Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 12 Windturbines

Transcriptie

1 Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 12 Windturbines Waardepeildatum 1 januari 2007

2 Colofon Taxatiewijzer Windturbines, waardepeildatum 1 januari 2007 Deze taxatiewijzer is een uitgave van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Copyright Vereniging van Nederlandse Gemeenten 2007 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Dit verbod betreft tevens de gehele of gedeeltelijke bewerking. Uitgevers en samenstellers verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en samenstellers op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en samenstellers aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en / of beslissingen die gebaseerd zijn op de in deze uitgave opgenomen informatie. Gebruikers van de in deze uitgave opgenomen informatie wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar tevens af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te allen tijde te controleren. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 2 van 39

3 VOORWOORD Voor u ligt de landelijke taxatiewijzer windturbines naar waardepeildatum 1 januari Deze taxatiewijzer is in opdracht van het Strategieberaad WOZ-Datacenter tot stand gekomen in de Taxatietechnische Kerngroep. Daarin hebben deelgenomen de VNG, de Waarderingskamer, de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en de taxatiebedrijven Oranjewoud, Taxon, TOG Nederland en SenS Vastgoed. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 3 van 39

4 Verschillen ten opzichte van de vorige Taxatiewijzer Windturbines, prijspeil 1 januari 2005, versie 1.1 Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de inhoudelijke (niet-redactionele) verschillen in de hoofdstukken ten opzichte van de Taxatiewijzer Windturbines, prijspeil 2005, versie 1.1. Hoofdstuk Onderwerp Wijziging 1 Strekking van deze taxatiewijzer Aangepast aan de laatst beschikbare gegevens. Afschaffen van een aantal subsidies toegevoegd. 2 Beschrijving van de archetypes 2 types toegevoegd. 3 Aandachtspunten inzake functionele veroudering Laatste jurisprudentie toegevoegd. Economische veroudering veranderd door correctie voor doelmatigheid 4 Onderbouwende marktgegevens Aangepast aan waardepeildatum Grond Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes Geen wijzigingen. Berekening erfpachtwaarde van Domeinen toegevoegd. 7 Taxatieverslag Geen wijzigingen. 8 Rekenschema Geen wijzigingen. Bijlage 1 Bronnen Aangepast. Veel sites in de vorige instructies bestaan niet meer. Bijlage 2 Verklarende woordenlijst Geen wijzigingen Bijlage 3 Marktanalyse Een aantal objecten toegevoegd. Alle objecten aangepast naar kw. Bijlage 4 Kengetallen per archetype Aangepast naar waardepeildatum Op dit moment wordt er door EnergieNed en de VNG overleg gevoerd om te komen tot een breed gedragen taxatiewijzer. Met ingang van waardepeildatum 1 januari 2008 zal gebruik gemaakt worden van de resultaten uit dit overleg. EnergieNed heeft ook de concepten van deze taxatiewijzer ontvangen. Een deel van de opmerkingen vanuit de marktpartijen is reeds in deze taxatiewijzer verwerkt. Op deze manier wordt ernaar gestreefd op termijn een door de markt geaccepteerde wijzer te kunnen presenteren. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 4 van 39

5 INHOUDSOPGAVE 1 Strekking van deze taxatiewijzer Algemeen Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Windturbines De gecorrigeerde vervangingswaarde 11 2 Beschrijving van de archetypes Algemeen Inhoudsopgave archetypen Windturbines Toelichting op de archetypes Windturbines 17 3 Functionele veroudering bij gebouwen voor Windturbines Beschrijving van de marktgegevens Indexering Toelichting op de marktgegevens Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes Grond Taxatieverslag Rekenschema Bijlage 1 - Bronnen Bijlage 2 - Verklarende woordenlijst Bijlage 3 - Kengetallen per archetype Bijlage 4 - Onderbouwende marktgegevens...34 Taxatiewijzer Windturbines Pagina 5 van 39

6 1 Strekking van deze taxatiewijzer 1.1. Algemeen Eind 2005 stonden in Nederland ruim 1700 windturbines met een gezamenlijk vermogen van meer dan 1200 megawatt (MW = 1 miljoen Watt). Die windturbines leveren per jaar ruim kwh, dat is genoeg elektriciteit om ongeveer huishoudens van stroom te voorzien. Land en near-shore Noordzee Totaal Windturbines Vermogen MW Gemiddelde jaarproductie* kwh Specifieke productie kwh/m² Vollasturen Vermogensfactor % Vermogen per turbine kw Landelijke stroomdekking* 2,7 0,3 3,0 % Bron: home.planet.nl/~windsh/n-kost.html (April 2007) Het Nederlandse windvermogen is in een klein aantal regio's geconcentreerd. Vijf gemeenten produceren ruim de helft van alle windstroom: Zeewolde, Wieringermeer, Dronten, Rotterdam en Lelystad. In de provincies Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland en Friesland staan de meeste windmolens. Samen produceren ze bijna 85 procent van alle windstroom. Het grootste windpark van Nederland (Rotterdam, Slufterdam) produceert 5 procent van het totaal. figuur 1: Plekken waarop (grote) windturbines in Nederland te vinden zijn: Bron: Taxatiewijzer Windturbines Pagina 6 van 39

