VERLEDEN. verleden. heden. toekomst. Vormmerken uit vorm? De toekomst van vormmerken in het merkenrecht

Transcriptie

1 Vormmerken uit vorm? De toekomst van vormmerken in het merkenrecht PFO Merken Masterclass Den Haag 26 november 2015 Erwin Haüer verleden. heden. toekomst. VERLEDEN.

2 WAT IS EEN MERK? Als individuele merken worden beschouwd de benamingen, tekeningen, afdrukken, stempels, letters, cijfers, vormen van waren of van verpakking en alle andere voor grafische voorstelling vatbare tekens, die dienen om de waren of diensten van een onderneming te onderscheiden. - art. 2.1 lid 1 BVIE - Wat is een merk? vormen 3D beeldmerk vormmerk UITZONDERINGEN. Evenwel kunnen niet als merken worden beschouwd tekens die uitsluitend bestaan uit een vorm die door de aard van de waar wordt bepaald, die een wezenlijke waarde aan de waar geeft of die noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen. - art. 2.1 lid 2 BVIE - uitzonderingen een wezenlijke waarde aan de waar geeft Een vorm van een teken kan géén merk zijn als: uitsluitend bestaat uit de vorm die door de aard van de waar wordt bepaald de vorm noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen - art. 2.1 lid 2 BVIE - ook: art. 3 lid 1 sub e Merkenrichtlijn geen merk nietig! GÉÉN INBURGERING

3 AUTEURSRECHT MODELLENRECHT OCTROOIRECHT MERKENRECHT RATIO. (verwarring vs. innovatie) markttransparantie bescherming consument eeuwig innovatiebescherming tijdelijk monopolie LASTIG. HEDEN. PRE-HAUCK/STOKKE. Voor de beoordeling van het onderscheidend vermogen van een driedimensionaal merk bestaande uit de vorm van een product, moet geen strenger criterium worden gehanteerd dan voor andere soorten merken. - Linde, Winward, Rado HvJ EG 8 april 2003, C53-55/01, ro. 49

4 Vanwege de perceptie van het publiek, kan het moeilijker zijn om onderscheidend vermogen aan te tonen. - Linde, Winward, Rado - HvJ EG 8 april 2003, C53-55/01, ro. 49 Een merk dat op significante wijze afwijkt van de norm of van wat in de betrokken sector gangbaar is ( ) heeft wel onderscheidend JURIDISCH FEITELIJK vermogen. - Henkel - HvJ EG 12 februari 2004, C218/01, ro HORDE. wanneer de vorm noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen. Een vorm van een teken kan géén merk zijn als: uitsluitend bestaat uit de vorm die door de aard van de waar wordt bepaald een wezenlijke waarde aan de waar geeft de vorm noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen - art. 2.1 lid 2 BVIE - ook: art. 3 lid 1 sub e Merkenrichtlijn 3 PHILIPS/REMINGTON. MERKENRECHT OCTROOIRECHT De weigeringsgrond ( ) moet verhinderen dat, via ( ) het merkenrecht, de merkhouder een monopolie wordt toegekend op technische oplossingen of gebruikskenmerken van een product, waarnaar de consument mogelijkerwijs in de waren van concurrenten zoekt. - Philips./. Remington - HvJ EG 18 juni 2002, C299/99, ro. 78

5 Een uitsluitend technisch bepaalde vorm kan geen merk zijn, ook niet al er technische alternatieven kunnen bestaan. Inburgering is hierop niet van invloed. - Philips./. Remington HvJ EG 18 juni 2002, C299/99, ro. 78 LEGO. - LEGO - HvJ EG 14 september 2010, C-48/09 P, ro. 45 vrij naar Maarten Haak HT REC N E K MER HT REC I O RO OCT Peter Opsvik HAUCK./. STOKKE. De technische uitkomst-uitzondering waarborgt dat ondernemingen het merkenrecht niet kunnen gebruiken om uitsluitende rechten op technische oplossingen zonder tijdslimiet te laten voortbestaan. Tripp Trapp

6 Hauck Alpha Hauck Beta Benelux nr mei 1998 STOKKE HAUCK Tripp Trapp-stoel heeft hoge esthetische waarde: inbreuk op auteursrechten inbreuk op Benelux-(vorm)merk vordering tot nietigverklaring Benelux-(vorm)merk Hoge Raad auteursrechtelijke beschermd. vormgeving ook gestuurd door gebruiksfunctie: veiligheid, comfort en deugdelijkheid Stoel valt deels onder aard-exceptie en deels onder de wezenlijke waarde exceptie

7 Hoge Raad 50 % + 50 % = 100 % functioneel esthetisch nietig HOGE RAAD prejudiciële vragen Hoge Raad uitleg aard van de waar uitleg wezenlijke waarde van de waar specifieke criteria om rekening mee te houden? 1 2 AARD VAN DE WAAR. RESTRICTIEVE LEER RESTRICTIEVE LEER 3 Een vorm van een teken kan géén merk zijn als: uitsluitend bestaat uit de vorm die door de aard van de waar wordt bepaald een wezenlijke waarde aan de waar geeft de vorm noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen - art. 2.1 lid 2 BVIE - ook: art. 3 lid 1 sub e Merkenrichtlijn Een vorm is inherent aan het wezen van het betrokken product, wanneer er geen marge is minder voor een eigen inbreng van de producent. - restrictieve leer - MERKENRECHT ALGEMEEN BELANG

8 natuurlijke waren gereguleerde waren De meest aangenomen vorm, die het meest getrouw het wezen van het betrokken product vertolkt. - minder restrictieve leer - Monopoliseren van dergelijke kenmerken aan één marktdeelnemer is concurrentievervalsing. - Advocaat-Generaal - WAAROM BELANGRIJK?

