INSTRUMENTARIUM NIEUWE WET RUIMTELUKE ORDENING

Transcriptie

1 ^h J ^ INSTRUMENTARIUM NIEUWE WET RUIMTELUKE ORDENING l^rka Inleiding Per 1 juli 2008 zal de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking treden. De Wro brengt een wijziging in het instrumentarium waarmee de gemeente het ruimtelijk beleid kan vormgeven en uitvoeren. Maar niet alleen komt er een wijziging in de mogelijke ruimtelijke besluiten, ook de procedures en in zekere zin ook het karakter van bestaande plannen wijzigen. De belangrijke uitgangspunten van de Wro zijn: leder bestuurslaag volledige planvormende en uitvoerende bevoegdheden Scheiding tussen beleid en normstelling Vereenvoudiging van de procedures Bestemmingsplan weer centraal Digitaal beschikbare plannen In het hierna volgende wordt eerst ingegaan op de bevoegdheden van het Rijk en de veranderde rol van de provincie. Vervolgens komt aan de orde het gemeentelijk instrumentarium. Er wordt een beschrijving van de verschillende plannen en besluiten gegeven met daarbij de te volgen procedure. De nieuwe Wro kent een hoofdstuk Handhaving. Ingegaan wordt op deze nieuwe bepalingen De besluiten en plannen op grond van de Wro dienen digitaal beschikbaar te zijn. De regering heeft laten weten dat de digitaliseringsplicht met een jaar wordt uitgesteld. Dit aspect wordt verder buiten beschouwing gelaten. Als laatste wordt ingegaan op de keuze tussen met name een bestemmingsplan en een projectbesluit en wordt een handreiking geven bij de keuze tussen de verschillende ruimtelijke besluiten en plannen. Het onderdeel Grondexploitatie, afdeling 6.4 van de Wro (Grondexploitatiewet) wordt hier buiten beschouwing gelaten. 1 Bevoegdheden Rijk De bevoegdheden van het Rijk zullen met de nieuwe Wro niet veel wijzigen. Ook onder de Wro stelt het Rijk plannen vast voor het nationaal ruimtelijk beleid. Deze plannen heten dan Structuurvisies en vervangen de PKB's, structuurschema's en nota's. Het karakter van de structuurvisie wijzigt wel. Er is geen sprake meer van een automatische doorwerking in provinciale en gemeentelijke plannen. De structuurvisie bindt met name het rijk zelf. De structuurvisie is daarmee een beleidsdocument waarin de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling staan verwoord. De normstelling vanuit het Rijk wordt opgenomen in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). In een AMvB kunnen regels worden opgenomen over de inhoud van de gemeentelijke en provinciale ruimtelijke plannen en besluiten, zoals bestemmingsplan en projectbesluit.

2 Hier is wel sprake van een directe doorwerking. Bij het opstellen van provinciale en gemeentelijke plannen dient rekening te worden gehouden met een AMvB. Tenzij de AMvB anders bepaalt, moeten de plannen In principe binnen een jaar aangepast worden. De Woningwet zal ook gewijzigd worden in die zin dat bouwaanvragen die in strijd zijn met een AMvB geweigerd moeten worden. Vanuit het Rijk kan ook een gerichte aanwijzing aan een provincie of gemeente worden gegeven om binnen een termijn het gemeentelijk of provinciaal plan aan te passen. Overigens moet het bij een AMvB en bij een aanwijzing wel gaan om nationale belangen die met het oog op een goede ruimtelijke ordening, de AMvB of aanwijzing noodzakelijk maken. Het Rijk kan een inpassingsplan (=bestemmingsplan) en een projectbesluit vaststellen voor zover het een nationaal belang betreft. Als het Rijk een projectbesluit neemt, zal het Rijk binnen de wettelijke termijn het projectbesluit moeten opnemen in een inpassingsplan. 2 Nieuwe rol Provincie Met de komst van de Wro verandert de rol van de Provincie. De rol van de Provincie wordt vooral proactief. Waar de Provincie onder de oude WRO de gemeentelijke plannen achteraf kon goed- of afkeuren, krijgt de provincie onder de nieuwe Wro de taak om vooraf regels te geven die door gemeenten in acht moeten worden genomen bij het opstellen van de plannen. De hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling van het provinciaal ruimtelijk beleid worden verwoord in een Structuurvisie, zoals dat nu opgenomen wordt in het Streekplan. En ook hier geldt weer dat de structuurvisie een beleidsdocument is en dus geen automatische doorwerking heeft in gemeentelijke plannen. Een structuurvisie kan geen concrete beleidsbeslissingen bevatten zoals het