RAADSVOORSTEL. B en W-besluit nr.: Naam programma Bereikbaarheid en Binnenstad. Onderwerp Uitvoeringsbesluit Kwaliteitsverbetering Breestraat

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: B en W-besluit nr.: Naam programma Bereikbaarheid en Binnenstad Onderwerp Uitvoeringsbesluit Kwaliteitsverbetering Breestraat Aanleiding Op 14 maart 2013 heeft de gemeenteraad op basis van het Schetsontwerp Breestraat het kaderbesluit voor de kwaliteitsverbetering van de Breestraat vastgesteld. De gemeenteraad erkent de noodzaak en de wens om de Breestraat in haar glorie te herstellen. De vele historische panden, waaronder het Stadhuis en de Stadsgehoorzaal, de verschillende functies en de potentie die de straat heeft, moet worden benut en vooral weer zichtbaar worden gemaakt. De straat moet beleefd kunnen worden en de voetganger staat centraal. In het kaderbesluit zijn de uitgangspunten voor de kwaliteitsverbetering vastgesteld en is de financiering van de proceskosten en uitvoeringskosten uit verschillende budgetten voorgesteld. Daar bovenop zijn drie amendementen en vier moties aangenomen over onder meer de veiligheid, het fietsparkeren en het verminderen van het aantal bussen. Dit is de basis voor voorliggend uitvoeringsbesluit. Na het vaststellen van het Kaderbesluit is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om op korte termijn het aantal bussen door de Breestraat te halveren. Dit is noodzakelijk om de rijbanen in klinkers uit te voeren, hetgeen in het eindbeeld van de Breestraat is voorzien. Dit blijkt niet haalbaar (zie verder onder inzetten op minder bussen door de Breestraat ). De uitvoering van de Breestraat wordt derhalve in twee fasen uitgevoerd, waarbij in de eerste fase de rijbanen van asfalt worden voorzien. Doel besluit Met het nemen van het uitvoeringsbesluit wordt het Voorlopig Ontwerp (VO) Breestraat vastgesteld en krediet beschikbaar gesteld om verdere uitvoering te geven aan de uitwerking en realisatie van de kwaliteitsverbetering Breestraat fase één en de eindfase. Het is niet gebruikelijk om een uitvoeringsbesluit aan de raad voor te leggen op basis van een VO, waarbij er nog sprake is van vraagstukken die nadere uitwerking behoeven. Op dit moment worden er door, vooral, particuliere partijen grote investeringen in de Breestraat gedaan om de Breestraat een nog mooiere, voor het winkelend publiek aantrekkelijkere straat te maken. Sting en V&D openen bijvoorbeeld in april 2014 de hernieuwde deuren. Het college is van mening dat óók de openbare ruimte van de Breestraat bijdraagt aan een verbeterde uitstraling van de Breestraat en het daarom van groot belang is dat de herinrichting zo snel mogelijk plaatsvindt.

2 Aangezien de feitelijke werkzaamheden bij voorkeur plaatsvinden in de zomerperiode, tussen de Leidse Marathon en 2/3 oktoberfeesten en niet tijdens de Sinterklaas / Kerstmaand, zou een uitstel van 1 of 2 maanden feitelijk al snel een uitstel van een jaar betekenen. Voor de ondernemersvereniging Breestraat, die al jaren wacht op een herinrichting, zou dit een grote teleurstelling zijn. Daarnaast zijn de risico s richting DO overzichtelijk en beperkt. Leeswijzer: Voorliggend uitvoeringsbesluit begint na deze leeswijzer met de kaders van het uitvoeringsbesluit. Daarna komen de overwegingen voor het uitvoeringsbesluit met de volgende hoofdonderwerpen: - Voorlopig ontwerp Breestraat - Uitvoeringsprincipes en fasering - Vervolgproces en planning. Na de overwegingen volgen de kopjes afstemming met omgeving, risico s, financiën en tot slot de amendementen en moties. Kader Kaderbesluit Kwaliteitsverbetering Breestraat (RV ) Amendementen A /1, A /2, A /4 Moties M /1, M /2, M /3, M /4 Collegebrief aan de Raad: Resultaat onderzoeken reductie bussen Breestraat. BenW no d.d. 25 juni 2013 Programma Binnenstad (RV ); Verder met de Binnenstad (RV ); Uitvoeringsprogramma Binnenstad (B&W ) Kadernota Kwaliteit Openbare Ruimte (RV ); Handboek Kwaliteit Openbare Ruimte (B&W ); Kaderbesluit Parkeergarages Garenmarkt en Lammermarkt (RV ); Modellenboek Gevelreclame (RV ); Beleidskader Winkelvoorzieningen Binnenstad (RV ); Uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid Leiden (RV ); Masterplan Fietsparkeren (B&W ); Stimuleringsregeling Wonen boven Winkels (RV ); Voorbereidingsbesluit Aalmarkt Mandenmakerssteeg e.o. RV Aalmarkt, vaststellen stedenbouwkundig plan RV Vaststelling Bestemmingsplan Aalmarkt Mandenmakerssteeg e.o. deel 3 Stadsgehoorzaalblok RV Project Kwaliteitsverbetering Gevels Kunst in de Etalage (Stadslab); HOV Tracé door de Leidse Binnenstad (B&W ) Erfgoednota (B&W RV ) Kaderstellende nota Buitenreclame (RV )

3 Overwegingen I Voorlopig Ontwerp Breestraat Al lange tijd is het de gezamenlijke wens van de gemeente Leiden, de ondernemers en de bewoners om de Breestraat de allure te geven die ze verdient. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is dat het verblijfskarakter van de straat wordt versterkt, de aansluiting met de binnenstad verbetert en dat de voetganger centraal staat: De Breestraat wordt een aantrekkelijke straat om te verblijven. Bij de inrichting van de openbare ruimte wordt ingezet op een hoogwaardige kwaliteit waarbij vooral het nu nog drukke straatbeeld verandert. Door de trottoirs leger te maken, worden de historische gevels weer zichtbaar en de trottoirs beter toegankelijk. Een ander onderdeel van de visie betreft het verbinden van het kernwinkelgebied en het Pieterskwartier. Het eenvoudig kunnen oversteken van de Breestraat speelt daarin een belangrijke rol. De uitgangspunten voor het VO Breestraat zijn opgenomen in het kaderbesluit Kwaliteitsverbetering Breestraat, het Schetsontwerp d.d. 14 maart 2013 en in de aangenomen amendementen en moties. Een en ander is ten opzichte van het schetsontwerp en het kaderbesluit nader uitgewerkt en onderzocht en dat heeft geleid tot voorliggend VO Breestraat. Het VO dient als uitgangspunt voor de verdere uitwerking en realisatie en bevat de volgende principes: A. Een kwalitatief hoogwaardige inrichting van de Breestraat, gericht op de beleving van de voetgangers. Met minder obstakels waardoor de historische panden veel beter tot hun recht komen en waardoor het straatbeeld rustiger wordt. Dat betekent onder meer een nieuw en evenwichtig straatprofiel, hoogwaardig materiaalgebruik conform het handboek Openbare Ruimte, aandacht voor de aanloopstraat vanaf de Garenmarkt, slim omgaan met groenelementen, verwijderen van reclamezuilen, minimaliseren van de ruimtelijke impact van bushaltes en een sfeervolle verlichting. B. Praktische oplossingen voor fietsparkeren, afvalcontainers en laden en lossen. Zorgen dat de fietsparkeerpiek zo goed mogelijk gefaciliteerd wordt, de afvalcontainers met oog voor de omgeving worden geplaatst en laden en lossen met beperkte doorstromingsoverlast wordt gefaciliteerd. C. Een verkeersluwere en -veiligere Breestraat. Dit wordt gerealiseerd door onder meer het verlagen van de snelheid naar de gemiddelde fietssnelheid (15 km/u), het ontmoedigen van inhalen, halteren op de rijbaan, een aangepaste verkeerscirculatie en op termijn een halvering van het aantal bussen door de Breestraat.

