Wet arhi. mr. drs. Hugo Doornhof advocaat bij AKD te Amsterdam. Ruurd Palstra MSc Beleidsadviseur bestuurlijke organisatie VNG.

Transcriptie

1 Wet arhi 28 oktober 2014 mr. drs. Hugo Doornhof advocaat bij AKD te Amsterdam Ruurd Palstra MSc Beleidsadviseur bestuurlijke organisatie VNG

2 Tussen autonomie en fusie Gemeenten staan voor de opgave om met alle ontwikkelingen na te denken over bestuurlijke oplossingen Slimmer organiseren Samenwerken Ambtelijke fusie Bestuurlijke fusie

3 Rol juristen bij bestuurlijke organisatie Waarom voor juristen belangrijk om de bestuurlijk-politieke achtergrond te kennen: Betere advisering Overview over bestuurlijke wensen (on)mogelijkheden en opgaves. Kennis van brede scala aan mogelijkheden om in deze discussie een rol te kunnen spelen

4 Basiskennis bij schaaldiscussies in gemeenten Gemeentewet Wgr Wet Arhi

5 Wet arhi; opbouw Gemeentelijke herindeling Beleidskader Voorbereiding door gemeentebesturen, provinciebesturen en de Minister Rechtsbescherming Financieel toezicht Rechtskracht voorschriften Overgang rechten en verplichtingen Slot

6 Gemeentelijke herindeling - Inwonertal van tenminste één van de betrokken gemeenten neemt met 10% of meer toe of af - Bij wet = herindelingsregeling - Via herindelingsadvies: advies aan de Minister - Datum herindeling: 1 januari van het jaar volgende op het tijdstip van de inwerkingtreding van de herindelingswet

7 Gemeentelijke herindeling (II) Mogelijkheden voor voorbereiding: - Door provincies: Een herindelingsadvies met betrekking tot een wijziging van de gemeentelijke indeling wordt door provinciale staten vastgesteld (artikel 4 lid 1) - Door gemeenten: Een herindelingsadvies met betrekking tot een wijziging van de gemeentelijke indeling kan door de raden van de betrokken gemeenten worden vastgesteld (artikel 4 lid 2). GS mogen wel zienswijze geven (artikel 5 lid 4) - Door de Minister

8 Beleidskader Criteria: a. Draagvlak: lokaal bestuurlijk, regionaal en maatschappelijk: - Gemeenten als eerste aan zet. Echter: Provincies kunnen het initiatief nemen ; - logboek over wijze burgers en organisaties zijn betrokken b. Interne samenhang/dorps- en kernenbeleid

9 Beleidskader (II) c. Bestuurskracht d. Evenwichtige regionale verhoudingen e. Duurzaamheid

10 Voorbereiding door gemeenten PG: verdient voorkeur. Vorige Beleidskader: in beginsel enige mogelijkheid Als GS of de Minister hebben meegedeeld dat wijziging van de gemeentegrenzen worden voorbereid, mag gemeentebestuur geen voorbereidingen treffen (art. 5 lid 5)

11 Voorbereiding door gemeenten (II) Herindelingsontwerp: - Ontwerp van herindelingsadvies of herindelingsregeling - Wordt aan GS gestuurd - B en W leggen het herindelingsontwerp 8 wk. ter inzage en een ieder kan een zienswijze kenbaar maken aan B en W

12 Voorbereiding door gemeenten (III) De raden stellen het herindelingsadvies vast GS zenden het herindelingsadvies met hun zienswijze naar de Minister Binnen 4 mnd. zendt de Minister het voorstel aan de ministerraad (artikel 5 lid 6)

13 Voorbereidingen door provincies Als de Minister heeft meegedeeld dat hij wijziging van de gemeentegrenzen voorbereidt, mogen GS geen voorbereidingen treffen (art. 10) Artikel 8: B en W van de betrokken gemeenten worden in de gelegenheid gesteld tot overleg

14 Voorbereidingen door provincies (II) Artikel 8-overleg: Open karakter Maximaal 6 maanden Kan uit veschillende onderdelen bestaan (vgl. H. Doornhof, De voorbereiding van een gemeentelijke herindeling, Gst. 2009, 7313).