huidige streekplan dat wel kent. Normstelling door de provincie vindt plaats in verordeningen en het geven van concrete aanwijzingen. Ook hier geldt dat een bouwaanvraag getoetst moet worden aan de provinciale verordening. Is er sprake van strijdigheid, dan zal de bouwvergunning geweigerd moeten worden. Ook de provincie heeft de bevoegdheid een inpassingsplan of projectbesluit vast te stellen. Ook hier geldt weer dat het moet gaan om een provinciaal belang. Gemeentelijk instrumentarium Structuurvisie Een structuurvisie is verplicht voor het gehele grondgebied. Er zijn weinig wettelijke bepalingen over de totstandkoming en inhoud van de structuurvisie. Er is een vorm van inspraak verplicht. Verder moet in de Structuurvisie worden aangegeven hoe de gemeente de ontwikkeling wil gaan verwezenlijken. Beroepsmogelijkheden zijn er niet bij een structuurvisie. Zie procedureschema. Bestemmingsplan Een bestemmingsplan wordt verplicht voor het gehele grondgebied van de gemeente.

3 In principe geldt een bestemmingsplan voor tien jaar. Na deze termijn dient het bestemmingsplan te worden herzien. Wei bestaat er de mogelijkheid van verlening met maximaal tien jaar. De gemeenteraad dient dan voor het einde van de tien jaarstermijn een verlengingsbelsuit te nemen. Sanctie voor het niet tijdig herzien is het vervallen van de mogelijkheid leges te heffen voor onder meer aanleg- en bouwvergunning. De procedure van het bestemmingsplan is verkort door het wegvallen van de goedkeuringsprocedure bij GS. Wei dient er vooraf overleg te worden gevoerd met andere bestuursorganen als hun belangen in het geding zijn. Het ter inzage leggen van een voorontwerp bestemmingsplan is niet meer wettelijk verplicht, maar mogelijk wel op grond van de gemeentelijke Inspraakverordening. Een ontwerp bestemmingsplan moet worden toegezonden naar het de inspectie en de provincie. Deze kunnen een zienswijze indienen. Als de gemeente de zienswijze niet of niet volledig verwerkt in het bestemmingsplan hebben de inspectie en de provincie de mogelijkheid van het geven van een reactieve aanwijzing. Dit houdt in dat een bepaald deel van het bestemmingsplan niet in werking treedt. Zie procedureschema. De nieuwe Wro en Bro bevatten weinig nieuwe bepalingen als het gaat om de inhoud van een bestemmingsplan. Een nieuwe bepaling is dat in het bestemmingsplan regels kunnen worden opgenomen ten aanzien van woningbouwcategorieen. Deze kunnen uitsluitend betrekking hebben op percentages gerelateerd aan het plangebied. Dit lijkt te betekenen dat alleen bepaald kan worden dat x % bestemd is voor bijvoorbeeld sociale huurwoningen. Of dit een waardevolle aanvulling kan zijn, wordt betwijfeld. Wel kan het relevant zijn in combinatie met een exploitatieplan. Een andere nieuwe bepaling is dat in een bestemmingsplan regels kunnen worden opgenomen over branches van detailhandel. Uitwerking- en wijzigingsplan In een bestemmingsplan kan een wijzigings- of uitwerkingsbevoegdheid worden opgenomen. Deze bevoegdheid kan alleen aan B en W gegeven worden en niet meer aan de raad, zoals onder de WRO mogelijk was. Zie procedureschema Projectbesluit Vooruitlopend op het opstellen van het bestemmingsplan kan een projectbesluit genomen worden. Dit is geen vrijstelling, maar een eerste stap van een bestemmingsplanvaststelling. De raad is hier het bevoegde orgaan, maar kan deze bevoegdheid delegeren aan B en W. Het project moet een goede ruimtelijke ordening bevatten en is daarmee vergelijkbaar met een vrijstellingsbesluit op grond van het huidige artikel 19 lid 1 en 2 WRO. Een verklaring van geen bezwaar van GS is niet meer vereist. De legesheffing van een op grond van een projectbesluit afgegeven vergunning wordt opgeschort. De inning van de leges is pas mogelijk als het projectbesluit tijdig is opgenomen in een bestemmingsplan of beheersverordening. In principe moet binnen een jaar na het onherroepelijk worden van het projectbesluit een ontwerp bestemmingsplan ter inzage worden gelegd. Deze termijn kan verlengd worden met maximaal twee jaar als het aannemelijk is dat het projectbesluit wordt ingepast in een bestemmingsplan dat vanwege de tienjaarstermijn moet worden herzien of met maximaal vier jaar als het projectbesluit samen met andere aangrenzende projectbesluiten wordt opgenomen in een bestemmingsplan.