4 Eerste fase Eindfase De keuzes en onderbouwing van de principes van het VO worden hierna nader toegelicht. A. Kwalitatief hoogwaardige inrichting Breestraat Straatprofiel In het VO wordt de Breestraat evenwichtiger ingericht met aan weerszijde zo breed mogelijke voetgangersgebieden. Het uitgangspunt is dat het trottoir aan weerszijde van de straat minimaal twee meter breed wordt. Hiertoe wordt de rijbaan op verschillende plekken verlegd. Het uitgangspunt in het Kaderbesluit om de kabels en leidingen ongemoeid te laten liggen wordt gedeeld door de nutsbedrijven. Met hen is besproken de kabels en leidingen niet te verleggen omdat deze tijdelijk deels onder asfalt komen te liggen. De trottoirs worden voorzien van hoogwaardig materiaal, namelijk de Leidse mix klinkers. In de tweede fase wordt de rijbaan eveneens voorzien van klinkers. Met eveneens hoogwaardig en afwijkend materiaal wordt een duidelijke scheiding gemaakt tussen het trottoir en de rijbaan en tussen de twee rijrichtingen van de rijbaan in. De Breestraat vormt nu een barrière voor voetgangers tussen het kernwinkelgebied en het Pieterskwartier. Om de verbinding tussen de gebieden te versterken en bezoekers uit te nodigen de verschillende gebieden te bezoeken, is het belangrijk om het verblijfsklimaat én het oversteken van de Breestraat aantrekkelijker te maken. In het Schetsontwerp bij het kaderbesluit is daarom uitgegaan van een gevel tot gevel inrichting op één niveau (shared space). In de raadsvergadering is hierbij expliciet aandacht gevraagd voor de veiligheid van de voetganger en fietser. De afgelopen maanden zijn deze aspecten nader uitgewerkt. Daarbij is onder meer gekeken naar de principes van de visie Duurzaam Veilig. Vanwege het grote verschil in massa en snelheid tussen voetganger, fietser en bus en gezien de omvang van deze stromen, is in het VO afgestapt van het shared space principe. Er is uiteindelijk gekozen voor een visueel en voelbaar duidelijke scheiding tussen trottoir en rijbaan. Hierdoor lopen voetgangers niet onbewust de rijbaan op en andersom kunnen fietsers niet zonder meer het trottoir op fietsen. Met het toepassen van een brede en subtiel verhoogde stoepband is de scheiding duidelijk en blijft de oversteekbaarheid goed.

5 Ter hoogte van de bushaltes wordt het trottoir verhoogd aangelegd ten opzichte van de rijbaan om de instap te vergemakkelijken. Dit is verplicht in het kader van Europese regelgeving ten aanzien van het toegankelijk houden van openbaar vervoer voor een breed publiek. Straatmeubilair Omdat de Breestraat zo veel als mogelijk een open karakter krijgt, wordt er zo min mogelijk straatmeubilair toegepast. In het Definitieve Ontwerp worden de locaties voor o.a. bankjes en prullenbakken bepaald. Het straatmeubilair zal conform handboek Openbare Ruimte zijn. Inrichting koppen van de Breestraat De huidige entrees van de Breestraat laten qua uitstraling en veiligheid te wensen over. Het kruispunt Kort Rapenburg-Rapenburg-Noordeinde-Breestraat kent een complexe verkeersafwikkeling. Een ingreep hier hangt samen met een sterke reductie van de verkeersintensiteit waarvoor op stadsniveau keuzes moeten worden gemaakt. Bijvoorbeeld ten aanzien van het doorgaand autoverkeer over de route Noordeinde-Turfmarkt. Om deze redenen is besloten om de herinrichting van het Kort Rapenburg niet mee te nemen in het VO van de Breestraat. Korevaarstraat en Gangetje De nieuwe parkeergarage onder de Garenmarkt is straks het logische eindpunt voor autoverkeer in dit deel van de binnenstad. Verder de binnenstad inrijden is bedoeld voor bestemmingsverkeer waarmee het een bewuste keuze wordt. De Garenmarkt, de Korevaarstraat en het Gangetje krijgen een inrichting die kwalitatief aansluit bij de inrichting van de Breestraat. In de huidige situatie is de Rijndijkstructuur niet meer beleefbaar omdat de Korevaarstraat verkeerskundig overgaat in de Breestraat. In het VO wordt onderscheid gemaakt tussen de twee verschillende structuren, te weten de Rijndijkstructuur en de verkeerskundige structuur. De Breestraat maakt stedenbouwkundig onderdeel uit van de Rijndijkstructuur en vindt daarom in het VO aansluiting met de Hoge Woerd. De herinrichting past tevens bij de wens om van de Korevaarstraat een aantrekkelijke aanloopstraat te maken. Het profiel van de Korevaarstraat wordt gewijzigd met bomen en een middenberm waar fietsparkeren een plek krijgt. Het Gangetje wordt ingericht als plein met ruimte voor extra terrassen en inclusief klinkerverharding die reeds in de eerste fase wordt aangebracht. Voor bussen vanuit de Korevaarstraat wordt daarmee duidelijk dat men een gebied binnenkomt waar de bus te gast is. Blauwe stoep Een belangrijk nieuw onderdeel van het plan is de herintroductie van de historische Blauwe Stoep. Deze stoep was in het verleden vaak voorzien van een hek. In het VO wordt de stoep op een eigentijdse en open wijze vormgegeven. De Blauwe Stoep zorgt er voor dat de gebouwen weer aan de straat staan in plaats van ín de straat. Daarnaast biedt de Blauwe Stoep een uitnodigend karakter; het verbindt de binnenkant en de buitenkant van een pand. De Blauwe Stoep wordt uitgevoerd in hoogwaardig materiaal en heeft naast de mooie uitstraling en het uitnodigende karakter nog twee bijkomende voordelen.