7 Op zijn de verschillende, hierboven weergegeven, projecten op de kaart aan te klikken en zijn een aantal basisgegevens van het project zichtbaar. Deze taxatiewijzer heeft betrekking op het taxeren van kleinere individuele windturbines, bijvoorbeeld bij boeren en de veelal grotere windturbines in windmolenparken voor het opwekken van elektrische energie. De taxatiewijzer is niet bruikbaar voor het taxeren van offshore windmolens. Windturbines worden ook wel gebruikt voor het oppompen van water. Hiermee is in deze instructie geen rekening gehouden Enkele belangrijke aandachtspunten bij het taxeren van windturbines: - de ontwikkeling naar steeds grotere turbines met grotere vermogens - de voor de waardering uitgezonderde onderdelen Nadere aandachtspunten bij de waardering: - HARVO (huur afhankelijk recht van opstal). Windturbines kunnen in eigendom zijn van marktpartijen die voor de plaatsing van de turbine grond gehuurd hebben van de grondeigenaar (agrariër). - objectafbakening. De eigenaar van de windturbine heeft veelal een contract met de elektriciteitsmaatschappij voor de levering van energie. Het kan voorkomen dat de elektriciteitsmaatschappij ook objecten op de grond in eigendom heeft, zoals trafo s. Daarmee zal bij de objectafbakening rekening gehouden moeten worden Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Windturbines De gemiddelde productie per nieuwe turbine is door technologische ontwikkelingen en hogere masten sterk toegenomen. Een moderne turbine van 3 MW (megawatt = 1 miljoen Watt) kan afhankelijk van de locatie per jaar wel tot kwh elektriciteit opleveren. In Duitsland leveren prototypes van 5 MW turbines op een mast van 80 meter al meer dan kwh per jaar. Een kilowattuur (kwh) is de hoeveelheid energie, geproduceerd door een generator die een uur draait met een vermogen van 1 kilowatt (kw = 1000 Watt). De opbrengst van een windmolen hangt af van een aantal factoren ( de plek waar de turbine staat: boven open zee waait het harder dan in de buurt van de stad. hoe lang de turbine gemiddeld draait. Een windturbine levert elektriciteit vanaf windkracht 2; bereikt zijn maximale productievermogen bij windkracht 6 en wordt teruggeschakeld bij een windkracht boven de 10, dit om overbelasting te voorkomen. het rotoroppervlak: hoe langer de bladen, des te groter het oppervlak en hoe meer wind wordt omgezet in elektriciteit. de hoogte van de turbine: op grotere hoogte waait het harder en is de windstroom minder turbulent. Het totale wereldwijde vermogen aan windenergie is in de periode met gemiddeld 30% per jaar gegroeid. De technologische ontwikkelingen op de markt van windturbines hebben elkaar de laatste tien jaar snel opgevolgd. Tien jaar geleden waren windmolens zo n 30 meter hoog en hadden ze een vermogen van gemiddeld 100 kw. Moderne windturbines hebben een diameter van ca. 54 meter en een generator van ca kw. De recente generatie windturbines heeft een generator van ca tot kw en een rotor met een diameter van meter. De eerste 3 MW- en zelfs 5 MW-windturbines zijn al in Nederland geplaatst. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 7 van 39

8 Op dit moment zijn er al windturbines met een vermogen van maximaal 6000 kw (Enercom E112). Een windturbine van ca kw produceert tussen de twee en drie miljoen kwh per jaar. Dit staat gelijk aan het elektriciteitsverbruik van 500 tot 800 Europese huishoudens. In onderstaande grafiek is de ontwikkeling in Nederland weergegeven. figuur 2: Windenergie in Nederland Bron: Status Windenergie in Nederland, TP-DEV, november Windstroom voor turbines op land kost in ,8 cent/ kwh en van op zee 10,3 cent/ kwh. De marktprijs van stroom bedraagt op dat moment tussen de 2,9 en 5,8 cent/ kwh. De tendens is om hogere masten te plaatsen en nog meer vermogen te genereren. Hogere torens vangen meer wind en wekken meer energie op dan lagere torens. De optimale hoogte wordt bepaald door: - de kosten van de toren per meter (meerkosten voor een mast van 64 meter naar 85 meter kosten c.a ,= per meter bij een turbine van kw en een verlenging van 84 meter naar 97 meter kosten c.a ,= per meter bij dezelfde turbine) - de technische mogelijkheid om een windturbine met een hoge mast te plaatsen - de plaatselijke variatie in de windsnelheid op grotere hoogte (de bouw van een windturbine wordt dus afgestemd op de locale situatie) - de prijs die een kilowattuur de eigenaar van de windturbine oplevert. De masten zijn in Nederland meestal ongetuide conische buismasten, vervaardigd van plaatstaal. Deze worden verankerd aan een betonnen fundering. Windturbines zijn onroerende zaken omdat zij bestemd zijn meerdere jaren op één plaats te blijven staan. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 8 van 39

9 figuur 3: verhouding vermogen en rotordiameter Daarnaast is er een tendens naar grotere rotordiameters. Grotere rotordiameters leveren meer elektriciteit. Een 600 KW elektrische generator heeft doorgaans een rotordiameter van ca. 44 meter. Een kw generator heeft doorgaans een rotordiameter van ca. 80 meter. Een twee maal zo grote rotor levert vier maal zo veel energie (toename in het kwadraat). figuur 4: Ontwikkeling van de rotordiameter en het vermogen (bron: Taxatiewijzer Windturbines Pagina 9 van 39

10 Bij hogere vermogens hoort een langere mast en een grotere rotordiameter. De beperking om tot grotere windturbines te komen, wordt gevormd door het feit dat de ondergrond de windturbine moet kunnen dragen (fundering van voldoende sterkte) en de transportmogelijkheden van de mast en de wieken naar de locatie. Tweebladige turbines draaien snel en produceren meer lawaai. Daarnaast is de stabiliteit van een tweebladige turbine geringer dan van een driebladige turbine. Er is een tendens tweebladige turbines te vervangen door langzamer draaiende driebladige turbines. figuur 5: driebladige rotor Het gewicht per op te wekken kw is tussen 1995 en 2000 met ca. 50% afgenomen. Nieuwe ontwikkelingen zijn horizontaal geplaatste turbines zoals in onderstaande afbeelding. figuur 6: horizontale windmolen HTM/ Den Haag Taxatiewijzer Windturbines Pagina 10 van 39

