VNG Juridische 2-daagse

Transcriptie

1 VNG Juridische 2-daagse Deelsessie: Actualiteiten ruimtelijk bestuursrecht Hugo Doornhof, Stibbe 10 oktober 2011

2 Crisis- en herstelwet Inpassingsplan is niet gericht tot lagere overheden-> geen beroepsmogelijkheid (ABRS 1 april 2011, AB 2011/108 m.nt. A.G.A. Nijmeijer) Gebruikmaking Chw-instrument hoeft niet nader gemotiveerd te worden (ABRS 1 juni 2011, TBR 2011/122 m. nt. A.G.A. Nijmeijer (projectuitvoeringsbesluit Wassenaar))

3 Rol provinciaal beleid bij bestemmingsplan MvT: "Anders dan bij normstellende besluiten, die in juridische zin jegens andere overheden gericht zijn op rechtsgevolg, is bij structuurvisies [ ] alleen sprake van zelfbinding voor de vaststellende overheid. [ ] Blijkt op een onderdeel een afwijking van een structuurvisie noodzakelijk dan zal dat in de toelichting bij het bestemmingsplan en in de motivering van dat besluit kunnen blijken". Enigszins minder streng geformuleerd dan "noodzakelijk", heeft de Minister ook wel gezegd dat een afwijking "goed gemotiveerd" dient te zijn (N.S.J. Koeman e.a. (2008), Parlementaire geschiedenis Wet ruimtelijke ordening)

4 Rol provinciaal beleid bij bestemmingsplan (2) Artikel lid 1 Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening (IWro): een streekplan als bedoeld in artikel 4a WRO is gelijk aan een structuurvisie als bedoeld in artikel 2.2 Wro-> streekplan niet meer rechtstreeks bindend voor het gemeentebestuur (bijv. Vz. ABRS 13 september 2010, /2/R2 (Hilvarenbeek))

5 Provinciale verordening Spoedwet Wro (32 821)-> Art. 4.1a Wro: bij de verordening kan worden bepaald dat GS op aanvraag van B&W ontheffing kunnen verlenen van de algemene regels, voor zover de verwezenlijking van gemeentelijk ruimelijk beleid in verhouding tot de met die regels te dienen provinciale belangen onevenredig wordt belemmerd

6 Reactieve aanwijzing Provinciaal belang: belang dat zich leent voor behartiging op provinciaal niveau vanwege de daaraan klevende bovengemeentelijke aspecten (ABRS 16 februari 2011, nr /1/R3 (Noord-Brabant)). De Afdeling lijkt slechts na te gaan of uit beleidsdocumenten blijkt dat in ieder geval het provinciebestuur zelf van mening is dat ter zake voor hem enigerlei taak is weggelegd (ABRS 23 maart 2011, JG m.nt. H. Doornhof (Utrecht))

7 Reactieve aanwijzing (2) Noodzakelijk: indien niet is uitgesloten dat zolang de in voorbereiding zijnde verordening nog niet in werking is getreden, kan worden gehandeld in afwijking van de verordening en het daaraan ten grondslag liggende provinciale beleid (ABRS 2 februari 2011, BR 2011/73 m.nt. W.J. Bosma; ABRvS 15 april 2011, nr /1/R3 (Heeze-Leende); zie H. Doornhof en C.N.J. Kortmann, De reactieve aanwijzing, BR 2011/128). Echter: ook in andere situaties kan gebruik worden gemaakt van de bevoegdheid een reactieve aanwijzing te geven (ABRS 29 juni 2011, nr /1/R2 (Zuid-Holland))

8 Reactieve aanwijzing (3) Geen verplichte alternatieven: proactieve aanwijzing of inpassingsplan instellen van beroep (ABRS 20 oktober 2010, AB 2010/298 m.nt. A.A.J. de Gier, TBR 2011/10 m.nt. H.J. de Vries (Groningen)) provinciaal voorbereidingsbesluit (ABRS 23 maart 2011, JG m.nt. H. Doornhof (Utrecht))

9 Instrumentarium in de zin van de Wro Een beeldkwaliteitsplan is geen instrument in de zin van de WRO (ABRS 18 mei 2011, TBR 2011/124 m.nt. H.J. de Vries (Utrechtse Heuvelrug)) ABRS 1 juni 2011, TBR 2011/125 m.nt. H.J. de Vries (Maasdriel)): de Afdeling maakt een niet in de Wro te vinden instrument juridisch bindend door zelf in de zaak voorziende - aan de planregels toe te voegen dat de landschappelijke inpassing overeenkomstig het inrichtingsplan moet worden aangelegd De Vries: burgers kunnen slechts aan een beeldkwaliteitsplan of inrichtingsplan kunnen worden gebonden, indien het integraal deeluitmaakt van het bestemmingsplan en het voldoende objectieve toetsingscriteria bevat die ruimtelijk relevant zijn