6 Zo markeert de Blauwe Stoep de ruimte die pandeigenaren hebben om maximaal één meter voor het pand te gebruiken voor uitstallingen of een klein terras, een en ander conform het uitstallingenbeleid 1. En daarnaast dient de rand van de Blauwe Stoep als gidslijn voor slechtzienden. Hierdoor zijn er geen zichtbare geleide lijnen in de straat nodig. Voor blinden wordt apart een voelbare geleiding toegepast. Deze oplossingsrichting is afgestemd met het Platform Gehandicapten Leiden en de Oogvereniging Leiden. De verdere uitwerking hiervan vindt van VO naar DO in overleg met het Platform plaats. Medaillon Het medaillon is verwijderd in verband met scheurvorming in de ondergrond. Door het busverkeer ontstonden hierdoor trillingen. Het medaillon wordt teruggeplaatst in de eerste fase. De nieuwe fundatie waarop het medaillon rust bestaat uit één geheel, waardoor mogelijke scheurvorming sterk verminderd wordt, en de kans op onaanvaardbare trillingen hiermee geminimaliseerd wordt. Groen in de Breestraat De Rijndijken, waar de Breestraat onderdeel van uit maakt, kent van origine geen groenstructuur en dat is zichtbaar in de huidige situatie. In de groenvisie voor de binnenstad is voor de Breestraat ook geen extra vergroening voorzien. Dit hangt samen met de stedelijke uitstraling en gebruik van de straat en met de zeer beperkte mogelijkheden om echt goede bomen toe te voegen. In het kaderbesluit is opgenomen dat er gezocht wordt naar mogelijkheden om op een aantal strategische plekken goede, grondgebonden bomen te plaatsen. Uit de nadere uitwerking blijkt dat het lastig is om geschikte plekken voor grote bomen te vinden. Kabels en leidingen, benodigde ruimte voor de kruin en strijdigheid met andere ruimteclaims zoals laden & lossen, ondergrondse afvalcontainers en bushaltes zorgen er voor dat de keuze beperkt is. In het totaal is er ruimte voor twee extra grote en beeldbepalende bomen in de Breestraat, minimaal twee extra bomen in het Gangetje en minimaal twee extra bomen in de Korevaarstraat. Door de bomen op strategische punten neer te zetten, is vanuit bijna elk punt op de Breestraat zicht op een boom. Met de extra bomen in het Gangetje krijgt het de gewenste pleinuitstraling. De extra bomen in de Korevaarstraat dragen in kwalitatieve zin bij aan het groene beeld van de middenberm. Naast het toevoegen van bomen (totaal zes), moet een aantal bomen worden vervangen (totaal acht). Deze zijn in slechte staat en/of staan op plekken waarbij de grondconditie niet aansluit bij de gewenste doorgroeimogelijkheid of niet passen in de wijziging van het straatprofiel. Daar waar de grondconditie niet aansluit, wordt de ondergrond aangepast en de bomen vervangen. 1 Daar waar het trottoir tussen de twee en drie meter breed is, hebben pandeigenaren minder dan één meter of géén ruimte voor hun uitstallingen.

7 De vier aanwezige leilindes verdwijnen en worden verplaatst naar elders in de stad, omdat deze het zicht op historische panden belemmeren en niet passen in het nieuwe straatbeeld. De huidige boombakken komen niet terug in het nieuwe ontwerp omdat deze een ongewenst obstakel vormen op het trottoir en omdat de toegevoegde waarde van het groen in deze bakken beperkt is. Er bestaan nog wel kansen voor aanvullend, kleinschaliger groen in de straat. Met de stakeholders is afgesproken dat zij ideeën aanleveren voor het verder vergroenen van de straat. Het betreft dan voornamelijk groenelementen aan de gevels, aan lantaarns of op de blauwe stoep. Vanuit het Programma Binnenstad is het vanaf 2015 mogelijk om budget beschikbaar te stellen voor hanging baskets aan de lantaarnpalen in het kernwinkelgebied. De ideeën van de stakeholders worden getoetst aan het VO en haar uitgangspunten. Verlichting De huidige hangverlichting sluit niet aan bij het historische karakter van de straat. In het schetsontwerp wordt de voorkeur uitgesproken voor de Leidse lantaarn als verlichtingselement in de straat. Onderzocht is of het mogelijk is om deze verlichtingselementen toe te passen waardoor meer nadruk komt te liggen op de voetganger en de gevels en minder op de verkeersfunctie. De Leidse lantaarn is mogelijk in het straatbeeld. Als bij de uitwerking naar het definitieve ontwerp blijkt dat de staande lantaarn op de smalste plekken niet past, kan daar gekozen worden voor de Leidse gevellantaarn. Deze is qua uitstraling gelijk aan de staande variant en sluit aan bij het historische karakter van de straat. Naast de Leidse lantaarn kan er feestverlichting in de bomen komen. In het Definitief Ontwerp dient rekening gehouden te worden met het aanbrengen van voorzieningen bij de bomen ten behoeve van de feestverlichting, in/bij een aantal lantaarnpalen elektriciteitsvoorzieningen voor de markt aanbrengen en een eventuele mogelijkheid tot het faciliteren van WIFI. Ook zal van VO naar DO nader onderzoek plaatsvinden naar het aanlichten van een aantal historische panden, waaronder het Rijnlandhuis. Om de verkeersveiligheid bij het hoge aantal bussen in de eerste fase te waarborgen, is het nodig om de huidige hangverlichting te behouden. Deze verlichting kan waarschijnlijk worden gedimd als de Leidse lantaarns worden geplaatst. Hierdoor ontstaat al een beter sfeerbeeld. In de eindfase kan de hangverlichting eenvoudig worden verwijderd. Reclamezuilen Om de straat minder rommelig te maken, is in het kaderbesluit opgenomen dat het weghalen van reclamezuilen (ook wel mupi s genoemd) onderzocht moet worden. Uit een gehouden inventarisatie blijkt dat de aanwezige acht reclamezuilen uit de Breestraat en Korevaarstraat zonder financiële consequenties verwijderd kunnen worden, wanneer er voor vier reclamezuilen een andere, commercieel aantrekkelijke, locatie in Leiden gevonden wordt. In overleg met de eigenaar/beheerder (JCDecaux) worden nader afspraken gemaakt over de verplaatsing. De gemeente heeft met betrekking tot deze mupi s, billboards en bushaltes (arbri s) tot 12 januari 2020 een contract met JC Decaux.