11 Exploitatiekosten De belangrijkste exploitatiekosten zijn: afschrijving, rente, onderhoud verzekeringen, belastingen en eventuele grondhuur. De jaarlijkse kosten voor onderhoud, verzekeringen en belastingen liggen tussen drie en vijf procent van de investeringskosten (bron o.a.: Break-even point energie Windturbines zetten energie van bewegende lucht om in elektriciteit. Een moderne kw turbine op een gemiddelde locatie, bespaart jaarlijks een uitstoot van ca ton koolstofdioxide. De energie die een windturbine tijdens zijn 20 jarige levensduur produceert is 80 keer groter dan de energie die het kost om de windturbine te bouwen, onderhouden, ontmantelen en verwijderen. Het break-even point op energieniveau (niet op kostenniveau) ligt op ca. 3 maanden. Beleid De Rijksoverheid heeft in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening aangegeven dat alleenstaande windmolens in principe niet meer zullen worden toegestaan in open landschappen. Ook provincies geven de voorkeur aan het bundelen van windturbines tot lijnen en parken. Dit betekent in de praktijk dat plaatsing van één molen bij een bedrijf vaak geen haalbare kaart is. Een nieuwe ontwikkeling is ook het combineren van windturbines met industrieterreinen en verkeers- en vaarwegen (bron: ministerie VROM) De gecorrigeerde vervangingswaarde Deze objecten hebben veelal een specifieke aard en inrichting voor het gebruik door de huidige eigenaar/gebruiker. Van deze categorie zijn geen marktgegevens beschikbaar. De waardering geschiedt dan ook op basis van de gecorrigeerde vervangingswaarde. Bij het bepalen van de gecorrigeerde vervangingswaarde van een onroerende zaak, dient te worden uitgegaan van de investering die nodig zou zijn om met gebruikmaking van de huidige technieken een identieke vervangende zaak tot stand te brengen en daarop vervolgens zodanige correcties aan te brengen voor technische en functionele veroudering dat niet meer wordt belast dan het bedrag waarvoor de eigenaar de zaak zou kunnen verwerven die voor hem hetzelfde nut oplevert als de te waarderen zaak. In de uitspraak van het hof Den Haag, 6 december 2000, nr. 97/02149) wordt in overweging 7.14 gesteld dat voor een afwaardering tot de door belanghebbende primair verdedigde bedrijfswaarde van ƒ ,-- naar het oordeel van het hof geen plaats is, terwijl in eerdere overwegingen wordt gesteld dat de waarde niet hoger kan worden gesteld dan de bedrijfswaarde. Het hof berekent de waarde vervolgens met gebruikmaking van de methodiek van de gecorrigeerde vervangingswaarde met inachtneming van de investeringssubsidie. Het hof stelt hierbij dat door rekening te houden met de subsidie voldoende rekening is gehouden met de omstandigheid dat de exploitatie van het windpark zonder die subsidie verliesgevend zou zijn. Aldus wordt de gecorrigeerde vervangingswaarde bepaald, rekening houdend met de (éénmalige) investeringssubsidie (EIA, EINP), hetgeen resulteert in de bedrijfswaarde. Het berekenen van de bedrijfswaarde op basis van de (verliesgevende) exploitatie is daarmee niet aan de orde. Overige relevante jurisprudentie: Hof Leeuwarden, 20 november 1998, nr. 28/97, Hoge Raad 23 februari 1994, nr , Hoge raad 7 juni 2000, nr , Hof Arnhem 18 december 2000 nr. 00/1107. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 11 van 39

12 Bedrijfswaarde ((Stichtingskosten windmolen (inclusief fundering, bouw, aansluitingskosten op elektriciteitsnet etc.) - (eventueel) ontvangen investeringssubsidie -) % werktuigenvrijstelling (36%)) x factor voor technische veroudering x factor voor economische veroudering= de bedrijfswaarde. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 12 van 39

13 2 Beschrijving van de archetypes (zie voor de kengetallen per archetype; bijlage 3) 2.1 Algemeen Investeringskosten De kostprijs van windenergie (investeringen, kwh-prijs) wordt momenteel voor landlocaties (onshore) gerekend met totale projectkosten van 1.000,= tot 1.200,= per kw. Voor offshore zijn de projectkosten c.a ,= tot 2.100,= per kw. De prijs van de windturbine zelf maakt c.a % deel uit van de totale investering. figuur 7: Opbouw investeringskosten windturbine in Nederland geplaatst op land (bron: De prijs tevens afhankelijk is van de ashoogte (tien meter extra hoogte kost ca ,00 bij een turbine van kw), de bodemgesteldheid (de prijs van een fundering varieert globaal tussen ( ,00 en ,00), de transportkosten en de aansluitkosten op het elektriciteitsnet (afhankelijk van de afstand die overbrugd dient te worden tot het vaste net). Kosten voor het realiseren van een offshore windmolenpark zijn globaal het dubbele van de kosten van hetzelfde windmolenpark op land. Deze kostenverdubbeling wordt veroorzaakt door het maken van de fundering in zee en het transport van de onderdelen, evenals de langere aansluiting op het elektriciteitsnet. Bij onshore turbines gaat circa 80% van de investeringskosten naar de turbine zelf en ongeveer 20% van de investeringskosten naar de fundering, elektrische installatie, netkoppeling, consultancy, grondkosten, financieringskosten en wegenaanleg. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 13 van 39

