Hey jij daar! We wensen je heel veel succes vandaag en op je examen straks! Namens het team van de Nationale Examentraining,

Transcriptie

1 Trainingsboek M&O VWO 2016

2 Hey jij daar! Welkom op de examentraining M&O VWO! Het woord examentraining zegt het al: trainen voor je examen. Tijdens deze training behandelen we de examenstof in blokken en oefenen we ermee. Daarnaast besteden we ook veel aandacht aan de vaardigheden voor je examen; je leert handigheidjes, krijgt uitleg over de meest voorkomende vragen en leert uit welke onderdelen een goed antwoord bestaat. Verder gaan we in op hoe je de stof het beste kunt aanpakken, hoe je verder komt als je het even niet meer weet en vooral ook hoe je zorgt dat je overzicht houdt. Naast de grote hoeveelheid informatie die je krijgt, ga je zelf ook aan de slag met examenvragen. Tijdens het oefenen hiervan zijn er genoeg trainers beschikbaar om je verder te helpen, zodat je leert werken met de goede strategie om je examen aan te pakken. Hierbij is de manier van werken belangrijk, maar je kunt natuurlijk altijd inhoudelijke vragen stellen; ook over de onderdelen die niet klassikaal behandeld worden. Voor iedere vraag zijn er uiteraard uitwerkingen beschikbaar, maar gebruik deze informatie naar eigen inzicht. Vergeet niet dat je op je examen ook geen uitwerkingen krijgt. Sommige vragen worden klassikaal besproken, andere vragen moet je zelf nakijken. Mocht je nog meer willen oefenen na deze examentraining, neem dan een kijkje op Daar vind je oude examens en ons lesmateriaal van vorig jaar. Na de tips volgen het programma voor vandaag en de bijbehorende opgaven. We verwachten niet dat je alle opgaven binnen de tijd af krijgt, maar probeer steeds zo ver mogelijk te komen. Als je niet verder komt, vraag dan om hulp! We willen je graag leren hoe je er wél uit kunt komen. En onthoud goed, nu hard werken scheelt je straks misschien een heel jaar hard werken We wensen je heel veel succes vandaag en op je examen straks! Namens het team van de Nationale Examentraining, Eefke Meijer Hoofdcoördinator Nationale Examentraining M&O VWO

3 Tips en trics bij het voorbereiden en tijdens je examens Examens voorbereiden Tip 1: Heb vertrouwen in jezelf Laat je niet gek maken door uitspraken als Nu komt het er op aan. Het examen is een afsluiting van je hele schoolperiode. Je hebt er dus jaren naartoe gewerkt en hebt in die tijd veel kennis en kunde opgedaan om examen te kunnen doen. In al die jaren ben je nooit wakker geworden om vervolgens te ontdekken dat al je kennis was verdwenen. De beste garantie voor succes is voorbereiden, en dat is nu net wat je al die jaren op school hebt gedaan. Heb vooral vertrouwen in jezelf! Tip 2: Bereid je goed voor Om jezelf goed voor te bereiden op je eindexamen maak je een planning, leer je de stof en oefen je met vragen. Hoe pak je dit nou het beste aan? Begin allereerst met het maken van een overzicht van alle stof en een planning. Je kunt bijvoorbeeld een schema maken met daarin alle hoofdstukken die je moet leren en welke onderwerpen daarbij horen. Daarbij schrijf je wanneer je welk onderdeel gaat leren. Als je aan de slag gaat met leren, zorg dat je op tijd begint en plan dan niet teveel studieuren achter elkaar. Pauzes zijn noodzakelijk, maar zorg ervoor dat ze kort blijven, anders moet je iedere keer opnieuw opstarten. Wissel verschillende vakken af en wissel het leren af met oefenen. Op die manier kun je je beter concentreren en leer je effectiever. Wat je concentratie (en je planning) ook ten goede komt, is leren op vaste tijdstippen. Tip 3: Leer alsof je examens zit te maken Oefenen voor je examen bestaat natuurlijk ook uit het voorbereiden op de situatie zelf. Dit betekent dat je je leeromgeving zoveel mogelijk moet laten lijken op je examensituatie. Zorg dus voor zo min mogelijk afleiding (lees: leg je telefoon weg) en maak je tafel zo leeg mogelijk. Maak ook een keer een proefexamen met een timer of eierwekker erbij, zodat je weet hoe het is om voor langere tijd een examen te maken en zodat je weet hoe je je tijd het beste in kunt delen. Tip 4: Herhaal de geleerde stof Belangrijk is om alle leerstof te herhalen! Wat heb je de vorige dagen ook alweer geleerd? Door te herhalen blijft de stof langer in je hoofd (lange termijn geheugen) en verklein je de kans dat je het weer vergeet. Zorg dat je de dag vóór het examen geen nieuwe stof meer hoeft te leren en dat je alles nog even doorneemt en herhaalt. Tip 5: Leer op verschillende manieren (lezen, schrijven, luisteren, zien en uitspreken) Alleen maar lezen in je boek verandert al snel in staren in je boek zonder dat je nog wat opneemt. Wissel het lezen van de stof in je boek dus af met het schrijven van een samenvatting. Let op dat je in een samenvatting alleen belangrijke punten overneemt, zodat het ook echt een samenvatting wordt. Kijk ook eens op Youtube, daar zijn talloze filmpjes te zien waarin de stof duidelijk wordt uitgelegd. Maak daar gebruik van, want op die manier komt de stof nog beter binnen omdat je er naar hebt kunnen luisteren. Met mindmaps zorg je er voor dat je de stof voor je kunt zien en kunt overzien. Het werkt tot slot heel goed om de Nationale Examentraining M&O VWO

4 stof aan iemand uit te leggen die de stof minder goed beheerst dan jij. Door uit te spreken waar de stof over gaat merk je vanzelf waar je nog even in moet duiken en welke onderdelen je prima beheerst. Mindmap: Goed voor jezelf zorgen! Tip 1: Zorg voor voldoende beweging Eigenlijk is leren net als topsport: het vergt een goede voorbereiding, planning, rust, oefenen en concentratie. Om een goede prestatie te leveren, is het belangrijk dat je je fit voelt. Sporten en bewegen tussen het leren door en aan het einde van de dag is daarom aan te raden. Het doorbreekt de sleur van het leren, brengt zuurstof naar de hersenen, zorgt voor ontspanning en dat je je weer opgeladen voelt om verder te gaan met leren. Tip 2: Zorg voor een goede balans tussen spanning en ontspanning Om een goede prestatie te leveren is er een goede balans nodig tussen spanning en ontspanning. Spanning zorgt ervoor dat je alert bent en ontspanning zorgt ervoor dat je je aandacht erbij kan houden. Teveel spanning is niet goed en teveel ontspanning ook niet. Als je merkt dat je té ontspannen bent en dat daardoor je concentratie en motivatie weg zijn, probeer dan voor jezelf doelen te stellen. Slagen met een 8 gemiddeld bijvoorbeeld, dan komt die gezonde spanning vanzelf. Als je té gespannen bent, probeer dan eens of mindfulness iets is voor jou of ga lekker sporten. Nationale Examentraining M&O VWO

5 Tip 3: Zorg voor voldoende slaap Een nachtje doorblokken is geen slim idee. Je hebt namelijk slaap nodig om goed te kunnen functioneren en concentreren. Bovendien, tijdens je slaap wordt alle geleerde informatie van die dag vastgelegd in je geheugen. Langdurig onthouden lukt dus beter als je na het leren gaat slapen, in plaats van eindeloos door te blijven leren. Tip 4: Zorg dat je goed eet en drinkt Het onderzoek naar het verband tussen voeding en geheugen staat weliswaar nog in de kinderschoenen, toch weten we al een aantal handige dingen daarover. En waarom zou je daar geen gebruik van maken? Zo is het inmiddels duidelijk dat je hersenen veel energie nodig hebben in periodes van examens, dus ontbijt elke dag goed. Let dan wel op wat je eet, want brood, fruit en pinda s leveren meer langdurige energie dan koekjes en snoep. Koffie en thee bevatten cafeïne, wat kan zorgen voor een betere concentratie. Drink er echter niet teveel van; het kan je onrustig maken. En dan het examen zelf De dag is eindelijk gekomen. Je bent er klaar voor en de examens worden uitgedeeld. Je mag beginnen! Tip 1: Blijf rustig en denk aan de strategieën die je hebt geleerd Wat doe je tijdens het examen? - Lees rustig alle vragen - Blijf niet te lang hangen bij een vraag waar je het antwoord niet op weet - Schrijf zoveel mogelijk op maar. voorkom wel dat je onzinverhalen gaat schrijven. Dat kost uiteindelijk meer tijd dan dat het je aan punten gaat opleveren. - Noem precies het aantal antwoorden, de redenen, de argumenten, de voorbeelden die worden gevraagd. Schrijf je er meer, dan worden die niet meegerekend en dat is natuurlijk zonde van de tijd. - Vul bij meerkeuzevragen maar één antwoord in. Verander je je antwoord, geef dit dan duidelijk aan. - Ga je niet haasten, ook al voel je tijdsdruk. Tussendoor even een mini-pauze nemen is alleen maar goed voor je concentratie. - Let niet op wat klasgenoten doen. Sommige van hen zullen al snel klaar zijn, maar trek je daar niets van aan en ga rustig verder. - Heb je tijd over? Controleer dan of je volledig antwoord hebt gegeven op álle vragen. Hoe saai het ook is, het is belangrijk, je kunt immers gemakkelijk per ongeluk een (onderdeel van een) vraag overslaan. - Tot slot: bedenk van tevoren of je thuis je antwoorden van het zojuist gemaakte examen wilt nakijken. Hoe reageer je als blijkt dat je veel fouten hebt? Heeft dit negatieve of juist positieve invloed op het leerwerk voor de examens die nog komen gaan? Tip 2: Los een eventuele black-out op met afleiding Mocht je toch een black-out krijgen, bedenk dan dat je kennis echt niet verdwenen is. Krampachtig blijven nadenken versterkt de black-out alleen maar verder. Het beste is om Nationale Examentraining M&O VWO

