een universitaire omgeving te formuleren. Hoewel reeds verschillende ideeën zijn ontwikkeld, zijn die nog niet door iedereen gedragen en bediscussieerd. Hoewel de commissie kan bevestigen dat de bachelor- en mastercompetenties qua niveau en oriëntatie duidelijk aan de maat zijn, meent zij dat nog verbeteringsslagen mogelijk zijn op het vlak van een onderwijskundig relevante formulering van de vooropgestelde competenties, die sturend kunnen zijn voor de keuze van geschikte werk- en evaluatievormen. De commissie beveelt sterk aan om een eenduidig begrippenkader uit te werken en te hanteren. In het huidig gehanteerde referentiekader worden te veel verschillende termen door elkaar gebruikt. De opleiding heeft het in haar referentiekader over doelstellingen en eindtermen en over basiscompetenties in haar competentiematrix. Die komen slechts gedeeltelijk overeen met de eindtermen, doelstellingen, kerncompetenties en algemene competenties in de ECTS-fiches. Op basis van het zelfevaluatierapport en de aangeleverde documenten was het voor de commissie niet steeds duidelijk wat met deze termen werd bedoeld. De ontwikkeling van een eenduidig begrippenkader zal de opleiding volgens de commissie in staat stellen duidelijker aan te geven wat de opleiding als geheel beoogt en welke bijdrage elk opleidingsonderdeel hiertoe aanlevert. Dit begrippenkader dient vervolgens consequent te worden gebruikt in elke stap van de uitwerking van het programma. Bovendien is het de commissie opgevallen dat het referentiekader sterk gericht is op kennis en inzicht. Hoewel de vooropgestelde leerdoelen en competenties inhoudelijk relevant zijn, valt het op dat ze vrijwel nooit zijn beschreven in termen van gedrag en attitudes. Dit bemoeilijkt volgens de commissie de omslag naar competentiegericht opleiden en evalueren. 26 o p l e i d i n g s r a p p o r t B e s t u u r s k u n d e e n p u b l i e k m a n a g e m e n t

27 Aanbevelingen ter verbetering: De commissie raadt aan om een toekomstgerichte visie op de opleiding binnen een universitaire omgeving te ontwikkelen. De commissie beveelt de opleiding aan een eenduidig begrippenkader uit te werken en te hanteren, zodat zij een duidelijkere visie kan ontwikkelen over wat zij beoogt en over de relatie tussen competenties en opleidingsonderdelen. De opleiding dient aandacht te besteden aan een gedragsgerichte omschrijving van de vooropgestelde bacheloren mastercompetenties. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Beoordelingscriteria: - De doelstellingen van de opleiding (uitgedrukt in eindkwalificaties van de student) sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en het relevante beroepenveld gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk of kunstpraktijk). Ze zijn, ingeval van gereglementeerde beroepen, in overeenstemming met de reglementering of regelgeving ter zake. - Voor academisch gerichte bacheloropleidingen en masteropleidingen zijn de eindkwalificaties ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke en/of artistieke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de praktijk in het relevante beroepenveld. Oordeel van de visitatiecommissie: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: Zoals gesteld onder facet 1.1, profileert de opleiding zich als een polyvalente bestuurskundige opleiding. Daarmee integreert zij economische en politieke wetenschappen: waar de eerste beperkte aandacht besteedt aan beleidsanalyse maar meer aan management, is dat voor de politieke wetenschappen eerder omgekeerd. De opleiding Bestuurskunde en publiek management beoogt het beleidskundige en het managementaspect evenwaardig aan bod te laten komen. Het doel is bestuurskundige generalisten met een brede academische kijk en ingesteldheid te vormen. De commissie is van mening dat de doelstellingen goed aansluiten bij wat men vanuit het beroepenveld en de wetenschappelijke discipline van een bestuurskundige mag verwachten. Toch wil zij er voor pleiten oog te hebben voor een aantal onderbelichte aspecten in de nagestreefde competenties. Meer in het bijzonder zou het wenselijk zijn meer aandacht te besteden drie elementen: (1) de internationale en vergelijkende aspecten van beleid, bestuur en management; (2) de deontologische, ethische en maatschappelijke aspecten van het bestuurskundige vakgebied en (3) interdisciplinariteit, in het bijzonder in de masteropleiding. Deze elementen zijn niet uitdrukkelijk opgenomen in het referentiekader van de opleiding, maar zijn volgens de commissie van belang voor de jonge bestuurskundigen die men vandaag wil vormen. In haar zelfevaluatierapport en tijdens de gesprekken erkent de opleiding zelf dat internationaal-vergelijkende aspecten nog te mager zijn uitgebouwd. Een bijsturing van het programma in die zin is daarom voorzien door de introductie van een nieuw opleidingsonderdeel Comparative public policy and public administration. De commissie wil er voor pleiten ook in de formulering van de doelstellingen en beoogde competenties hier aandacht voor te hebben. Zij vindt het enigszins verwonderlijk dat het multidisciplinaire aspect als een sterkte en profilering naar voren wordt geschoven, terwijl dit in de competenties niet als dusdanig is terug te vinden. De oorzaak hiervan kan volgens de commissie echter gerelateerd zijn aan de weinig gedragsgerichte omschrijving van de leerdoelen. opleidingsrapport Bestuurskunde en publiek management 27