14 Subsidies Windenergie is één van de vormen van duurzame energie, waarvoor de markt per 1 juli 2001 is vrijgegeven. Zonder overheidsinterventie is windenergie vooralsnog niet concurrerend met bijvoorbeeld de elektriciteitsopwekking via steenkool of aardgas. Om het realiseren van windenergieprojecten aantrekkelijker te maken, zijn van overheidswege investeringssubsidies verstrekt. Deze bedroegen in %, in % en in % van de projectkosten. Zij zijn vervolgens afgebouwd. In 1998 bedroeg de subsidie ca. 15% van de projectkosten. In 2003 werd de REB (Regulerende Energie Belasting, ofwel ecotax) op verzoek van het Ministerie van Financiën door de energiebedrijven geheven bij eindverbruikers. De energiebedrijven droegen op hun beurt de geïnde REB af aan de Belastingdienst. Op dat moment was sprake van een situatie dat producenten van duurzame elektriciteit recht hadden op een deel van deze REB-gelden. De REB-doorsluis bedroeg 2 eurocent per kwh. Per 1 juli 2003 is de MEP-subsidieregeling (Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie) van kracht geworden. De MEP-subsidieregeling fungeert als niet-fiscale opvolger van de REB. Vanaf de introductie van de MEP tot en met 1 januari 2005 heeft een geleidelijke afbouw van de REB-vergoeding plaatsgevonden. In de periode tussen 1 juli 2003 en 1 januari 2005 ontvingen producenten van duurzame energie vanuit zowel de MEP-regeling als de REB een vergoeding voor de productie van duurzame energie. De hoogte van het MEP-tarief wordt door de Minister van Economische Zaken vastgesteld. Hierbij is het jaar waarin de (subsidiabele) duurzame energieproductie begint van belang, aangezien dat ook bepaalt welk tarief wordt uitgekeerd. Voor wind op land geldt een maximale subsidieperiode van 10 jaar of een vergoeding van of vollasturen (het maximale aantal subsidiabele vollasturen is afhankelijk van de startdatum van subsidiabele productieperiode). In de onderstaande tabel zijn de verschillende tarieven weergegeven. Start subsidieperiode in jaar < > Productieperiode Nieuw Renovatie Nieuw Renovatie Nieuw Renovatie Nieuw Renovatie juli t/m december januari t/m juni juli t/m december januari t/m juni juli t/m december januari t/m juni juli t/m december januari t/m juni juli t/m december (Bron: EnergieNed) Het uit te keren subsidiebedrag is het tarief per kwh, vermenigvuldigd met het aantal kwh waarvoor aan de producent Garanties van Oorsprong zijn verstrekt. De MEP-uitbetaling vindt maandelijks plaats. Na het bereiken van de maximale MEP-subsidie (door het bereiken van de maximale subsidieperiode of het maximale aantal vollasturen) wordt de subsidie vastgesteld. Vanaf 1 januari 2005 is alleen nog de MEP van kracht. Vanaf 18 augustus 2006 is ook de MEP-regeling stopgezet. Daarnaast bestaan er andere financiële stimuleringsregelingen, zoals financiering tegen gunstige rente (Regeling Groenprojecten ofwel groenfinanciering ) en de Energie Investeringsaftrek (EIA). De EIA is beschikbaar voor ondernemers die in Nederland Taxatiewijzer Windturbines Pagina 14 van 39

15 belastingplichtig zijn voor de vennootschaps- of inkomstenbelasting. De EIA betreft een extra aftrekmogelijkheid van de fiscale winst. Voor de EINP (Energie Investeringsaftrek Non-Profit) geldt hetzelfde als voor de EIA. Overigens wordt bij de EINP een percentage van 20% van de investeringskosten gehanteerd. In de kengetallen is geen rekening gehouden met eventuele subsidies omdat de subsidies persoonsgebonden zijn. Werktuigenvrijstelling Bij jurisprudentie is bepaald dat de kosten van de volgende werktuigen buiten beschouwing blijven. Niet vrijgesteld zijn volgens jurisprudentie: de mastvoet, masttop, middenbordes, onderbordes, gondelframe, gondelvastmangat, gondellagering, gondelkap, neuskegel, rotorkop, borging rotorkop, beugel rotorkop, rotorbladen, rotortips, rotornaaf, lagerhuis en de rotoras. Vrijgesteld zijn volgens jurisprudentie: de windsnelheidsmeter, hoofdkabel, kabeltwistmeter, twistbeveiliging, schakelkast, trafowieltjes, tandwielkast, tandwielkastbevestiging, trillingsopnemer, windvaan, richtingsmeter, aeroremmen, tipdempingsmechanisme, hydro-unit, generator, generatorbevestiging, flexikoppeling, kruimotor, rondsel, kruirem, trillingssensor, schijfrem, luchtcilinder en brandblusser. Bij het opstellen van de kengetallen is 36% 1 als percentage van vrijgestelde werktuigen reeds in mindering gebracht op de kosten van de windturbine (bron: jurisprudentie: Hof Leeuwarden , nr 28/97; HR , nr ; Hof Arnhem , nr. 00/1107, M1). Hof Leeuwarden , nr 04/00621 heeft in een uitspraak aangegeven dat het percentage van vrijgestelde werktuigen vastgesteld dient te worden op 46%. Door belanghebbende is een uitgebreid rapport ingebracht. Vanwege het ontbreken van een uitgebreid rapport van de verweerder kon de rechter niet anders dan het door belanghebbende percentage van 46% aan werktuigenvrijstelling over te nemen. Op basis van jurisprudentie en afspraken, gemaakt tussen verschillende eigenaren/ beheerders van windturbines en gemeenten ligt de bandbreedte welke wordt gehanteerd voor werktuigenvrijstellingen tussen de: 36% en 58%. Indien men met een ander percentage, dan 36%, voor werktuigenvrijstelling gaat rekenen dient men de waarde per kw opnieuw uit te rekenen aan de hand van onderstaande formule: (Waarde per kw/ 0,64) * (1 -/- het door de gemeente gehanteerde % werktuigenvrijstelling) In de kengetallen is namelijk reeds rekening gehouden met een percentage aan werktuigenvrijstelling van 36%. 1 Let op volgens EnergieNed is het percentage te laag. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 15 van 39