6 even iets anders te gaan doen. Ga even naar de WC of leg gewoon even je pen neer. Als je goed bent voorbereid, zit de kennis in je hoofd en komt het vanzelf weer boven. En mocht het bij die ene vraag toch niet lukken, bedenk dan dat je niet alle vragen goed hoeft te hebben om toch gewoon je examen te halen. Nationale Examentraining M&O VWO

7 Hoe pak je open vragen en meerkeuzevragen aan? Een examen bestaat vaak uit een mix van open en meerkeuzevragen. Je hebt verschillende strategieën om tot het juiste antwoord te komen. Bij meerkeuzevragen gaat het erom dat je de juiste uitspraak of bewering kiest, bij meerkeuzevragen is het belangrijk dat je antwoord geeft op de vraag, dat je volledig bent of dat je de juiste berekening toepast. Meerkeuzevragen Veel leerlingen vinden meerkeuzevragen lastig. Er staan namelijk vaak meerdere antwoordmogelijkheden die op elkaar lijken. Hoe pak je zo n vraag nou het handigste aan? Tip 1: Omcirkel en streep de foute antwoorden weg Lees de vraag goed en omcirkel eventueel de belangrijkste kernwoorden uit de vraag. Vervolgens kun je het beste eerst nagaan welk antwoord je zelf zou geven. Daarna vergelijk je dat met alle antwoordmogelijkheden die er staan. Vaak kun je dan al de twee meest foute antwoord wegstrepen. Er blijven dan nog twee antwoorden over. Lees de vraag nogmaals en bekijk welk antwoord van de twee overgebleven antwoorden het meest volledig is. Tip 2: Blijf bij je gevoel Het komt je vast bekend voor: je krijgt een toets terug, waarbij je ziet dat je het goede antwoord toch nog op het laatst hebt veranderd in een antwoord dat fout blijkt te zijn. Daarom: je eerste ingeving blijkt meestal te kloppen. Verander je antwoord alleen als het een extreem wilde gok was, als je nieuwe inzichten hebt gekregen of als je de vraag per ongeluk verkeerd hebt gelezen. Tip 3: Gok als je het antwoord niet weet Het kan natuurlijk gebeuren dat je het antwoord echt niet weet op de vraag. Gok in dat geval het antwoord, wie weet gok je goed. Je hebt immers een kans van 1 op 4 en misschien zelfs groter als je een fout antwoord hebt weg kunnen strepen. Als je moet gokken, kun je dat slim doen : - Streep foute antwoorden eerst weg - Let op woorden als altijd, nooit of in geen enkel geval. Vaak zijn die fout. - Laat je niet leiden door de langste zin of het meest ingewikkelde antwoorden. - Heb je bij je vorige vragen al drie keer A geantwoord, trek je daar niets van aan. Een vierde keer A kan ook gewoon. - Bekijk welke antwoorden sterk op elkaar lijken, vaak is een van die twee antwoorden juist. Open vragen Tip 1: Wees volledig Het komt vaak voor dat vragen niet volledig worden beantwoord en dat je daardoor niet alle punten voor die vraag krijgt. Kijk daarom goed wat er precies gevraagd wordt. Let op woorden als: leg uit, verklaar, waarom etc. Als er gevraagd wordt naar twee redenen, let er dan op dat je ook echt twee redenen geeft. Als je er meer geeft, tellen die niet mee. Nadat Nationale Examentraining M&O VWO

8 je het antwoord hebt opgeschreven, lees de vraag dan nog even door en kijk of je volledig bent geweest. Tip 2: Haal informatie uit de bronnen Vaak krijg je bij een vraag een bron erbij. Dit kan een kaart, afbeelding, grafiek, tabel of afbeelding zijn. Het goed bestuderen van de bron kan je al een eind op weg helpen in het beantwoorden van de vraag. Wat zie ik eigenlijk? Wat is de titel? Wat geeft de bron weer? Is er een legenda? Wat staat er op de x-as en y-as? Welke eenheden zijn er gebruikt? Wie is de maker? Staat er een jaartal bij? Tip 3: Schrijf tussenstappen op Je krijgt niet alleen punten voor het juiste antwoord, ook de tussenberekeningen leveren punten op. Het is jammer om die punten te verliezen, terwijl je wel weet hoe het moet. Tip 4: Schrijf nuttige informatie op Weet je het antwoord op de vraag niet, maar weet je wel iets nuttigs te melden over de vraag? Schrijf maar op! Vaak krijg je hier ook punten voor. Zorg er wel voor dat het relevant blijft en dat je geen onzin op gaat schrijven. Tip 5: Zorg dat je alles nog even controleert Je hebt de laatste vraag gemaakt en het liefst wil je zo snel mogelijk naar huis. Blijf toch nog even zitten en controleer je toets nog even. Heb je niet per ongeluk een vraag overgeslagen? Heb je antwoord gegeven op de vraag? Zijn je antwoorden leesbaar? Ben je nog iets vergeten? Nationale Examentraining M&O VWO

9 Programma Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 Blok 5 Financiering Financieel beleid I Financieel beleid II Externe financiële verslaglegging Oefenexamen Nationale Examentraining M&O VWO

10 Welkom op de examentraining M&O VWO Wat gaan we doen? Financiering Rechtsvormen Eigen Aandelen en obligaties Kort en lang vreemd Winstverdeling Interest berekeningen Financieel beleid II Directe en indirecte kosten Voorraadwaardering Afschrijvingen Break-evenanalyse Begrotingen Financieel beleid I Bedrijfsresultaat Budgetanalyse Verschillenanalyse Delingscalculatie Kostprijzen Externe financiële verslaglegging Balans Resultatenrekening Kengetallen Investeringsselectie Blok 1: Financiering Onderwerpen: Rechtsvormen Eigen Aandelen en obligaties Kort en lang vreemd Leasing Winstverdeling Interest berekeningen Nationale Examentraining M&O VWO

11 Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Organisaties met rechtspersoonlijkheid Besloten Vennootschap Naamloze Vennootschap Stichting Vereniging Organisaties zonder rechtspersoonlijkheid Vennootschap onder Firma Eenmanszaak Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Noem de verschillen tussen de rechtsvormen op het gebied van: Leiding Scheiding eigendom/leiding Aansprakelijkheid Continuiteit Zeggenschap Vermogensbehoefte Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Besloten Vennootschap Naamloze Vennootschap Aandelen zijn niet vrij verhandelbaar Aandelen staan op naam Inschrijving in aandeelhoudersregister Aandelen zijn vrij verhandelbaar Nationale Examentraining M&O VWO

12 Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Aandelen aan toonder (naam eigenaar is niet vermeld) Aandelen op naam (inschrijving aandeelhoudersregister) Bonusaandelen (gratis aandeel uitgekeerd ten laste agioreserve) Prioriteitsaandelen (extra stembevoegdheden) Certificaat van aandeel (geeft geen stemrecht) Preferente aandelen (geven bepaald voorrecht) Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Waarde van aandelen Nominale waarde: Waarde die op het aandeel staat Emissiewaarde: Prijs van een aandeel bij uitgifte Intrinsieke waarde: Eigen per geplaatst aandeel (Eigen /aantal geplaatste aandelen) Uitkering boven pari: Emissiewaarde > nominale waarde Bij uitkering boven pari neemt de agioreserve toe met toename aantal geplaatste aandelen x (emissiewaarde - nominale waarde) Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Agio op obligaties: Extra betaling op de obligatie Disagio op obligaties: Korting op de obligatie Voorbeeld: Een N.V. geeft een obligatie uit ter waarde van 500 miljoen. De nominale waarde van een obligatie is 500,-. Voorlopig worden obligaties geplaatst tegen een koers van 98,5%. De rente op de obligatie is 6%. 1. Bereken de uitgiftekoers van een obligatie. 2. Is de marktrente voor soortgelijke obligaties hoger of lager dan 6%? Nationale Examentraining M&O VWO

13 Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Uitwerking Een N.V. geeft een obligatie uit ter waarde van 500 miljoen. De nominale waarde van een obligatie is 500,-. Voorlopig worden obligaties geplaatst tegen een koers van 98,5%. De rente op de obligatie is 6%. 1. Bereken de uitgiftekoers van een obligatie. 0,985 x 500= 492,50 2. Is de marktrente voor soortgelijke obligaties hoger of lager dan 6%? Hoger, de uitgiftekoers is lager dan de nominale waarde. Deze korting is daarom nodig om beleggers over te halen om de obligatie te kopen. Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Het eigen van de NV en de BV Eigen = GAK + Reserves + Winstsaldo Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Wat kan een bedrijf doen met de winst? Reserveren Investeren Uitkeren aan de aandeelhouders (in de vorm van dividend) Op welke manieren kan een bedrijf winst uitkeren? Stockdividend Cashdividend Nationale Examentraining M&O VWO