4 Als dit niet gebeurt, is de sanctie dat het heffen van leges niet meer mogelijk is. Zienswijzen en beroepsgronden die in het kader van een projectbesluit naar voren zijn gebracht, kunnen niet weer in de bestemmingsplanprocedure ingebracht worden. Zie procedureschema Beheersverordening De gemeenteraad kan in plaats van een bestemmingsplan een beheersverordening vaststellen voor een gebied waar geen ruimtelijke ontwikkeling wordt voorzien. Hieronder wordt verstaan dat in het gebied geen ruimtelijk relevante veranderingen in gebruik en bouwkundige wijzigingen zullen plaats vinden. In de beheersverordening wordt het beheer van het gebied overeenkomstig het bestaande gebruik geregeld. Onder bestaand gebruik moet in de situatie dat er geen bestemmingsplan is, worden verstaan het feitelijk gebruik. Is er wel een bestemmingsplan en wordt dat omgezet in een beheersverordening dan wordt onder het feitelijk gebruik verstaan het gebruik conform bestemmingsplanmogelijkheden Tegen de vaststelling van de beheersverordening staan geen bezwaar- of beroepsmogelijkheden open. De beheersverordening moet binnen tien jaar worden herzien of door een bestemmingsplan worden vervangen. De termijn kan met maximaal tien jaar worden verlengd. Wat de mogelijkheden zijn van een beheersverordening moet de praktijk uitwijzen. Zo kan als er een projectbesluit genomen is en er verder geen ontwikkelingen zijn te verwachten een beheersverordening worden opgesteld. Er wordt dan voldaan aan de plicht om het projectbesluit tijdig in te passen. Een voordeel hiervan is dat de procedure eenvoudiger is dan bij een bestemmingsplan. Zie procedureschema Ontheffingen De Wro spreekt niet meer van vrijstelling, maar ontheffing. Aan het besluit tot ontheffing dient de inspraakprocedure van afd. 3.4 van de Awb te worden gevolgd. Zie procedureschema Handhaving B en W moeten jaarlijks een plan opstellen over de bestuursrechtelijke handhaving voor het komende jaar. Hierin kan worden aangegeven op welke gebieden men zich met name zal richten of specifieke onderwerpen. Ook moeten B en W jaarlijks een verslag van de uitvoering van de bestuursrechtelijke handhaving opstellen. Het verslag gaat naar Raad en Inspectie. In de Wro is een zorgplicht voor B en W opgenomen voor bestuursrechtelijke handhaving. Daarmee is de bestaande jurisprudentie in de wet opgenomen, namelijk een plicht tot handhaving tenzij er concreet zicht is op legalisatie. Evenals de toezichthouders voor de naleving van de Woningwet stellen B en W toezichthouders aan voor de naleving van de Wro. De Inspectie houdt toezicht op de uitvoering door gemeente. De Inspectie kan B en W vorderen een aanleg- of sloopvergunning in te trekken. Daarnaast kan de Inspectie ook zelf handhavend optreden direct naar de burger toe.

