Daglicht en gezond verstand

Transcriptie

1 Daglicht en gezond verstand in theorie 1 Rien van Overveld 2 Werkgroep gelijkwaardigheid Samenstelling BNA COB IWB LNB ONRI SBR VBWTN VNG VROM VSN Publicatie van: gelijkwaardige oplossingen (32) pragmatische oplossingen (2) niet-gelijkwaardige oplossingen (5) Verkrijgbaar: (gratis) (gratis) SDU-standaardregelingen in de bouw

2 Waarover Gelijkwaardigheid daglicht Waarop is prestatie-eis gebaseerd Niet gelijkwaardige oplossing Redenering bij: perceelsgrens krijtstreepmethode grenzen aan verblijfsgebied Nieuwe inzichten Vraagpunten 3 Gelijkwaardigheid daglicht 1. Het beoogde doel bereiken kennis van de achtergrond kennis van nieuwe inzichten gebruik van gezond verstand 2. Andere wijze van bepalen grenswaarde kennis van uitgangspunten bepalingsmethode gebruik van gezond verstand 4

3 5 pijler veiligheid gezondheid bruikbaarheid energiezuinigheid milieu Achtergrond vooraf bekend vallen relatie was onbekend in ziekenhuizen genazen mensen sneller dag- en nachtritme visuele taken productiviteit daglichtsector (NEN 2916) in ontwikkeling invloed kunstlicht effectiever onvoldoende effectiever elektriciteit levenscyclus Belevingsonderzoek woningen Onderzoek uitgevoerd omstreeks 1980: hoge correlatie tussen verhouding raamoppervlak en vloeroppervlak, onafhankelijk van: gebouworiëntatie vorm van vertrek en interieurafwerking plaats en vorm ramen beglazing, bezonning en uitzicht bij aanwezigheid belemmeringen een groter raamoppervlak nodig lagere correlatie met daglichtfactor van V1068 Dagverlichting van woningen 6

4 Uitgangspunt 7 Uitgangspunt bij daglicht: eisen stellen voor zover minimaal voor gezondheid nodig verder overlaten aan markt In 1988 op basis van literatuur: geen antwoord op vraag welke raamafmetingen uit oogpunt van gezondheid nodig zijn raam in woning van belang geacht voor: psychische beleving bezonning contact met buiten ook als psychisch beleven als aspect van gezondheid beschouwd is vraag onbeantwoord 8 Bepalingsmethode: Prestatie-eis Equivalente daglichtoppervlakte: verlichtingssterkte in vlak van raam oppervlakte groter naarmate meer belemmering onafhankelijk van hellingshoek raam (lichtkoepel) Grenswaarde afgeleid van indertijd gangbare bouwwijze, bijvoorbeeld: woonfunctie 10% vloeropp. VG; in VR 0,5 m² kantoorfunctie 5% vloeropp. VG; in VR 0,5 m² celfunctie 3% vloeropp. VG; in VR 0,15 m²

5 Zonwerend glas 9 LTA zonwerend glas ⅓ van gewoon glas: 3 x zo groot oppervlak aan A d nodig feitelijk verbod toepassen zonwerend glas Bij zon op raam geldt: gewoon glas wordt afgeschermd weinig licht zonwerend glas relatief veel licht Afweging: toepassing duurder afhankelijk van oriëntatie en feitelijk gebruik ruimte kan relatief makkelijk worden vervangen overgelaten aan markt (art RBB2003) dus: aan gebruik van gezond verstand Niet-gelijkwaardig Oplossing is niet-gelijkwaardig als: wordt gemeten op een horizontaal werkvlak rekening wordt gehouden met interne reflectie als vergelijking wordt gekozen voor zonwerend glas Zie casus 4.1 van 10

6 Beginsel: Perceelsgrens Gelijke monniken gelijke kappen, daarom geen rekening houden met bebouwing op ander perceel (bepalend is bestemmingsplan) hiervoor in de plaats: tegenovergelegen belemmering α 25 afstand tot perceelsgrens (midden openbare weg of openbaar groen) 2 m uitgangspunt: 20 m Krijtstreepmethode 12 onbenoemd VG VG = verblijfsgebied VR = verblijfsruimte A e = equivalente daglichtoppervlakte A g = gebruiksoppervlakte woning Beoogd: elke woning heeft voldoende daglicht plaats ramen in VG s is verantwoordelijkheid markt A e = 55% x 10% x A g = 5,5% A g Stelling: een verblijfsobject als: Σ A e in VR s 5,5% A g ; en in elke VR geldt A e 0,5 m²

7 Grenzen aan VG fictieve doorlaat < 1,8 m 25 2,6 m Bouwbesluit 2003 eist dat VG een A e 10% van de vloeroppervlakte van die VG heeft Hieraan kan alleen worden voldaan als de doorlaat grenst aan het VG (anders is het de A e van een andere ruimte!) 13 Gelijkwaardige A e NEN 2057 gelijkwaardig gemiddelde α en één β α en β per segment Rekening houden met: hoek van inval (½ sin (n) sin (n-1)) reflectie en absorptie onbelemmerd zelfde A e 14 Zie casus 2.28

8 15 fotoreceptor kegeltjes (details + kleuren) staafjes (donkere contouren) derde soort in 2002 ontdekt (niet-visuele effecten) SCN regelt: lichaamstemperatuur alertheid hormonen cortisol en melatonine Nieuw inzicht hersenen visuele cortex suprachiasmatios che kern (SCN) } Van van belang voor bruikbaarheid gezondheid belang voor: goed slapen beperking depressie cognitief functioneren Daglicht voor gezondheid 16 Gebruiksfunctie woonfunctie gezondheidszorgfunctie bijeenkomstfunctie celfunctie kantoorfunctie logiesfunctie onderwijsfunctie Sub slapen zitten koken kinderopv. spelactiv. slapen slapen ja Nodig ja bij ziekte ja (slecht ter been) nee (geen eis best. bouw) ja (tenzij zieke mensen niet op cel blijven)

9 Vraagpunten wat moet minimale oppervlakte raam zijn voor voldoende effect op SCN vanuit welke positie moet daglicht worden beschouwd, nabij een raam of in bed moet de onderste 0,6 m terecht buiten beschouwing blijven is het buiten kunnen zitten niet belangrijker dan de belemmering dat een balkon geeft 17 Gezond verstand: Onder welke voorwaarden is sprake van een gelijkwaardige oplossing