14 Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Games BV heeft een totaal eigen van ,-. Het maatschappelijk aandelen is ,- waarvan ,- in portefeuille. De nominale waarde van een aandeel is: 10. Wat is de intrinsieke waarde per aandeel dan? Kies het juiste antwoord. A. 10 B C. 12,50 D. 13,75 Uitwerking: ( ) : 10 = (aantal geplaatstenaandelen). Intrinsieke waarde = totale EV : geplaatst aantal aandelen = : = 12,50. Interest Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Rekenen met dividend 1. Wat is het geplaatst aandelenkapitaal? 2. Bereken het totale brutodividend 3. Bereken 15% dividendbelasting over het brutodividend 4. Bereken het stockdividend 5. Het restant is de netto cashdividend Interest Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Een N.V. heeft een winst behaald van , en besluit daarom om dividend uit te keren. Het dividendpercentage bedraagt 10%, 20% hiervan wordt uitgekeerd in stockdividend en 80% in cashdividend. De dividendbelasting is 15% en de vennootschapsbelasting 20%. Extra gegevens: Maatschappelijk aandelen: Geplaatst aandelen: ,- 1. Bereken hoeveel stockdividend wordt uitgekeerd 2. Bereken hoeveel cashdividend wordt uitgekeerd Vreemd Interest Nationale Examentraining M&O VWO

15 Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Gebruik het 5-stappenplan! 1. Geplaatst aandelen is Het totale brutodividend is 10% x = De dividendbelasting is 15% x = % van het dividend wordt uitgekeerd als stockdividend. Het stockdividend is 20% x = De rest van het dividend is cashdividend. Het cashdividend is = Interest Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Lang vreemd (> 1 jaar) Hypothecaire lening Onderhandse lening Obligatielening Kort vreemd (< 1 jaar) Rekening-courantkrediet Leverancierskrediet Afnemerskrediet Winstverdeling Vreemd Interest Rechts vcrmen Aandelen Lineaire hypotheek Aflossing blijft gelijk Rentebedrag daalt Maandlasten dalen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Nationale Examentraining M&O VWO

16 Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Annuïteiten hypotheek Aflossing neemt toe Rentebedrag daalt Maandlasten blijven gelijk Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Rechts vcrmen Aandelen Spaarhypotheek Wat klopt er niet aan het plaatje hiernaast? Blok 1: Financiering Obligaties Geen aflossing gedurende de periode Rente blijft gelijk Maandlasten blijven gelijk Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Enkelvoudige rente: Er wordt alleen rente betaald over het geleende bedrag. Samengestelde rente: Er wordt tevens rente betaalt over de rente. Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Nationale Examentraining M&O VWO

17 Blok 1: Financiering Rechts vcrmen Aandelen Obligaties Eigen Winstverdeling Vreemd Interest Enkelvoudige rente Samengestelde rente K x P x T K = beginkapitaal P = interestpercentage T = tijd E = C x (1+i)^n C = beginkapitaal I = interestpercentage N = aantal perioden Wat reken je uit met onderstaande formule? C = E / ( 1+ i)^n Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Joost wil over een aantal jaren de scooterwinkel van zijn vader ondernemen. Om die reden stort hij op 1 februari 2002 een bedrag van op een spaarrekening. Op deze spaarrekening vergoedt de bank een rente van 0,6% per maand, op basis van samengestelde interest. Bereken het bedrag dat op 31 december 2002 op deze spaarrekening staat. A ,10 B ,75 C ,10 D ,92 Tip: 1 februari 2003 tot en met 31 december 2002 zijn hoeveel maanden? Vreemd Interest Rechts vcrmen Aandelen Blok 1: Financiering Obligaties Eigen Winstverdeling Joost wil over een aantal jaren de scooterwinkel van zijn vader ondernemen. Om die reden stort hij op 1 februari 2002 een bedrag van op een spaarrekening. Op deze spaarrekening vergoedt de bank een rente van 0,6% per maand, op basis van samengestelde interest. Bereken het bedrag dat op 31 december 2002 op deze spaarrekening staat. A ,10 B ,75 C ,10 D ,92 Van 1 februari 2002 tot en met 31 december 2002 zijn in totaal 11 maanden. Het is 31 december dus de maand december telt ook nog mee. Het bedrag dat op 31 december 2002 op deze spaarrekening staat bereken je op de volgende manier: x 1,006^11 = ,10 Vreemd Interest Nationale Examentraining M&O VWO

18 Opgaven Oefenen! Blok 2: Financieel beleid I Onderwerpen: Bedrijfsresultaat Budgetanalyse Verschillenanalyse Delingscalculatie Kostprijzen Opslagmethoden Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Nationale Examentraining M&O VWO

19 Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Brutowinstopslagmethode Verkoopprijs bestaat uit Inkoopprijs Opslagpercentage brutowinst Nettowinstopslagmethode Verkoopprijs bestaat uit Inkoopprijs Opslagpercentage inkoopkosten Opslagpercentage overheadkosten Opslagpercentage nettowinst Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Opdracht: Van een product bedraagt de inkoopprijs 32,- exclusief 19% BTW. Bereken de verkoopprijs indien: 1. De brutowinst 40 % van de inkoopprijs is 2. De brutowinst 40% van de verkoopprijs is Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Opdracht: Van een product bedraagt de inkoopprijs 32,- exclusief 19% BTW. Bereken de verkoopprijs exclusief btw indien: 1. De brutowinst 40% van de inkoopprijs is Inkoopprijs 32,- Brutowinst 12,80 (0,4 x 32) Verkoopprijs 44,80 2. De brutowinst 40% van de verkoopprijs is Inkoopprijs 32,- (60%) Brutowinst 21,33 (40%) Verkoopprijs 53,33 (100%) Nationale Examentraining M&O VWO

20 Nettowinstopslagmethode Inkoopprijs + opslag inkoopkosten (in % van de inkoopprijs) Vaste verrekenprijs (VVP) + opslag voor overheadkosten (in % van de vvp) Kostprijs per product Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat + opslag nettowinst (in % van de kostprijs) Verkoopprijs exclusief btw Een handelsonderneming gebruikt voor de berekening van haar verkoopprijzen de methode van de nettowinstopslag. Van een van de producten bedraagt de verwachte gemiddelde inkoopprijs 15,-. Opslag inkoopkosten: 10% Opslag overheadkosten: 20% Opslag nettowinst: 25% BTW: 19% Bereken de verkoopprijs excl. BTW Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Nettowinstopslagmethode Inkoopprijs opslag inkoopkosten 1.50 Vaste verrekenprijs (VVP) opslag overheadkosten 3.30 Kostprijs per product opslag nettowinst 4.95 Verkoopprijs excl. Btw Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Nationale Examentraining M&O VWO

21 Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat kun je op twee manieren berekenen 1. Verkoopresultaat + budgetresultaten 2. Werkelijke omzet- werkelijke kosten Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat Manier 1 werkt als volgt: 1. Bereken het verkoopresultaat - Afzet x (verkoopprijs excl. btw kostprijs) 2. Bereken het budgetresultaat - Toegestane kosten werkelijke kosten 3. Een positief budgetresultaat tel je bij het verkoopresultaat op, een negatief budgetresultaat haal je van het verkoopresultaat af. Zo krijg je het bedrijfsresultaat! Blok 2: Financieel beleid I Verkoopprijs Opslagmethoden Verschillenanalyse Bedrijfsresultaat En manier 2 werkt zo: 1. Bereken de omzet - Afzet x verkoopprijs 2. Trek de werkelijke kosten van de omzet af om het bedrijfsresultaat te krijgen! Nationale Examentraining M&O VWO

22 Opgaven Oefenen! Blok 3: Financieel beleid II Onderwerpen: Afschrijvingen Voorraadwaardering Break-evenanalyse Begrotingen Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Break-even Opdracht Piet koopt een bedrijfswagen Aanschafwaarde: Restwaarde: Economische levensduur is 4 jaar Technische levensduur is 6 jaar 1. Wat zijn de afschrijvingskosten per jaar? 2. Wat is de boekwaarde na 2 jaar? Debet/credit Begrotingen Nationale Examentraining M&O VWO

23 Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Fifo: first in, first out Oudste partij wordt als eerste verkocht Voorraad staat tegen actuele prijzen op balans Hogere winst bij stijgende prijzen Break-even Debet/credit Lifo: last in, first out Begrotingen Laatst ingekochte partij wordt als eerste verkocht Voorraad staat tegen oudere prijzen op balans Lagere winst bij stijgende prijzen Blok 3: Financieel beleid II Afschrijvingen Voorraad Break-even Vaste verrekenprijs (VVP) Debet/credit Begrotingen Kenmerken Eenvoudige berekening Voorraad kan berekend worden: bedrag van voorraad/vvp = voorraad in stuks Bestaat uit: Gemiddelde verwachte inkoopprijs Opslag voor inkoopkosten Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Break-even Debet/credit Technische voorraad: wat werkelijk aanwezig is Economische voorraad: waar je prijsrisico over loopt Technische voorraad = Economische voorraad voorinkopen + voorverkopen Begrotingen Nationale Examentraining M&O VWO

24 Blok 3: Financieel beleid II Afschrijvingen Voorraad Break-even Debet/credit Begrotingen Constante kosten? Variabele kosten? Blok 3: Financieel beleid II Afschrijvingen Voorraad Break-even Debet/credit Begrotingen Dekkingsbijdrage per product Verkoopprijs - Inkoopprijs Brutowinst - Overige variabele kosten Dekkingsbijdrage BEA= Totale constante kosten (C) dekkingsbijdrage per product (P-V) Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Debet Voorraad Credit Nog te ontvangen bedragen Te betalen bedragen Vooruitbetaalde bedragen Break-even Debet/credit Vooruit ontvangen bedragen Debetzijde: ik heb een vordering op iemand Creditzijde: iemand heeft een vordering op mij Noem 3 voorbeelden die onder de debetzijde vallen Noem 3 voorbeelden die onder de creditzijde vallen Begrotingen Nationale Examentraining M&O VWO

