Mindfulness in organisaties: belofte of bedrog?

Transcriptie

1 Mindfulness in organisaties: belofte of bedrog? Lezing NIP Nascholingsdag 21 september 2016 Wibo Koole

2 Centrum voor Mindfulness Onze missie: Bijdragen aan de kwaliteit van leven en werken, opvoeding, onderwijs en gezondheid Door: Trainingen, Opleidingen en Expertise (onderzoek, publicaties, vakontwikkeling)

3

4 Wat gaan we doen? De kritiek Twee invalshoeken De wetenschap Lessen uit de praktijk Belofte of bedrog

5 De kritiek

6 It s everywhere

7 De kritiek Levert het nou eigenlijk wat op?

8 Mindfulness doet ertoe In lijn met oude verwachtingen Versterkt psychologisch en fysiek welbevinden Verrassend Vertraagt ouder worden Verbetert prestaties bij tests Versterkt grijze massa in de hersenen Bevlogenheid neemt toe; job performance ook Grotere klanttevredenheid Meer innovatie Meer veiligheid

9 Twee invalshoeken Individueel en collectief

10 Mindfulness: individueel Een staat van bewustzijn: gericht op de ervaringen van moment tot moment Ervaringen zijn zowel extern (zoals geluiden) als intern (zoals emoties en intuïties) Soms kwaliteiten aan toegevoegd: nietoordelend

11 Mindfulness: collectief Veerkracht op peil houden Simplificatie vermijden Collectieve Mindfulness Gevoelig voor de uitvoering Achting voor expertise Leren van fouten

12 Mindfulness: collectief Een functie van sociale praktijken: zowel handelen als communiceren Organisaties als een denkend en voelend geheel, een proces van het vormen van ideeën Een collective mind Rijkere organisatie-aandacht Gericht op het huidige moment

13 Overlap Collectief Aandacht in het moment Collectief Individueel Individueel

14 De wetenschap

15 Toename Onderzoeksgebieden: Cognitive psychologie Organisatiepsychologie Managementonderzoek Neuroscience Medische wetenschap Contemplatief onderzoek

16 Effecten in organisaties Prestaties Relaties Welzijn Redelijk zeker Baan Taak Burgerzin Veiligheid Deviantie Kwaliteit relatie Conflicten hanteren Empatie en compassie Leiderschap Teamwork Fysiek Psychologisch Gedrag Voorlopig Niveaus Variabiliteit Buffers Doelen en motivatie Zelf versus ander Klimaat Mentale modellen Mindful leiderschap Weerbaarheid Herstel Groei

17 Redelijk zekere bevindingen Prestaties Middenmanagers: hogere prestatiewaardering door supervisoren Betere uitkomsten patiënten bij psychotherapeuten Relaties Betere kwaliteit communicatie Beter emotioneel verstaan Grotere compassie Welzijn Lager voorkomen van burn-out, stress en negatieve stemming Hoger psychologisch kapitaal Hogere betrokkenheid

18 Voorlopige bevindingen Grotere mindfulness kan individueel Welzijn bevorderen Psychologisch kapitaal versterken (positief affect, hoop, optimisme) en zo bevlogenheid vergroten Positieve emoties verbreden en verdiepen en zo bevlogenheid en welzijn vergroten

19 Onderzoek in-company MINDFULNESS PERCEIVED STRESS

20 Voorlopige bevindingen 2 Grotere mindfulness kan collectief Sociale kant van leiderschap versterken (tevredener medewerkers) Luisteren verbeteren en dialoog meer patientgerichte maken Zien van verschillende perspectieven Emotionele cultuur positiever maken

21 Openstaande vragen Is mindfulness gerelateerd aan ervaring in het werk? Advocaten met ervaring bredere focus Paramedici: meer ervaren = meer mindful Organisatiefactoren van invloed? Medewerkers meer mindful bij ondersteunende supervisors/managers

22 Voorlopige bevindingen Ondersteunend leiderschap vergroot collectieve mindfulness (trauma-units, actief leiderschap) Organisatiepraktijken vergroten mindfulness Actieve socialisatie Continue training Empowerment door delegatie Overnemen van werk van elkaar Grotere collectieve mindfulness in ziekenhuizen levert minder medicatiefouten op

23 Voorlopige bevindingen IT kan zowel positief als negatief werken op collectieve mindfulness Positief: vergroten risicobewustzijn, zorgvuldige analyse, samenwerking, breder handelingsrepertoire Negatief: routinematig en inflexibel maken van werk Maar ook: meer mindful slechter impliciet leren en taalvaardigheid (beoordelen semantische coherentie)