5 Ook kan de Inspectie B en W vorderen een bestuursdwang- of dwangsom besluit te nemen of een bestuursdwang- of dwangsombesluit uit te voeren. GS hebben geen vorderingsbevoegdheid, maar kunnen B en W wel een handhavingsverzoek doen voorzover het gaat om provinciale belangen. De provincie is wettelijk een belanghebbende en kan in beroep gaan als het college weigert op te treden. Coordinatieregeling In de nieuwe Wro is een paragraaf 'Gemeentelijke coordinatieregeling' opgenomen. Geheel nieuw is de regeling niet. Bij een wetswijziging is deze regeling vooruitlopend op de nieuwe Wro, in de WRO opgenomen en op 1 februari 2006 in werking getreden. De coordinatieregeling houdt in dat (een aantal) vergunningen die nodig zijn voor de realisatie van een ruimtelijk project worden gecoordineerd. De gemeenteraad moet als eerste hiervoor een besluit nemen. Dat kan op twee manieren. De gemeenteraad kan besluiten dat voor een specifiek project de nader genoemde vergunningen zullen worden gecoordineerd. De gemeenteraad kan ook in verordening een aantal gevallen of categorie van gevallen noemen waarbij de vergunningen zullen worden gecoordineerd. Cobrdinatie is dan niet verplicht, maar wel mogelijk. Overigens is het besluit van de raad niet voor beroep vatbaar. Bij de coordinate kan het kan gaan om bijvoorbeeld bouwvergunning, milieuvergunning en kapvergunning. In principe kunnen alle vergunningen waarvoor B en W het bevoegd zijn, hier onder worden gebracht. Voor de vergunningen waarvoor B en W niet het bevoegd orgaan zijn, kan aan het andere bestuursorgaan de medewerking worden verzocht en bevorderd. Ook kunnen B en W zelf de vergunning bij een ander bestuursorgaan aanvragen. In de nieuwe Wro is bepaald dat de cobrdinatie ook kan worden toegepast bij een bestemmingsplan of een projectbesluit. Het besluitvormingstraject van een bestemmingsplan of projectbesluit wordt dan met de andere vergunningsprocedures gezamenlijk gecoordineerd. Er vindt cobrdinatie plaats ten aanzien van de inzage legging van de ontwerp besluiten, de vaststelling en de gezamenlijke bekendmaking van de besluiten. De voorbereidingsprocedure van afd 3.4 Awb is van toepassing op deze vergunningen. Dat betekent dat de ontwerp vergunningen in eenzelfde periode voor 6 weken ter inzage worden gelegd. Een ieder kan dan een zienswijze indienen. Voorts moet de vaststelling gecoordineerd worden. Als dit in combinatie gaat met het een bestemmingsplanprocedure zal het besluit van de raad en de besluitvorming van B en W over de vergunningen niet exact tegelijkertijd kunnen plaats vinden, maar deze kunnen wel op elkaar worden afgestemd. Vervolgens vindt er een gezamenlijke bekendmaking plaats. Er is vervolgens voor alle besluiten een beroepsmogelijkheid, namelijk bij de. Deze besluiten worden voor de behandeling van het beroep beschouwd als een besluit. De Wro bepaalt vervolgens dat de binnen 6 maanden nadat het bestuursorgaan een verweerschrift heeft ingediend een uitspraak moet doen. Als in de loop van het traject blijkt dat een vergunning nog niet kan worden aangevraagd of dat besluitvorming nog niet kan plaats vinden, dan is het mogelijk dat een onderdeel later gecoordineerd plaats vindt of dat deze buiten de coordinatieregeling wordt gehouden. In het laatste geval zal dan de gewone besluitvorming moeten plaats vinden met de bijbehorende bezwaar- en beroepsprocedures. De voordelen van de toepassing van de coordinatieregeling zijn:

6 een procedure, alleen beroep bij de, beslistermijn van 6 maanden van de, als dit gecombineerd wordt met een bestemmingsplan- of projectbesluitprocedure dan zijn er direct na bekendmaking van de besluiten, in werking getreden vergunningen (dit zou overigens ook kunnen zonder de coordinatieregeling, als de vergunningtrajecten goed op elkaar worden afgestemd). Voorwaarden voor toepassing van de coordinatieregeling is, afgezien van een besluit van de gemeenteraad, dat de projectontwikkelaar/vergunningaanvrager hieraan wil meewerken. Want deze zal toch alle vergunningen moeten aanvragen. De toepassing van de coordinatieregeling vraagt om een goede interne afstemming en goed procesmanagement. Zeker bij