16 figuur 8: onderdelen van een windturbine (bron: Projectbureau Duurzame Energie) In elk geval dienen de volgende onderdelen in de waardebepaling betrokken te worden: Fundering Mast Gondelbehuizing Rotor Neuskegel 2.2 Inhoudsopgave archetypen Windturbines Nummer Taxatiewijzer Code CODERING ARCHETYPE Windturbines Omschrijving 1 Z 24 0 W 0 40 windmolen 250 kw 2 Z 24 0 W 1 40 windmolen 660 kw 3 Z 24 0 W 2 40 windmolen 850 kw 4 Z 24 0 W 3 40 windmolen 1 MW 5 Z 24 0 W 4 40 windmolen 1,75 MW 6 Z 24 0 W 5 40 windmolen 2-4 MW 7 Z 24 0 W 6 40 windmolen > 4 MW Taxatiewijzer Windturbines Pagina 16 van 39

17 2.3 Toelichting op de archetypes Windturbines In de taxatiewijzer met waardepeildatum 1 januari 2005 zijn de kengetallen voor de windmolens van 250 kw, 650 kw en 850 kw weergegeven per stuk. Met ingang van de taxatiewijzer met waardepeildatum 1 januari 2007 zijn de stuksprijzen aangepast naar bedragen per kw. Hiermee is de systematiek in overeenstemming met de overige types. De windturbines zijn onderverdeeld naar vermogen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de kleinste turbines nauwelijks of niet meer leverbaar zijn. Daarnaast ziet men dat het vermogen van de turbines steeds verder toeneemt. Hierdoor zullen in de toekomst nieuwe archetypes met een hogere opbrengstwaarde toegevoegd worden. De waarde is hierbij weergegeven per kw en het type is zoveel mogelijk in overeenstemming met de modellen zoals die door de leveranciers in de markt worden aangeboden. Daarnaast wordt er veelvuldig getest met archetypes waardoor er een aantal experimentele turbines geplaatst zijn. De kosten voor deze turbines zullen afwijken van de kengetallen zoals die in deze wijzer zijn weergegeven. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 17 van 39

18 3 Functionele veroudering bij gebouwen voor Windturbines Economische levensduur De levensduur van een windturbine wordt gelijkgesteld aan de technische levensduur en gesteld op 20 jaar conform de Europese Industrienorm. De functionele levensduur is in veel gevallen gelijk aan de technische levensduur en is vastgesteld op het gemiddelde van de minimale (15 jaar) en maximale (20 jaar) technische levensduur en komt daardoor uit op 17,5 jaar. De functionele veroudering is vastgesteld op zes procent per jaar. De functionele veroudering wordt in de taxatie tot uitdrukking gebracht in de factor voor doelmatigheid (in hoeverre bepaalde activiteiten worden belemmerd door de inrichting van het object). Er wordt gezien de snelle technische ontwikkeling naar steeds hogere windmolens met een groter vermogen rekening gehouden dat door deze technische ontwikkeling op den duur minder behoefte bestaat aan kleinere windmolens. Deze trend heeft tevens raakvlakken met de factor voor veranderde bouwwijze en economische veroudering. Er wordt echter voor gekozen om uit doelmatigheidsoogpunt de afschrijving geheel tot uitdrukking te brengen in de factor voor doelmatigheid. Op maatschappelijk en economisch vlak zal er behoefte blijven bestaan aan duurzame energiebronnen. In veel berekeningen wordt, door de eigenaar, rekening gehouden met een economische levensduur van 10 jaar, gekoppeld aan de tot 10 jaar beperkte termijn van de MEP-bijdrage (bron NWEA). De MEP is door de Minister van Economische Zaken per 18 augustus 2006 op 0,0 /kwh gesteld. Dit in tegenstelling tot een technische levensduur welke in de meeste gevallen boven de 15 jaar ligt. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 18 van 39

19 4. Beschrijving van de marktgegevens (zie voor de gebruikte marktgegevens; bijlage 4) 4.1. Indexering Voor de indexering van bouwkosten naar peildatum 2007 is gebruik gemaakt van onderstaande tabel: Indexeringstabel BDB excl. BTW ,64 81,56 84,35 86,4 89,79 93,84 98, ,45 106,24 105,64 110,58 Index naar volgend jaar 1,1% 3,4% 2,4% 3,9% 4,5% 4,7% 1,8% 1,5% 4,7% -0,6% 4,7% 0,0% Index naar wpd ,1% 35,6% 31,1% 28,0% 23,2% 17,8% 12,6% 10,6% 9,0% 4,1% 4,7% 0,0% Indexcijfer naar ,371 1,356 1,311 1,280 1,232 1,178 1,126 1,106 1,090 1,041 1,047 1,000 (Bron: BDB) 4.2. Toelichting op de marktgegevens De onderbouwende marktgegevens zijn opgenomen in bijlage 4. Hieronder een overzicht van de bouwkosten van recent, in het WOZ-datacenter, ingevoerde windturbines. Er is geen uitsplitsing gemaakt tussen de verschillende typen. Figuur 9: Recent ingevoerde Windmolen per m 2 BVO (Bron: WOZ datacenter) Elke staaf geeft een specifieke windmolen weer zoals die is ingevoerd en terug te vinden in het WOZ datacenter. De X-as geeft hierbij het jaartal en objectnummer aan zoals die in het WOZdatacenter zijn ingevoerd. Op de Y-as zijn de opgegeven bouwkosten (per stuk) weergegeven. De grafiek geeft niet meer dan een bandbreedte weer voor de opgevoerde types. Door in het WOZ-datacenter met de cursor op een balk te gaan staan verschijnt de informatie over het object. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 19 van 39