8 Uitstraling en uitrusting bushaltes De huidige bushaltes (abri s) vormen een obstakel in het straatbeeld. Ze nemen relatief veel fysieke ruimte in beslag op het trottoir en ze verstoren het gewenste, ruimtelijke straatbeeld. In het kaderbesluit is opdracht gegeven voor onderzoek naar het minimaliseren van de impact van de bushaltes. Het volledig weghalen van de haltevoorzieningen is ongewenst. In overleg met reizigersvereniging ROVER is in het VO opgenomen dat de haltes in ieder geval van een dak en een bank worden voorzien. De zij- en achterkanten worden verwijderd zodat de zichtlijnen verbeteren en de halte een slechts beperkte versperring vormt op het trottoir. Een HOV halte is niet aan de orde omdat dit niet past in het straatbeeld en omdat de Hooigracht-Langegracht de HOV route wordt zoals is vastgelegd in de bestuursovereenkomst tussen provincie Zuid- Holland en de gemeente Leiden. Evenals bij de reclamezuilen (mupi s), geldt dat er voor het verwijderen van de reclameuitingen op de zij- en achterkanten van de bushaltes afspraken gemaakt worden met de eigenaar/beheerder (JCDecaux). Bij eventuele buitenreclame inkomstenderving, dient het negatief resultaat binnen het project te worden opgevangen. In de komende maanden kunnen in opdracht van de provincie dynamische reizigersinformatie panelen worden geplaatst in Leiden. In overleg met de Provincie zal mogelijke aanpassing van het ontwerp van de panelen voor de Breestraat nog nader besproken worden. B. Praktische oplossingen voor fietsparkeren, afvalcontainers en laden & lossen Fietsparkeren Vooral op drukke momenten leveren geparkeerde fietsen in de Breestraat, stegen en rondom het Gangetje/Steenschuur problemen op. Het betreft dan vooral blokkades op de stoep en flinke hoeveelheden rommelig geparkeerde fietsen. De verblijfskwaliteit van het gebied heeft daaronder te leiden. Naar aanleiding van het kaderbesluit en amendement RV /4 is onderzocht hoe het fietsparkeren goed kan worden gefaciliteerd. Er is onderzoek verricht naar de omvang en de tijden waarop de fietsparkeerproblemen zich manifesteren. Daaruit blijkt dat het piekmoment zich voordoet op een aantal uur op de zaterdagmiddag. Op weekdagen is de problematiek beperkt en staan er rond de 750 fietsen op en rond de Breestraat geparkeerd. Op het piekmoment tussen en uur op de zaterdagmiddag gaat het om ongeveer fietsen van met name kortparkeerders die hun fiets één tot drie uur stallen. Het verschil tussen de piek op zaterdag en de overige weekdagen is circa 900 fietsen. Het is niet efficiënt om voor de volledige piek vaste parkeervoorzieningen te realiseren. Deze voorzieningen zijn namelijk een groot deel van de week onderbenut en bepalen in negatieve zin het straatbeeld. De strategie voor het optimaal faciliteren van het fietsparkeren bestaat uit: Het zo veel mogelijk benutten van capaciteit in de nieuwe fietsparkeergarage onder de V&D. Op basis van onderzoek is ingeschat dat ongeveer de helft van de nieuwe fietsparkeergarage (450 plekken) redelijkerwijs gebruikt gaat worden door bezoeker die normaal in de Breestraat parkeren. Hiervoor worden diverse marketing acties georganiseerd.

9 Het aanbieden van tijdelijke fietsparkeervoorzieningen op zaterdagen. De Steenschuur en een deel van de Nieuwe Rijn worden op zaterdag geschikt gemaakt voor het parkeren van 325 fietsen. Dit betekent dat het noordelijke deel van de Steenschuur op zaterdag voor auto s niet toegankelijk is en de 15 auto parkeerplaatsen op zaterdag niet gebruikt kunnen worden (zie ook Verkeerscirculatie Steenschuur). Deze 15 komen boven op de tien parkeerplaatsen die in de huidige situatie tijdens de markt op zaterdag niet kunnen worden gebruikt. Daarnaast wordt in de Breestraat een aantal fietsmatten uitgerold op piektijden. Deze markeren op een positieve manier de plekken waar geparkeerd mag worden en bieden ruimte aan circa 115 fietsen. Voor het plaatsen en verwijderen van de fietsmatten is de komende twee jaar budget gereserveerd. Aanvullend worden de eerste drie maanden op de piektijden fietscoaches ingezet die mensen op een positieve manier wijzen op de verschillende parkeermogelijkheden. Dit zal in nauwe samenwerking met het Centrummanagement, winkeliers en horecaondernemers plaatsvinden. In de stegen staan in de huidige situatie ongeveer 500 fietsen zowel in vaste fietsvoorzieningen als los tegen de gevel. Er is een wens de fietsparkeervoorziening in de stegen te verbeteren en meer te ordenen door meer vaste fietsvoorzieningen aan te brengen waarmee circa 400 vaste fietsplekken aangeboden worden. In de herontwikkeling van het pand van de Zeeman wordt een openbare fietsparkeerkelder meegenomen welke op woensdagen en zaterdagen open is. Ingeschat wordt dat deze een aantrekkende werking heeft van ongeveer 310 fietsen voor de Breestraat op de piekmomenten. De bovenstaande maatregelen zorgen er voor dat in de dal periode 850 plekken beschikbaar zijn en in de piekperiode Hiermee neemt de impact van fietsparkeerdrukte af, maar er zullen ook altijd nog fietsen buiten de rekken geplaatst worden. Een totaal fietsparkeerverbod voor de Breestraat is niet aan de orde en niet wenselijk vanwege handhaving aspecten en het feit dat kortparkeerders die een enkele winkel bezoeken hun fiets nog steeds voor de winkel moeten kunnen parkeren. Om het straatbeeld minder rommelig te maken en omdat het niet meer noodzakelijk is, worden alle vaste fietsparkeervoorzieningen uit de Breestraat verwijderd. Dit gaat tevens het ontstaan van fietswrakken tegen. Afvalcontainers Conform gemeentelijk beleid worden er in de Breestraat en Korevaarstraat ondergrondse afvalcontainers geplaatst. Deze containers dienen niet alleen voor de bewoners van de Breestraat, maar bedienen een groter gebied in de Pieterswijk. In het totaal zijn twee locaties op de Breestraat en één op de Korevaarstraat in het ontwerp opgenomen.. In overleg met onder andere de nutsbedrijven zullen deze locaties exact bepaald worden. Daarbij wordt rekening gehouden met onder meer zicht op de monumentale panden, laad & los activiteiten, bushaltes en de looproutes van winkelend publiek.

