Notitie. De fiscale verrekening van de vakbondscontributie wijzigt per1 januari 2015

Transcriptie

1 Aan Bestuurders, kaderleden Van Aldert Boonen, Adviseur Arbeidsvoorwaarden, Adviesgroep Datum Doorkiesnummer 4 september Onderwerp Werkkostenregeling en de fiscale verrekening vakbondscontributie Adviesgroep T (lokaal tarief) F De fiscale verrekening van de vakbondscontributie wijzigt per1 januari 2015 Per 1 januari 2015 treedt de werkkostenregeling definitief (WKR) in. De WKR vervangt allerlei regelingen waarbij werkgevers belastingvrij vergoedingen en verstrekkingen kan geven aan werknemers, dit geldt ook voor de fiscale verrekening van de vakbondscontributie. Via de werkkostenregeling kunnen werkgevers een gedeelte van de loonsom belastingvrij aan werknemers verstrekken, bijvoorbeeld om kosten die de werknemer voor of tijdens zijn werk maakt te dekken, zoals werkkleding of om uitgaven te doen waarvan werknemers profiteren, het verstrekken van een telefoon van de zaak. Het verdwijnen van de mogelijkheid om vrije vergoedingen en verstrekkingen te geven aan werknemers en de introductie van de WKR kan gevolgen hebben voor het nettoloon van werknemers. In deze notitie is als volgt opgebouwd: Als eerste komt het waarom van de werkkostenregeling aan bod. Daarna de verschillen tussen vrije vergoedingen en verstrekkingen en de WKR. We vervolgen de notitie met de opvatting van de FNV ten aanzien van de veranderingen, gevolgd door een paragraaf over de techniek van de WKR. Vervolgens besteden we aandacht aan de fiscale verrekening van de vakbondscontributie. Als laatste bekijken we of de cao al dan niet aangepast dient te worden. Waarom wordt de werkkostenregeling geïntroduceerd? De bedoeling van de WKR is om tot administratieve lastenverlichting te komen in de loonadministratie. In het systeem van vrije vergoedingen en verstrekkingen moeten werkgevers per individu en per loonperiode bijhouden wat er verstrekt of vergoed is en dit melden bij de belastingdienst. In de WKR hoeven werkgevers maar eenmaal per jaar alleen nog totale bedragen op te geven en aangeven waaraan die bedragen zijn besteed. De werkgever moet wel zelf bijhouden wat er belastingvrij wordt vergoed dan wel verstrekt, middels bonnen, declaraties etc. De WKR is ook eenvoudiger omdat een aantal vergoedingen of verstrekkingen niet meer aan allerlei regels is gebonden. Zo zijn er bijvoorbeeld geen criteria meer om een fiets te vergoeden, terwijl dat nu via de vrije vergoedingen om een bedrag van maximaal 749 gaat per 3 jaar. De verschillen tussen vrije vergoedingen en verstrekkingen en de werkkostenregeling In het oude systeem van vrije vergoedingen en verstrekkingen hanteerde de fiscus per type onkostenvergoeding een fiscale ruimte waarover geen loonbelasting geheven hoefde te worden. In de werkkostenregeling komen een aantal zaken terug en verdwijnen een aantal zaken. De fiscale ruimte per onkostenvergoeding verdwijnt echter in een aantal gevallen. Daarvoor in de plaats komt een budget ter grootte van 1,2% van de loonsom van waaruit onkosten onbelast kunnen worden vergoed aan de werknemer. Is de ruimte van 1,2% onvoldoende, dan kunnen werkgevers nog steeds een