24 Hoe werkt het?

25 Mindfulness is emotieregulatie... Met de volgende aspecten: Observeren van sensaties, percepties, gedachten, gevoelens Niet reageren op de innerlijke ervaring Beschrijven of benoemen met woorden Ervaringen niet oordelen Bewust handelen Het gaat erom anders tot je ervaringen komen te staan en niet de ervaring zelf veranderen

26 ...door training van de aandacht Mindfulness Aandacht stabiliteit controle efficiency Cognitie Emotie Gedrag Fysiologie capaciteit levenscyclus zelfregulering stress respons flexibiliteit reactiviteit verminderd neuroplasticiteit valentie automatisme ouder worden Bron: Journal of management, januari 2016

27 Mindfulness: collectief Veerkracht op peil Simplificatie vermijden houden CONVERSATIES Collectieve Mindfulness Gevoelig voor de uitvoering Achting voor expertise Leren van fouten

28 Conversaties Gezamenlijke taal; afkortingen Reflectieve reframing Werkhypotheses verifiëren en fouten bespreken Risico s bespreken Gedeelde mentale modellen Lerende oriëntatie

29 Lessen uit de praktijk

30 Onze klanten

31 Gevolgen merkbaar Veel werknemers ervaren hoge werkdruk 40% Hoge taakeisen 44% Lage autonomie (toegenomen!) 9% Hoge emotionele belasting (zorg: 19%!!) 45% werkgerelateerd verzuim door psycho-sociale arbeidsbelasting Psychische klachten Overspannenheid en burn-out Vermoeidheid en concentratieproblemen Kosten voor werkgevers (2012): 2,7 miljard Bron: Arbobalans 2014

32 Werk verandert Ingewikkelde samenwerkingsverbanden naar buiten toe Veel meer dwarsverbanden tussen collega s intern Meer communicatiekanalen Ander management Verschillende managers tegelijk Projectteams

33 Mindfulness en het JD-R model

34 Bevlogen aan de slag of Werken gaat lekker Eigen tempo en ritme Geeft energie Motivatie uit jezelf Wat ervaar jij? Het werk moet af Pressie en controle Vreet energie Moet van anderen Eigen welbevinden versterkt Doorgaan tot je erbij neervalt Bevlogen aan de slag Stug aan het doorwerken

35 Interventiemodel: de groene zone COMPASSIEVOL PRESTEREN SAMENWERKEN DOOR DIALOOG POSITIEVE EMOTIE-CULTUUR VEERKRACHT OP PEIL (TEAM)AANDACHT RICHTEN Aspiraties en stevig prestatie-ethos Targets en afrekencultuur Ik-communicatie STRESSCULTUUR Afschuiven Stug aan het doorwerken MINDFUL MANAGEMENT Gezamenlijke verantwoordelijkheid Wijcommunicatie GROENE ZONE VAN MINDFULNESS Bevlogen aan de slag

36 Best practices organisaties Starten met beleidsvragen HR Individuele verwijzing via HR of Arbo Onderdeel vitaliteitsprogramma Opgenomen in (keuze)programma s leren en ontwikkelen Zowel basisprogramma als leiderschap/management Feedback en inbouwen in organisatie Focus en aandacht onderdeel teamtrainingen

37 Kansen en risico s Geen wondermiddel op korte termijn Structurele inbedding nodig Is niet alleen HR-of vitaliteit maar ook management en teamkwestie

38 Belofte of bedrog

39 Bedrog Als bedrijven het als een korte termijn interventie blijven zien Als mindfulnesstrainers het als wondermiddel blijven propageren Als de mindfulnesswereld geen kwaliteit levert Goed opgeleide trainers met verstand van organisaties én mindfulness

40 Belofte Stevige, goed geëvalueerde programma s Meer en diepgaander onderzoek als onderbouwing Combinaties met andere performance en gezondheidsprogramma s maken Vakmanschap voor mensen in organisaties waarmaken

41

42

43 Bronnen van onderzoek Contemplating Mindfulness at Work: An Integrative Review Journal of Management, Vol. 42 No. 1, January 2016 pages DOI: / Mindfulness in Organizations: A Cross-Level Review Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior : DOI: /annurev-orgpsych

44 Mindfulness in organisaties trainer worden? Vanaf voorjaar 2017 biedt het Centrum voor Mindfulness de vervolgopleiding Trainer Mindfulness in Organisaties aan. Hou deze website in de gaten: Als je belangstelling hebt, kun je je mailadres sturen naar: en sturen wij je tijdig de informatie over deelname.

45