10 Opheffen parkeerplaatsen Korevaarstraat In het VO wordt voorgesteld om 15 parkeerplaatsen in de Korevaarstraat, tussen het Levendaal en de Steenschuur, op te heffen. Dit is inclusief vier gehandicapten parkeerplaatsen en vier laad & los plaatsen. Hierdoor kan de Korevaarstraat als aantrekkelijke aanloopstraat worden ingericht conform het VO Breestraat. De middenberm wordt gebruikt voor het inpassen van fietsparkeren. Naast de nieuwe inrichting kunnen door het opheffen van de parkeerplaatsen hier twee toegankelijke bushaltes worden ingepast. Dit is nodig omdat er bij het project Garenmarkt geen ruimte meer voor is én om de verkeersveiligheid op het kruispunt Garenmarkt-Levendaal te verbeteren. Het voorstel is om twee gehandicapten parkeerplaatsen van de noordwestkant van de Steenschuur te verplaatsen naar de Zuidoost zijde zodat deze op zaterdag beschikbaar blijven. Ter compensatie van de parkeerplaatsen in de Korevaarstraat wordt nog een extra gehandicapten parkeerplaats toegevoegd aan de Zuidzijde van de Steenschuur, in totaal dus drie. De overige parkeerplaatsen worden gecompenseerd in de, nog te bouwen, Garenmarktgarage. Laden & lossen In het kaderbesluit is als uitgangspunt opgenomen om de laad- en losplekken zoveel mogelijk op een natuurlijke wijze in het ontwerp op te nemen. De wens is om niet op de rijbaan te laden en lossen maar om geheel of gedeeltelijk het trottoir daarvoor te gebruiken waardoor er minder problemen zijn met de doorstroming van bussen en fietsers. Doordat er minder hoeft worden ingehaald komt dit bovendien de verkeersveiligheid ten goede. In verband met de belemmeringen voor voetgangers en de juridische haalbaarheid is dit lastig te realiseren. Het kan echter gedoogd worden indien er zicht is op een definitieve oplossing. Een definitieve oplossing is mogelijk op het moment dat het aantal bussen wordt gereduceerd en de klinkers in de Breestraat worden aangebracht, waardoor de Breestraat als voetgangersgebied aangeduid kan worden. In dat geval mag, op de aangegeven tijden, overal geladen en gelost worden omdat er geen sprake meer is van een apart trottoir. Laden en lossen zal dan van nature zoveel mogelijk aan de zijkanten van de straat gebeuren. Voor laden en lossen worden de tijden waarop het inrijverbod geldt gewijzigd. In overleg met de ondernemers wordt deze vastgelegd. Het voorstel van de gemeente en een deel van de ondernemers is om de straat alleen tussen en open te stellen voor laden en lossen. Deze tijd heeft als voordeel dat het na de spits is (druk moment in de Breestraat) en dat het beter aansluit bij openingstijden van ondernemers. Ondernemers met speciale goederen zoals vers-waren kunnen eventueel een ontheffing aanvragen om ook op andere tijden te laden en te lossen.

11 C. Verkeersluwere en -veiligere Breestraat Inzetten op minder bussen door de Breestraat De huidige hoeveelheid bussen in de Breestraat (ongeveer 725 per etmaal) heeft een negatieve impact op de beleving van veiligheid en op de verblijfskwaliteit. Een forse vermindering van het aantal bussen zou een positieve impuls betekenen. Uit onderzoek naar trillingen blijkt dat bij 325 bussen per etmaal, met een aantal mitigerende maatregelen en een snelheid van 15 km/u een klinkerverharding op de rijbaan mogelijk is. Het openbaar vervoer brengt ook bezoekers naar de Breestraat. In het kaderbesluit is daarom opgenomen dat de Breestraat een (beperkte) functie voor openbaar vervoer houdt. Uit onderzoek in het voorjaar van 2013 blijkt dat het op korte termijn halveren van het aantal bussen niet mogelijk is omdat met name de Hooigracht en Langegracht nog niet geschikt zijn om deze bewegingen over te nemen. Er zijn op dit traject aanvullende maatregelen noodzakelijk om tot aanvaardbare en betrouwbare rijtijden voor bussen te komen. De verwachting is dat de uitvoeringstermijn van deze maatregelen drie tot vijf jaar in beslag neemt. Hierover is de gemeenteraad op 25 juni 2013 per brief geïnformeerd (DIV ) en zijn de stakeholders hierover tevens uitgebreid geïnformeerd. Met stadsparkeerplan is afgesproken dat er minder busjes door de Breestraat gaan rijden. Stadsparkeerplan geeft aan dat de route nu eigenlijk al niet logisch is omdat bij het afzetten van passagiers in de Breestraat de terugkeerroute naar het Haagwegterrein erg lang is. Als de bouwwerkzaamheden aan de Aalmarkt af zijn, zal de basisroute verlegd worden en zullen meer passagiers voor het centrum afgezet worden bij de Kippenbrug en gaan alleen de echt noodzakelijke ritten nog door de Breestraat. De halte Breestraat (het bordje) zou dan ook verplaatst moeten worden naar een nader te bepalen locatie nabij de Kippenbrug. Verkeersregime Op dit moment is de Breestraat verboden voor gemotoriseerd verkeer, uitgezonderd ontheffinghouders (taxi s). Vanuit de noordelijke rijrichting, is inrijden nooit toegestaan. Vanuit de richting Korevaarstraat, geldt daarnaast nog een uitzondering: voor en na winkeltijden is de straat open voor al het verkeer. De hoge busfrequentie en het grote aantal fietsers van en naar CS maakt dat er vooral in de ochtendspits sprake is van een ongewenst hoge verkeersdruk op de Breestraat. Ook is de regeling zo ingewikkeld dat het leidt tot misverstanden en opstoppingen omdat de automobilist probeert het bord te begrijpen. De nieuwe situatie wordt eenvoudiger. Het inrijdverbod voor gemotoriseerd verkeer blijft van kracht, maar nu voor de gehele dag. Vanuit zuidelijke richting mag daarnaast alleen laad- en losverkeer binnen de aangegeven tijden de straat inrijden. De Breestraat is daarmee in de ochtendspits geen aantrekkelijke route meer voor doorgaand autoverkeer. Het grootste deel van de circa 125 automobilisten die daar nu gebruik van maakt rijdt naar verwachting via de Witte Singel, de Hooigracht of via een route buiten het centrum om. Een klein deel gaat mogelijk gebruik maken van de Langebrug.