10 Wijzigingsbevoegdheid Bij het opnemen van een wijzigingsbevoegdheid in een bestemmingsplan dient te worden bezien of de beoogde ontwikkeling in beginsel aanvaardbaar is (ABRS 16 maart 2011 BR 2011/100 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Bodegraven-Reeuwijk))

11 Tijdelijke ontheffing Bij een artikel 3.22 lid 1-ontheffing is bepalend of er voldoende concrete, objectieve omstandigheden zijn waaruit de tijdelijkheid van het met het bestemmingsplan strijdige gebruik blijkt (ABRS 17 maart 2010, AB 2010/169 m.nt. T.E.P.A. Lam (Helmond))

12 Voorbereiding bestemmingsplan Het vooroverleg dient daadwerkelijk gevoerd te worden (ABRS 29 september 2010, /1 (Zundert)) Met het toezenden van het voorontwerpbestemmingsplan en de mogelijkheid om daarop een reactie te geven, is aan de overlegverplichting voldaan (ABRS 24 november 2010, /1 (Den Haag))

13 Voorbereiding bestemmingsplan (2) Het gaat om een bestemmingsplanherziening van geringe omvang dan wel van in planologisch opzicht ondergeschikt belang, waarbij niet of in geringe mate herschikking van betrokken belangen aan de orde is-> volstaan zou kunnen worden met een simpel overleg (ABRS 17 november 2010, /1 Haarlemmermeer)) Schending van de verplichting om kennis te geven van het voornemen een bestemmingsplan voor te bereiden, heeft geen consequenties voor de rechtmatigheid van het bestemmingsplan (ABRS 11 augustus 2010, /1/R1 (Rijswijk))

14 Archeologisch onderzoek Op de raad rust de plicht om zich voldoende te informeren omtrent de archeologische situatie in het gebied (ABRS 17 november 2010, zaaknr /1/R1 (Wieringen)) -> geen archeologische dubbelbestemming op basis van slechts algemene Verwachtingskaart (ABRS 26 januari 2011, BR 2011/71 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Doetinchem))

15 Archeologisch onderzoek (2) Relativering: als het gaat om een conserverend bestemmingsplan voor een bestaand stedelijk gebied (ABRS 5 januari 2011, zaaknr /1/R3 (Asten)) als het gaat om technische beperkingen (ABRS 16 februari 2011, zaaknr /1/R3 ( s- Hertogenbosch))

16 Onderzoek externe veiligheid Geen uitstel van onderzoek naar de gevolgen voor de externe veiligheid (ABRS 17 augustus 2011, /1/M3 (Doetinchem))

17 Belangenafweging Niet volstaan met enkele verwijzing naar het standpunt van een belanghebbende, maar daadwerkelijk belangen afwegen (ABRS 17 november 2010, zaaknr /1/T1/R1 en ABRS 6 juli 2011, zaaknr /1/R1 (Wieringermeer)) Niet zomaar oude bestemmingen handhaven als een nieuwe bestemming meer passend is ((ABRS 17 augustus 2011, zaaknr /1/R1 (Bergen))

18 Belangenafweging (2) Complete belangenafweging vereist, ook al legt het Activiteitenbesluit geen beperkingen op (ABRS 28 januari 2011, JM 2011/31 m. nt. Arents (Schutterij Weert) en ABRS 1 juni 2011, zaaknrs /1/R1 en /2/R1 (Brandweerkazerne Barendrecht)) Enkele verwijzing naar het feit dat in de bestaande situatie reeds een (kleiner) bedrijf met een kleinere afstand tot woningen is gevestigd-> geen toereikend motivering van afwijking van de richtafstand in de VNG-brochure (ABRS 9 februari 2011, BR 2011/74 m. nt. P.M.J. de Haan)

19 Belangenafweging (3) Belangen tegen legalisering van een illegale bestaande mogen niet ondersneeuwen (ABRS 1 juni 2011, BR 2011/132 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Eersel)) Het college moet de gevolgen van het bij de verzoeker om een vrijstelling op grond van artikel 19 WRO gewekte vertrouwen afwegen tegen de door met een weigering gediende belangen en het dient onder ogen te zien of die afweging tot het verlenen van enige compensatie noopt (ABRS 7 september 2011, zaaknr /1/H1 (Geldermalsen))

20 Ruimtelijke relevantie Woningen alleen bestemd voor senioren (ABRS 29 juni 2011, zaaknr /1 (Blaricum))? Maximum aantal kamerbewoners (ABRS 16 maart 2011, TBR 2011/121 m.nt. A.G.A. Nijmeijer (Bodegraven))? Lokaal huisvestingsbeleid (ABRS 24 november 2010, JG m.nt. H. Doornhof (Westerveld))?

