Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Transcriptie

1 Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak M&O havo, eerste tijdvak (2017). In dit examenverslag proberen we zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus behandelde kennis & vaardigheden? Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën. I. Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden II. Alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag III. Een-stapje-extra-vraag. IV. Niet voorgekomen in de cursus De eerste categorie doet een beroep op algemene basisvaardigheden, welke we bekend veronderstellen. Categorie II en III zijn vragen die op te lossen zijn met de kennis en vaardigheden die je op de cursus geleerd hebt. De laatste categorie vragen is op de cursus niet aan bod gekomen. In bijlage 1, achteraan dit document, vind je een nadere toelichting op deze categorieën. Het is belangrijk om te beseffen dat deze categorieën niets zeggen over de moeilijkheidsgraad van een vraag. Een vraag die rechtstreeks op te lossen valt met kennis en vaardigheden uit de cursus (categorie II) kan best een pittigere opgave zijn dan een vraag die niet is voorgekomen tijdens de cursus (categorie IV). Mocht je vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit examenverslag, dan horen we dit uiteraard heel graag! Je mag ons hier altijd over mailen op info@sslleiden.nl. Met vriendelijke groet, Hans Huibregtse 1 van 5

2 vraag aantal punten categorie vraag toelichting categorie keuze: II Welke stof kon je gebruiken? Aan het woord 'vennootschapsbelasting' kon je herkennen de dat je de uitleg 'Winstverdeling' kon gebruiken. In deze uitleg is een klassikaal voorbeeld gedaan waarin de vennootschapsbelasting is uitgerekend. Dit voorbeeld is vergelijkbaar met deze vraag. Door hetzelfde te doen als bij dit voorbeeld kon je alle punten halen. 2 1 II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden moest je de nettowinst na belasting verminderen met de toevoeging van de algemene reserve. Dit kon je door zorgvuldig te lezen halen uit de tekst direct boven de vraag. Om de toevoeging aan de algemene reserve uit te rekenen kon je kennis gebruiken uit de uitleg 'Stappenplan Procenten'. Hiermee kon je de vraag beantwoorden. 3 2 II Welke stof kon je gebruiken? Aan de woorden 'stockdividend' en 'cashdividend' kon je herkennen dat je kennis uit het blok 'Winstverdeling' moest gebruiken. In het begin van deze uitleg is stilgestaan bij de verschillen tussen beide vormen van dividend en waarom een bedrijf voor de ene of de andere vorm kiest. Deze kennis kon je precies toepassen om de vraag te beantwoorden. 4 4 II Welke stof kon je gebruiken? De formule voor het berekenen van het cashdividend per aandeel hebben we behandeld bij het blok 'Winstverdeling'. Door het stappenplan 'Winstverdeling' te volgen kon je het cashdividend uitrekenen. Vervolgens kon je het aantal geplaatste aandelen uitrekenen door het geplaatst aandelenkapitaal te delen door de nominale waarde. Het uitrekenen van het aantal geplaatste aandelen is tijdens de cursus behandeld bij het blok 'Aandelen'. Door vervolgens het cashdividend te delen door het aantal geplaatste aandelen kon je alle 4 de punten pakken II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden moest je informatie binnen de bron combineren. Om het aantal het aantal verhuurde nachten per kwartaal uit te rekenen kon je het stappenplan 'Procenten' gebruiken. Door vervolgens alle kwartalen bij elkaar op te tellen kon je alle punten scoren. Het combineren van de informatie binnen de bron is een vaardigheid waar tijdens de cursus bij stil is gestaan tijdens de uitleg 'Stappenplan Examensom'. 6 2 II Welke stof kon je gebruiken? Om de inkomsten uit te rekenen kon je de nachten per kwartaal vermenigvuldigen met het tarief per nacht in dat kwartaal. Vervolgens kon je aan de hand van het stappenplan 'Procenten' de commissiekosten en toeristenbelasting eraf halen. Hiermee kon je de vraag beantwoorden. 7 2 II Welke stof kon je gebruiken? Aan de woorden 'annuïteitenlening' en 'interestuitgaven' kon je herkennen dat je het stappenplan 'Annuïteiten' kon gebruiken. Door dit stappenplan te volgen kon je alle punten binnenhalen. 