25 Blok 3: Financieel beleid II Afschrijvingen Voorraad Liquiditeitsbegroting Break-even Debet/credit Begrotingen Resultatenbegroting Ontvangsten en uitgaven Opbrengsten en kosten Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Wat zijn ontvangsten maar geen opbrengsten? BTW Lening Debiteuren Verkoop gebouw Break-even Debet/credit Begrotingen Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Break-even Wat zijn kosten maar geen uitgaven? Afschrijvingskosten Later te betalen interestkosten Nog te betalen huur Debet/credit Begrotingen Nationale Examentraining M&O VWO

26 Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Wat zijn ontvangsten en ook opbrengsten? En uitgaven en ook kosten? Contante verkopen Loonkosten Energiekosten Etc. Break-even Debet/credit Begrotingen Afschrijvingen Blok 3: Financieel beleid II Voorraad Break-even Debet/credit Begrotingen Horecaonderneming De Lekkernij heeft op 31 oktober 2004 een 6% lening afgesloten ten bedrage van Op deze lening wordt jaarlijks, voor het eerst op 31 oktober 2005, een bedrag van afgelost. De interest wordt per halfjaar achteraf betaald op 30 april en 31 oktober. De onderneming stelt een liquiditeitsbegroting en een resultatenbegroting over 2007 op, alsmede een verwachte balans per 31 december Bereken de interestkosten over het jaar Interestkosten januari t/m oktober = x 0,06 x 10/12 = Interestkosten november en december = x 0,06 x 2/12 = Totale interestkosten 2007 = Opgaven Oefenen! Nationale Examentraining M&O VWO

27 Blok 4: Financiële verslaggeving Onderwerpen: Balans Resultatenrekening Kengetallen Investeringsselectie Blok 4: Financiële verslaggeving Jaarrekening Balans Resultaten rekening kengetallen Wat staat er in een jaarrekening? - Balans - Winst- en verliesrekening/resultatenrekening - Toelichting op beide Wat zijn de doelen van een jaarrekening? - Wettelijke verplichting - Verantwoording - Informeren hefboomeffect Investeringsselectie Blok 4: Financiële verslaggeving Jaarrekening Debet Balans Vaste activa Financiële Immateriële Materiële Vlottende activa Liquide activa Resultaten rekening kengetallen Credit Eigen GAK Reserves Winstsaldo hefboomeffect Lang vreemd Kort vreemd Investeringsselectie 1. Noem een voorbeeld van financiële vaste activa 2. Waar hoort een voorziening bij? 3. Waar horen vooruit ontvangen bedragen bij? Nationale Examentraining M&O VWO

28 Blok 4: Financiële verslaggeving Resultaten Jaarrekening Balans rekening Resultatenrekening Omzet (netto) - Inkoopwaarde omzet Bruto-omzetresultaat - Overheadkosten Netto-omzetresultaat +/- Financieringsresultaat Resultaat uit bedrijfsbeoefening - Vennootschapsbelasting Nettowinst uit gewone bedrijfsbeoefening kengetallen hefboomeffect Investeringsselectie Jaarrekening Blok 4: Financiële verslaggeving Balans Resultaten rekening kengetallen hefboomeffect Liquiditeitskengetallen: wat zeggen zij precies? Liquiditeitskengetallen geven aan in hoeverre een organisatie in staat is om aan haar korte termijn verplichtingen te voldoen Current ratio: (Vlottende activa + liquide activa)/ KVV Quick ratio: (Vlottende activa voorraden + liquide activa)/kvv Jaarrekening Blok 4: Financiële verslaggeving Balans Solvabiliteitskengetallen: wat zeggen zij precies? Solvabiliteitskengetallen geven aan in hoeverre een organisatie in staat is om aan al haar schulden te voldoen TV/VV x 100% EV/VV x 100% Resultaten rekening kengetallen hefboomeffect Investeringsselectie Investeringsselectie Nationale Examentraining M&O VWO

29 Blok 4: Financiële verslaggeving Jaarrekening Balans Resultaten rekening kengetallen Jeroen heeft een lening aangevraagd bij de bank voor zijn schoonmaakbedrijf. De bank gaat daarmee akkoord als de solvabiliteit minstens 65% blijft na het sluiten van de lening. Het eigen is euro en het totaal euro. De lening die Jeroen wil afsluiten bedraagt euro. Bereken de solvabiliteit (EV/VV) en leg uit of de bank wel of niet akkoord gaat. Wat is de solvabiliteit na het afsluiten? Gaat de bank akkoord? hefboomeffect Blok 4: Financiële verslaggeving Jaarrekening Balans Resultaten rekening Het nieuwe vreemd is dan = = De solvabiliteit is dan: (EV/VV) x 100% = / x 100 % = 63,2 % Conclusie: de bank verstrekt de lening niet. kengetallen hefboomeffect Jaarrekening Blok 4: Financiële verslaggeving Balans Resultaten rekening kengetallen hefboomeffect Rentabiliteit: wat zegt dit precies? Rentabiliteit geeft de opbrengst van het geïnvesteerde aan Investeringsselectie REV: Nettowinst/ Gemiddeld(!) eigen x 100% RTV: (Nettowinst inclusief belasting+ interestkosten)/ Gemiddeld(!) totaal x 100% IVV: Interestkosten/Gemiddeld(!) vreemd x 100% Nationale Examentraining M&O VWO

30 Jaarrekening Blok 4: Financiële verslaggeving Balans Resultaten rekening kengetallen hefboomeffect Positief: REV>RTV, oorzaak IVV<RTV De rentabiliteit van de onderneming is hier hoger dan het interestpercentage. Er wordt dus winst gemaakt op het vreemde. Negatief: REV<RTV, oorzaak IVV>RTV De onderneming betaalt hier een zo hoog percentage interest dat het ten koste gaat van de winst. Blok 4: Financiële verslaggeving Jaarrekening Balans Resultaten rekening Terugverdientijdmethode Berekent de tijd (aantal maanden/jaar) waarin een investering is terugverdiend Als de tijd waarin een investering geld oplevert langer is dan de terugverdientijd, is de investering rendabel kengetallen hefboomeffect Netto contante waardemethode (NCW) Investeringsselectie Investeringsselectie Berekent de contante waarde van een investering Cashflow1/(1+i)^n + cashflow2/(1+i)^n, etcetera Als de contante waarde het investeringsbedrag positief is, is de investering rendabel Opgaven Oefenen! Nationale Examentraining M&O VWO

31 Oefen Examen Evaluatie Laat ons weten wat je van de training vond: Enthousiast na deze training? Kijk op voor al je andere vakken Einde Examentraining Heel veel succes! Nationale Examentraining M&O VWO

32 Blok 1 Financiering Opgave 1 Op de creditzijde van de balans per 31 december 2010 en 2011 van De Keijzer nv staan onder andere de onderstaande posten (in euro s): Aandelenkapitaal Aandelen in portefeuille % Preferent aandelenkapitaal Agioreserve Algemene reserve Herwaarderingsreserve Winstsaldo na aftrek van vennootschapsbelasting De directie stelt voor het winstsaldo over 2011 na aftrek van de vennootschapsbelasting als volgt te verdelen: Na uitkering van het preferent dividend wordt de helft van de resterende winst gereserveerd. De andere helft komt ten goede aan de houders van gewone aandelen. De houders van gewone aandelen ontvangen hun dividend voor 75% in aandelen en voor 25% in contanten. Aanvullende gegevens: De dividendbelasting is 15%. De nominale waarde van een preferent aandeel is 50,- en van een gewoon aandeel 5,- Voor de bepaling van het aantal uit te reiken aandelen bij het stockdividend gaat De Keijzer uit van de nominale waarde van een aandeel. a. Leg uit dat een toename van de herwaarderingsreserve niet tot een toename van de uitkeerbare winst leidt. b. Neemt de agioreserve van De Keijzer toe door de uitgifte van stockdividend over 2011? Motiveer het antwoord. c. Bereken het dividendpercentage voor de houders van gewone aandelen op grond van de winstverdeling over d. Bereken het bedrag per aandeel dat een houder van gewone aandelen op grond van de winstverdeling over 2011 op zijn bankrekening krijgt bijgeschreven. e. Bereken het aantal aandelen dat een houder van 100 gewone aandelen op grond van de winstverdeling over 2011 krijgt uitgereikt. Nationale Examentraining M&O VWO

33 Opgave 2 Freek van der Kar heeft per 1 januari 2008 een woning gekocht voor ,-. Hij heeft destijds een aflossingsvrije hypothecaire lening afgesloten van ,- met een looptijd van 20 jaar en een rente van 4,8% per jaar. Freek betaalt over de top van zijn inkomen 52% inkomstenbelasting. Zijn renteaftrek valt volledig onder dit renteaftrektarief. Freek lost gedurende de looptijd niet af. a. Is Freek de hypotheeknemer of de hypotheekgever? Motiveer het antwoord. b. Bereken de netto maandlasten van de hypothecaire lening voor Freek in Per 1 januari 2014 is de hoogte van de fiscale renteaftrek beperkt. Het renteaftrektarief wordt ieder kalenderjaar (dus voor het eerst in 2014) met een half procentpunt verminderd. Door de fors gedaalde prijzen op de woningmarkt besluit Freek om zijn hypothecaire lening over te sluiten. Daarom zet hij per 1 januari 2014 zijn aflossingsvrije lening voor de resterende looptijd om in een annuïteitenlening. Het gaat hierbij om een lening met een gelijkblijvende rente van 4,8% per jaar en een jaarlijkse annuïteit van ,-. Deze annuïteit wordt jaarlijks achteraf betaald. c. Leg uit waarom door de fors gedaalde prijzen op de woningmarkt Freek besluit om zijn hypothecaire lening over te sluiten. d. Bereken de netto jaaruitgaven in 2015 van deze annuïteitenlening. Voor het vergelijken van de verschillende aflossingsmethoden van een hypothecaire lening is door een hypotheekadviseur de onderstaande grafiek gemaakt. In de grafiek wordt bij alle aflossingsmethoden uitgegaan van eenzelfde bedrag dat geleend wordt, dezelfde looptijd en hetzelfde interestpercentage. e. Geef een verklaring voor het verloop van de netto lasten bij aflossing met annuïteiten. f. Teken in de grafiek het verloop van de bruto lasten bij aflossing met annuïteiten Opgave 3 Postorderbedrijf Neckermann biedt klanten de mogelijkheid van uitgestelde betaling via de zogenaamde Kooprekening. Hieronder zijn enkele gegevens van deze Kooprekening opgenomen. Nationale Examentraining M&O VWO