2 2 van 7 bedrag onbelast overmaken aan hun werknemers, alleen dienen zij over het bedrag dat boven de 1,2% uitkomt een eindheffing (belasting) te betalen van 80%. Hoe kijkt de FNV tegen deze veranderingen aan? De FNV kiest als uitganspunten dat de werknemers er netto niet op achteruit mogen gaan als gevolg van de invoering van de WKR, werknemers niet opdraaien voor een mogelijke eindheffing die werkgevers moeten betalen en de vergoeding die uit de WKR wordt betaald dient evenwichtig verdeeld te zijn tussen hoger en lager personeel. De FNV wil de mogelijkheid behouden dat werknemers een gedeelte van hun vakbondscontributie via de fiscus terug krijgen. Deze mogelijkheid blijft er, al moet er wel wat veranderd worden en zal het lastiger te realiseren zijn, zie verderop in de nota. Het is mogelijk dat de WKR een lastenverzwaring vormt voor een groot aantal werkgevers. Ongetwijfeld zal er vanuit werkgeverszijde druk ontstaan om de vergoedingen en verstrekkingen te versoberen dan wel af te schaffen. Dat is voor ons geen reden om het aantal vergoedingen of verstrekkingen aan te passen. Het mag dan wel een maatregel zijn die direct ingrijpt op de kosten die werkgevers voor werknemers maken en die heel tastbaar is, het blijft een kabinetsmaatregel waarvan er vele van zijn en die de ene keer gunstig uitpakken en de andere keer niet. Als de belasting voor werknemers stijgt, wentelen wij dat ook niet af via onze looneisen. Net zomin als een daling van de vennootschapsbelasting door werkgevers aan werknemers wordt doorgegeven. Hoe werkt de werkkostenregeling? Alles wat een werknemer ontvangt van de werkgever ziet de fiscus als loon. Of het nu gaat om bruto loon, een reiskostenvergoeding, een kerstpakket of een kopje koffie, alles is loon. En over loon dient belasting betaald te worden. Tegelijkertijd heb je als werknemer sommige zaken van je werkgever gewoon nodig om je werk uit te kunnen voeren, denk aan gereedschap, een werkplek, kleding en ook een kop koffie. Het is daarom raar om over al deze zaken belasting te moeten betalen. De fiscus vindt dit ook en komt via de WKR tegemoet aan dit probleem. Daardoor is het voor de werkgever toch mogelijk om onbelast geld aan de werknemer over te maken. Binnen de werkkostenregeling kunnen werkgevers maximaal 1,2% van het totale fiscale loon 1 (de 'vrije ruimte') besteden aan onbelaste vergoedingen en verstrekkingen voor hun werknemers. Daarnaast kunt werkgevers bepaalde zaken onbelast vergoeden, verstrekken of ter beschikking stellen, de zogenoemde gerichte vrijstellingen. Gerichte vrijstellingen gaan niet ten koste van de vrije ruimte. Om te voorkomen dat de waarde van bepaalde voorzieningen die de werkgever op de werkplek ter beschikking stelt, in de vrije ruimte valt, is een aantal voorzieningen op nihil gewaardeerd. Deze 'nihilwaarderingen' gaan dus ook niet ten koste van de vrije ruimte. De nihilwaarderingen gelden alleen voor loon in natura, niet voor vergoedingen in geld. Daarnaast wordt per 1 januari een beperkt 1 Het totale fiscale loon bestaat uit alle beloningsbestanddelen waarover op enige manier loonbelasting wordt ingehouden of wordt afgedragen. Dit is de totale loonsom per jaar, inclusief toeslagen, tantièmes, winstuitkeringen, bonussen, aanspraak op vakantiebonnen etc. Betaalde premies zoals de pensioenpremie en de premie voor de levensloop worden niet meegenomen.

