Inhoud. Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving"

Transcriptie

1 Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving ir. H.IJ. (Hester) Hellinga Faculteit Bouwkunde, Leerstoel Bouwfysica NVvA Symposium, Zeist Inhoud Onderwerp van het onderzoek 2. Relevantie 3. Onderzoeksmethode 4. Eerste resultaten 5. Conclusies m.b.t. uitzicht 1

2 Onderwerp van het onderzoek 03 Titel: The Building Envelope and the Visual Quality of Indoor Spaces Onderwerp van het onderzoek 04 Ramen: Daglichttoetreding en uitzicht Fysiek en psychisch welzijn Daglicht Uitzicht 2

3 Onderwerp van het onderzoek 05 Onderzoeksvragen: Welke aspecten van daglicht en uitzicht dragen bij aan de visuele kwaliteit van binnenruimten? Hoe wordt de perceptie van daglicht beïnvloedt door de kwaliteit van het uitzicht? Onderwerp van het onderzoek 06 Doel: Een nieuwe methode waarmee zowel de daglichttoetreding in een vertrek als het uitzicht naar buiten geanalyseerd kunnen worden. 3

4 Relevantie: Kwaliteit van werkplekken 07 Goed visueel comfort: c.a. 3 % productiviteitsverhoging (ISSO, ThemaTech Licht, 2004) De taak is goed zichtbaar De observatie is ontspannen De persoon is tevreden met de visuele omgeving Relevantie: Kwaliteit van werkplekken 08 Licht beinvloedt de prestatie via drie systemen (Boyce, 2003): Het visuele systeem (visuele prestatie) Het circadiaans systeem (biologische ritme van slapen en waken) Het perceptuele systeem (psychische aspecten) IESNA,

5 Relevantie: Kwaliteit van werkplekken 09 Uitzicht: draagt bij aan het oriëntatievermogen geeft rust en ontspanning Hoe beter het uitzicht, hoe groter de tolerantie van hoge helderheden. Relevantie: Kwaliteit van werkplekken 10 Ziekenhuispatiënten die uitzicht hadden op natuur hadden minder tijd nodig om te herstellen, dan patiënten die uitzicht hadden op een bakstenen muur. (Ulrich, 1984) Gevangenen die uitzicht hadden op bergen of weiden hadden minder stressgerelateerde klachten, dan gevangen die uitzicht hadden op het binnenterrein. (Moore, 1982; West, 1986) 5

6 Relevantie: Ontwerp van daglichtopeningen 11 Bouwbesluit: Minimaal equivalent daglichtoppervlakte voor verblijfsruimten Arbobesluit: Verplichting uitzicht op de werkplek Vervallen in 1997 Eis voor lichtopeningen in besloten werkruimte Vervallen in 2007 Raamontwerp Relevantie: Energiegebruik door verlichting 12 In de rechter afbeelding wordt het kunstlicht gebruikt om de grote verschillen in helderheid te verminderen. 6

7 Relevantie: Energiegebruik door verlichting 13 Zonwering dicht, kunstlicht aan. Onderzoeksmethode 14 Gebruikersonderzoeken in kantoorgebouwen: Vragenlijst Analyse van de werkplek en het uitzicht Lichtmetingen 7

8 Onderzoeksmethode: Variabelen 15 Onderzoeksmethode: Vragenlijst 16 Onderdelen vragenlijst: 1. De tijd en het weer 2. Persoonlijke gegevens 3. Het kantoor 4. Het binnenklimaat: daglicht, kunstlicht, zonwering 5. Het uitzicht 8

9 Onderzoeksmethode: Analyse v.d. resultaten 17 Eerste resultaten 18 Pilot-onderzoek juni 2007: Faculteit Bouwkunde 103 respondenten 9

10 Eerste resultaten 19 Vervolgonderzoek februari 2008: 2 kantoorgebouwen 35 en 39 respondenten Kantoor 1 Eerste resultaten 20 Vervolgonderzoek februari 2008: 2 kantoorgebouwen 35 en 39 respondenten Kantoor 2 10

11 Eerste resultaten: Uitzicht 21 Zijn de volgende onderwerpen zichtbaar door het raam vanaf uw werkplek? Kantoor 1: Eerste resultaten: Uitzicht 22 Zijn de volgende onderwerpen zichtbaar door het raam vanaf uw werkplek? Kantoor 2: 11

12 Eerste resultaten: Uitzicht 23 Zijn de volgende onderwerpen zichtbaar door het raam vanaf uw werkplek? Bouwkunde: Eerste resultaten: Uitzicht 24 Vindt u het prettig dat u deze onderwerpen kunt zien door het raam? Kantoor 1: 12

13 Eerste resultaten: Uitzicht 25 Vindt u het prettig dat u deze onderwerpen kunt zien door het raam? Kantoor 2: Eerste resultaten: Uitzicht 26 Vindt u het prettig dat u deze onderwerpen kunt zien door het raam? Bouwkunde: 13

14 Eerste resultaten: Uitzicht 27 Vindt u het prettig dat u gebouwen kunt zien door het raam? Bouwkunde: Eerste resultaten: Uitzicht 28 Hoe tevreden bent u met het uitzicht naar buiten? 14

15 Eerste resultaten: Uitzicht Welk uitzicht zou u het liefst hebben vanuit uw kantoorvertrek? 2. Welk uitzicht vindt u het minst aantrekkelijk? Eerste resultaten: Uitzicht %, - 2% %, - 2% %, - 1% %, - 11% %, - 25% %, - 59% 15

16 Eerste resultaten: Uitzicht 31 Welk uitzicht zou u het liefst hebben vanuit uw kantoorvertrek? (Zet op volgorde van het meest tot het minst aantrekkelijke uitzicht) Te veel afbeeldingen Conclusie 32 Een goed uitzicht: is een wijds / ruimtelijkheid uitzicht bevat groen geeft zicht op de hemel (weersomstandigheden) is een gevarieerd uitzicht 16