34 Een hoog aankoopbedrag tegen een lage maandtermijn! Misschien ken je het gemak van onze Kooprekening: morgen al van je aankopen genieten en een laag, vast bedrag per maand betalen! Eén keer per maand ontvang je een rekeningoverzicht van het nog openstaande bedrag en het te betalen termijnbedrag. Vervolgaankopen kun je zonder nieuwe formaliteiten via de Kooprekening betalen. Deze worden opgeteld bij het nog openstaande bedrag en leiden tot het vaststellen van een nieuw termijnbedrag. Extra aflossingen zijn altijd mogelijk zonder bijkomende kosten. Deze leiden tot verkorting van de looptijd bij een verder gelijkblijvend termijnbedrag. Omgekeerd kan ook: als je in eerste instantie hebt aangegeven alles ineens te willen betalen, kun je later alsnog kiezen voor de Kooprekening. Bovendien kun je via de Kooprekening altijd 400,- contant opnemen bovenop het aankoopbedrag. openstaand bedrag in termijnbedrag in looptijd in maanden effectieve rente op jaarbasis in % , , , , , , , ,0 bron: Neckermann (aangepast) De effectieve rente op jaarbasis is een prijsaanduiding voor de kredietkosten. Naast interestkosten komen ook andere kosten hierin tot uiting. a. Is er bij de Kooprekening van Neckermann sprake van afnemerskrediet of van leverancierskrediet? Motiveer het antwoord. b. Geef, naast interestkosten, twee andere voorbeelden van kosten die Neckermann in het termijnbedrag kan doorberekenen. Guido maakt sinds 1 juli 2009 gebruik van de Kooprekening. Hij kocht toen voor 500,- artikelen bij Neckermann. Eind augustus 2009 betaalde hij de eerste termijn en vervolgens aan het einde van iedere maand de volgende termijn. In de termijnen van augustus 2009 tot en met mei 2010 die Guido aan Neckermann betaalt, is totaal een bedrag van 71,- aan kredietkosten inbegrepen. Begin juni 2010 koopt hij voor 479,- aan artikelen bij Neckermann en neemt 400,- in contanten op bij Neckermann. c. Bereken welk termijnbedrag Guido eind juni 2010 volgens de tabel moet betalen. Er vinden na juni 2010 geen aankopen en contante opnamen door Guido bij Neckermann meer plaats. d. Bereken de totale kosten van dit krediet vanaf 1 juli 2009 voor Guido bij het gebruik van de Kooprekening. Nationale Examentraining M&O VWO

35 Opgave 4 Leon en Marina Verschuren zijn op 1 mei 1993 getrouwd. Op 1 mei 1998 hebben zij een tweeling gekregen. Het huwelijk is inmiddels stukgelopen en Leon en Marina hebben besloten om op 1 mei 2010 te gaan scheiden. Bij het overleg over de financiële gevolgen van de scheiding is een aantal zaken afgesproken. - Leon en Marina hebben een gezamenlijke spaarrekening. Op 1 mei 2010 bedraagt het opgebouwde saldo van deze spaarrekening ,-. Bij aanvang van het huwelijk was dit de spaarrekening van Leon en bedroeg het saldo 4.760,-. Leon heeft recht op 4.760,- plus de interest hierover tot 1 mei De rest wordt gelijkelijk verdeeld over Leon en Marina. De bank vergoedt aan het eind van het jaar een jaarlijkse samengestelde interest van gemiddeld 2,2%. a. Bereken per 1 mei 2010 het bedrag van de spaarrekening waarop Marina aanspraak kan maken. - Maandelijks is Leon in totaal 470,- alimentatie verschuldigd voor zijn kinderen. De eerste betaling is op 1 juni 2010 en de laatste betaling op de eerste van de maand voorafgaand aan het bereiken van de 21-jarige leeftijd van zijn kinderen. Leon kan deze alimentatieverplichting ook afkopen door het betalen van een afkoopsom op 1 mei b. Bereken de afkoopsom voor de alimentatieverplichting op 1 mei 2010, uitgaande van een rente van 0,4% samengestelde interest per maand. c. Noem een financiële reden waarom Leon zou kiezen voor deze afkoopsom in plaats van de maandelijkse betaling. Opgave 5 Van Gaal Metaal bv heeft de volgende balans opgesteld. Balans Van Gaal Metaal bv per 31 december 2012 (getallen x 1.000,-) Debet Terreinen en gebouwen Maatschappelijk aandelenkapitaal Credit Overige vaste activa Aandelen in portefeuille Voorraden Onderhanden werk Agioreserve Debiteuren Algemene reserve Liquide middelen Vreemd Winst 2012 voor belasting De nominale waarde van een aandeel Van Gaal Metaal bedraagt 100,-. Volgens directeur Van Gaal bedraagt de verschuldigde vennootschapsbelasting over de winst van ,-. De accountant komt echter uit op een bedrag van ,-. De belastingdienst hanteert de volgende tarieven: Nationale Examentraining M&O VWO

36 tarieven vennootschapsbelasting 2012 winst in euro s tarief schijf 1 0 tot en met % schijf 2 alle bedragen boven % a. Laat met behulp van een berekening zien of de directeur of de accountant gelijk heeft. De winst 2012 na vennootschapsbelasting wordt als volgt verdeeld: 20% dividend, opgesplitst in 13% stockdividend en 7% cashdividend. Het resterende bedrag wordt gereserveerd. De dividendbelasting is 15%. b. Bereken de mutatie in de post Liquide middelen indien Van Gaal Metaal alle betalingsverplichtingen als gevolg van deze winstverdeling over 2012 volledig heeft voldaan. De moeder van directeur Van Gaal heeft 200 aandelen Van Gaal Metaal in bezit. c. Bereken welk bedrag de moeder van Van Gaal netto aan cashdividend moet ontvangen. Nationale Examentraining M&O VWO

37 Blok 2 Financieel beleid I Opgave 6 Hansen is een groothandel in overhemden. Een functie van de groothandel is het aanhouden van een voorraad ten behoeve van de detailhandel. Aan winkelketen Zara verkoopt Hansen identieke overhemden. Deze partij heeft Hansen ingekocht voor ,- exclusief btw. Hansen rekent met een brutowinstmarge van 40% van haar verkoopprijs exclusief btw. Zara rekent op haar beurt bij verkoop aan de consument met een brutowinstopslag van 25% van haar inkoopprijs exclusief btw. In de consumentenprijs voor een overhemd is 19% btw opgenomen. a. Door het inschakelen van Hansen daalt de voorraad bij Zara. Hierdoor kunnen de kosten voor Zara dalen. Geef hiervoor een verklaring. b. Bereken het bedrag dat Zara aan Hansen moet betalen voor de ingekochte overhemden. c. Bereken het bedrag dat een consument in de winkel van Zara voor een overhemd moet betalen. Stel dat de overheid de btw van 19% naar 20% verhoogt. Zara verhoogt de consumentenprijs van de overhemden echter niet. a. Bereken de brutowinst van Zara bij verkoop van deze overhemden na de btwverhoging. Opgave 7 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Industriële onderneming Houdijk bv heeft voor het berekenen van de fabricagekostprijs van het product Maja in 2012 onder andere de volgende voorcalculatorische gegevens verzameld: grondstoffen: 4 kilogram à 20,- per kilogram directe loonkosten: 0,5 manuur à 50,- per manuur opslag ter dekking van de indirecte fabricagekosten: 60% van de directe fabricagekosten. a. Wat wordt verstaan onder indirecte kosten? Houdijk hanteert voor de berekening van de fabricagekostprijs in 2012 de primitieve opslagmethode en stapt met ingang van 2013 over op de verfijnde opslagmethode. De indirecte fabricagekosten in 2013 worden verdeeld in fabricagekosten die samenhangen met de grondstofkosten, met de directe loonkosten en met beide kosten. Daartoe zijn de onderstaande gegevens verzameld. De indirecte fabricagekosten in 2012 zijn ,-. Nationale Examentraining M&O VWO