8 3 II Welke stof kon je gebruiken? De punten voor deze vraag kon je halen door het antwoord op de vorige vraag op te tellen bij de gas/water/licht uitgaven en de ontbijt uitgaven. De g/w/l uitgaven kon je bereken door de informatie binnen de bron te combineren. Hetzelfde geldt voor de ontbijt uitgaven. Hierbij kon je ook het stappenplan 'Procenten' gebruiken om het extra aantal personen uit te rekenen. Het combineren van informatie binnen een bron is een vaardigheid die in de uitleg 'Stappenplan Examensom' is behandeld. 9 1 II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden is kennis van het onderwerp 'Rechtsvormen' nodig. Dit blok is in de cursus niet behandeld, omdat het een puur theoretisch onderwerp is. Gedurende de cursus is er veel nadruk op gelegd om deze pagina's uit Samengevat door te lezen II Welke stof kon je gebruiken? Het uitrekenen van de netto-inkomsten voor belasting kon je doen door de inkomsten (vraag 6) te verminderen met de verhuurdersuitgaven en interestuitgaven (vraag 7 en vraag 8). Daarna kon je de netto-inkomsten na belasting uitrekenen door de belasting van de netto-inkomsten voor belasting ervan af te halen. Het uitrekenen van de belasting is teruggekomen in de uitleg 'Winstverdeling' en in de uitleg 'Hypotheken'. Door deze uitleg te volgen kon je alle punten halen II Welke stof kon je gebruiken? Om deze twee punten te halen kon je informatie binnen de bron combineren, zoals geoefend tijdens het blok 'Stappenplan Examensom'. Door zorgvuldig te lezen kon je zien dat van alle nachten de helft slechts voor 1 nacht wordt verhuurd en de andere helft voor 2 nachten. Hiermee kon je berekenen dat van de 96 nachten er 64 keer gewisseld wordt van huurder. Daarmee kon je de vraag beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden moest je het woordje 'per' goed markeren. Het markeren van het woord 'per' is een examentip uit de uitleg 'Stappenplan Examensom'. Door dit woord te markeren kon je bepalen welke informatie je uit de bron nodig had. Vervolgens kon je deze vermenigvuldigen en optellen om de vraag te beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? Om deze conclusie te geven kon je uit de tekst halen dat de netto-inkomsten na belasting per uur meer dan 12 euro moeten zijn. Aan de hand van de antwoorden op vraag 10 en vraag 12 en de examentip "'A per B' = A/B" kon je concluderen dat de netto=inkomsten na belasting per uur meer dan 12 euro zijn. 2 van 5

3 II Welke stof kon je gebruiken? Het uitrekenen van de begrote contributiebaten bij deze vraag is vergelijkbaar met opgave 57b. Aan de woorden 'begrote contributiebaten' kon je herkennen dat je kennis uit het blok 'Financiële Verslaggeving' kon gebruiken. In dit blok hebben we de definitie voor baten opgeschreven als 'Hoeveel geld het bedrijf HAD MOETEN ontvangen in deze periode'. Deze definitie kon je gebruiken om de contributiebaten uit te rekenen. Door goed te lezen kon je zien dat de contributie voor junioren en senioren beide met 15 euro was verhoogd. Door dit mee te nemen kon je alle punten halen II Welke stof kon je gebruiken? Bij deze vraag moest je van de contributiebaten naar de contributieontvangsten rekenen. In de klassikale uitleg van 'Financiële Verslaggeving' is stilgestaan bij vragen die hierop lijken. Aan de hand van een voorbeeld hebben we daar een formule opgesteld om van inkomsten naar baten te rekenen en andersom. Je kon deze vraag oplossen door een '?' in te vullen bij de ontvangsten en een tijdlijn te tekenen met daarin de vooruitontvangen en nog te ontvangen bedragen. Door vervolgens de bedragen uit de tijdlijn op hun plaats in de formule te zetten kon je de vraag geheel beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden moest je de huur van het afgelopen jaar verhogen met hetzelfde percentage als het jaar ervoor. Aan het woord 'percentage' kon je herkennen dat je hiervoor het stappenplan 'Procenten' kon gebruiken. Door deze toe te passen kon je het eerste punt binnenhalen. Vervolgens kon je het tweede punt krijgen door de 'nog te betalen huur' bij het antwoord op te tellen. In de uitleg 'Financiële Verslaggeving' is uitgebreid stilgestaan bij het verschil tussen kosten en uitgaven. Die kennis kon je gebruiken om te herkennen dat je de 'nog te betalen huur' erbij op moest tellen II Welke stof kon je gebruiken? Om te concluderen of er genoeg liquide middelen zijn moest je de liquide middelen voor 2017 