12 De verwachte toename van het verkeer op de Lange Brug na de herinrichting van de Breestraat vallen binnen de norm van erftoegangswegen. De intensiteiten zullen gemonitord worden. Als daaruit blijkt dat de toename meer dan 50% is, dan zal in overleg met de wijkvereniging een maatregel als een knip overwogen worden. Verkeerscirculatie Steenschuur Voorgesteld wordt om bij het noordelijk deel van de Steenschuur de rijrichting te wijzigen zodat de doorstroming en veiligheid op het kruispunt Hoge Woerd - Gangetje met de Breestraat verbetert. Ook zal het noordelijke deel van de Steenschuur op de zaterdagen niet meer toegankelijk zijn voor auto s in verband met de mobiele fietsparkeervoorziening die hier wordt aangebracht. Daarnaast wordt met het VO voorgesteld om de bereikbaarheid van de Pieterswijk te waarborgen door het Levendaal tussen de Garenmarkt en de Korevaarstraat in beide richtingen open te stellen voor gemotoriseerd verkeer. 15km/u en een inhaalverbod In het kaderbesluit is vastgesteld dat er onderzoek gedaan wordt naar het beperken van de snelheid en het tegengaan van inhaalbewegingen. Deze maatregelen zijn nodig om de verkeersveiligheid te vergroten en tevens het aantal trillingen te reduceren. Met Arriva zijn goede afspraken gemaakt over de nieuwe gedragsregels voor buschauffeurs in de Breestraat. De buschauffeurs worden uitgebreid geïnstrueerd en meegenomen in de campagne. Arriva en de gemeente tekenen een overeenkomst waarin ze de afspraken over snelheid, inhalen en algemeen rijgedrag in de Breestraat vastleggen. Voor de komende vier jaar zal er twee keer per jaar met GPS gemeten worden hoe snel de bussen rijden en wordt dit met Arriva besproken. Arriva heeft aangegeven geen extra rijtijd in rekening te gaan brengen voor het verlagen van de rijsnelheid. Verder komt er voor het overige verkeer een uitgebreide marketing campagne om de nieuwe spelregels in de Breestraat bekend te maken. De ruimtelijke inrichting is in grote mate bepalend om er voor te zorgen dat de bus te gast is door de aanleg van de middengeleider en het aanbrengen van de Leidse Lantaarn waardoor het profiel optisch gezien versmald wordt. De inrichting van het Gangetje draagt tevens in hoge mate bij aan een ander gevoel en entree van de Breestraat. Handhaven van de snelheid in de zin van het uitdelen van bekeuringen is niet mogelijk op basis van snelheid omdat 15km/u geen wettelijke maximumsnelheid is, tenzij de Breestraat ingericht wordt als (woon)erf. Dit laatste is niet realistisch. Brommers en scooters zijn (helaas) niet te bekeuren tenzij ze veel te hard rijden, dan kan op basis van wangedrag bekeurd worden door de politie. Het instellen van een inhaalverbod is niet zinvol omdat dit alleen geldt voor motorvoertuigen onderling. Bussen mogen in dat geval nog steeds een fietser inhalen. Wel werkt de middengeleider als een optische afscheiding waardoor het inhalen van fietsers, in combinatie met de nieuwe snelheid, nog minder aantrekkelijk is.

13 Halteren van de bus In het schetsontwerp Breestraat zijn verschillende halteringsvormen voor bussen opgenomen, te weten: een verbreding van de weg op halteplaatsen, halteren op de rijbaan of bushaltes in een kom. Deze drie varianten zijn door adviesbureau Goudappel Coffeng onderzocht op het aspect verkeersveiligheid. Naast veiligheid spelen nog andere aspecten een rol zoals doorstroming van de fietsers en impact op de breedte van het trottoir. Goudappel Coffeng adviseert om te kiezen voor halteren op de rijbaan, conform de huidige situatie. Deze optie voorkomt dat bussen een invoegende beweging moeten maken wat onveilige situaties oplevert met dode hoeken. Daarnaast wordt het inhalen van de halterende bus door een fietser een bewuste actie waarbij de fietser zichzelf dwingt goed uit te kijken. Daarbij geldt dat bussen in de nieuwe situatie langzamer rijden waardoor een dergelijke inhaalactie beter in te schatten is. Bij het toepassen van een haltekom zou je in theorie ruimte tussen halterende bus en tegemoetkomende bus kunnen creëren. Goudappel geeft aan dat deze ruimte in de Breestraat vanuit veiligheidsnormen te klein is. Tot slot is een belangrijk argument dat een haltekom een grote aanslag is op de breedte van het trottoir terwijl juist het verbeteren van het verblijfsklimaat voor de voetganger een zeer belangrijk uitgangspunt is. Zeker in de begin situatie waarin nog rekening gehouden moet worden met twee halterende bussen achter elkaar. De verhoging van de halteplaats voorkomt in grote mate dat fietsers de bussen via het trottoir inhalen en daar het wandelend publiek in de weg zit. Daarnaast zullen de twee naast elkaar liggende bushaltes die nu tegenover V&D gesitueerd zijn en vóór de oversteekplaats liggen verplaatst worden richting Korevaarstraat, net achter de oversteekplaats. Het voordeel hiervan is dat we hierdoor de bushaltes uit het kernwinkelgebied halen én het voor de buspassagier die uitstapt veiliger is om achter de bus langs over te steken. In de eindfase zullen de bushaltes bij het Trouwstraatje mogelijk richting CS opgeschoven worden, gereduceerd worden tot één bushalte die dan vlak voor de Waalse Kerk komt te liggen. II Uitvoeringsprincipes & fasering Uitvoeringsprincipes De Breestraat heeft een belangrijke economische functie voor de binnenstad, maar is tegelijkertijd een belangrijke doorgaande route voor onder andere fietsers, hulpdiensten en openbaar vervoer. De bereikbaarheid van de straat is gedurende de uitvoeringswerkzaamheden essentieel voor de bewoners, ondernemers, hulpdiensten en het laden en lossen. Er is met een groot aantal betrokkenen gesproken om tot een zo optimale wijze en periode van uitvoering te komen. Daarbij is rekening gehouden met de mate van overlast, veiligheid van zowel gebruikers als van uitvoerders, uitvoering van omliggende projecten en de uitvoeringskosten. In overleg met bewoners, ondernemers, vervoerders en hulpdiensten worden op basis van bovenstaande aandachtspunten de volgende uitvoeringsprincipes gehanteerd: De werkzaamheden dienen in zo n kort mogelijke tijd uitgevoerd te worden; De werkzaamheden moeten veilig uitgevoerd kunnen worden door de aannemer; De werkzaamheden mogen geen onveilige situaties voor weggebruikers opleveren; De Breestraat moet toegankelijk blijven voor de hulpdiensten;