17 Niet zo: Maar zo: Bedankt voor uw aandacht. 17

Verlichting door de ogen van de gebruiker

Verlichting door de ogen van de gebruiker Kwaliteit van installaties in de utiliteitsbouw: Verlichting door de ogen van de gebruiker Dr. ir. H.IJ. (Hester) Hellinga Themabijeenkomst Kwaliteit van Installaties door DEKRA en UNETO-VNI 29 maart 2017

Nadere informatie

Rgd. Visueel comfort. 6.1 Daglicht en uitzicht 6.2 Kunstlicht 6.3 Lichtreflectie 6.4 Zonwering en helderheidswering

Rgd. Visueel comfort. 6.1 Daglicht en uitzicht 6.2 Kunstlicht 6.3 Lichtreflectie 6.4 Zonwering en helderheidswering Rgd 6 Visueel comfort Het visuele comfort in de huisvesting moet zodanig zijn dat de gebruikers visueel contact met de omgeving kunnen hebben en er voldoende daglicht is opdat een aangename werkplek realiseerbaar

Nadere informatie

Dynamisch daglicht. Een studie naar dynamiek in daglichttoetreding. Afstudeerpresentatie Lies Schaberg Climate Research & Design

Dynamisch daglicht. Een studie naar dynamiek in daglichttoetreding. Afstudeerpresentatie Lies Schaberg Climate Research & Design Dynamisch daglicht Een studie naar dynamiek in daglichttoetreding Afstudeerpresentatie t ti Lies Schaberg Climate Research & Design Hoofdmentor Dr. G.J. Hordijk Vakgroep Bouwfysica TUDelft Tweede mentor

Nadere informatie

Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk.

Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk. Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk. Praktijkevaluatie van duurzame kantoren waarbij de relatie tussen het ontwerpproces en de prestatie in de praktijk wordt onderzocht. Afstudeerpresentatie

Nadere informatie

BINNENKLIMAAT IN DE RGD

BINNENKLIMAAT IN DE RGD 2013/2014 BINNENKLIMAAT IN DE RGD Auteurs: L. Noord M. Postma D. de Vries C. Wassenaar 2013/2014 Onderzoek naar het binnenklimaat van kantoorpanden in de RGD BINNENKLIMAAT IN DE RGD Auteurs: Laura Noord

Nadere informatie

Daglicht & materiaalkeuze

Daglicht & materiaalkeuze Daglicht & materiaalkeuze Daglicht & materiaalkeuze stemming gezondheid beleving buiten gezondheid transparantie laagdrempelig sfeer rustgevendheid band met natuur centraal punt grensvervaging luchtigheid

Nadere informatie

Berekening Daglichttoetreding

Berekening Daglichttoetreding Berekening Daglichttoetreding Werk : Interne verbouwing 3 studio's Doelensteeg 6 te Leiden Opdrachtgever : G.A. Vrind Doezastraat 2-A 2311 HB Leiden W2161 3 september 2012 Berekening daglichttoetreding

Nadere informatie

Daglicht, gebouwen en mensen

Daglicht, gebouwen en mensen Daglicht, gebouwen en mensen NSVV Nationaal Lichtcongres 29 januari 2015 Prof. Dr.-Ing. A.L.P. Rosemann Dr. ir. M.B.C. Aries Natuurlijke verlichting Gebouwen: beschutting voor weersomstandigheden Voorkeur

Nadere informatie

Danzigerkade Amsterdam

Danzigerkade Amsterdam Danzigerkade 14-15 Amsterdam Daglichttoetsing aan Bouwbesluit Documentnummer: B.2016.1006.01.P001 (CRO/VB SECR) Datum: 25 oktober 2016 Contactpersoon: ing. G. (Gertjan) Verbaan - T 088 34 67 650 vb@dgmr.nl

Nadere informatie

Ruimte voor de Rechterlijke Organisatie Breda

Ruimte voor de Rechterlijke Organisatie Breda Ruimte voor de Rechterlijke Organisatie Breda Naar een passende en geschikte werkomgeving; een onderzoek over specificaties voor diversiteit en functionaliteit van ruimten Evi De Bruyne, Sandra Brunia

Nadere informatie

Gezonde verlichting in gebouwen

Gezonde verlichting in gebouwen Gezonde verlichting in gebouwen Dr. ir. M.B.C. Aries BPS Building Lighting group Intelligent Lighting Institute CIE info dag 19 oktober 2015 Gezonde verlichting in gebouwen Gezonde verlichting Gebouwen

Nadere informatie

Lichtcondities in ziekenhuizen.

Lichtcondities in ziekenhuizen. Lichtcondities in ziekenhuizen. Ir. Mariëlle Aarts Building Lighting Project Creating Healthy Environments Hospitals (CHEH) Focus op Akoestiek (1 promovendus en junior onderzoekers) Licht (1 promovendus

Nadere informatie

GEZOND GROEN OP DE WERKPLEK. Gezondheidseffecten van planten op de werkplek

GEZOND GROEN OP DE WERKPLEK. Gezondheidseffecten van planten op de werkplek GEZOND GROEN OP DE WERKPLEK Gezondheidseffecten van planten op de werkplek Droge keel? Branderige ogen? Vaak hoofdpijn? Verbeter het werkklimaat met planten! Binnenklimaat Het is niet makkelijk om op kantoor

Nadere informatie

Cognitieve prestaties in de werkomgeving. Atze Boerstra Kasper Janssen Wim Pullen