20 5. Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes stichtingskosten Bij een ashoogte hoger dan gemiddeld (zie figuur 4), hoge funderingskosten, een lange afstand tot het elektriciteitsnet e.d. komt de taxateur boven in de bandbreedte uit. Omgekeerd geldt dat bij een lage ashoogte, een stevige ondergrond en bij korte afstanden tot het vaste net e.d. de taxateur onder in de bandbreedte uit komt. percentage werktuigenvrijstelling In de genoemde jurisprudentie op bladzijde 15 worden percentages werktuigenvrijstelling genoemd variërend van 24% tot zelfs 52%. Bij het opstellen van de huidige kengetallen is rekening gehouden met een gemiddeld percentage van 36%. Indien men met een ander percentage, dan 36%, voor werktuigenvrijstelling gaat rekenen dient men de waarde per kw opnieuw uit te rekenen aan de hand van onderstaande formule: (Waarde per kw/ 0,64) * (1 -/- het door de gemeente gehanteerde % werktuigenvrijstelling) In de kengetallen is reeds rekening gehouden met een percentage aan werktuigenvrijstelling van 36%. Afwijken van het gehanteerde percentage van 36% dient door de taxateur te worden gemotiveerd. subsidies Aangehouden wordt de daadwerkelijk verkregen eenmalige subsidie of de normen die daar voor golden ten tijde van de realisatie van het project. In de gepresenteerde kengetallen zijn geen bedragen voor subsidies opgenomen. Zie HR 20 juni 2003, nr , BNB 2003/ 274. fundering Voor toepassing van de kengetallen in relatie tot de fundering geldt het volgende. Bij fundering op staal dient toepassing van de vervangingswaarde vanuit de onderkant van de bandbreedte plaats te vinden. De kengetallen en de daarbij aangegeven bandbreedte gaan ervan uit dat het object op palen is gefundeerd. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 20 van 39

21 6. Grond Naast de waardering van de opstal van een WOZ-object dient eveneens de daarbij behorende grond te worden gewaardeerd. Voor een beschrijving van de waardering van de grond wordt verwezen naar het algemene deel van deze set taxatiewijzers. Het Ministerie van Financiën (Domeinen) hanteert sinds oktober 2005 het Taxatiemodel windturbines voor de bepaling van de jaarlijkse vergoeding voor het gebruik van gronden in eigendom van de Staat ten behoeve van de plaatsing en exploitatie van windturbines. Uitgangspunt hierbij is dat er een grondwaarde, en uiteindelijk retributie, wordt berekend met behulp van een residuele grondwaardemethode. Hierbij wordt gekeken naar: Waarde Turbine waarbij gekeken wordt naar de productie per jaar (afhankelijk van het type), opbrengst per kwh en geobjectiveerde omzet per jaar Totale investering turbine. Voorbeeldberekening Domeinen op basis van gegevens van Produktie per jaar Vermogen turbine KW 1750 Vollasturen per jaar uur/ jaar 1977 Ashoogte meter 60 Rotor diameter meter 60 Totale produktie (kwh) per jaar kwh/ jaar Opbrengst per kwh MEP-subsidie kwh 0,077 Maximaal aantal gesubsidieerde vollasturen uur/ turbine Maximaal aantal jaren waarover subsidie wordt verstrekt jaar 10 Geobjectiveerde theoretische afschrijvingsperiode jaar 15 Gemiddelde subsidie over theoretische afschrijvingsperiode kwh 0,03300 Netto stroom opbrengst kwh 0,021 Totale opbrengst per kwh kwh 0,0540 Geobjectiveerde omzet per jaar Totale productie (kwh) per jaar kwh/ jaar Totale opbrengst per kwh kwh 0,0540 Geobjectiveerde omzet per jaar ,50 Residuele grondwaarde Geobjectiveerde omzet per jaar per jaar ,50 Kapitalisatiefactor 10 Totale waarde turbine ,00 Vermogen turbine 1750 Inverstering per kw kw 1.100,00 Totale investering turbine kw ,00 Residuele Grondwaarde ,00 Retributie per jaar Totale residuele grondwaarde ,00 Kosten koper 7% Ruwe grondwaarde k.k ,36 Retributie percentage 4,33% Retributie per jaar ,91 Taxatiewijzer Windturbines Pagina 21 van 39

22 7. Taxatieverslag Voor een beschrijving van het taxatieverslag wordt verwezen naar het algemene deel van deze set taxatiewijzers. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 22 van 39

23 8. Rekenschema Voor een beschrijving van het rekenschema ten behoeve van de waardebepaling volgens de methode van de gecorrigeerde vervangingswaarde wordt verwezen naar het algemene deel 1 van deze set taxatiewijzers. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 23 van 39