projecten waar een aantal vergunningtrajecten doorlopen moet worden, biedt de coordinatieregeling voor alle betrokkenen voordeel. Ook voor degene die bezwaren hebben tegen de realisering van net project. Ook voor hen heeft een overzichtelijk traject voordelen. De coordinatieregeling kan gezien worden als een vereenvoudigde voorloper van de omgevingsvergunning zoals opgenomen in het wetsvoorstel Wet algemene Bepalingen omgevingsvergunning (Wabo). Keuze instrumentarium Op grand van de nieuwe Wro zijn gemeenten verplicht structuurvisie, bestemmingsplan of beheersverordening vast te stellen voor het gehele grondgebied van de gemeente. Bouwvergunningen kunnen worden verleend op grand van bestemmingsplan, beheersverordening of projectbesluit. Vervolgens moet een projectbesluit binnen een tot vijf jaar opgenomen worden in een bestemmingsplan. Deze drie elementen met verplichtingen en keuzemogelijkheden leiden ertoe dat de gemeente een keuze moet maken in het te gebruiken instrument. Die keuze moet gemaakt worden bij een concreet project, maar het is wenselijk om na te gaan of vooraf richtlijnen kunnen worden geformuleerd. Bij de keuze van instrumentarium kan de komende jaren ook het overgangsrecht van belang zijn. Gemeenten krijgen vijf jaar de tijd om de bestemmingsplannen die op 1 juli 2008 vijf jaar of ouder zijn te actualiseren. Bestemmingsplan of projectbesluit Een keuze die gemaakt moet worden bij een concreet project is die tussen het opstellen van een bestemmingsplan(herziening) of het nemen van een projectbesluit. Een belangrijk gegeven is dat als gekozen wordt voor het nemen van een projectbesluit de legesheffing (voor een aanleg- en bouwvergunning) wordt opgeschort. Het innen van de leges is pas mogelijk als het projectbesluit is opgenomen in een bestemmingsplan en het bestemmingsplan is vastgesteld. Dat moment kan ruim vijf jaar later liggen dan het moment van afgifte van een aanleg- of bouwvergunning. Dat betekent dat de gemeente een bepaalde periode beperkte inkomsten uit de bouwleges zal hebben. Om de kosten die nu betaald worden uit de legesinkomsten te kunnen blijven financieren, zal ereen voorfinanciering moeten plaats vinden. Zeker bij grotere bouwwerken kan het om een fors bedrag gaan.

7 Er zijn grofweg twee mogelijkheden: 1. Altijd werken met een bestemmingsplan(herziening) en geen projectbesluiten nemen voor ruimtelijke ontwikkelingen die niet passen in het bestemmingsplan. Dit zal als gevolg hebben dat er vele postzegelbestemmingsplannen zullen komen. Dit komt de overzichtelijkheid van het gemeentelijk ruimtelijk beleid niet ten goede. Dit nadeel zal ten dele ondervangen kunnen worden door de verplichte digitalisering Naar verwachting per 1 juli 2009), waardoor het mogelijk is om steeds een actueel beeld te hebben van de vigerende bestemmingsplannen. 2. In principe kiezen voor het opstellen van een bestemmingsplan(herziening), tenzij er redenen zijn om een projectbesluit te nemen. De laatste mogelijkheid lijkt het meest realistisch. De redenen om toch een projectbesluit te nemen kunnen vooraf opgesteld worden en dienen als richtlijnen bij de afweging bestemmingsplan of projectbesluit. De richtlijnen kunnen betrekking hebben op bepaalde gebieden, bepaalde bouwwerken en daaraan gerelateerd een hoogte van de leges, een samenhang van projecten, bestuurlijke afwegingen en het overgangsrecht. Als voor een bepaald gebied een bestemmingsplan in ontwikkeling is, bijvoorbeeld een (meestal omvangrijk en tijdrovend) bestemmingsplan voor het buitengebied, kan als richtlijn gehanteerd worden dat projectbesluiten genomen kunnen worden, zolang het ontwerp bestemmingsplan nog niet ter inzage is gelegd. Dit kan ook gelden als een bestemmingsplan vanwege de tien-jaren termijn binnenkort zal worden herzien. Binnen een bepaalde termijn voorafgaand aan de herziening, kan bepaald worden dat er projectbesluiten genomen kunnen worden. Een ander onderdeel van de richtlijn kan betrekking hebben op kleinere bouwwerken met leges tot een bepaald maximum bedrag. Voorts is het mogelijk te bepalen dat voor een omvangrijk project waarvoor een structuurvisie is vastgesteld, het mogelijk is om