3 3 van 7 noodzakelijkheidscriterium geïntroduceerd waardoor werkgevers geen rekening meer hoeven te houden met het privévoordeel van sommige goederen. Gerichte vrijstellingen Er zijn gerichte vrijstellingen voor het vergoeden, verstrekken of ter beschikking stellen van: vervoer, bijvoorbeeld abonnementen en losse kaartjes voor reizen met het openbaar vervoer en vergoedingen voor reizen met eigen vervoer van maximaal 0,19 per zakelijke kilometer tijdelijk verblijf in het kader van de dienstbetrekking, zoals overnachtingen tijdens dienstreizen en maaltijden cursussen, congressen, vakliteratuur en dergelijke voor het onderhouden en verbeteren van de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het werk studie- en opleiding met het oog op het verwerven van (meer) inkomen en procedures tot erkenning van verworven competenties (EVC-procedures) verhuizingen extraterritoriale kosten Nihilwaarderingen De volgende voorzieningen en verstrekkingen behoren tot de nihilwaarderingen ter beschikking gestelde voorzieningen op de werkplek, zoals: o vaste computer, vaste telefoon en internet o bedrijfsfitness arbovoorzieningen op de werkplek consumpties op de werkplek die geen deel uitmaken van een maaltijd ter beschikking gestelde werkkleding het rentevoordeel van de personeelslening als een werknemer daarmee een fiets, elektrische fiets of elektrische scooter koopt en de kosten en het rentevoordeel van een personeelslening voor de eigen woning van een werknemer ter beschikking gesteld ov-abonnement en voordeelurenkaart als uw werknemer deze kaart ook voor het werk gebruikt de waarde van huisvesting en inwoning (inclusief verstrekte energie, water en bewassing) die u op de werkplek ter beschikking stelt voor de vervulling van de dienstbetrekking. Dit is een nihilwaardering als de werknemer niet op de werkplek woont en hij redelijkerwijs wel gebruik moet maken van deze voorziening. vrijstelling voor branche-eigen producten, wel gebonden aan een maximum bedrag Beperkt noodzakelijkheidscriterium Werkgevers verstrekken aan werknemers soms goederen zodat werknemers hun werk kunnen doen. Als een werknemer hier privé ook voordeel van heeft, denk bijvoorbeeld aan een telefoon van de zaak waarmee iemand ook privé belt, is dit een vorm van loon. Daarover dient in principe loonbelasting betaald te worden. De fiscus geeft nu aan dat goederen die vallen onder het noodzakelijkheidscriterium onbelast kunnen worden verstrekt aan werknemers. Het gaat hier om gereedschappen, computers, laptops en mobiele communicatiemiddelen, zoals telefoons en tablets.

4 4 van 7 De vrije ruimte Alle overige zaken (nogmaals dit zijn onderdelen van het loon) die niet zijn benoemd bij de gerichte vrijstellingen, nihilwaarderingen en het beperkt noodzakelijkheidscriterium vallen onder de vrije ruimte in de werkkostenregeling, de 1,2% van de fiscale loonsom. Dit kan alleen als de werkgever deze onderdelen van het loon heeft aangewezen als eindheffing. Dit doet de werkgever vooraf. Voor bepaalde voorzieningen op de werkplek en voor (dienst)woningen gelden normbedragen waarmee gerekend kan worden voor de vrije ruimte: maaltijden in de bedrijfskantine, kinderopvang en huisvesting op de werkplek. Van andere zaken dient de gehele waarde te worden meegenomen in de werkkostenregeling. Dit zijn onder andere: Vergoeding voor internet thuis Aanschaf van de fiets Vakbondscontributie Kerstpakket Het is mogelijk dat de bovengenoemde zaken, die dus onder de eindheffing vallen, gezamenlijk een groter bedrag vormen dan de vrije ruimte van 1,2% van het fiscale loon. In dat geval is de vrijstelling van 1,2% niet voldoende. Over het verschil tussen het gezamenlijke bedrag wat is aangewezen voor de eindheffing en de vrijstelling van 1,2% dient de werkgever in dat geval 80% belasting te betalen. De werkgever mag deze belasting niet ten laste brengen van werknemers. Gebruikelijkheidstoets Om misbruik van de vrije ruimte in de WKR te voorkomen is er een gebruikelijkheidstoets. Een werkgever zou bijvoorbeeld de gehele vrije ruimte aan één persoon kunnen toekennen. Met de gebruikelijkheidstoets wordt dit voorkomen, de vergoedingen en verstrekkingen mogen niet veel hoger zijn dan in overeenkomstige omstandigheden gebruikelijk is. Ofwel je mag je ene werknemer niet een kerstpakket geven ter waarde van terwijl de