Cognitieve prestaties in de werkomgeving. Atze Boerstra Kasper Janssen Wim Pullen Cognitieve prestaties in de werkomgeving Atze Boerstra Kasper Janssen Wim Pullen Hebt u al zo n spiegel? Zo werkt het www.semeoticons.eu Gezondheid & vitaliteit zijn hot Het Nieuwe Werken was hot Waar

Nadere informatie

Daglicht en gezond verstand

Daglicht en gezond verstand Daglicht en gezond verstand in theorie 1 Rien van Overveld 2 Werkgroep gelijkwaardigheid Samenstelling BNA COB IWB LNB ONRI SBR VBWTN VNG VROM VSN Publicatie van: gelijkwaardige oplossingen (32) pragmatische

Nadere informatie

Stichting Living Daylights. Light Inspirations. ir Atto Harsta

Stichting Living Daylights. Light Inspirations. ir Atto Harsta Stichting Living Daylights Light Inspirations ir Atto Harsta oprichter & bestuurder Stichting Living Daylights directeur Aldus bouwinnovatie voorzitter Booosting ir Atto Harsta directeur Aldus bouwinnovatie

Nadere informatie

Rapport. Aanvraag omgevingsvergunning "bouwen" First te Rotterdam: daglichttoetreding

Rapport. Aanvraag omgevingsvergunning bouwen First te Rotterdam: daglichttoetreding Rapport Lid NLingenieurs ISO-9001 gecertificeerd Aanvraag omgevingsvergunning "bouwen" First te Rotterdam: daglichttoetreding Rapportnummer G 16598-17-RA d.d. 30 november 2011 Peutz bv Paletsingel 2, Postbus

Nadere informatie

Stoffige Overheid? NVvA Symposium 2019

Stoffige Overheid? NVvA Symposium 2019 Stoffige Overheid? NVvA Symposium 2019 Statenzaal Martinikerkhof Rondleidingen Open Monumentendag Provinciehuis Groningen Vanaf de Martinitoren Oudste provinciehuis in gebruik 1602 Statenzaal: Latijnse

Nadere informatie

~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen"

~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: Zonwering al in bouwontwerp meenemen ~omazo..... j\ Hoofdbedrijfs(hap l'v Ambachte'ß -c TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen" AUTOMATISCHE ZONWERING BESPAART ENERGIE EN VERBETERT BINNENKLIMAAT Automatische zonwering kan op kantoor en

Nadere informatie

Nieuwbouw torens en renovatie het Atrium te Amsterdam

Nieuwbouw torens en renovatie het Atrium te Amsterdam Nieuwbouw torens en renovatie het Atrium te Amsterdam Beoordeling Bouwbesluit 2012: daglichttoetreding Opdrachtgever G&S Vastgoed BV Contactpersoon de heer ir. R.A. Schenk Kenmerk R032529af.00010.cs Versie

Nadere informatie

Licht en Gezondheid. Effecten van licht gaan veel verder dan alleen perceptie. IE&IS / Human Technology Interaction

Licht en Gezondheid. Effecten van licht gaan veel verder dan alleen perceptie. IE&IS / Human Technology Interaction Licht en Gezondheid Effecten van licht gaan veel verder dan alleen perceptie IE&IS / Human Technology Interaction 18-12-2008 PAGE 1 Licht en Gezondheid Licht blootstelling Visuele effecten Non-visuele

Nadere informatie

Beschrijving. Daglicht en burenrecht. Advies Definitief

Beschrijving. Daglicht en burenrecht. Advies Definitief Trefwoorden: Bouwbesluit 2012, monument, kantoorfunctie, gelijkwaardigheid, bestaande bouw, verbouw, daglicht, burenrecht, Burgerlijk Wetboek Datum: 14 april 2017 Status: Definitief Beschrijving Een monumentaal

Nadere informatie

Blauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen. Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017

Blauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen. Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017 1 Blauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017 2 3 4 Wat is een te hoge blootstelling? Overdag: de mens is aangepast

Nadere informatie

Toetsing bouwbesluit. Onderwerp: Verbouw en uitbreiding van een kantoor aan de Broekstraat 24 te Aalten

Toetsing bouwbesluit. Onderwerp: Verbouw en uitbreiding van een kantoor aan de Broekstraat 24 te Aalten Toetsing bouwbesluit Onderwerp: Verbouw en uitbreiding van een kantoor aan de Broekstraat 24 te Aalten Opdrachtgever: Rots Bouw B.V. Broekstraat 24 7122LC Aalten werknr: 16-2740 datum: 16-1-2017 TOETSING

Nadere informatie

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio Arbeidsparticipatie en re-integratie Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio 1 Koninklijke Visio Expertisecentrum voor blinden en slechtzienden Landelijk,

Nadere informatie

Dag van het Licht 3 oktober 2011

Dag van het Licht 3 oktober 2011 Dag van het Licht 3 oktober 2011 ISSO-publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting André Derksen Projectcoördinator ISSO Rienk Visser Rapporteur ISSO-publicatie 90 3 oktober 2011 ISSO-publicatie 90 Energie-efficiënte

Nadere informatie

Transformatie en verblijfsgebieden

Transformatie en verblijfsgebieden Transformatie en verblijfsgebieden Hoe moet een wijziging van verblijfsgebieden bij transformatie worden beoordeeld? Foto: ABB Bouwgroep. 16 www.nbd-online.nl en www.omgevingindepraktijk.nl Transformatie

Nadere informatie

Persoonlijke controle van installaties op de werkplek

Persoonlijke controle van installaties op de werkplek Conferentie Gebouwautomatisering 2016 Persoonlijke controle van installaties op de werkplek dr.ir. Atze Boerstra TU Eindhoven & BBA Binnenmilieu HOE HET BEGON 2 Persoonlijke controle van installaties op