in de beginfase van uitvoering projectbesluiten te nemen, die opgenomen worden in het op te stellen bestemmingsplan voor het gehele gebied waar de ruimtelijke ontwikkeling gaat plaats vinden. Overigens kan hier in plaats van projectbesluiten ook worden gekozen voor een bestemmingsplan met globale uit te werken bestemmingen. Maar ook dan zal er twee keer een procedure gevoerd moeten worden, namelijk het bestemmingsplan en het uitwerkingsplan. Verder kunnen er bestuurlijke redenen zijn om een bepaald project los te koppelen van een bestemmingsplanherziening voor een groter gebied, om het project niet te 'belasten' met de andere ruimtelijke aspecten in het gebied. Tot slot kan ook het overgangsrecht een reden zijn om projectbesluiten te nemen. Volgens het overgangsrecht moeten bestemmingsplannen die op 1 juli 2008 vijf jaar of ouder zijn binnen vijf jaar worden geactualiseerd. Voor gebieden die opgenomen zijn in een plan van aanpak voor de actualisatie van de bestemmingsplannen, kan bepaald worden dat voor ontwikkelingen in dat gebied projectbesluiten mogelijk zijn. Stroomschema bestemmingsplan, projectbesluit of beheersverordening Zoals hierboven aangegeven kunnen verschillende overwegingen een rol spelen bij de keuze. Het in kaart brengen van alle vragen en overwegingen lijkt niet zinvol. Wei is een aantal factoren in alle situaties van belang. Deze zijn vervat in een stroomschema. Het stroomschema dient als leidraad om inzichtelijk te maken wanneer voor welke planvorm gekozen kan worden. Het stroomschema geeft geen kant-en-klaar antwoord op alle vragen, maar kan wel een handreiking zijn bij het maken van

8 strategische keuzes bij het vormgeven van het ruimtelijk beleid. In het stroomschema is ook rekening gehouden met het overgangsrecht. Voor de keuze van de planvorm zijn de volgende vragen van belang: - Vindt er een ruimtelijke ontwikkeling plaats in het gebied? Als er geen ruimtelijke ontwikkeling plaatsvindt en ook de afgelopen jaren geen ruimtelijke ontwikkeling heeft plaatsgevonden in het plangebied dan kan wellicht een beheersverordening of verlengingsbesluit in plaats van een herziening van het bestemmingsplan worden overwogen. - Is er een bestemmingsplan van kracht? Als er geen bestemmingsplan ligt zal er in ieder geval een bestemmingsplan of beheersverordening opgesteld moeten worden. Deze plicht geldt bij de nieuwe Wro voor het gehele grondgebied en niet alleen voor het gebied buiten de bebouwde kom. - Ligt het gebied binnen of buiten de bebouwde kom? Het overgangsrecht maakt onderscheid tussen deze gebieden. Voor het gebied buiten de bebouwde kom geldt reeds de verplichting om een bestemmingsplan te hebben. Deze verplichting geldt bij de inwerkingtreding van de nieuwe Wro ook voor het gebied binnen de bebouwde kom, maar volgens het overgangsrecht moet voor dit gebied binnen vijf jaar na inwerkingtreding van de nieuwe Wro (uitgaande van inwerkingtreding op 1 juli 2008 dus voor 1 juli 2013) een bestemmingsplan of beheersverordening gelden. - Was het vigerende bestemmingsplan op 1 juli 2008 vijf jaar of ouder? Als het bestemmingsplan voor 1 juli 2003 onherroepelijk is geworden, dan moet het bestemmingsplan worden herzien voor 1 juli Past de ruimtelijke ontwikkeling in het bestemmingsplan? Als er in het gebied een ruimtelijke ontwikkeling plaatsvindt die niet in het bestemmingsplan past dan zal ereen planologische procedure gevoerd moeten worden. Het bestemmingsplan zal moeten worden herzien of er zal een projectbesluit moeten worden genomen. Als de ontwikkeling wel in het bestemmingsplan past dan hoeft er voor de ruimtelijke ontwikkeling geen planologische procedure gevoerd te worden. Het bestemmingsplan zelf zal dan overigens nog wel een keer moeten worden herzien of er kan een beheersverordening worden vastgesteld in het geval er geen nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen worden voorzien. Wanneer dit moet gebeuren is afhankelijk van de vraag of het bestemmingsplan op 1 juli 2008 vijf jaar of ouder is. - Is gebruik gemaakt van de Wet voorkeursrecht gemeenten? Wanneer voor het plangebied nog geen nieuw bestemmingsplan, projectbesluit of