Trends in mobiliteit. Huib van Essen, 23 januari 2018

Transcriptie

1 Trends in mobiliteit

2 CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise - 50 medewerkers - Not-for-profit Klanten Bedrijven (MKB, industrie, transport, energie en brancheorganisaties) Overheden (Europese Commissie, Europees Parlement, ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen) NGO s 2

3 Even voorstellen: Huib van Essen CE Delft - Onderzoek en beleidsadvies - Manager afdeling verkeer Kernexpertises: - Klimaatbeleid verkeer - Elektrisch vervoer - Luchtkwaliteit - Prijsbeleid en maatschappelijke kosten Daarnaast: - Statenlid Provincie Utrecht essen@ce.nl 3

4 Trends en uitdagingen - Groei, groei, groei of peak mobility? - Verstedelijking: ruimte en leefbaarheid - Klimaat: transitie naar zero-emissie - Openbaar vervoer: mass transit en first/last mile - Fiets: gezond alternatief - Van Multimodaal naar (Smart) Mobility as a service - Wie zet transitie in gang en rol gemeenten 4

5 Verkeersgroei: peak mobility? (1) 5

6 Verkeersgroei: peak mobility? (2) - Groei van deelauto s - Jongeren hechten minder aan autobezit - Sinds 2005 geen groei in reizigerskilometers auto - Verstedelijking: stedelijke bewoners veel lager autogebruik (ca. 40%) Maar ook: - Autobezit In NL groeit nog steeds - Deel van de groei van luchtvaart vervangt autokilometers - Weguitbreidingen stimuleren autogebruik (voorbeeld: verbreding A2) 6

7 2005 = 100 Groei automobiliteit sinds 2005 en prognose volgens NMCA (heel Nederland) 140 Autoverkeer en autogebruik Werkelijk KiM 2017 Prognose RWS Autoverkeer hoog (vkm) Autoverkeer laag (vkm) 110 Autogebruik hoog (pkm) 100 Autogebruik laag (pkm)

8 Kanttekeningen bij NMCA - Groei van autokilometers per persoon zou trendbreuk zijn - Groot deel groei door lagere kilometerkosten door zuiniger worden auto s - Huidige plannen Europese CO 2 -normen voor auto s minder ambitieus dan waar NMCA mee rekent - Relatief beperkte groei fietsen: zit volgens opstellers nog niet goed in de modellen Uitdaging zit vooral in groeiende steden: bereikbaarheid, ruimte en leefbaarheid 8

9 Verstedelijking: ruimte en leefbaarheid - (Grotere) steden groeien hard - Druk op ruimtelijke kwaliteit neemt toe - Luchtkwaliteit en geluid nog niet gezond 9

10 Kwaliteit van de openbare ruimte! 10

11 Inzetten op betere bereikbaarheid of steeds sneller = steeds verder? 11

12 Jaarlijkse CO 2 -emissie (Mton CO 2 /jaar) Klimaat: transitie naar zero-emissie Carbon budget Verkeer & Vervoer ,5 C 2 C Jaar mobiliteit lineair 2 graden wegverkeer lineair 2 graden CO2budget mobiliteit 1,5 graad CO2budget wegverkeer 1,5 graad Emissies mobiliteit tot 2015 Emissies wegverkeer tot 2015 SER-akkoord Prognose WLO (gem) mobiliteit 12

13 Klimaat: overzicht van opties 13

14 Openbaar vervoer: mass transit en innovatie voor first/last mile - Openbaar vervoer efficiënt op dikke verkeersstromen: tussen steden en binnen steden - Oplossingen voor last en first mile : fiets, vraaggestuurd, deelsystemen - Meer dan traditioneel OV - Light rail en sprinters steeds belangrijker - Uitdaging: grote investeringen 14

15 Fiets: het gezonde alternatief - Fietsen draagt bij aan gezondheid (minder hart- en vaatziekten) en obesitas - Fietsers belangrijk in voor- en natransport - Met elektrisch fietsen wordt actieradius fietsers groter - Belangrijke drivers voor aandeel fiets in de stad: Relatieve verplaatsingssnelheid ten opzicht van auto Parkeerbeleid Cultuur Reiskostenregelingen werkgevers 15

16 Van Multimodaal naar (Smart) Mobility as a service Makkelijk en naadloos combineren en betalen van vervoerswijzen: - OV voor grote afstanden en tussen steden - Fiets voor first/last mile en in/rond steden - Auto voor meer afgelegen bestemmingen - Wellicht in de toekomst: zelfrijdende elektrische deelauto s? Voorbeeld: veel (grote) werkgevers hervormen hun mobiliteit: - Voorbeelden: Anders Reizen, U15 - Kostenreductie (vergoedingen, leaseauto s, parkeerruimte), gezondheid werknemers en duurzaamheid - Mobiliteitsbudget, i.p.v. leaseauto - OV-kaart, elektrisch fiets - Thuiswerken 16

17 Wie zet transitie in gang: markt of overheid? Markt: - Veel innovatie mogelijk - Gericht op hogere omzet en lagere kosten - Niet vanzelf in duurzame richting Overheid: - Kan marktpartijen ondersteunen, prikkelen, uitdagen: wortel & stok - Lastig om vooraf de meest kansrijke technieken te kiezen - Ambities vaak erg hoog (is ook nodig!) - Doorvertaling naar beleid onvoldoende om ambities waar te maken - Veel effectief beleid voor politici lastig te verkopen - Aantrekkelijk toekomstbeeld nodig 17

18 Transitie vereist draagvlak Grote opgave: - Huidig beleid: beperkt oplossend vermogen - Verkeersbeleid tot nu toe vooral gericht op doorstroming, zonder vee oog voor latente vraag, ruimte en klimaat - Effectieve maatregelen politiek vaak lastig en raken hart van mobiliteit - EU, Rijk, regio, gemeente, maar ook bedrijfsleven nodig Draagvlak cruciaal: - Betrokkenheid bestuurders/ambtenaren/inwoners/bedrijven - Zicht op (on-)mogelijkheden, percepties, kansen - Focus op win-wins 18

19 Rol en invloed van gemeenten, Rijk, EU en anderen EU kaderzettend, bijv. brandstof- en voertuignormen Rijk: fiscale prikkels, MIRT, regelgeving, belemmeringen wegnemen, stimuleren van innovatie, kaderzettend Gemeenten, regio s en provincies: OV-aanbod, infrastructuur, verkeersbeleid, samenwerking bedrijven en instellingen, ruimtelijke beleid, laadinfrastructuur 19

20 #hoedan: Voorbeelden maatregelen gemeenten/regio Emissievrij doelgvv, OV en wagenpark Toegangseisen Collectieve inkoop/ aanbesteding ZE Info & ITS Mobiliteit eigen medewerkers Pilots & innovatie OV-aanbod & -infra Ketenmobiliteit, last mile, MaaS Parkeerbeleid Fietsbeleid & -infra Verdichting en knooppunten Weginfrastructuur Verkeersmgt & snelh. Werkgeversaanpak en convenanten Subsidies, leningen Deelautobeleid Lokale beprijzing Laad- & tankinfra 20

21 Lokale voorbeelden duurzame stedelijke mobiliteit 21

22 Lokale voorbeelden duurzame stedelijke mobiliteit 22

23 Lokale voorbeelden duurzame stedelijke mobiliteit 23