Nadere informatie

Beschrijving. Daglicht uit smalle steeg. Advies Definitief

Beschrijving. Daglicht uit smalle steeg. Advies Definitief Trefwoorden: Bouwbesluit 2012, woning, gelijkwaardigheid, rechtens verkregen niveau, bestaande bouw, verbouw, daglicht, burenrecht, Burgerlijk wetboek Datum: 30 november 2018 Status: Definitief Beschrijving

Nadere informatie

Schaduw: Hinder? door. Ruud Groeneweg Rieko Schuur

Schaduw: Hinder? door. Ruud Groeneweg Rieko Schuur Schaduw: Hinder? door Ruud Groeneweg Rieko Schuur Daglichttoetreding Ruud Groeneweg Daglicht: licht van de zon dat direct of indirect via bewolking (diffuus) op de aarde valt (de periode tussen zonsopkomst

Nadere informatie

BouwLokalen Thema 3 Klimaatneutraal bouwen

BouwLokalen Thema 3 Klimaatneutraal bouwen Rabobank-Booosting, 1 BouwLokalen Thema 3 Klimaatneutraal bouwen De rol van energiebesparing in de bouwsector 7 oktober 2008: Leeuwarden 8 oktober 2008: Doetinchem John Veeken DGMR Rabobank Westland Duurzaam

Nadere informatie

Verlichtingskunde 2009 Verlichtingskunde 2009 7S630

Verlichtingskunde 2009 Verlichtingskunde 2009 7S630 7S630 Laurens Zonneveldt Mariëlle Aarts Doel van het college Gereedschap bieden om via een doordacht PvE tot het gewenste doel te komen Opzet Hoe kom je tot eisen, wat speelt een rol Zoeken naar oplossingen

Nadere informatie

Ruimte Omschrijving Opp. 10% Ad * Cb * Cu = Ae. Woonkamer 26,86 2,69 Raam Voorgevel 4,00* 0,86* 1,00= 3,44 Raam Zijgevel 0,52* 0,86* 1,00= 0,45

Ruimte Omschrijving Opp. 10% Ad * Cb * Cu = Ae. Woonkamer 26,86 2,69 Raam Voorgevel 4,00* 0,86* 1,00= 3,44 Raam Zijgevel 0,52* 0,86* 1,00= 0,45 Project: Verbouwing woning Eisen bouwbesluit daglichttoetreding In het totaal van de uitwendige scheidingsconstructies van een verblijfsgebied moet, met het oog op de toetreding van daglicht en het uitzicht

Nadere informatie

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2 FASEN IN BOUWPROCES

Nadere informatie

gezond groen op het werk plants for people

gezond groen op het werk plants for people gezond groen op het werk oftwel plants for people Inhoudsopgave 1. GROEN EN WERK... 2 2. GROEN VAN ESSENTIEEL BELANG OP HET WERK.... 2 3. ZIEKTEVERZUIM OMLAAG... 3 BRONVERMELDINGEN... 5 DOCUMENTATIE...

Nadere informatie

Een OpenCeiling creëert een realistische weergave van een lucht door middel van verlichte fotopanelen.

Een OpenCeiling creëert een realistische weergave van een lucht door middel van verlichte fotopanelen. Wat is een OpenCeiling? Een OpenCeiling creëert een realistische weergave van een lucht door middel van verlichte fotopanelen. Een OpenCeiling is zeer snel in een nieuw of bestaand systeemplafond te installeren;

Nadere informatie

PULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR

PULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR PULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR 2 PULSE VTL 3 V I S U E E L E M O T I O N E E L LICHT B I O I S C H L O G De dimensies van licht: licht stelt ons in staat om onze omgeving waar te

Nadere informatie

DUURZAAMHEID EN HET IDEALE KANTOOR

DUURZAAMHEID EN HET IDEALE KANTOOR DUURZAAMHEID EN HET IDEALE KANTOOR WAT IS HET IDEALE KANTOOR? AKOESTIEK LICHT LUCHTKWALITEIT THERMISCH COMFORT BUSINESS CASE WAT IS EEN IDEAAL KANTOOR? Een ideaal kantoor is een plaats waar op lange termijn

Nadere informatie

Bewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort

Bewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort Bewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort BBA Binnenmilieu ir. Eline Vermeulen ev-bba@binnenmilieu.nl 1 ACTIVE HOUSE RADAR (bron: ActivehouseNL.info) Berekende prestatie voor de renovatie

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN VERLICHTING: ONTWERP EN REGELING HERFST 2018 Natuurlijk licht: doelstellingen en reglementeringen De nieuwe Europese norm EN 17037 Magali BODART Leefmilieu Brussel 2 DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

Groen in de klas. Anouk Pelzer Innovatieadviseur Aldus bouwinnovatie Projectleider onderzoeksproject BGG Architect

Groen in de klas. Anouk Pelzer Innovatieadviseur Aldus bouwinnovatie Projectleider onderzoeksproject BGG Architect Groen in de klas Anouk Pelzer Innovatieadviseur Aldus bouwinnovatie Projectleider onderzoeksproject BGG Architect www.bouwenmetgroenenglas.nl / anouk@bouwenmetgroenenglas.nl 1 Wat gaan we doen in deze

Nadere informatie

CLIMATE ADAPTIVE BUILDING SHELLS EEN VOORONDERZOEK

CLIMATE ADAPTIVE BUILDING SHELLS EEN VOORONDERZOEK CLIMATE ADAPTIVE BUILDING SHELLS EEN VOORONDERZOEK Leo Bakker 1, Bart de Boer 2, Pieter de Wilde 3 Marinus van der Voorden 1 1 TNO Bouw en Ondergrond, Delft, Nederland 2 Energieonderzoek Centrum Nederland,

Nadere informatie

Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe

Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe 1 Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe 2 Onderwerpen Zonlicht de grootste vrije energiestroom op aarde Invloed van zonlicht op comfort,