14 De Breestraat moet voor bewoners, ondernemers en voetgangers (winkelend publiek) toegankelijk blijven; Op de Breestraat moeten laad- en los bewegingen, alsmede trouwstoeten mogelijk blijven; De markt moet bereikbaar blijven; Uitvoering van omliggende projecten mag geen tot weinig invloed hebben op de uitvoering van de Breestraat; Het belang van evenementen die in de Breestaat plaatsvinden moet zorgvuldig worden afgewogen; De werkzaamheden dienen zoveel mogelijk in de zomermaanden plaats te vinden. Bovenstaande uitgangspunten worden verwerkt in het Veiligheids-, Doorstromings-,Hinder- en Communicatieplan (VDHC-plan). Bij de uitvoering zal rekening gehouden moeten worden met de volgende punten: De uitvoeringsperiode is minimaal drie maanden: Uit onderzoek is naar voren gekomen dat een uitvoeringsperiode van drie maanden het minimum is om het werk uit te kunnen voeren. Daarbij moet de kanttekening worden geplaatst dat hiermee langer (avond en nacht) en meer dan gebruikelijk gewerkt moet gaan worden en dat deze tijd zo krap is dat tegenvallers in de uitvoering direct tot verlenging van deze periode leidt. De Breestraat moet gedurende de werkzaamheden worden afgesloten voor doorgaand verkeer: Er is onderzocht hoeveel werkruimte een aannemer nodig heeft om de Breestraat te kunnen herinrichten in een zo n kort mogelijke tijd en in een zo veilig mogelijke omgeving. Hieruit is gebleken dat er te weinig ruimte is om een veilig werkvak aan te leggen én alle verkeersgebruikers gebruik te laten maken van de Breestraat, zonder dat er onveilige situaties ontstaan. Derhalve is er voor gekozen de Breestraat over een werkvak van ongeveer 200 meter in de gehele breedte af te sluiten. Dit betekent dat er geen doorgaand verkeer meer mogelijk is met uitzondering van de hulpdiensten. Dit zal nog in overleg met de hulpdiensten nader uitgewerkt worden. De woningen en winkels blijven voor voetgangers bereikbaar. Voor de bussen betekent dit dat de Breestraat niet gebruikt kan worden voor zowel bestemmingslocatie als voor doorgaande route. In overleg met Arriva wordt een omleidingsplan opgesteld. Ook de fietsers zullen voor dat deel dat afgesloten is omgeleid worden. In het plan is gebleken dat er tot op heden geen conflicten zijn met de omliggende projecten, zoals de sloop van het zogenaamde Rijnlandblok, de bouw van de Lammermarktgarage en de bouw van de fietsenstalling op de huidige locatie van het Zeemanpand. Hiervoor geldt dat dit voortdurend gemonitord moet worden.

15 In overleg met de evenementen coördinator is bepaald dat de Breestraat en de Korevaarstraat in ieder geval begaanbaar moet zijn met 2/3 oktober en dat de optocht die Minerva organiseert in het kader van hun 200- jarig bestaan in enigszins aangepaste vorm doorgang kan vinden. Voor wat betreft het nieuwe profiel van de Korevaarstraat zal nog in overleg met de evenementen coördinator en de 3 oktobervereniging bekeken worden of en zo ja welke gevolgen dit heeft voor de taptoe en de optocht. De jaarlijks terugkerende curiosamarkt op de Breestraat zal, als onderdeel van de Lakenfeesten, helaas geen doorgang kunnen vinden op deze locatie. Fasering In het kaderbesluit is als uitgangspunt opgenomen dat de rijbaan in klinkers uitgevoerd wordt. Daarbij is de kanttekening geplaatst dat, vanwege de trillingen, het aantal bussen over de Breestraat eerst gehalveerd moet worden naar maximaal 325 bus bewegingen per etmaal. Zoals onder punt C toegelicht, is het niet mogelijk om op korte termijn het aantal bussen te halveren. Om te voorkomen dat de herinrichting van de Breestraat hierdoor vertraagt, stelt het college voor om de herinrichting in twee fasen uit te voeren: Fase één betreft de herinrichting van de Breestraat, waarbij de rijbaan met een nieuwe, asfalt laag wordt afgewerkt. De eindfase betreft het vervangen van het asfalt op de rijbaan door klinkers en het uitvoeren van de midden geleider in natuursteen. Wanneer er minder bussen zijn, kan ook de bushalte worden verplaatst en kan de hangverlichting worden verwijderd. Met voorliggend besluit wordt tevens de financiering voor de eindfase geregeld. Zodra de bussen zijn verminderd tot het gewenste niveau start de realisatie van de eindfase. Naar verwachting is dit in Een meer gedetailleerde planning is afhankelijk van ontwerpen voor de route Hooigracht-Langegracht-Lammermarkt die momenteel worden uitgewerkt in het kader van het HOV-dossier. Er is op dit punt wel een afhankelijkheid met de uitkomsten van LAB071. III Vervolgproces en planning Er dient nog een aantal ontwerponderdelen nader uitgewerkt te worden van Voorlopig Ontwerp naar Definitief Ontwerp. Verlichting Afhankelijk van de beschikbare ruimte zal nog bepaald worden of er in de smallere gedeeltes van de Breestraat ook lantaarnpalen geplaatst zullen worden of dat de verlichting aan de gevels wordt bevestigd. Nader onderzocht zal worden of het aanlichten van pand en in het Definitief Ontwerp wordt opgenomen.

16 Inrichting In nader overleg met de nutsbedrijven zal afhankelijk van mogelijke verlegging van kabels en leidingen de wegas nog geoptimaliseerd worden. Ook zal nog nader onderzocht worden of het mogelijk en wenselijk is om de bushalte bij het Trouwstraatje te verplaatsen naar de Waalse kerk. Tevens zal in overleg met het Platform Gehandicapten de nadere detaillering van de voelbare geleidelijn bepaald worden. Het straatmeubilair (prullenbakken en bankjes) zal nog opgenomen in het Definitief Ontwerp Voor wat betreft de mobiele fietsvoorzieningen geldt dat de vormgeving hiervan nog nader bepaald moet worden De terrasverordening dient mogelijk aangepast te worden om daar waar terrassen gewenst en mogelijk zijn om de terrassen ook te kunnen plaatsen. Bestrating De exacte materiaalkeuze ten aanzien van bestrating zal nog nader bepaald worden, en ook het bestratingsverband dient nog geoptimaliseerd te worden. Dit geldt ook voor de juiste aansluiting op de stegen. Bepaling locaties Voor zowel de bomen als de ondergrondse afvalcontainers dient de exacte locaties nog bepaald te worden. In overleg met de nutsbedrijven zal deze exercitie nog plaatsvinden. Gangetje De nieuwe inrichting van het pleintje rondom het Gangetje wordt verkeersveilig geacht. Hiernaar zal nog een onderzoek plaats vinden. Natuursteen Vooruitlopend op besluitvorming in de raad zal het natuursteen ten behoeve van de Blauwe Stoep en de trottoirband aanbesteed worden. Omdat de bestelling procedure ten aanzien van natuursteen meer tijd in beslag neemt dan beschikbaar vanaf besluitvorming door de raad, is het van belang deze aanbesteding reeds aan het einde van dit jaar te starten. In de aanbesteding zal de clausule opgenomen worden dat gunning geen doorgang kan vinden indien de raad niet positief besluit ten aanzien van voorliggend raadsvoorstel.. Na vaststelling van voorliggend Uitvoeringsbesluit Kwaliteitsverbetering Breestraat wordt het bestek opgesteld op basis van het Definitief Ontwerp. Daarna wordt de aanbestedingsprocedure (nationaal openbaar) gestart. De gunning van de realisatieopdracht vindt eind mei plaats. Naast prijs, worden de aanbiedingen onder meer getoetst op uitvoeringsperiode, communicatie, risico beperking en kwaliteit. Het uitwerken tot bestek en de aanbestedingsprocedure neemt circa vier maanden in beslag. Dit betekent dat naar verwachting in juni 2014 met de uitvoering gestart kan worden. De totale uitvoeringsperiode neemt zoals genoemd drie maanden in beslag.