structuurvisie is vastgesteld kan een voorkeursrecht gevestigd worden. Er moet dan echter binnen drie jaren een projectbesluit, bestemmingsplan of structuurvisie worden vastgesteld. Bij de vestiging van het voorkeursrecht op grand van een schetsplan moet worden aangegeven of een structuurvisie zal worden opgesteld. Overigens als dat bepaald is, blijft het wel mogelijk om in plaats van een structuurvisie een bestemmingsplan of een projectbesluit vast te stellen. - Voldoet de ontwikkeling aan voorwaarde(n) om een projectbesluit in overweging te nemen? Of het raadzaam is om vooruitlopend op herziening van het bestemmingsplan een projectbesluit te nemen zal per locatie verschillen. Wanneer een projectbesluit kan worden genomen is dan ook niet te vatten in een stroomschema. In de volgende gevallen kunnen er redenen zijn een projectbesluit worden overwogen:

9 De ruimtelijke ontwikkeling ligt in een gebied waarvoor al een bestemmingsplan in voorbereiding is. De ruimtelijke ontwikkeling ligt in een gebied waarvoor in verband met de 10-jatentermijn op korte termijn wordt gestart met de herziening van het bestemmingsplan. De ruimtelijke ontwikkeling betreft een beperkt bouwwerk, met een lage legesheffing. Voor de ruimtelijke ontwikkeling is een structuurvisie opgesteld. Vooruitlopend op het opstellen van het bestemmingsplan is het wenselijk te starten met een bepaald onderdeel van de ruimtelijke ontwikkeling. Het betreft een kleinschalige ruimtelijke ontwikkeling en/of er vindt op korte termijn nog een ontwikkeling in de directe omgeving plaats. Als er meerdere ontwikkelingen zijn te verwachten, kan overwogen worden om eerst voor de afzonderlijke ontwikkelingen projectbesluiten te nemen en deze later op te nemen in een bestemmingsplan. Het is (bestuurlijk) wenselijk de ruimtelijke ontwikkeling los te koppelen van andere ontwikkelingen in het gebied zodat een eigen planologische procedure voor de ontwikkeling gevoerd kan worden. Stroomschema Structuurvisie Het tweede stroomschema gaat over de structuurvisie. De structuurvisie is op grond van de nieuwe Wro verplicht voor het gehele grondgebied van de gemeente. Bij een voorgenomen ontwikkeling kan ook de vraag aan de orde of een structuurvisie moet worden opgesteld of herzien. Bij de vraag of een structuurvisie moet worden opgesteld, zijn de volgende vragen van belang: - Is er een structuurvisie en zo ja, is deze nog actueel? Een structuurvisie is een strategisch beleidsdocument en geeft op hoofdlijnen het ruimtelijk beleid weer. Als er geen structuurvisie is moet deze worden opgesteld. Niet alle ingrepen die niet passen in een bestemmingsplan zullen afwijkend zijn van de structuurvisie of zodanig afwijkend zijn dat de structuurvisie moet worden aangepast. - Is de ruimtelijke ontwikkeling ingrijpend? Als de ruimtelijke ontwikkeling ingrijpend is voor een gemeente of voor een deel daarvan en de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid worden herzien, zal wijziging van de structuurvisie voor de hand liggen. - Is een structuurvisie nodig om verhaal van bovenplanse kosten in de vorm van fondsvorming mogelijk te maken? Verhaal van bovenplanse kosten is alleen mogelijk als dit in een structuurvisie is bepaald. Het gaat hier dan om verhaal van kosten van bovenplanse voorzieningen. - Is gebruik gemaakt van de Wet voorkeursrecht gemeenten? Wanneer voor het plangebied nog geen nieuw bestemmingsplan, projectbesluit of structuurvisie is vastgesteld kan een voorkeursrecht gevestigd worden. Er moet dan echter binnen drie jaren een projectbesluit, bestemmingsplan of structuurvisie worden vastgesteld. Bij de vestiging van het voorkeursrecht op grond van een schetsplan moet worden aangegeven of een structuurvisie zal worden opgesteld. Overigens als dat bepaald is, blijft het wel mogelijk om in plaats van een structuurvisie een bestemmingsplan of een projectbesluit vast te stellen. - Zijn er meerdere bestuurslagen betrokken bij de voorgestane ruimtelijke ontwikkeling? Een structuurvisie kan het kader zijn waarbinnen met andere overheden afspraken worden gemaakt en vastgelegd. Een structuurvisie leent zich daar meer voor dan een bestemmingsplan.