Nadere informatie

Persoonlijke beïnvloeding van het binnenklimaat: effect op comfort, gezondheid & productiviteit

Persoonlijke beïnvloeding van het binnenklimaat: effect op comfort, gezondheid & productiviteit Bouwfysica Kennisdag NVBV 14 juni 2017 Persoonlijke beïnvloeding van het binnenklimaat: effect op comfort, gezondheid & productiviteit dr.ir. Atze Boerstra HOE HET BEGON IN AUTO S BIJNA NOOIT BINNENKLIMAATKLACHTEN,

Nadere informatie

Tevredenheid en productiviteit op de radiologie afdeling

Tevredenheid en productiviteit op de radiologie afdeling Tevredenheid en productiviteit op de radiologie afdeling De invloed van fysieke omgevingsfactoren P5 presentatie 30 januari 2015 Adding value by Corporate Real Estate Anne-Marie Lommerse Hoofdmentor: Dr.

Nadere informatie

Het nieuwe werken en flexibiliteit

Het nieuwe werken en flexibiliteit Het nieuwe werken en flexibiliteit Het nieuwe werken, flexibiliteit en voorzieningen Anneke Mezger (Royal HaskoningDHV), Claudine van Vlimmeren (Philips) Theo van der Voordt (TU Delft) Programma Het nieuwe

Nadere informatie

Deze vragenlijst kan daarbij helpen. Checklist binnenklimaat I. Informatie over de werkplek. jaar

Deze vragenlijst kan daarbij helpen. Checklist binnenklimaat I. Informatie over de werkplek. jaar Bijlage 2A hoofdstuk 6 Checklist Binnenklimaat Klachten over het binnenklimaat van een werkruimte worden veel gehoord. Een eerste inventarisatie van optredende klachten geeft zelden een eenduidig beeld.

Nadere informatie

Binnenlucht kwaliteit in verpleegtehuizen en het effect op de verspreiding van infectieziekten

Binnenlucht kwaliteit in verpleegtehuizen en het effect op de verspreiding van infectieziekten Binnenlucht kwaliteit in verpleegtehuizen en het effect op de verspreiding van infectieziekten Marije te Kulve BEZO 14-10-2013 Supervisors: Prof.dr. H.S.M. Kort, TU/e Dr.ir. M.G.L.C. Loomans, TU/e Ir.

Nadere informatie

TRENDS OP DE WERKPLEK. Hoe kan de kantooromgeving zorgen voor productieve en tevreden werknemers?

TRENDS OP DE WERKPLEK. Hoe kan de kantooromgeving zorgen voor productieve en tevreden werknemers? TRENDS OP DE WERKPLEK Hoe kan de kantooromgeving zorgen voor productieve en tevreden werknemers? ABSTRACT MARKT- EN OPINIEONDERZOEK NEDERLAND In opdracht van Mindspace onderzocht onafhankelijk onderzoeksbureau

Nadere informatie

Kantoor Waterschap Scheldestromen

Kantoor Waterschap Scheldestromen Schets Ontwerp Inhoudsopgave 2 inhoudsopgave 2 opdrachtomschrijving 3 analyse interieur 4 concept 5 vlekkenplannen indeling 6 vlekkenplannen indeling 7 vlekkenplannen indeling 8 vlekkenplannen indeling

Nadere informatie

Welkom bij DE OFFICE. 02.

Welkom bij DE OFFICE. 02. Welkom bij DE OFFICE. Dé nieuwe werklocatie van s-hertogenbosch. Een zichtlocatie met uitzonderlijk goede bereikbaarheid in het hart van het Paleiskwartier, naast het Centraal Station van s-hertogenbosch.

Nadere informatie

: daglicht berekening

: daglicht berekening Project: : Nieuwbouw woning Ruigendijk 8 de Koog Werknummer : 2015006 Onderdeel : daglicht berekening Gewijzigd: : 10-09-2015 Van der Veen Advisering 1 / 10 10/09/15 INHOUD: 1. Inleiding Blz. 3 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

Achtergrond. Door: Karin Tanja Dijkstra Jolanda Maas Agnes van den Berg KIND EN NATUUR HET PAVILJOEN. Afbeelding 1: Het Paviljoen

Achtergrond. Door: Karin Tanja Dijkstra Jolanda Maas Agnes van den Berg KIND EN NATUUR HET PAVILJOEN. Afbeelding 1: Het Paviljoen HET PAVILJOEN Afbeelding 1: Het Paviljoen Achtergrond Door: Karin Tanja Dijkstra Jolanda Maas Agnes van den Berg KIND EN NATUUR HEALING ENVIRONMENT Wanneer het gaat om het verbeteren van de zorgomgeving

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van muziek. hitrepertoire vs. niet herkenbare muziek

De toegevoegde waarde van muziek. hitrepertoire vs. niet herkenbare muziek De toegevoegde waarde van muziek. hitrepertoire vs. niet herkenbare muziek Opzet van het onderzoek Om ondernemers zo goed mogelijk te informeren over de werking van muziek in een zakelijke omgeving, laat

Nadere informatie

Ruimte voor Vergetelheid

Ruimte voor Vergetelheid Ruimte voor Vergetelheid presentatie ontwerpend onderzoek Ruimte voor Vergetelheid door Interieur+Dementie woensdag 10 april 2013 Congres Dementievriendelijke architectuur en inrichting dementievriendelijke

Nadere informatie

definitieve beoordeling en toetsing PvE installaties en DO

definitieve beoordeling en toetsing PvE installaties en DO Notitie Project: Onderwerp: Gemeente Den Helder definitieve beoordeling en toetsing PvE installaties en DO Datum: 28 september 2017 Projectnummer: 1419 1. Inleiding Om ervoor te zorgen dat het stadhuis

Nadere informatie

Akoestisch Comfort. Visueel en akoestisch comfort.