24 Bijlage 1 Bijlage 1 - Bronnen home.planet.nl/~windsh/n-kost.html NWEA: Zin tegen onzin over windenergie (2005) ECN: Technische-economische parameters van duurzame elektriciteitsopties in 2008, Conceptadvies onrendabele topberekeningen (2006) Taxatiewijzer Windturbines Pagina 24 van 39

25 Bijlage 2 Bijlage 2 - Verklarende woordenlijst Voor een verklarende woordenlijst wordt verwezen naar algemene deel van deze set taxatiewijzers. Specifiek voor deze wijzer geldende termen zijn reeds in een eerder stadium nader verklaard en/of beschreven. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 25 van 39

26 Bijlage 3 Bijlage 3 - Kengetallen per archetype Taxatiewijzer Windturbines Pagina 26 van 39

27 Bijlage 3 KENGETALLEN Windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 0 40 windmolen vermogen 250 kw Nummer: 1 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 Standaard grootte (BVO): ca 40 m hoog Bouwperiode: tussen 1985 en 2005 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: buismast staal, wieken kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per stuks Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 476 kw per inclusief BTW 566 Kengetallen per waardepeildatum Actuele bouwkosten huidige bouwwijze exclusief BTW 476 Vervangingswaarde per kw inclusief BTW 566 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per kw exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max % - 10% % - 10% 0-0 0% - 0% Inclusief Ruwbouw 95% Afbouw / vaste inrichting 5% Installaties 0% Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 27 van 39

28 Bijlage 3 KENGETALLEN Windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 1 40 windmolen vermogen 660 kw Nummer: 2 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: ca 40 m hoog Bouwperiode: tussen 1995 en 2005 buismast staal, wieken kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per stuks Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per kw Kengetallen per waardepeildatum exclusief BTW 400 inclusief BTW 476 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze exclusief BTW 400 Vervangingswaarde per kw inclusief BTW 476 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 25% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Ruwbouw 95% Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per kw exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max % - 10% % - 10% 0-0 0% - 0% Inclusief Afbouw / vaste inrichting 5% Installaties 0% Vervangingswaarde per m³ n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 28 van 39

29 Bijlage 3 KENGETALLEN Windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 2 40 windmolen vermogen 850 kw Nummer: 3 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwperiode: > 2000 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: m hoog buismast staal, wieken kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per stuks Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 505 kw per inclusief BTW 601 Kengetallen per waardepeildatum Actuele bouwkosten huidige bouwwijze exclusief BTW 505 Vervangingswaarde per kw inclusief BTW 601 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Vervangingswaarde per kw Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten Inclusief TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 543 n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 29 van 39

30 Bijlage 3 KENGETALLEN Windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 3 40 windmolen vermogen 1 MW Nummer: 4 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: m hoog Bouwperiode: tussen 1995 en 2007 buismast staal, wieken kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per kw Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per kw Kengetallen per waardepeildatum exclusief BTW 363 inclusief BTW 432 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 363 kw per inclusief BTW 432 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Ruwbouw 95% Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per kw exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max % - 10% % - 10% 0-0 0% - 0% Inclusief Afbouw / vaste inrichting 5% Installaties 0% Vervangingswaarde per m³ n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 30 van 39

31 Bijlage 3 KENGETALLEN Windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 4 40 windmolen vermogen 1.75 MW Nummer: 5 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwperiode: > 1998 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: m hoog buismast staal, wieken kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per kw Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 550 kw per inclusief BTW 655 Kengetallen per waardepeildatum Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 550 kw per inclusief BTW 655 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Vervangingswaarde per kw Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten Inclusief TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 570 n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 31 van 39

32 Bijlage 3 KENGETALLEN windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 5 40 windmolen vermogen 2-4 MW Nummer: 6 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwperiode: > 2000 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: m hoog buismast staal, wieken aluminium/ kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per kw Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per kw Kengetallen per waardepeildatum exclusief BTW 738 inclusief BTW 878 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 738 kw per inclusief BTW 878 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 25% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Ruwbouw 95% Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per kw exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max % - 10% % - 10% 0-0 0% - 0% Inclusief Afbouw / vaste inrichting 5% Installaties 0% Vervangingswaarde per m³ n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 32 van 39

33 Bijlage 3 KENGETALLEN windturbine Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Arche type code omschrijving Z 24 0 W 6 40 windmolen vermogen > 4 MW Nummer: 7 Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Standaard grootte (BVO): m Bouwperiode: > 2003 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: buismast staal, wieken aluminium/ kunststof nvt waarde alleen voor fundering, mast, wieken, onderlinge bekabeling aansluiting op het net en overige kosten. Kengetallen per waardepeildatum Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per kw Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 95% % - 10% Afbouw / vaste inrichting 5% % - 10% Installaties 0% % - 0% Overige kosten 0% % - 0% TOTALEN 100% n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW kw per inclusief BTW Kengetallen per waardepeildatum Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW kw per inclusief BTW Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) m Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per kw exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max % - 10% % - 10% 0-0 0% - 0% Inclusief Ruwbouw 95% Afbouw / vaste inrichting 5% Installaties 0% Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ n.v.t. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 33 van 39

34 Bijlage 4 Bijlage 4 - Onderbouwende marktgegevens Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Ferwerderadiel Ferwert Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 7 september 1999 Index 1,28 Geindexeerde bouwkosten Grootte 250 kw Prijs per eenheid 476 kw FOTO Soort-object-code Code onderdeel WOZ-object Arche type Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: code Opmerking / Aantekening: omschrijving (oa over fundatie / belendingen) nvt Z 24 0 W 1985 tot heden Omschrijving Omschrijving 0 40 windmolen met een vermogen van 250 kw windmolen windmolen stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type Nedwind 250 Bouwkosten 64% van de investering Lichte fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering gebracht. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 34 van 39