15 Voorbereidingen door provincies (III) Uiterlijk na 3 mnd.: vaststelling herindelingsontwerp door GS. Wordt met verslag van het overleg aan de gemeenteraden en de Minister gezonden Binnen 2 wk. na ontvangst: B en W leggen het herindelingsontwerp 8 wk. ter inzage en een ieder kan een zienswijze kenbaar maken aan B en W Gemeenteraden kunnen tot uiterlijk 3 mnd. na ontvangst hun zienswijze kenbaar maken aan GS

16 Voorbereidingen door provincies (IV) Uiterlijk na 4 mnd.: vaststelling van het herindelingsadvies door PS en verzending aan de Minister. Binnen 4 mnd. zendt de Minister het voorstel aan de ministerraad (art. 11)

17 Voorbereidingen door de Minister Als bij voorbereidingen door de provincie: - De Minister treedt in de plaats van GS - GS worden ook in de gelegenheid gesteld tot overleg - Bij grenscorrectie met wijziging provinciegrens: ook GS van de betrokken provincies kunnen zienswijze kenbaar maken

18 Rechtsbescherming Bestuursrechter niet bevoegd Herindelingswet-> geen toetsing door de civiele rechter vanwege art. 120 Gw. (vgl. HR 19 november 1999, AB 2000, 387 m.nt. Th.G. Drupsteen en Vzr. Rb. Utrecht, JG m.nt. H. Doornhof)

19 Financieel toezicht Blijkens herindelingsontwerp of herindelingsadvies komt een gemeente in aanmerking te worden opgeheven-> door GS aangewezen besluiten van de raad en B en W behoeven de goedkeuring van GS (art. 21) Alleen besluiten met financiële consequenties Weigering goedkeuring wegens strijd met het financieel belang van nieuwe gemeente

20 Rechtskracht voorschriften en uitoefening bevoegdheden Voor het overgaande gebied geldende voorschriften blijven 2 jr. geldig (art. 28) Uitgezonderde besluiten: - Besluiten tot instelling van gemeentelijke commissies: vervallen direct - Belastingverordeningen: vervallen direct

21 Rechtskracht voorschriften en uitoefening bevoegdheden (II) - Structuurvisies, bestemmingsplannen, beheersverordeningen, exploitatieplannen, etc.: worden geacht te zijn vastgesteld door het bevoegd gezag van de gemeente waaraan het gebied is toegevoegd - Rvo s voor de raad en b en w: de in de herindelingswet aangewezen rvo s gelden

22 Overgang rechten en verplichtingen Art. 44: op de datum van herindeling gaan alle rechten en plichten gaan over op de gemeente waaraan het gebied wordt toegevoegd zonder dat daarvoor een nadere akte nodig is. Ook rechtsgedingen worden voortgezet door de andere gemeente Lid 4: GS schrijven overgang van registergoederen in in de openbare registers

23 Overgang rechten en verplichtingen (II) Herindeling heeft geen consequenties voor - Gebiedsindeling van bedrijven die voorzien in drinkwater, elektriciteit en gas (art. 45) - Het gebied waarbinnen al benoemde notarissen hun ambtsbediening uitoefenen (art. 76)

24 Herindeling en Wgr - GR s tussen bestuursorganen van fuserende gemeenten vervallen van rechtswege - GR s tussen bestuursorganen van gemeenten waarvan grondgebied grotendeels tot dezelfde gem. gaat behoren-> bij herindelingsregeling kan worden bepaald dat zij van rechtswege vervallen - Overige GR s: ongewijzigd

25 Slot Cruciale rol gemeentejuristen in verband met vereiste juridische zorgvuldigheid! Bijv.: overlegverplichting bij herindeling

26 Vragen? Bel of mail gerust: hdoornhof@akd.nl

27 Dilemma s bij herindeling I Draagvlak en betrokkenheid Emotie vs effecientie Urgentie en status quo Tijdpad Verplichte herindeling

28 Dilemma s bij herindeling II Harmonisatie verordeningen en beleid: nu of later? Begroting: copy paste of over je graf regeren?

29 Dilemma s bij herindeling III Organisatieinrichting voor of na herindeling? Sociaal plan en personeel: best of both worlds of afgewogen

30 Aanpassing Wet Arhi Opsplitsen Samenvoegen kleine gemeente bij veel grotere gemeente Termijnen van behandeling Gemeentesecretaris Vrijwillige grenscorrecties

31 Discussie Wat heeft u nodig? Waar ziet u knelpunten? Rol provincie, ministerie, VNG?