rest een kerstpakket ontvangt van 25. Cafetariamodel Ook in de werkkostenregeling is het cafetariamodel mogelijk. In de WKR kunnen vergoedingen voor diverse zaken uitgeruild worden tegen loonbestanddelen. De fiets, vakbondscontributie, reiskosten etc. Wel is het zo dat een aantal van deze vergoedingen onder de nieuwe werkkostenregeling gaat vallen. Concernregeling Per 1 januari 201 mogen bedrijven de vrije ruimte ook per concern berekenen. Voorwaarde is dat de onderdelen van het concern vrijwel volledig in eigendom moeten zijn (95%). De concernregeling kan voordelen hebben, doordat het ene onderdeel meer vrije ruimte nodig heeft dan het andere onderdeel, bijvoorbeeld omdat de gemiddelde loonkosten bij het ene onderdeel lager liggen als bij het andere. Het kan ook een nadeel zijn, doordat de vrije ruimte voor een groot gedeelte naar een ander concernonderdeel wordt geloodst, waardoor sommige werknemers nauwelijks voordeel hebben. De vakbondscontributie in de werkkostenregeling In de systematiek van vrije vergoedingen en verstrekkingen heeft de vakbondscontributie een speciale positie. Een vergoeding voor de vakbondscontributie behoort namelijk niet tot het loon. Daardoor

5 5 van 7 konden wij makkelijk met werkgevers afspreken dat werknemers de vakbondscontributie fiscaal gunstig konden verrekenen met het brutoloon. In driekwart (650) van de cao s hebben wij de afspraak dat werknemers hun brutoloon verlagen met het bedrag van de vakbondscontributie, waarvoor de werkgever in ruil een kostenvergoeding verstrekt ter grootte van de vakbondscontributie. Deze mogelijkheid vervalt door de introductie van de werkkostenregeling. Het blijft mogelijk dat onze leden een deel van de contributie terug krijgen via de fiscus. Alleen verandert de wijze waarop. Als we willen dat de werknemers een deel van de vakbondscontributie terug krijgen via de fiscus moet het volgende te gebeuren: We maken een cao afspraak waarin we afspreken dat de werkgever het bedrag dat de werknemer betaald aan vakbondscontributie aanwijst als eindheffing (zie hieronder). Onze leden moeten een verzoek indienen bij hun werkgever dat het bedrag dat zij betalen als vakbondscontributie wordt aangewezen als eindheffing. Als dit gebeurt hoeft de werknemer over het bedrag ter grootte van de vakbondscontributie geen belasting te betalen. Hij blijft daardoor zijn voordeel behouden. Bijkomend voordeel is dat het SV-loon niet daalt, zoals wel het geval was bij de vrije vergoedingen en verstrekkingen. Daardoor is een eventuele uitkering in deze situatie hoger dan vroeger. Het is aan de werkgever of hij dit bedrag ook in de vrije ruimte van de werkkostenregeling kwijt kan. Als hem dat niet lukt is de werkgever hier verantwoordelijk voor en dient de werkgever een eindheffing van 80% over dit bedrag te betalen. Het blijft ook mogelijk dat vakbondsleden van de werknemer een vergoeding bovenop hun loon ontvangen. De werkgever kan deze vergoeding aanwijzen als eindheffing zodat de werknemer er geen belasting over hoeft te betalen. Rekenvoorbeeld: Werkgever heeft 200 werknemers in dienst, die gemiddeld fiscaal loon ontvangen. De totale loonsom is De vrije ruimte in de werkkostenregeling is 1,2% van de loonsom, De werkgever verstrekt ieder jaar kerstpakketten ter waarde van 35 het stuk. De kerstpakketen hebben een totale waarde van Daarnaast geeft de werkgever een onkostenvergoeding voor de zorgverzekering van 25 per maand aan zijn werknemers. Het totale bedrag hiervan is De werkgever wijst de kerstpakketten en de onkostenvergoeding voor de zorgverzekering aan als eindheffing en brengt ze onder de vrije ruimte. Daardoor is de vrije ruimte nog = Er zijn ook nog 50 leden van de vakbond (organisatiegraad van 25%) die aan de werkgever hebben gevraagd het bedrag ter grootte van de contributie als eindheffing aan te wijzen. Het totale bedrag is 50 x 200 = De werkgever kan nog onder de vrije ruimte brengen. Over de overige dient de werkgever 80% belasting te betalen, ofwel Let op, in dit voorbeeld lijkt het alsof de werkgever een belasting van moet betalen vanwege de vakbondscontributie. Dit is natuurlijk niet waar, deze belasting wordt betaald over alle zaken die de werkgever aanwijst als eindheffing. De belasting wordt net zo goed betaald over de kerstpakketten of de onkostenvergoeding voor de zorgverzekering.