bepalen. Door het half ingevulde overzicht kon je herkennen dat deze opgave over 'Financiële Verslaggeving' gaat. In de klassikale uitleg is nadruk gelegd op het berekenen van de verandering van de liquide middelen. Door de ontvangsten te verminderen met de uitgaven kon deze verandering bepaald worden. Hiermee kon je de liquide middelen voor 2017 bepalen en daarmee concluderen dat er voldoende van zijn II Welke stof kon je gebruiken? Het uitrekenen van de brutowinst volgens lifo is behandeld in het blok 'Voorraadwaardering'. In dit blok is klassikaal een voorbeeld gedaan volgens de lifo-methode waar ook de brutowinst uitgerekend moest worden. Dit voorbeeld is vergelijkbaar met de vraag. Door hetzelfde te doen als bij dit voorbeeld kon je alle punten halen II Welke stof kon je gebruiken? Aan het woord 'technische voorraad' kon je herkennen dat je kennis uit het blok 'Voorraadwaardering' kon gebruiken. In dit blok is de technische voorraad omschreven als 'aanwezige voorraad' of als 'bij jou'. Door deze definitie toe te passen kon je de vraag beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? Om de punten voor deze vraag te behalen moest je de voorraad volgens de vaste verrekenprijs en volgens de lifo methode bepalen. Het bepalen van de voorraad volgens de vaste verrekenprijs kon je doen door de technische voorraad (vraag 19) te vermenigvuldigen met de vaste verrekenprijs. Het uitrekenen van de voorraad volgende de lifo methode kon je doen volgens dezelfde methode als het voorbeeld van de uitleg 'Voorraadwaardering'. Vervolgens kon je beide voorraden vergelijken en daarmee de vraag beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? De begrippen 'economische voorraad' en 'technische voorraad' zijn behandeld in het kopje 'Voorraadwaardering'. Hier is economische voorraad omschreven als "technische voorraad + 'gekocht, nog niet ontvangen' - 'verkocht, nog niet geleverd'". Aan de hand van deze definitie kon je herkennen dat er geen 'gekocht, nog niet ontvangen' en geen 'verkocht, nog niet geleverd' was. Hiermee kon je concluderen dat beide voorraden gelijk zijn II Welke stof kon je gebruiken? Aan het woord 'solvabiliteit' kon je herkennen dat je kennis uit het blok 'Beoordelen' kon gebruiken. In dit blok is het begrip 'solvabiliteit' behandeld als 'de mogelijkheid om op lange termijn alle schulden af te lossen'. Daarnaast is de formule voor solvabiliteit behandeld als 'de verhouding tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen'. Met deze kennis en de informatie uit de bron kon je concluderen dat de solvabiliteit als slecht kan worden beoordeeld II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden is kennis van het onderwerp 'Rechtsvormen' nodig. Dit blok is in de cursus niet behandeld, omdat het een puur theoretisch onderwerp is. Gedurende de cursus is er veel nadruk op gelegd om de pagina's hierover uit Samengevat door te lezen I Benodige algemene kennis & vaardigheden: Deze vraag kon je beantwoorden door je in te leven in de situatie van de verschillende stakeholders en te bedenken waarom zij niet willen dat het bedrijf failliet gaat. Werknemers zouden hun baan verliezen, verhuurders huurinkomsten, leveranciers hun vaste verkoop en banken hun uitgeleende geld. Met deze algemene kennis kon de vraag beantwoord worden II Welke stof kon je gebruiken? Om de uitgaven van de lening uit te rekenen had je kennis nodig van het blok 'Financiële Verslaggeving' en het blok 'Interest'. Dit kon je herkennen aan de woorden 'lening' en 'uitgaven'. In het blok 'Financiële Verslaggeving' is benadrukt dat het aflossen van een lening ook uitgaven zijn (en geen kosten). Deze kon je dus bij de interest uitgaven optellen. Om de interest uitgaven uit te rekenen kon je de uitleg 'Interest' gebruiken. In deze uitleg is klassikaal een voorbeeld gedaan om de interestkosten uit te rekenen. Dit voorbeeld is vergelijkbaar met deze vraag II Welke stof kon je gebruiken? Uit de informatiebron kon je halen dat het ging om 'inkopen op rekening'. Dit soort vragen is tijdens de cursus teruggekomen bij het onderwerp 'Financiële Verslaggeving'. In dit blok had je kunnen oefenen met opgave 60b en 64ab uit de bundel, welke vergelijkbaar zijn met deze vraag. 3 van 5

