Verslag en resultaten 2030: wie werkt er in het ov? 20 juni 2016

Transcriptie

1 Verslag en resultaten 2030: wie werkt er in het ov? 20 juni 2016

2 Alexandra van Huffelen, algemeen directeur GVB opent de bijeenkomst. Het personeel van de toekomst is een onderwerp dat haar na aan het hart ligt. Want hoe ziet het ov er straks uit en wie doet dan het werk in 2030? Nu denken we misschien wel dat het zo n vaart niet zal lopen, maar het verleden heeft inmiddels uitgewezen dat innovaties die we 10 jaar geleden voor onmogelijk hielden, nu al helemaal geaccepteerd zijn. De komende tijd zullen we het huidige ov zien veranderen. De onbemande voertuigen, Über en Abel achtige formules, deelfietsen en dergelijke gaan de wereld veranderen. Bij de meeste vervoersbedrijven zal er de komende jaren een grote uitstroom plaatsvinden van ouder personeel. Des te belangrijker er nu al over na te denken hoe je hiermee om gaat en die gaat vervangen, want de wereld ziet er over niet zo n lange tijd anders uit. Tot slot roept Alexandra op te blijven denken in kansen. Ga vooral met elkaar in gesprek over de impact van veranderingen op de toekomstige kwaliteit en kwantiteit van de personeelsbehoefte in het ov. Kitty Spaan, programmamanager samenwerkingsvraagstukken, licht het programma kort toe. Door snelle technologische veranderingen zullen de beroepen in het ov de komende 15 jaar sterk veranderen. De hoogste tijd om een start te maken met het ontwikkelen van een visie op wat dit betekent voor beroepen en werk in het openbaar vervoer. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de verkenning van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid die vier verschillende toekomstscenario s ontwikkelde van de mogelijke verkeer- en vervoersystemen in de toekomst met als titels: 1. Mobility as a Service 2. Fully automated pricate luxury 3. Letting go on heighways 4. Multimodal and shared automation Deze scenario s verschillen naarmate er meer of minder sprake is van het delen van mobiliteitsoplossingen, en de mate waarin auto s meer of minder volledig geautomatiseerd zullen zijn en geheel of gedeeltelijk zelfstandig rijden. In een world café setting gaan de deelnemers per scenario, onder leiding van tafeldames en -heren op zoek naar antwoorden op de volgende vragen: Wat betekent dit scenario voor het aantal mensen wat in het ov nodig is? Hoe veranderen beroepen in het ov als gevolg van dit scenario? Verandert dit scenario de arbeidsmarktstrategie in het ov?

3

4 Terugkoppeling tafelgesprekken Mobility as a Service In dit eerste scenario wordt ervan uitgegaan dat de technologie zich tot een hoog niveau ontwikkelt en dat consumenten in hoge mate bereid zijn hun vervoermiddel te delen. Mobiliteit wordt een dienst en zelfrijdende auto s zijn altijd en overal beschikbaar. De impact van dit scenario op de werknemer is enorm maar het is nog lastig het in aantallen uit te drukken. Banen veranderen, wordt de buschauffeur nu ICT er? Uiteindelijk denkt men dat er minder mensen nodig zijn, maar waarschijnlijk is er tijdens het transitieproces juist behoefte aan meer mensen. Een belangrijke boodschap voor werkgevers: Bereid je medewerker voor op veranderingen en ga open en eerlijk het gesprek aan. Dit scenario betekent ook dat ov bedrijven samen moeten gaan werken, en anders zullen verdwijnen. Het monopolie van de ov bedrijven op mobiliteitsvoorzieningen verdwijnt! Fully automated pricate luxury In het tweede scenario hechten consumenten sterk aan het bezit van een eigen auto. In de auto is de technologie tot een hoog niveau ontwikkeld. Aan deze tafel dacht men dat een afname van personeel een bijbehorende tendens is. Sommige denken meer aan een verschuiving van beroepen. Beroepen zullen veranderen, bijv. van standaard techniek naar hoogwaardig ICT. Bij een bestuurder zal er een verschuiving zijn naar meer servicegericht gewerkt. Je bent geen buschauffeur meer, maar servicemedewerker. De uitstroom op basis van vergrijzing maakt dat een deel van de huidige groep chauffeurs niet geheel hoeft 1. Deur tot deur reizen via automatische taxibots 2. De deeleconomie floreert (bezit en ritten) 3. Traditioneel ov grotendeels verdwenen 4. Voertuigen parkeren zelf buiten stad 5. Fietsen en lopen populair 6. Prijs/km binnen stad neemt toe Bron: Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid KiM Chauffeur aan het stuur? te transformeren naar IT er. Door bewustmaking en scholing moet er meer aandacht komen voor duurzame inzetbaarheid en combinatie functies. Bij de werving van nieuw personeel moet er meer aandacht zijn voor andere competenties. Kan diegene doorgroeien naar een nieuw beroep. En sectorale samenwerking is ook bij dit scenario essentieel! De kennis en kunde heeft men in huis, maar als men niet samen werkt gaat de (nu nog sectorvreemde) concurrent er mee van door. Letting go on highways In het derde scenario is de techniek minder ver ontwikkeld. In de drukke, onoverzichtelijke steden moeten automobilisten nog steeds zelf rijden. Een minderheid van de automobilisten is bereid een auto te delen. De meerderheid kiest voor het bezit van een eigen auto.

5 Dit scenario benaderd de huidige situatie het meest, maar de vraag is wat dit uiteindelijk betekent voor de beroepen in het ov? Er zijn geen bestuurders meer op trams, metro s, maar meer ICT medewerkers/techneuten en service medewerkers. Er zal veel om- /bijscholing nodig zijn van Mbo naar Hbo en er zullen veel combinatie functies ontstaan. De sector moet dus nu al beginnen met het aantrekken van personeel dat mee kan gaan in de verandering. Door de digitalisering zal wel sprake zijn van minder menselijk contact. Multimodaland shared automation Het delen van een auto is in het vierde scenario de gewoonste zaak van de wereld. Volledig geautomatiseerd rijden zit er niet in, de technologie is daarvoor niet ver genoeg ontwikkeld en het draagvlak te beperkt. In dit scenario is er in de basis minder behoefte aan mensen, maar menselijk contact zal voor de reiziger toch belangrijk blijven. Er zullen fors minder mensen nodig zijn, maar wel meer service en veiligheidspersoneel, meer ICT en de manier van onderhoud verandert. Bij het aannemen van medewerkers is het van belang nu al te letten op het ontwikkelvermogen. Doe ook aan verwachtingsmanagement richting medewerkers (je vak zal in de loop van de tijd veranderen) en geef aan dat een leven lang leren noodzakelijk is. Probeer bij het aannemen van mensen aan te sluiten bij de toekomstige behoefte. Er is (nu nog) tijd! Afsluiting door Erik Steenbakkers Het valt Erik op dat er zo veel collega s aanwezig waren die actief willen nadenken over de toekomst van banen en medewerkers in het ov. Voor hem is vooral van belang dat de ov sector doordrongen raakt van de noodzaak na te denken en actie te ondernemen op de veranderingen. Daarbij is duidelijk dat samenwerking over de grenzen van de eigen bedrijven heen van belang is. Daarbij is leiderschap van groot belang. Hij zal dit ook op die manier terug rapporteren aan het overleg waar de ov bedrijven en bonden dit soort thema s bespreken en waar het initiatief voor deze bijeenkomst was genomen.