35 Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Amsterdam Amsterdam Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 januari 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 660 kw Prijs per eenheid 444 kw FOTO Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Arche type code Z 24 0 W 1 40 omschrijving windmolen met een vermogen van 660 kw Bouwperiode: 1985 tot heden Bouwwijze: stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Nadere verfijning: Type Vestas V 47 hoogte 65 m Dak: nvt Opmerking / Aantekening: Normale fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering (oa over fundatie / belendingen) gebracht. Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Wunseradiel Wunseradiel Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - FOTO Datum 1 januari 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 850 kw Prijs per eenheid 468 kw Soort-object-code Code onderdeel WOZ-object Arche type Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: code Opmerking / Aantekening: omschrijving (oa over fundatie / belendingen) Z 24 0 W windmolen met een vermogen van 850 kw 1985 tot heden Omschrijving Omschrijving 2 40 windmolen windmolen stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type Vestas V 52 hoogte 40 m nvt Normale fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering gebracht. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 35 van 39

36 Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Halsteren Halsteren Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 januari 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 850 kw Prijs per eenheid 566 kw Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Arche type code Z 24 0 W 2 40 omschrijving driebladige windmolen met een vermogen van 850 kw Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: 1985 tot heden stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type Vestas V 52 hoogte 55 m nvt Opmerking / Aantekening: Normale fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering (oa over fundatie / belendingen) gebracht. Vervanging infra reeds aanwezig. nieuwe fundatie Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Oostflakkee Oude Tonge Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - FOTO Datum 1 april 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 1750 kw Prijs per eenheid 550 kw Soort-object-code Code onderdeel WOZ-object Arche type Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: code Opmerking / Aantekening: omschrijving (oa over fundatie / belendingen) Z 24 0 W windmolen met een vermogen van 1750 kw 1985 tot heden Omschrijving Omschrijving 4 40 windmolen windmolen stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type Vestas V66 hoogte 67 m nvt Zware fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering gebracht. Fundering beton 300m 3 Taxatiewijzer Windturbines Pagina 36 van 39

37 Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Rotterdam Rotterdam Maasvlakte (distriedam) Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 januari 2005 Index 1,04 Geindexeerde bouwkosten Grootte 2000 kw Prijs per eenheid 651 kw FOTO Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Arche type code Z 24 0 W 5 40 omschrijving windmolen met een vermogen van 2000 kw Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: 1985 tot heden stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type Vestas V80 offshore windturbine hoogte niet bekend nvt Opmerking / Aantekening: Zware fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%) al in mindering (oa over fundatie / belendingen) gebracht. Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Rotterdam Rotterdam Maasvlakte Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 maart 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 2750 kw Prijs per eenheid 815 kw FOTO Soort-object-code Code onderdeel WOZ-object Arche type Bouwperiode: Dak: code Opmerking / Aantekening: omschrijving (oa over fundatie / belendingen) nvt Z 24 0 W 1985 tot heden Omschrijving Omschrijving 5 40 windmolen met een vermogen van 2750 kw windmolen windmolen Bouwwijze: stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Nadere verfijning: Type Vestas V92 hoogte 78 m. Zware fundering. Op de bouwkosten zijn de werktuigen (36%)al in mindering gebracht. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 37 van 39

38 Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Rotterdam Rotterdam Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 april 2005 Index 1,04 Geindexeerde bouwkosten Grootte 4200 kw Prijs per eenheid kw geen fotomateriaal beschikbaar Soort-object-code Code onderdeel WOZ-object Arche type code omschrijving Bouwperiode: Bouwwijze: Nadere verfijning: Dak: Opmerking / Aantekening: (oa over fundatie / belendingen) Z 24 0 W Omschrijving Omschrijving 6 40 Windmolen met een vermogen van kw windmolen windmolen stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Type NW110/4200 kwh. Ashoogte 100 m1 Niet van toepassing In totaal zijn er 3 objecten gebouwd. Op bouwkosten is werktuigenvrijstelling van 36% in mindering gebracht. Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Amsterdam Amsterdam Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 maart 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 660 kw Prijs per eenheid 350 kw Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Arche type code Z 24 0 W 1 40 omschrijving Windmolen met een vermogen van 660 KW Bouwperiode: Bouwwijze: stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Nadere verfijning: Dak: Niet van toepassing Opmerking / Aantekening: In totaal zijn er 3 windturbines gebouwd. 2 opgeleverd in 2002 en 1 opgeleverd in (oa over fundatie / belendingen) Op bouwkosten is werktuigenvrijstelling van 36% in mindering gebracht. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 38 van 39

39 Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Windturbine Gemeente Woonplaats Oostflakkee Oostflakkee Bouwkosten exclusief BTW Ruwbouw 95% Afbouw 5% Installaties - Datum 1 januari 2003 Index 1,11 Geindexeerde bouwkosten Grootte 1650 kw Prijs per eenheid 296 kw Soort-object-code 3624 Omschrijving windmolen Code onderdeel WOZ-object 8060 Omschrijving windmolen Arche type Bouwperiode: Bouwwijze: code Z 24 omschrijving 0 W 4 40 windmolen met een vermogen van 1700 kw heden stalen konische buismast, rotor aluminium of kunststof Nadere verfijning: Vestas V66. 1,65 mw. Masthoogte 67 m1. Dak: nvt Opmerking / Aantekening: In totaal zijn er 12 windmolens geplaatst op deze locatie. Gebruik gemaakt van C02- reductiefonds. Op bouwkosten is werktuigenvrijstelling van 36% in mindering (oa over fundatie / belendingen) gebracht. Taxatiewijzer Windturbines Pagina 39 van 39