Akoestisch Comfort. Visueel en akoestisch comfort. Akoestisch Comfort Visueel en akoestisch comfort. Akoestisch Comfort Swell Disq Desk Splitt Call Fuze Patch Tone Chat In-Zee. Visueel en akoestisch comfort. Wat doe je met een ruimte? Beter gezegd: wat

Nadere informatie

BREEAM NL Nieuwbouw. Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Energie 19% Transport 8% Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% 10% Landgebruik & Ecologie

BREEAM NL Nieuwbouw. Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Energie 19% Transport 8% Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% 10% Landgebruik & Ecologie BREEAM NL Nieuwbouw Categorie Weging Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Waste Land Use & Ecology Pollution Energie 19% Materials Transport 8% Management Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% Water

Nadere informatie

Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik.

Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik. M+P MBBM groep www.mp.nl Mensen met oplossingen Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik. ir. Tom Bouwhuis ir. Sara Vellenga-Persoon De werkomgeving - meetbaar, gezond en productief 2 Trends Future

Nadere informatie

Over de informatie en participatie tijdens de voorbereiding en implementatie van het concept is de meerderheid tevreden. Tweederde is goed bekend met

Over de informatie en participatie tijdens de voorbereiding en implementatie van het concept is de meerderheid tevreden. Tweederde is goed bekend met Flexen in Forum Flex Een onderzoek naar de beleving van een innovatief kantoorconcept voor het Centrum voor Facilitaire Dienstverlening van de Belastingsdienst in Utrecht Auteurs: L. Volker, D.J.M. van

Nadere informatie

TOETSING BOUWBESLUIT

TOETSING BOUWBESLUIT Gemeente Hilvarenbeek Ingekomen: 31-1-2016 TOETSING BOUWBESLUIT Datum: 9 januari 2016 Betreft: Bouwplan voor het renoveren en vergroten van een bestaande woning gelegen aan de Sint Josephstraat 7 te Haghorst

Nadere informatie

Wonen in kantoren, werkt dat?

Wonen in kantoren, werkt dat? Wonen in kantoren, werkt dat? De lettergrootte voor bijschriften is 12 Erik Cremers Adviseur Duurzame Leefomgeving Inleiding DGMR heeft uitgebreide ervaring renovaties en herbestemmingen Advisering van

Nadere informatie

BEDRIJFSHUISVESTING. Weert - Graafschap Hornelaan 163 900.000

BEDRIJFSHUISVESTING. Weert - Graafschap Hornelaan 163 900.000 BEDRIJFSHUISVESTING Weert - Graafschap Hornelaan 163 900.000 Weert - Graafschap Hornelaan 163 Grootschalig bedrijfscomplex, bestaande uit diverse bedrijfsruimten (ca. 1.137m² en 2.612m²), zelfstandige

Nadere informatie

Impact van natuurlijke ventilatie op comfort, gezondheid en productiviteit

Impact van natuurlijke ventilatie op comfort, gezondheid en productiviteit Duco seminar SCOREN MET NATUURLIJKE VENTILATIE - juni 2014 ir. Atze Boerstra, BBA Binnenmilieu / DGMR Impact van natuurlijke ventilatie op comfort, gezondheid en productiviteit Opbouw lezing Deel A / algemeen:

Nadere informatie

deur, raam, kozijn 1 woonfunctie b andere woonfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * 2 bijeenkomstfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - *

deur, raam, kozijn 1 woonfunctie b andere woonfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * 2 bijeenkomstfunctie 1 2 3 - - 1 - - 1-1 2 - - * hermische isolatie gebruiksfunctie leden van toepassing algemeen deur, raam, kozijn thermische isolatie-index vrijgesteld verbouw tijdelijk bouw artikel 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 lid 1 2 3 4 5 1 2 * 1 2

Nadere informatie

VERLICHTING VAN BELANG VOOR GOED FUNCTIONEREN

VERLICHTING VAN BELANG VOOR GOED FUNCTIONEREN VERLICHTING VAN BELANG VOOR GOED FUNCTIONEREN Zien kost kwart van onze energie Het zien vraagt 25% van het energieverbruik van het zenuwsysteem. Wordt het zien bemoeilijkt, bijvoorbeeld door onvoldoende

Nadere informatie

Frisse School Verlichting,

Frisse School Verlichting, Frisse School Verlichting, Fris licht stimuleert leerling en docent Dr ir Ellie de Groot Ir Nancy Westerlaken Drs Laurens Zonneveldt 1 Doelstelling Verlichting voor optimale prestatie van leerling en docent

Nadere informatie

Het binnenmilieu van klaslokalen op lagere scholen

Het binnenmilieu van klaslokalen op lagere scholen Het binnenmilieu van klaslokalen op lagere scholen Prof. dr. ir. Philomena M. Bluyssen Faculteit Bouwkunde Technische Universiteit Delft Tekening van Sebastian Meertins, 7 jaar Kinderen brengen net als

Nadere informatie

Vragenlijst: bevraging naar uw algemene tevredenheid

Vragenlijst: bevraging naar uw algemene tevredenheid Vragenlijst: bevraging naar uw algemene tevredenheid Voorziening: 3 BIGGETJES Telefoonnr ouders: Flo Vos Zandstraat 2 2200 Herentals A. algemeen Voor de opvang van mijn kind doe ik beroep op: Meerdere

Nadere informatie

ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016

ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016 ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016 VOORSTELLEN Olaf Oosting Peter van Mierlo ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE

Nadere informatie

Rgd. Bouwfysische kwaliteit Rijkshuisvesting. Wettelijke eisen en Rgd-richtlijnen