38 indirecte fabricagekosten samenhangend met: grondstoffen direct loon grondstoffen en direct loon in verandering in 2013 ten opzichte van % +2% -12% directe fabricagekosten grondstoffen direct loon in verandering in 2013 ten opzichte van % +2% b. Bereken de drie opslagpercentages die in 2013 worden gehanteerd bij de berekening van de fabricagekostprijs van Maja. c. Bereken de fabricagekostprijs van Maja in Opgave 8 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Metaalbewerkingsbedrijf Heavy M heeft zich gespecialiseerd in de productie van standaard aluminium frames voor aanhangers. Het laswerk wordt door een gespecialiseerde lasrobot gedaan. Het personeel werkt in twee ploegen, één in dagdienst en één in avonddienst, van 8 uur per ploeg. De normale productie is frames per jaar. Het normaal aantal machine- uren is per jaar. Er is geen sprake van onderbezetting. De productie is gelijkmatig over het jaar verdeeld. Voor 2012 is de verkoopprijs van een frame als volgt samengesteld. loonkosten 0,5 uur à 60,- 30,00 grondstofkosten 90 kg à 1,70 153,00 variabele machinekosten 12,00 constante machinekosten 48,00 standaard fabricage kostprijs 243,00 winstopslag 51,00 verkoopprijs 294,00 Werken in een avonddienst en een dagdienst zorgt in verband met een 5% onregelmatigheidstoeslag voor hogere loonkosten vergeleken met twee dagdiensten met dezelfde totale dagproductie. Heavy M overweegt daarom om over te stappen van één avond- en één dagdienst naar twee dagdiensten. De loonkosten per frame zouden dan dalen. a. Verklaar waarom bij het afschaffen van de avonddienst en het verdubbelen van de dagdienst, de kostprijs van een frame bij Heavy M desondanks kan toenemen. b. Bereken het door Heavy M gehanteerde machine-uurtarief voor Nationale Examentraining M&O VWO

39 De nacalculatie over de maand april 2012 levert o.a. de volgende gegevens op: productie en verkoop 960 frames aantal machine-uren 324 uur totale machinekosten ,- Bij de variabele machinekosten was er geen prijsverschil. Geef bij de volgende vragen over de maand april 2012 steeds aan of het resultaat voordelig of nadelig is. a. Bereken het efficiencyresultaat op machinekosten. b. Bereken het prijsresultaat op de constante machinekosten. Opgave 9 Bij deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Wamelink bv produceert uitsluitend het product Glamour en hanteert voor 2010 de onderstaande opbouw van de commerciële kostprijs (in euro s): grondstoffen 1,5 kg à 32,- per kg 48,00 loonkosten ¾ uur à 50,- per manuur 37,50 constante fabricagekosten 27,50 fabricagekostprijs 113,00 variabele verkoopkosten 12,00 commerciële kostprijs 125,00 De verkoopprijs wordt vastgesteld op 135,- per product Glamour. Met betrekking tot dit product is de onderstaande nacalculatorische resultatenrekening (getallen in euro s) over 2010 opgesteld: grondstofverbruik omzet loonkosten constante fabricagekosten variabele verkoopkosten nettowinst Overige gegevens over 2010: het werkelijk grondstofverbruik is kg; het werkelijke aantal manuren is ; de normale en verwachte productie en afzet zijn producten per jaar; er zijn producten geproduceerd en verkocht. a. Bereken het totale budgetresultaat over Geef aan of er sprake is van een voordelig of van een nadelig resultaat. b. Bereken het efficiencyresultaat op de grondstoffen over Geef aan of er sprake is van een voordelig of van een nadelig resultaat. Nationale Examentraining M&O VWO

40 c. Bereken het bezettingsresultaat over Geef aan of er sprake is van een voordelig of van een nadelig resultaat. De werkelijke nettowinst over 2010 is lager dan de verwachte nettowinst. Dit wordt veroorzaakt door een nadelig budgetresultaat en door een lagere verkoopprijs. Bereken welke invloed de lagere verkoopprijs heeft gehad op de nettowinst. Nationale Examentraining M&O VWO

41 Blok 3 Financieel beleid II Opgave 10 Huubs uit Born in Limburg assembleert 30 zware landbouwtrekkers per dag. Ze worden verkocht in heel West-Europa. Huubs maakt zelf geen onderdelen, maar bestelt ze bij verschillende leveranciers. De cabine wordt door de afdeling Inkoop ingekocht en afgeleverd aan de afdeling Productie. Het inkoopbudget dat de afdeling Inkoop heeft gekregen van de directie, bedraagt 290,- per cabine. De voorraad cabines wordt al jarenlang bijgehouden tegen de werkelijke inkoopprijs inclusief inkoopkosten. De administratie hanteert hierbij het lifo-systeem. Op dinsdag 24 januari 2011 staan de volgende cabines op de voorraadlijst: 73 stuks ingekocht op 16 januari 2011 voor 287,- per stuk inclusief inkoopkosten; 55 stuks ingekocht op 18 januari 2011 voor 292,- per stuk inclusief inkoopkosten. De inkopen en de afleveringen van de cabines door de afdeling Inkoop aan de afdeling Productie worden bijgehouden op een zogenaamde mutatielijst cabines. mutatielijst cabines datum ingekocht inkoopprijs afgeleverd (inclusief inkoopkosten) 26 januari januari januari januari ,00 31 januari a. Bereken de inkoopwaarde van de cabines die van 26 tot en met 31 januari 2011 zijn afgeleverd aan de afdeling Productie. b. Bereken het inkoopresultaat van de afdeling Inkoop op de 90 ingekochte cabines. Geef aan of dit resultaat voordelig of nadelig is. Op het werkoverleg is naar voren gebracht dat deze manier van voorraadadministratie weinig zinvol is. Om het administratieve en fysieke proces soepeler te laten verlopen, heeft de directie vervolgens twee besluiten genomen: Per 1 februari 2011 wordt overgeschakeld van het lifo-systeem op het systeem met een vaste verrekenprijs. De vaste verrekenprijs wordt gesteld op 295,-. Door dit besluit komen er aanpassingen op de balans. a. Met welk bedrag verandert de post Voorraad Cabines op de balans als gevolg van dit besluit? Vermeld ook of er sprake is van een toename of een afname van deze balanspost. Nationale Examentraining M&O VWO

42 Met de leveranciers wordt afgesproken dat de benodigde cabines ten behoeve van de productie bij Huubs die de volgende dag plaatsvindt voortaan s nachts geleverd zullen worden. Hierdoor wordt de voorraad geminimaliseerd. a. Noem twee financiële voordelen die kunnen ontstaan door het minimaliseren van de voorraad. Verklaar het antwoord. Opgave 11 In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Handelsonderneming Smartie koopt en verkoopt verschillende soorten smartphones. Gegeven over februari 2013: inkoopwaarde van de omzet totale variabele bedrijfskosten 70% van de omzet 5% van de omzet totale constante kosten ,- a. Teken in de onderstaande grafiek de lijn die het verband aangeeft tussen de totale dekkingsbijdrage en de omzet voor februari Welke omzet moet Smartie halen om break-even te spelen? In februari 2013 was de omzet ,-. a. Geef in de bovenstaande grafiek de winst over februari 2013 op de juiste as aan. Handelsonderneming Smartie vindt de afzet - en daarmee samenhangend de nettowinst - te laag en besluit om per 1 maart 2013 een reclamecampagne te starten. Mede als gevolg van de reclamecampagne stijgen de totale variabele bedrijfskosten en de totale constante kosten. Nationale Examentraining M&O VWO

43 Gegeven over maart 2013: inkoopwaarde van de omzet 70% van de omzet totale variabele bedrijfskosten 6% van de omzet totale constante kosten stijgen met ,- ten opzichte van februari 2013 nettowinst maart ,- Reclamekosten worden door Smartie gerekend tot de constante kosten. a. Leg uit wanneer (een deel van) de reclamekosten worden gerekend tot constante kosten. b. Bereken de omzet in euro s over maart Opgave 12 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Op de balans per 31 december 2012 van Mudde bv staat onder andere het onderstaande vermeld met betrekking tot de machine XR-7: Machine Afschrijving machine Op deze machine, die op 1 april 2008 is aangeschaft, wordt per jaar 12% van de aanschafprijs afgeschreven. Over delen van een jaar wordt naar evenredigheid afgeschreven. De waarde van de machine op de balans is gebaseerd op de aanschafprijs. De restwaarde is ,-. a. Bereken de aanschafprijs van de machine. b. Bereken de geschatte levensduur van de machine. De directie van Mudde wil met ingang van 1 januari 2013 de waarde van de machines op de balans niet meer baseren op de aanschafprijs, maar op de vervangingswaarde. Op 1 januari 2013 is de vervangingswaarde ,-. De restwaarde wordt ,-. De levensduur van de machine blijft gelijk aan die in de bovenstaande situatie. c. Geef aan met welke bedragen welke posten op de balans van 1 januari 2013 zullen veranderen of ontstaan door de wens van de directie? Licht elk bedrag toe met een berekening. Door het waarderen van de machine op basis van de vervangingswaarde stijgt het eigen. Mudde wil de inventaris uitbreiden. d. Kan deze stijging van het eigen direct worden gebruikt voor het (voor een deel) financieren van de uitbreiding van de inventaris van Mudde? Motiveer het antwoord. Nationale Examentraining M&O VWO

44 Opgave 13 In deze opgave is het btw tarief 19%. Van De Groot Kantoorartikelen bv is bekend: 31 maart maart 2013 voorraad , ,- debiteuren , ,- crediteuren , ,- Van de verkopen wordt 85% één maand na de aankoop betaald, de rest van de verkopen wordt contant betaald. Van de inkopen van De Groot is 50% op rekening. De termijn van het leverancierskrediet is 1 maand. Alle inkopen en verkopen vinden regelmatig verspreid over de maand plaats. Alle nog te ontvangen en te betalen bedragen per 1 maart 2013 zijn in de loop van maart 2013 respectievelijk ontvangen en betaald. a. Bereken de opbrengsten van maart b. Bereken de ontvangsten in maart c. Bereken de inkoopwaarde van de omzet van maart Nationale Examentraining M&O VWO