21 Ruimtelijke relevantie (2) Geen anterieure overeenkomst gesloten (ABRS 3 augustus 2011, zaaknr /1/R3 (Nuth))? Herkomstbepaling om gevestigde winkeliers te beschermen niet ruimtelijk relevant (ABRS 27 april 2011, Gst. 2011/61 m.nt. G.H.J. Heutink (Fortuna stadion))

22 Plangrens Vb. waarbij plangrens in strijd met de goede ruimtelijke ordening is vastgesteld: ABRS 1 december 2010, /1 (Hilvarenbeek)

23 Privaatrechtelijke belemmering De bestuursrechter blijkt niet gemakkelijk tot het oordeel te komen dat sprake is van een privaatrechtelijke belemmering met een evident karakter (ABRS 28 april 2010, JB 2010/153 (Zwolle)) Vb. van wel mogelijk evident belemmerend: ABRS 7 juli 2010, BR 2010/156 m.nt. E.W.J. de Groot (De Muzenhof))

24 Waarborgen van maatregelen Het treffen van noodzakelijke maatregelen moet zijn gewaarborgd (ABRS 16 maart 2011 BR 2011/100 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Bodegraven-Reeuwijk)) Op grond van lokaal beleid ter voorkoming van geluidsoverlast wordt geconcludeerd dat een project slechts inpasbaar is als een geluidsscherm wordt gerealiseerd-> de realisatie van deze voorziening moet als opschortende voorwaarde aan de vrijstelling voor het project worden verbonden (ABRS 23 februari 2011, BR 2011/89 m.nt. P.M.J. de Haan (Wijchen))

25 Verwezenlijking bestemming Nieuwe bestemming-> verwezenlijking binnen planperiode moet aannemelijk zijn (ABRS 29 december 2010, BR 2011/52 m. nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Ede)) ABRS 9 februari 2011 (BR 2011/86 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker): aannemelijk is dat een bepaald weggedeelte een openbare weg is als bedoeld in de Wegenwet, het ook als zodanig wordt gebruikt en er geen zicht is op beëindiging van dat gebruik. Daarom had daaraan niet een tuin- en bedrijfsbestemming met de nadere aanwijzing "zonder gebouwen (z)" gegeven mogen worden

26 Verwezenlijking bestemming (2) Ook een wijzigingsbevoegdheid mag niet in een bestemmingsplan worden opgenomen, als die bevoegdheid bestemmingen mogelijk maakt die pas na afloop van de planperiode van tien jaar zullen worden verwezenlijkt (ABRS 10 augustus 2011, /1/R1 (spoorverdubbeling Zuidplas)) Vrijstellingsbevoegdheid voor een alternatieve functie waarmee de eigenaar zich verenigt in bp-> onvoldoende om te verzekeren dat een wegbestemde functie daadwerkelijk wordt beëindigd (ABRS 19 januari 2011, BR 2011/55 m.nt. C.N.J. Kortmann)

27 Verwezenlijking bestemming (3) Uitwerking van een bestemming mag niet afhankelijk worden gesteld van een onzekere gebeurtenis Er moet voldoende inzicht worden gegeven in de toekomstige bestemming (ABRS 10 augustus 2011, /1/R1 (Ringvaartdorp; Zuidplas))

28 Economische uitvoerbaarheid Methoden om risico van ongeoorloofde staatssteun te mijden: biedprocedure; deskundigentaxatie; andere methoden (ABRS 13 april 2011, BR 2011/112 m. nt. M.Y.C.L. de Wit (Haaren); zie ook A.D.L. Knook, Vastgoedtransacties sneller staatssteunproof, BR 2011/82), bijv. berekeningsmethode met regionale referentiewaarden (HvJ EU 16 december 2010, zaaknr. C- 239/09 (Seydaland)) Hoe dan ook: geen vernietiging als ontwikkeling doorgaat en over fin. middelen wordt beschikt. Bewijslast: bij appellanten

29 Economische uitvoerbaarheid (2) Econ. crisis-> bij beoordeling gevolgen moet rekening worden gehouden met de planperiode van 10 jr. (ABRS 27 april 2011, Gst. 2011/61 m. nt. G.H.J. Heutink (Fortunastadion)) Vb. van onvoldoende onderbouwing: ABRS 10 november 2010, /1 (Tynaarlo)

30 Economische uitvoerbaarheid (3) Wanneer appellanten vraagtekens plaatsen bij de economische uitvoerbaarheid van een plan, kunnen zij niet slechts volstaan met een verwijzing naar de crisis (ABRS 31 maart 2010, /1 (Zwolle)) Gegevens met betrekking tot de economische uitvoerbaarheid moeten voldoende actueel zijn (ABRS 25 mei 2011, BR 2011/119 m.nt. W.J. Bosma (Harderwijk))

31 Economische uitvoerbaarheid (4) De bestemming wordt verwezenlijkt in strijd met subsidievoorwaarden en de subsidie is noodzakelijk voor de financiële uitvoerbaarheid-> vernietiging (ABRS 1 juni 2011, BR 2011/132 m.nt. H.J. Breeman en R.J.G. Bäcker (Eersel))

32 Evenementen Bij een evenementenbestemming is verwijzing naar de vergunningplicht op grond van de APV ontoereikend voor regeling van aantal, duur en het soort evenementen (vgl. ABRS 9 februari 2011, zaaknr /1/R2 (Wageningen))