Rgd. Bouwfysische kwaliteit Rijkshuisvesting. Wettelijke eisen en Rgd-richtlijnen Rgd Bouwfysische kwaliteit Rijkshuisvesting Wettelijke eisen en Rgd-richtlijnen Deze publicatie maakt deel uit van het Expertiseprogramma Technische functie van de Rijksgebouwendienst, Ministerie van Volkshuisvesting,

Nadere informatie

Kantoor Attacus Leidschenveen

Kantoor Attacus Leidschenveen Kantoor Attacus Leidschenveen Kantoor Attacus Leidschenveen Situatie Hoge boeg Het nieuwe kantoor Attacus ligt op de kop van s Gravendeel, het nieuwe centrumgebied van Leidschenveen. Het kantige volume

Nadere informatie

t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen

t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen 't Hoekske Omgeving 't Hoekske Aan de rand van het hart van Heusden, daar waar de straat t Hoekske en de lange Antoniusstraat samenkomen,

Nadere informatie

Inhoud van de presentatie

Inhoud van de presentatie Inhoud Inhoud van de presentatie Duurzaam bouwen met staal Concepten voor energiebesparend bouwen met lichtgewicht constructies Toepassing PCM in vloeren, wanden en plafonds Energieconcept Wilo in Zaandam

Nadere informatie

Energiebesparing door reductie van het geïnstalleerde vermogen kan bijvoorbeeld door:

Energiebesparing door reductie van het geïnstalleerde vermogen kan bijvoorbeeld door: Verlichting Verlichtingssystemen en lichtregelsystemen Het energiegebruik voor verlichting wordt bepaald door het geïnstalleerde vermogen en het aantal branduren van de lampen inclusief voorschakelapparatuur.

Nadere informatie

- Met zorgboerderij worden ook de tuinderij, winkel, bakkerij of kaasmakerij bedoeld.

- Met zorgboerderij worden ook de tuinderij, winkel, bakkerij of kaasmakerij bedoeld. Hieronder volgen drie voorbeelden van deelnemer tevredenheid vragenlijsten. Vragenlijst Tevredenheid deelnemers zorgboerderijen Versie voor deelnemers (1) Toelichting bij het invullen van de vragenlijst

Nadere informatie

Een sfeervol verlichte ruimte creëer je met Lumick

Een sfeervol verlichte ruimte creëer je met Lumick Een sfeervol verlichte ruimte creëer je met Lumick -NEDER ABRIKAAT Lumick (8x) 600 x 1200 mm Lumick (4x) 600 x 1200 mm De magie van dolfijnen en onze andere zeezoogdieren is nu ook in onze restaurants

Nadere informatie

Effecten van verlichting

Effecten van verlichting Effecten van verlichting Whitepaper Inleiding Zonder dat we er ons bewust van zijn, heeft licht effect op uiteenlopende processen in ons lichaam. Zonder licht kunnen we niets waarnemen en daarnaast hebben

Nadere informatie

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school?

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Gert Harm ten Bolscher DWA installatie- en energieadvies Binnenmilieu en gezondheid (1) Binnenmilieu en gezondheid (2) Steeds meer mensen met luchtwegklachten

Nadere informatie

Daglichtberekening. Ventilatieberekening

Daglichtberekening. Ventilatieberekening Daglichtberekening Ventilatieberekening Inzake de verbouw en uitbreiding van een woonhuis tot gezinshuis op een terrein gelegen aan de Veluweweg 81 te Kootwijkerbroek i.o.v. Top Activa BV (rapport 14-04-bf)

Nadere informatie

TOETSING BOUWBESLUIT

TOETSING BOUWBESLUIT Gemeente Hilvarenbeek Ingekomen: 182017 TOETSING BOUWBESLUIT Datum: 6 mei 2017 Betreft: Bouwplan voor het verbouwen en splitsen van een langgevel boerderij in 2 woningen gelegen aan de Driehuizerweg 17

Nadere informatie

VELDOVEN 7A 8271 RT IJSSELMUIDEN. HOKSBERGEN MAKELAARDIJ Oudestraat 172 - Kampen -Tel (038) 333 10 43 Fax (038) 333 31 72

VELDOVEN 7A 8271 RT IJSSELMUIDEN. HOKSBERGEN MAKELAARDIJ Oudestraat 172 - Kampen -Tel (038) 333 10 43 Fax (038) 333 31 72 VELDOVEN 7A 8271 RT IJSSELMUIDEN HOKSBERGEN MAKELAARDIJ Oudestraat 172 - Kampen -Tel (038) 333 10 43 Fax (038) 333 31 72 Algemene gegevens Adres gegevens Veldoven 7a 8271 RT IJsselmuiden Oppervlakte 1

Nadere informatie

Berekening Bouwbesluit

Berekening Bouwbesluit Berekening Bouwbesluit 1. Gebruiksoppervlak / Verblijfsgebied 2. Daglichttoetreding 3. Luchtverversing 4. Spuivoorziening 1 2 3 6 Project : Oprichten woning aan de Heilaardreef ong. 4814 NM Breda Bijlage

Nadere informatie

Rust en ruimte op de werkplek

Rust en ruimte op de werkplek Rust en ruimte op de werkplek Regiobijeenkomst over Rust en Ruimte Iris de Been 7 december 2011 2 Drie centrale vragen 1. Hoe belangrijk zijn Rust en Ruimte op de werkvloer? 2. Hoe verhouden Rust en Ruimte

Nadere informatie

Collectieve ruimte. Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg

Collectieve ruimte. Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg 3. Collectieve ruimte BNA Onderzoek van aken architecten Wat is het? De collectieve ruimte is de ruimte die de patiënt met andere

Nadere informatie

Welkom bij BouwLokalen. Gezond bouwen en verbouwen

Welkom bij BouwLokalen. Gezond bouwen en verbouwen Welkom bij BouwLokalen Gezond bouwen en verbouwen Gezond bouwen en verbouwen ing. John Bouwman Adviesburo Nieman B.V. april/mei 2005 Adviesburo Nieman: wie en wat? Middelgroot ingenieursbureau ca. 50 medewerkers