45 Blok 4 Externe financiële verslaggeving Opgave 14 Op de balans van onderneming Accell komen in alfabetische volgorde onder andere de volgende posten voor: Aandelenkapitaal Crediteuren Debiteuren Deelnemingen Gebouwen en terreinen Goodwill Licenties Machines Reserves Voorraden Vooruitontvangen bedragen Voorzieningen (kortlopende) Vordering op de belastingdienst. a. Welke van de hiervoor genoemde posten staan op de activazijde van de balans van Accell? Vul in de onderstaande tabel, de activazijde van de balans van Accell in door de posten op de juiste plaats te zetten. Vaste activa Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Voor de balanspost Gebouwen en terreinen zijn de volgende gegevens (getallen x 1.000) bekend: Gebouwen en terreinen a Boekwaarde 1 januari b Investeringen c Herwaardering d Afschrijvingen e Boekwaarde 31 december 2010 Nationale Examentraining M&O VWO

46 a. Bereken de boekwaarde van de Gebouwen en terreinen op 31 december b. Leg uit welke van de bovenvermelde gegevens a tot en met e op een liquiditeitsbegroting van Accell kan/kunnen voorkomen. Opgave 15 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. CO 2 is een broeikasgas. Ieder land heeft een beperkte hoeveelheid emissierechten van CO 2, verdeeld over verschillende bedrijven. Deze emissierechten kunnen doorverkocht worden aan andere partijen. De prijs van deze emissierechten komt door vraag en aanbod tot stand. De Nederlandse staalproducent Heka Metaal heeft een jaarlijks emissierecht van 9 miljoen ton CO 2. Volgens technisch onderzoek kan 80% van deze emissie worden voorkomen door ondergrondse opslag in lege gasvelden. Deze techniek van het ondergronds opslaan is op kleine schaal onderzocht. Heka Metaal wil investeren in een grootschalig project. Heka Metaal kan 80% van haar jaarlijkse emissierechten verkopen. De directie van Heka Metaal onderzoekt of deze techniek ook economisch verantwoord is en heeft daartoe de volgende gegevens verzameld: investering 1) op 31 december 2010 restwaarde nihil op 31 december 2020 levensduur 10 jaar operationele kosten per jaar ieder jaar op 31 december exclusief afschrijvingen 2011 t/m 2020 opbrengst verkoop CO 2 rechten 15,- per ton ieder jaar op 31 december van 2011 t/m ,- per ton ieder jaar op 31 december van 2016 t/m 2020 noot 1 Er wordt jaarlijks afgeschreven met een vast percentage van de aanschafwaarde a. Bereken de jaarlijkse cashflows voor elk van de twee onderscheiden periodes, 2011 tot en met 2015, en 2016 tot en met b. Heka hanteert een interestvoet van 15% per jaar. Is dit project van Heka economisch verantwoord? Bereken hiertoe de netto contante waarde van het hele project op 1 januari 2011 in hele euro s. c. Verklaar waarom in deze calculatie met een relatief hoge interestvoet van 15% wordt gerekend. Nationale Examentraining M&O VWO

47 Opgave 16 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Westra bv is een lokale groothandel die handelt in nieuwe en gebruikte laptops. Westra wil graag dat Offidek bv, een landelijk bekende groothandel in kantoorbenodigdheden, haar overneemt. Om dit mogelijk te maken moet Westra voldoen aan de eis van Offidek dat op 1 januari 2013 de liquiditeit (gemeten via de quick ratio) van Westra minimaal 1,4 is. Hieronder is de voorlopige balans per 1 januari 2013 van Westra opgenomen. (Voorlopige) Balans Westra bv per 1 januari 2013 (getallen x 1.000,-) Debet Credit Goodwill Aandelenkapitaal Gebouw Agioreserve Inventaris Algemene reserve Bedrijfsauto s ,8% Hypothecaire lening Voorraden 912 Rekening-courantkrediet 600 Vooruitbetaalde kosten 130 Crediteuren Debiteuren Te betalen bedragen 816 Liquide middelen a. Welk argument kan Offidek hebben om de liquiditeit van Westra via de quick ratio en niet via de current ratio te meten? De quick ratio van Westra, op basis van de voorlopige balans per 1 januari 2013 is 1,18 en voldoet niet aan de eis. Westra wil graag overgenomen worden en wil de quick ratio positief beïnvloeden (door window dressing ). Daarbij worden de volgende acties genoemd: 1. de voorraden in december 2012 versneld met korting contant verkopen; 2. de debiteuren via tussenkomst van een incassobureau in december 2012 tot betaling dwingen. b. Geef van elk van de twee genoemde acties aan of de quick ratio op de definitieve balans van Westra per 1 januari 2013 verbetert. Licht het antwoord toe zonder een berekening te maken. Opgave 17 In deze opgave blijven de belastingen buiten beschouwing. Meijnema nv heeft de onderstaande balans opgesteld. Nationale Examentraining M&O VWO

48 Debet Balans Meijnema nv per (getallen 1.000,-) Credit Gebouwen Aandelenkapitaal Machines 950 Aandelen in portefeuille 800 Inventaris Voorraden Agioreserve 225 Debiteuren 300 Dividendreserve 75 Liquide middelen 150 Algemene reserve 250 6% Hypothecaire lening % Onderhandse lening Crediteuren De bedragen op de balans worden beschouwd als de gemiddelden over het jaar De crediteuren veroorzaken geen interestkosten. De nominale waarde van een aandeel Meijnema is 10,-. De beurskoers van dit aandeel is op 31 december ,50. Op 1 januari 2011 wil Meijnema ,- investeren in een nieuwe fabriekshal en ,- in nieuwe machines. Voor de financiering van deze investeringen wordt gedacht aan twee mogelijkheden met de daarbij horende voorwaarden: financieringsmogelijkheid voorwaarde A Het afsluiten van De rentabiliteit op het totaal een onderhandse lening bij de huisbankier, waarop geïnvesteerd (rtv) in ,25% interest moet worden betaald. moet groter zijn dan 10%. Aflossing ineens aan het einde van de looptijd. B Het uitgeven van aandelen. De aandeelhouders gaan akkoord mits de winst per aandeel na deze emissie minimaal 2,50 zal zijn. De winst over 2010 bedroeg ,-. Door de investeringen zal de winst over 2011, voor aftrek van de interestkosten van een eventuele nieuwe lening, naar verwachting toenemen met ,-. a. Noem 2 voordelen van het sluiten van een onderhandse lening vergeleken met het sluiten van een obligatielening. De huisbankier is niet bereid om een lening te verstrekken aan Meijnema. b. Toon met een berekening aan waarom de huisbankier de lening niet wil verstrekken. Om de investering te kunnen financieren zal een aandelenemissie plaatsvinden. c. Bereken de minimale emissiekoers waartegen Meijnema de aandelen moet uitgeven om aan de gestelde voorwaarde te kunnen voldoen. De wetgever eist dat Meijnema de voorgenomen investerings- en financieringsplannen publiceert. d. Waarom eist de wetgever dit? Nationale Examentraining M&O VWO

49 Nationale Examentraining M&O VWO

50 Uitwerkingen Blok 1 Financiering Opgave 1 a. De reserve is ontstaan zonder dat daartegenover liquide middelen zijn ontvangen (en de reserve is onverbrekelijk verbonden aan de in waarde gestegen machines). Daarnaast is er sprake van een wettelijke reserve. b. Nee, bij De Keijzer worden de aandelen bij het uitreiken van het stockdividend à pari geplaatst. c. Winstsaldo na aftrek van de vennootschapsbelasting Preferent dividend 5% van Reservering 0,50 * Beschikbaar voor gewoon dividend Het dividendpercentage is % = 4% d. Het bedrag per aandeel dat een gewone aandeelhouder op zijn bankrekening krijgt bijgeschreven is 0,25 x 0,04 x 5-0,15 x 0,04 x 5 = 0,02. e. Het stockdividend per aandeel is 0,75 x 0,04 x 5 = 0,15. De nominale waarde van een aandeel is 5,-. Per 100 gewone aandelen is het stockdividend 0,15/ 5 * 100 = 3 aandelen. Opgave 2 a. Freek is de hypotheekgever, want hij geeft het recht van hypotheek aan de bank. b. De netto maandlasten zijn (1 0.52) = c. Aangezien er bij het afsluiten van de lening al een geringe overwaarde was ( ) en de prijzen op de woningmarkt daarna fors gedaald zijn, zal de marktwaarde van de woning onvoldoende zijn om de hypothecaire lening te zijner tijd af te lossen. Freek wil voorkomen dat hij bij de verkoop van zijn woning achterblijft met een restschuld en kiest er daarom voor om te beginnen met aflossen. d. De rente in 2014 is * 4,8% = De aflossing in 2014 is daarom = De schuld aan het eind van 2014 is dan = De rente in 2015 is daarom * 4,8% = ,23 Na de renteaftrek blijft hier * (1 0.51) = 5.018,20 van over. De aflossing in 2015 is ,23 = ,77 De netto jaaruitgaven in 2015 zijn daarom ,97 e. Alleen de betaalde interest is aftrekbaar bij de vaststelling van de te betalen (inkomsten)belasting. Doordat het interestdeel (na belasting) steeds kleiner wordt (en het aflossingsdeel steeds groter), stijgen de netto hypotheeklasten bij een annuïteitenlening. Nationale Examentraining M&O VWO