4 categorie aantal punten percentage 27 3 II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden moest je de uitwerkbijlage, waarop een aantal gegevens ontbraken, invullen. De uitgaven van de lening en de inkopen kon je invullen door de antwoorden op vraag 25 en 26 in te vullen. De uitgaven aan de huur kon je bepalen door informatie binnen de bron te combineren. Door zorgvuldig te lezen kon je vinden dat de huur 6,25 miljoen per maand is en in de periode voor 3 maanden vooruit betaald wordt. Het combineren van informatie binnen een bron is een vaardigheid die aan bod is gekomen tijdens de uitleg 'Stappenplan Examensom'. Door ook de huuruitgaven in te vullen kon je het totaal uitrekenen en daarmee concluderen dat er te weinig geld is om een betalingsproblemen te voorkomen II Welke stof kon je gebruiken? Aan het woord 'spaarrekening' kon je herkennen kennis nodig te hebben uit het blok 'Interest'. Hierin is behandeld hoe de rente uitgerekend kan worden. Je kon deze formule andersom in vullen om zo het bedrag op de spaarrekening te bepalen en de vraag te beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? Aan de woorden 'hebben gestort' kon je herkennen dat je een bedrag in het verleden moest bepalen. Hiervoor kon jhet blokje 'Contante/Begin Waarde' van Samengestelde Interest' gebruiken. In dit blok is stilgestaan bij het tellen van de periodes aan de hand van een tijdlijn. Door een tijdlijn te tekenen van het laatste jaar kon je zien dat hier 1 periode miste en je 17 hele jaren met 4 kwartalen had en nog 3 kwartalen extra. Door vervolgens de formule voor contante waarde in te vullen kon je de punten pakken. Het invullen van de formule voor contante waarde hebben we klassikaal behandeld tijdens de uitleg 'Interest' II Welke stof kon je gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden kon je de uitleg 'Interest' gebruiken. Hierin is klassikaal een voorbeeld behandeld waarin de eindwaarde berekend moest worden. Dit voorbeeld is vergelijkbaar met deze opgave en door dezelfde aanpak te gebruiken kon je alle punten pakken. Je kon herkennen dat je deze uitleg kon gebruiken doordat het gaat over een moment in de toekomst en het saldo op een spaarrekening. 59 verdeling per categorie: I 2 3% II 57 97% III 0 0% IV 0 0% % In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus opgedane kennis & vaardigheden? Dit gold voor: 100% van de vragen (namelijk categorie I, II en III). 4 van 5

5 Bijlage 1: Toelichting categorieën Categorie I: Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden Dit betreft de volgende vragen: vragen waarbij een beroep wordt gedaan op algemene kennis & vaardigheden. Dit zijn kennis & vaardigheden die niet zijn opgenomen in de eindtermen in de syllabus en niet in Samengevat staan (zo ja: dan behoren de vragen tot één van de drie andere categorieën). Categorie II: alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag Dit betreft de volgende vragen: Vragen die letterlijk voorkomen in de uitleg (in de uitleg of in een klassikaal voorbeeld); Vragen die letterlijk met een stappenplan op te lossen zijn; Vragen die vergelijkbaar zijn met opgaven uit de opgavenbundel die vrijwel altijd worden opgegeven door de hoofddocent; Theorievragen die niet worden behandeld op de cursus, maar die we je van tevoren via de vakkenpagina geadviseerd hebben te leren (uit bijv. Samengevat); Vragen die vergelijkbaar zijn met vragen uit de voorbereidende opgaven. Categorie III: een-stapje-extra-vraag Dit betreffen vragen waarbij je, de naam zegt het al, een stapje extra moet zetten. Oftewel: je moest je kennis en vaardigheden behandeld tijdens de cursus combineren met een stukje inzicht. Bijvoorbeeld: Je moet net even buiten het stappenplan om denken; Je moet informatie uit de tekst halen om een bepaalde variabele voor een formule of berekening uit te rekenen. Categorie IV: niet voorgekomen op de cursus Dit betreft de volgende vragen: Vragen over begrippen die niet voorkomen in de uitleg, de standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, en waarbij het woordenboek ook geen soelaas biedt; Vragen over grote-bak-stof die niet voorkomen in standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, de voorbereidende opgaven of opgegeven stof op de vakkenpagina. Vragen waarvan je redelijkerwijs niet kon vaststellen dat het om een (op de cursus behandeld) concept in een andere context gaat. 5 van 5