6 6 van 7 De cao en de werkkostenregeling In 650 cao s hebben we afspraken gemaakt over de fiscale verrekening van de vakbondscontributie. Hiervan kunnen 3,3 miljoen werknemers gebruik van maken. Dat zijn 60% van alle werknemers die onder de cao vallen. We raden aan om de afspraak die in de cao staat goed tegen het ligt te houden. In veel cao s staan namelijk zaken die voor meerderlei uitleg vatbaar zijn. We geven hier enkele voorbeelden van cao afspraken en geven daarbij aan waarover discussie kan ontstaan met werkgever. Cao Forbo Novilon kent de volgende afspraak: Artikel 12C Facilitering betaling vakbondscontributie Werkgever biedt de mogelijkheid dat vakbondsleden, die dit wensen, maandelijks hun betaalde vakbondscontributie in mindering kunnen brengen op het bruto salaris. Hierdoor ontstaat voor de betrokken werknemer een fiscaal voordeel. Deze mogelijkheid wordt geboden mits en voor zolang deze fiscale mogelijkheid bestaat. Vanuit ons perspectief kan deze afspraak doorgaan. Het blijft mogelijk om de vakbondscontributie in mindering te brengen op het bruto salaris (al heeft dat niet de voorkeur), waarna de vakbondscontributie als eindheffing wordt aangewezen en de werkgever het bedrag netto weer uitkeert. Echter, er staat dat deze mogelijkheid wordt geboden mits en voor zolang deze fiscale mogelijkheid bestaat. Onduidelijk is naar welke fiscale mogelijkheid wordt verwezen. Het is waarschijnlijk dat naar de systematiek van vrije vergoedingen en verstrekkingen wordt verwezen. Deze mogelijkheid wordt echter per 1 januari 2015 afgeschaft. Daarmee bestaat de fiscale mogelijkheid niet meer en geldt de afspraak in de ogen van de werkgever waarschijnlijk niet meer. De Cao Metalektro kent de volgende afspraak: De werknemer kan uiterlijk op 15 november van een kalenderjaar de werkgever schriftelijk verzoeken zijn brutoloon in de maand december te verlagen met de door hem in het betreffende kalenderjaar betaalde contributie voor het lidmaatschap van een vakvereniging. De werknemer overlegt bij het schriftelijk verzoek het bewijs van betaling van de jaarcontributie van het lidmaatschap van de vakvereniging en eventueel verdere benodigde informatie. De werkgever zal binnen de grenzen van de fiscale wetgeving het verzoek inwilligen in ruil voor een kostenvergoeding gelijk aan de door de werknemer betaalde contributie. Een twistpunt in deze afspraak kan zijn de grenzen van de fiscale wetgeving. De werkgever mag zelf bepalen welke zaken hij aanwijst als eindheffing. Als hij de vakbondscontributie niet aanwijst als eindheffing, dan is het niet meer mogelijk om via een andere weg het loon van de werknemer te verlagen en een kostenvergoeding te verstrekken, waardoor de werknemer een fiscaal voordeel heeft. Hier kunnen wij tegenin brengen dat de fiscale wetgeving nog steeds toelaat dat de vakbondscontributie op een fiscaal voordelige wijze door de werkgever wordt behandeld. Om te voorkomen dat er onduidelijkheid gaat bestaan over de uitvoering van de afspraken raden wij aan de cao tekst te veranderen. Hieronder staat de voorgestelde tekst. Cao artikel Fiscaal gunstige verrekening van de vakbondscontributie voor werknemer

7 7 van 7 De werknemer die lid is van een vakvereniging kan op uiterlijk 15 november van een kalenderjaar de werkgever schriftelijk verzoeken een bedrag van zijn brutoloon ter grootte van het door hem betaalde bedrag aan vakbondscontributie in het betreffende kalenderjaar als eindheffing aan te wijzen. De werknemer hoeft over dit bedrag geen belasting te betalen en ontvangt dit bedrag netto. De werknemer overlegt bij het schriftelijk verzoek het bewijs van betaling van de jaarcontributie van het lidmaatschap van de vakvereniging en eventueel verdere benodigde informatie. De werkgever zal dit verzoek inwilligen.