Nadere informatie

Licht & Verlichting. Noden van eindgebruikers met een visuele beperking. Jan de Smedt Jeroen Baldewijns

Licht & Verlichting. Noden van eindgebruikers met een visuele beperking. Jan de Smedt Jeroen Baldewijns Licht & Verlichting Noden van eindgebruikers met een visuele beperking Jan de Smedt Jeroen Baldewijns Titel xxx xxx xxx xxx Uitgangspunt Blindenzorg Licht en Liefde is (nog) geen licht- of verlichtingsspecialist

Nadere informatie

Register ergonomen Nederland Bouwregelgeving

Register ergonomen Nederland Bouwregelgeving Herziening NEN 1824 Oppervlakte normering Hoe werkt dat voor een werkruimte? RAH Rhvk o.a. Lid van ReN en NVvE SRe Lid van NEN Platform ergonomie / wg herz. NEN 1824 Aanleiding Herziening NEN 1824 Wijziging

Nadere informatie

Minder verhuisbewegingen wordt ook gewenst door de directeuren en medewerkers, maar de

Minder verhuisbewegingen wordt ook gewenst door de directeuren en medewerkers, maar de Renovatie en innovatie? Een onderzoek naar het gebruik en de beleving van twee Haagse locaties van het ministerie van LNV Auteurs: M. Maarleveld, D.J.M. van der Voordt Center for People and Buildings Samenvatting

Nadere informatie

Productiviteit = output per medewerker, per tijdseenheid gedeeld door input

Productiviteit = output per medewerker, per tijdseenheid gedeeld door input $% &' ( )!! " # * Productiviteit in relatie tot binnenmilieu in kantoren Nadruk op thermisch binnenklimaat, luchtkwaliteit, geluid en licht Ziekteverzuim effecten worden meer summier behandeld dan productiviteit

Nadere informatie

CAMPUS-park Delft TU Noord

CAMPUS-park Delft TU Noord TU Noord klimaatadaptatie & gebiedsontwikkeling - Kanaalweg 2 SCHIE DUWO Botanische Tuin OPGAVE KLIMAATADAPTATIE In het kader van het project Klimaatadaptatie Delft is een studie verricht naar de gebiedsontwikkeling

Nadere informatie

Gezonde kantoren Facts and #alternative facts

Gezonde kantoren Facts and #alternative facts Cradle to Cradle Café Gezonde kantoren Facts and #alternative facts ir. Tim Beuker, WELL AP BBA Binnenmilieu Introductie BBA Binnenmilieu Adviesbureau gespecialiseerd in binnenmilieu en gezondheid Opgericht

Nadere informatie

Akoestisch Comfort. Visueel en akoestisch comfort. Lees meer info op onze website

Akoestisch Comfort. Visueel en akoestisch comfort. Lees meer info op onze website Akoestisch Comfort Visueel en akoestisch comfort. Lees meer info op onze website www.meinema.nl Akoestisch Comfort Swell Disq Desk Splitt Call Fuze Patch Tone Chat Wat doe je met een ruimte? Beter gezegd:

Nadere informatie

RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE

RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE SAMENVATTING 0. INLEIDING 1. ISOLATIE 2. INSTALLATIE 3. RAMEN EN KOZIJNEN 4. ZONWERING EN KOELING 5. VERLICHTING DIA duurzame auteur:

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED HEALTHCARE DESIGN

EVIDENCE-BASED HEALTHCARE DESIGN EVIDENCE-BASED HEALTHCARE DESIGN Jan-Maarten Schraagen Sjoerd de Hoogh Layla Lebesque AGENDA Achtergrond Doelstelling Methodiek Resultaten Conclusie Vervolg Discussie 2 ACHTERGROND Inzicht in bijdrage

Nadere informatie

Van Ostadestraat 233 Amsterdam. Bezonningsstudie en daglichtonderzoek

Van Ostadestraat 233 Amsterdam. Bezonningsstudie en daglichtonderzoek Van Ostadestraat 233 Amsterdam Bezonningsstudie en daglichtonderzoek Rapportnummer O 15441-1-RA-002 d.d. 22 november 2013 Van Ostadestraat 233 Amsterdam Bezonningsstudie en daglichtonderzoek opdrachtgever

Nadere informatie

Hoe te komen tot een integraal ontwerp?

Hoe te komen tot een integraal ontwerp? Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Hoe te komen tot een integraal ontwerp? En met wie? Registratienummer: 2012-14-38P Dit project wordt gefinancierd door SIA RAAK 1 Wat is Integraal? Dienstverlening

Nadere informatie

Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg. 5. Comfort zone

Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg. 5. Comfort zone Samen ontwerpen aan betere gebouwen voor de geestelijke gezondheidszorg 5. BNA Onderzoek van aken architecten Wat is het? Een psychose is uiterst complex. Welke zorg is de beste wanneer iemand zo angstig

Nadere informatie

Samenvatting Doel en werkwijze Respondenten

Samenvatting Doel en werkwijze Respondenten Sporen naar de nieuwe huisvesting Een onderzoek naar het gebruik en beleving van drie locaties van de belastingdienst-oost. Auteurs: L. Groot, A.M. Hartjes, M. Maarleveld Center for People and Buildings,

Nadere informatie

Wat is de ideale raamafmeting gelet op visueel comfort en energie verbruik?

Wat is de ideale raamafmeting gelet op visueel comfort en energie verbruik? 22 2 2011 Bouwfysica www.nvbv.org Op zoek naar het ideale Nederlandse raam Wat is de ideale raamafmeting gelet op visueel comfort en energie verbruik? Bij de meeste kantoorgebouwen worden er voor de verschillende

Nadere informatie