51 f. Lijn 4 geeft het verloop van de bruto lasten bij aflossing met annuïteiten. De lijn moet starten tussen lijn 2 en lijn 3 De lijn moet volledig horizontaal lopen en eindigen boven lijn 1 Opgave 3 a. Leverancierskrediet, want de leverancier (Neckermann) geeft het krediet aan de consument. b. Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: administratiekosten kosten onderzoek kredietwaardigheid (BKR Tiel) verlies afboeken oninbare vorderingen c. Openstaand bedrag begin juni 2010: 500 ( ) = 421 Openstaand bedrag eind juni 2010: = Termijnbedrag volgens tabel: 39,- d. De totale kosten voor het gebruik van de kooprekening zijn = 604,-. Opgave 4 a. Het bedrag waarop Marina aanspraak kan maken is 0,5 ( , ) = 0, ,16 = ,58. b. Leon moet * = 107 maanden alimentatie betalen. De contante waarde daarvan is , = ,75. De afkoopsom is gelijk aan de contante waarde, en is dus ,75. c. Voorbeelden van een juist antwoord zijn: Hij kan het bedrag van de afkoopsom tegen een lagere interestvoet dan 0,4% per maand lenen. Hij heeft de afkoopsom in liquide middelen beschikbaar en verwacht daarover een rendement te realiseren dat lager ligt dan 0,4% per maand. Nationale Examentraining M&O VWO

52 Opgave 5 a. 0,20 x ,25 x ( ) = De accountant heeft gelijk. b. Van de winst moet nu nog vennootschapsbelasting, cashdividend en dividendbelasting betaald worden. Deze betalingen gaan ten koste van de post Liquide middelen. Vennootschapsbelasting (zie vraag a) Dividendbelasting 0,15 * 0,20 * Netto cashdividend 0,07 * Mutatie post liquide middelen c. De moeder van Van Gaal ontvangt = 800 aan cashdividend Blok 2 Financieel beleid I Opgave 6 a. Voorbeeld van een juist antwoord is: Ruimtekosten: Zara heeft een kleiner winkeloppervlakte nodig als zij zelf minder voorraad aanhoudt. Rentekosten: Zara hoeft minder in voorraad te investeren, dus minder sbeslag. Risicokosten: Bij een kleinere voorraad dalen ook de kosten om de risico s van brand, diefstal etc. af te dekken. b. Hansen rekent met een brutowinstmarge van 40% van haar verkoopprijs exclusief btw. Dit betekent dat de verkoopprijs 100% is, en de inkoopprijs 60%. De verkoopprijs exclusies btw van de shirts is daarom = De verkooprijs 60 inclusief btw is * 1.19 = Zara moet Hansen betalen. c. Zara rekent bij verkoop aan de consument met een brutowinstopslag van 25% van haar inkoopprijs exclusief btw. De inkoopprijs exclusief btw is dus 100%, en de verkoopprijs 125%. De verkoopprijs exclusief btw van een hemd bij de Zara wordt dus ,25 = De verkoopprijs inclusief btw is dus 60 * 1,19 = 71,40. d. Voor de 1600 hemden ontvangt de Zara in dit geval 71, = exclusief 1,20 btw. Zara heeft de hemden ingekocht voor exclusief btw. De brutowinst is in dit geval daarom = Opgave 7 a. Indirecte kosten zijn niet direct/makkelijk toerekenbaar aan een product. b. Opslagen voor de dekking van de indirecte kosten hangen samen met: Grondstoffen 0, % = 42% 1, Lonen 1, , Grondstoffen en lonen 100% = 35% 0, , , % = 13,81% c. Directe kosten van een product Maja zijn in totaal 83, ,50 = 108,70 Grondstoffen: 4 kg * 1,04 * 20 = 83,20 Direct loon: 0,5 * 1,02 * 50 = 25,50 Nationale Examentraining M&O VWO

53 Indirecte kosten van een product Maja zijn in totaal 34,98 + 8, ,01 = ,42 * 83,20 = 34,98 0,35 * 25,50 = 8,93 0,1381 * 108,70 = 15,01 De fabricagekostprijs van een product Maja is 108, ,88 = 167,58 Opgave 8 a. Constante machinekosten maken een groot deel uit van de kostprijs van een frame. Er is geen sprake van onderbezetting. Als de bedrijfstijd wordt gehalveerd, is een investering in een nieuwe machine nodig om dezelfde productie te kunnen realiseren. Dus kunnen de constante machinekosten per frame toenemen met een hoger bedrag dan waarmee de loonkosten per frame zullen dalen. b. De machine maakt bij normale bezetting = 3 frames per uur. Het machine uurtarief is dus ( ) * 3 = 180. c. Het toegestaan aantal uren is 960 = 320. Het werkelijk aantal uren is 324. Het 3 efficiencyresultaat is daarom ( ) * 180 = 720 nadelig. d. De begrote constante kosten zijn = De werkelijke constante kosten zijn ( 324 * 3 * 12) = Het prijsresultaat op de constante kosten is = 504 voordelig. Opgave 9 a. Het budget is * De werkelijke kosten zijn Het budgetresultaat is nadelig. b. ( * 1, ) * 32 = nadelig c. ( ) * = d. De gerealiseerde verkoopprijs is = Het verschil is gelijk aan * (134,50 135) = nadelig. Blok 3 Financieel beleid II Opgave 10 a = = = De inkoopwaarde is b. toegestaan: = werkelijk = inkoopresultaat 450 nadelig c. waarde volgens vvp = waarde voorraad volgens lifo systeem: = = Nationale Examentraining M&O VWO

54 Het verschil is 360. Er is sprake van een toename van de balanspost voorraad. d. Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: De voorraad cabines hoeft niet meer fysiek te worden opgeslagen. Dit levert een ruimtebesparing op. De voorraad hoeft niet meer intern vervoerd te worden. Dit levert een kostenbesparing op. De voorraad staat niet langer als investering op de balans. Dit levert een interestbesparing op/minder sbeslag. Opgave 11 a. Break-even omzet = b. Zie grafiek bij vraag a. c. (een deel van) De reclame wordt gerekend tot de constante kosten omdat de reclamekosten onafhankelijk zijn van de afzet; ook wanneer er niets wordt verkocht, moet de reclame betaald worden. d. Omzet inkoopwaarde van de omzet variabele kosten constante kosten = nettowinst 100% - 70% - 6% = % - 70% - 6% = % = De omzet van maart 2013 is /0.24= Opgave 12 a. Totaal afgeschreven: 4,75 jaar x 12% = 57% van de aanschafprijs dus boekwaarde is 100% - 57% = 43% van de aanschafprijs aanschafprijs: b n x = = 0, , dus de levensduur is 8 jaar c. Machines: toename met = Afschrijving machines: toename met 4,75 jaar x (0,12 x ) = Herwaarderingsreserve: Nationale Examentraining M&O VWO

55 toename met ( ) = d. nee, want: Het eigen neemt toe door de toename van de herwaarderingsreserve en dit is een wettelijke reserve. Het eigen nam toe zonder dat daar tegenover liquide middelen zijn ontvangen. Opgave 13 a. Het bedrag aan debiteuren in maart is inclusief btw. Exclusief btw is dat /1,19= % van de aankopen wordt één maand na aankoop betaald, deze debiteuren vertegenwoordigen dus 85% van alle aankopen. De opbrengst in maart is daarom = b. In maart betalen alle debiteuren die op 1 maart op de balans stonden. Dat is Daarnaast zijn 15% van de verkopen contant. Dat is ,15 = De totale ontvangsten in maart zijn = c. De inkopen van maart inclusief btw zijn = De inkopen van maart exclusief btw zijn = ,19 De voorraadtoename is , dus de inkoopwaarde van de omzet van maart was = Nationale Examentraining M&O VWO

56 Blok 4 Externe financiële verslaggeving Opgave 14 a. b = (x 1.000), (indien uitgegaan is van boekwaarde op basis van historische aanschafwaarde). of: = (x 1.000), (indien uitgegaan is van boekwaarde op basis van actuele waarde). c. b. Investeringen leiden tot afname van liquide middelen Nationale Examentraining M&O VWO

57 Opgave 15 a. Alle getallen zijn in miljoenen euro s Jaar 2011 t/m t/m 2020 Investering Opbrengst ,6 Kosten excl afschrijving Restwaarde Cashflow 61 82,6 toelichting: opbrengst 2011 t/m 2015: 0, = 108 opbrengst 2016 t/m 2020: 0, = 129,6 b. De contante waarde van 2011 t/m 2015 is 61 1 (1,15) 5 = ,15 De contante waarde van 2016 t/m 2020 is 1 (1,15) 5 0,15 82,6 1,15 5 = Dit is in totaal De investering is , dus de netto contante waarde van het project is Het project is dus economisch verantwoord. c. Bijvoorbeeld: Vanwege het hoge risico van de investering. Het is een techniek die zich nog niet economisch bewezen heeft. Opgave 16 a. Voorbeeld van een juist antwoord: De voorraad laptops is gedateerd en moeilijk te verkopen. De waardering van de voorraad laptops is niet eenduidig vast te stellen. b. - Door de voorraden te verkopen, nemen de liquide middelen toe en de voorraden af. De teller in de quick ratio verbetert. De noemer blijft gelijk, dus verbetert de quick ratio. - De afname van de debiteuren en de toename van de liquide middelen heffen elkaar op. De teller in de quick ratio blijft onveranderd. De noemer blijft gelijk, dus verbetert de quick ratio niet. Opgave 17 a. Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: - Een onderhandse lening kan gemakkelijker worden afgesloten. - Een onderhandse lening kan met weinig kosten tot stand worden gebracht. - Bij een onderhandse lening kan gemakkelijker onderhandeld worden over de voorwaarden (krediet op maat). b. De RTV is , , % = 9,3%. Dit is lager dan de norm c. De te behalen winst na de aandelenemissie is = Omdat de winst per aandeel 2,50 moet zijn is het maximaal uit te geven aandelen : = 2, aantal uit te geven aandelen Nationale Examentraining M&O VWO

58 De emissiekoers is daarom = 40 d. Ter bescherming van de anonieme aandeelhouders van Meijnema. Nationale Examentraining M&O VWO