9 1 2 WEZENLIJKE WAARDE. 3 Een vorm van een teken kan géén merk zijn als: uitsluitend bestaat uit de vorm die door de aard van de waar wordt bepaald een wezenlijke waarde aan de waar geeft de vorm noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen - art. 2.1 lid 2 BVIE - ook: art. 3 lid 1 sub e Merkenrichtlijn MERKENRECHT AUTEURSRECHT MODELLENRECHT RESTRICTIEVE LEER Inschrijving van een vorm is wél mogelijk, wanneer volgens het publiek het betrokken product niet uitsluitend wordt gevormd door de esthetische vorm, maar de vorm minder slechts een element is van de gehele waar. - Bundesgerichtshof - RESTRICTIEVE LEER uitgesloten

10 niet uitgesloten BANG & OLUFSEN Omdat de vorm wordt geacht een wezenlijke waarde aan het product te geven, sluit dit niet uit dat andere kenmerken van de de luidspreker - bv. de technische kwaliteiten - ook een belangrijke waarde aan het product geven. - Bang & Olufsen - Gerecht EU 6 oktober 2011, T-508/08 Het enkele feit dat het design van een product een zeer belangrijk element is voor de consument, toont aan dat de vorm een wezenlijke waarde aan de waar geeft. - Bang & Olufsen - Gerecht EU 6 oktober 2011, T-508/08 Er mag geen monopolie worden toegekend op de uiterlijke kenmerken van een product die de waar aantrekkelijker maken en de voorkeur van de consument sterk beïnvloeden. - Advocaat-Generaal -

11 39 toetsing aard van de onderzochte warencategorie artistieke waarde van de betrokken vorm verschil met andere vormen op de markt (significant) prijsverschil reclamestrategie gericht op design CONCLUSIE. Weigering voor alle vormen die vooral (deels) nuttig zijn voor gebruik zonder afwijkende keuze(s). Weigering voor alle vormen die vooral (deels) esthetisch zijn. 50 % + = 50 % 100 % functioneel esthetisch nietig TOEKOMST. niet alleen het publiek (i.t.t. inburgering) ook: WIE BEPAALT EIGENLIJK of de vorm wezenlijke waarde heeft? bepaald door: aard van de waar artistieke waarde van de vorm originaliteit van de vorm (t.o.v. markt) hogere prijs (t.o.v. markt) of vormgeving in reclame is benadrukt

12 ruime uitleg VORMENEXCEPTIE HERKENBAAR DESIGNPRODUCT. vormen 3D OHIM Manual: De rechtspraak voor 3D-merken die uit een voorstelling van de vorm van het product zelf bestaan, is eveneens van belang voor beeldmerken die uit 2D-voorstellingen bestaan van het product. GEVOLG 3D MERK? 2D = 3D-truc. POSITIEMERK.

13 GEEN TOETSING AAN VORMEN-EXCEPTIE? De factoren waarmee rekening wordt gehouden bij de beoordeling van 3D-merken zijn ook van belang voor plaatsmerken. Met name of de consument het teken als merk zal zien. - OHIM Richtlijnen - Richtlijnen voor onderzoek in het Bureau, deel B, Onderzoek, p 38 TM REFORM PACKAGE. grafische voorstelling

14 Geen bescherming voor tekens die uitsluitend bestaan uit: de vorm die of een ander kenmerk dat door de aard van de waren wordt bepaald, de vorm die of een ander kenmerk van de waren dat noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen, de vorm die of een ander kenmerk dat een wezenlijke waarde aan de waren geeft; - art 7 lid 1 sub e - Nieuwe Merkenverordening EN DE REST? EINDE VORMMERK. CONCLUSIE. EINDE POSITIEMERK? CONCLUSIE vorm moet afwijken van de markt (onderscheidend) maar niet teveel (want wezenlijke waarde) CONCLUSIE reclame maken (inburgering) niet teveel nadruk op vormgeving (want wezenlijke waarde) CONCLUSIE product moet functioneel zijn (enkel voor de sier = wezenlijke waarde) niet louter functioneel (aard exceptie) CONCLUSIE niet te duur (want wezenlijke waarde)

15 vormmerk 18 september 2014 HUH? vormmerk 18 september 2014 VRAGEN? TOT SLOT.

16 WOORDMERK BEELDMERK NON-TRADITIONAL MARKS presentatie downloaden? bedankt!