10 De verplichte structuurvisie en bestemmingsplan, de 10-jaren termijn van het bestemmingsplan en de mogelijkheid een projectbesluit te nemen, leiden ertoe dat de gemeente, meer dan nu al het geval is, bij de start van een ruimtelijke ontwikkeling, keuzes moet maken over de op te stellen planvormen. Het opstellen van richtlijnen vooraf geeft hieraan structuur.

11 Hieronder volgt een overzicht van alle plannen en besluiten uit de nieuwe Wro. Plan/Besluit Bestuursorgaan Doel Bezwaar/beroep Bijzonderheden Structuurvisie Minister Vrom, Strategisch plan Geen Verplicht voor ieder Provinciale Staten, over hoofdlijnen bestuurslaag Gemeenteraad ruimtelijk beleid Inpassingsplan Minister Vrom, Normatief plan met Beroep Afd Voorzover het nationaal Provinciale Staten regels over resp. provinciaal bestemming en ruimtelijk belang betreft gebruik van grand en bouwwerken Bestemmings- Gemeenteraad Normatief plan met Beroep Afd Verplicht, gel- plan regels over digheidsduur tien jaar, bestemming en verlenging mogelijk gebruik van grond en bouwwerken Projectbesluit Minister Vrom, Eerste stap Beroep Betreft nationaal resp. Provinciale/ inpassingsplan tbv Rechtbank, hoger provinciaal ruimtelijk Gedeputeerde verwezenlijking van beroep Afd belang. Moet gevolgd Staten, een project worden door inpassingsplan binnen een, drie of vijf jaar Projectbesluit Gemeenteraad/ Eerste stap Beroep Moet gevolgd worden BenW bestemmingsplan Rechtbank, hoger door bestemmingsplan tbv verwezenlijking beroep Afd binnen een, drie of vijf van een project jaar Beheersveror- Gemeenteraad Regels voor beheer Geen dening van het gebied overeenkomstig huidig gebruik Voorbereidings Minister Vrom, Verklaring dat Bezwaar -besluit Provinciale Staten, bestemmingsplan bestuursorgaan, Gemeenteraad cq inpassingsplan Beroep wordt voorbereid Rechtbank, hoger beroep Afd

12 Verordening Provinciale Staten Regels voor de Geen Gemeenten moeten inhoud van binnen in principe een bestemmings- jaar bestemmingsplan of plannen, beheersverordening projectbesluiten en aanpassen. Bij strijdig- beheersverordenin heid met verordening gen moet aanleg, sloop en bouwvergunning worden geweigerd AMvB Minister Vrom Regels voor de Geen Gemeenten moeten inhoud van binnen in principe een bestemmings- jaar bestemmingsplan of plannen, project beheersverordening besluiten, aanpassen. Bij strijd- beheersverordenin igheid met verordening gen en provinciale moet aanleg, sloop en inpassingsplannen bouwvergunning worden geweigerd Aanwijzing Gedeputeerde Aanwijzing over Beroep bij Gemeenten moeten Staten opstellen bestuursorgaan, binnen te stellen termijn Minister Vrom bestemmingsplan, hoger beroep bij bestemmingsplan of resp. opstellen afd. beheerverordening verordening, geven aanpassen van aanwijzing Reactieve Gedeputeerde Onderdeel Beroep bij aanwijzing Staten bestemmingsplan bestuursorgaan, Minister Vrom treedt niet in hoger beroep bij werking afd.