17 Bij het opstellen van de planning is rekening gehouden met projecten van de gemeente Leiden en particuliere initiatieven. Verschil tussen 1 e fase en eindfase Omdat het college het van groot belang vindt om ook de eindfase, wanneer er minder bussen door de Breestraat rijden alvast vast te leggen in een raadsbesluit wordt ervoor gekozen de financiën, om van de 1 e fase naar de eindfase te kunnen gaan, met dit besluit vast te stellen. Het verschil tussen de 1 e fase en de eindfase bestrijkt in ieder geval drie, maar wellicht vier inrichtingselementen: De huidige hangverlichting zal verwijderd worden op het moment dat er maximaal 325 bussen door de Breestraat rijden. Het asfalt zal uit de Breestraat verwijderd worden en daarvoor in de plaats komen klinkers te liggen op de rijbaan en zal de middengeleider in Luikse keien worden aangebracht en zal tevens de goot voorzien worden van Luikse keien. De bushaltes die in de 1 e fase nog twee halterende bussen moet bedienen zal verkleind worden naar een bushalte. Dit betekent dat er in totaal vier bushaltes komen in de 1 e fase en twee bushaltes in de eindfase. Tot slot is mogelijke verplaatsing van de bushalte Trouwstraatje naar de Waalse kerk nog noodzakelijk, mocht dit tijdens de 1 e fase niet mogelijk zijn gebleken. Organisatie De projectgroep blijft tot het moment van gunning in haar huidige vorm bestaan. Zodra de realisatie start, heeft de gemeente een toetsteam gevormd. Hierin zit de projectleider samen met de stedenbouwkundige, de verkeersregisseur, een projectcoördinator en de opzichter van de aannemer. Zij toetsen of de werkzaamheden conform planning en opdracht worden uitgevoerd. Afstemming met betrokken partijen Op de Breestraat komen heel veel functies en daarmee ook belangen samen. In de afgelopen periode is daarom veel tijd gestoken in overleg en zijn organisaties die staan voor deelbelangen met elkaar in gesprek gegaan over ontwerp en weging van die belangen. Deze samenwerking is als een meerwaarde ervaren. Er is vooral intensief overleg geweest met een afvaardiging van de stakeholders om de uitgangspunten uit te werken naar het VO. De afvaardiging van de stakeholders bestaat uit de ondernemersvereniging Breestraat en de bewonerscommissie van de Pieterswijk- en Academiewijk en het Centrummanagement. Er is een aantal onderzoeken verricht dat is besproken met de afvaardiging en mede afhankelijk van hun reactie is het VO daarop aangepast. Ook is het ontwerp en zijn de onderzoeken besproken met diverse andere belanghebbenden: Stadsparkeerplan, Arriva, ROVER, ROCOV, Platform Gehandicapten, Oogvereniging, Visio, Fietsersbond, Historische Vereniging Oud Leiden, hulpdiensten, Vecovab. Meer specifiek is met ROVER en ROCOV overleg geweest over de locatie van de bushaltes, met Arriva over het verkeersregime, met de Historische Vereniging Oud Leiden over het medaillon, met het Platform Gehandicapten, de Oogvereniging en Visio over de geleiding voor blinden en slechtzienden en met de hulpdiensten over de uitvoering en fasering.

18 Op basis van input uit de omgeving zijn onderdelen van het ontwerp en aanpalende onderwerpen aangepast en geoptimaliseerd. De samenwerking met Stadslab heeft er toe geleid dat zij een ontwerp voor de Breestraat opgesteld hebben waarbij zij zich met name hebben gericht op het verlevendigen van de straat met activiteiten en een aantal inrichtingselementen. Inrichtingselementen als straatmeubilair en groen zoals deze in de eerste fase toegepast zouden kunnen worden, maar vooral bedoeld zijn om invulling te geven aan het gewenste eindbeeld, waarbij er significant minder bussen door de Breestraat rijden. Het voorlopig ontwerp is ter verdere verificatie van het draagvlak op 11 november 2013 in de Stadsgehoorzaal gepresenteerd aan geïnteresseerden. Hierop is over het algemeen enthousiast gereageerd op de plannen. Daarnaast zijn diverse vragen gesteld en aandachtspunten meegegeven over de verdere uitwerking, plaatsing van prullenbakken, het uitstal- en fietsparkeer regime en de 15 km/u in de Breestraat. In de komende maanden, van VO naar DO, én tijdens de uitvoeringsfase wordt de communicatie voortgezet. Van belang is dat bij de verdere detaillering van het ontwerp de diverse belanghebbenden betrokken blijven en hierover hun mening kunnen ventileren. En ook tijdens de uitvoeringsfase wordt uitgebreid gecommuniceerd. De omgeving wordt nauw op de hoogte gehouden van de werkzaamheden, planning, overlast en de invulling van de tijdelijke situatie. Risico s Voor de uitvoering van het project is een uitgebreide risicoanalyse opgesteld. Daarin is per risico de kans, het gevolg en de maatregelen om het risico te beperken, opgenomen. De belangrijkste risico s voor de Breestraat, zijn: Planning eerste fase: Vanwege de verschillende evenementen in de Breestraat, bestaat er een strakke planning. Deze is haalbaar, maar onvoorziene omstandigheden kunnen vertragingen veroorzaken. Door goede interne proces afspraken te maken en door goede afspraken met de opdrachtnemer wordt dit risico zo veel als mogelijk beperkt. Er zal rekening worden gehouden met de evenementen die doorgang moeten hebben, desnoods zal de straat tijdelijk dichtgelegd worden. Om de planning te halen is het waarschijnlijk noodzakelijk dat er buiten kantoortijden om gewerkt moet worden. Dit kan een prijsopdrijvend effect hebben bij de aanbesteding. Arriva zal tijdens de uitvoering de bussen om leiden. Hierbij houden ze rekening met een uitvoeringstermijn van 3 maanden. Mocht de uitvoering langer duren, zou dit kunnen leiden tot een financiële compensatie. Financiën: De raming is gebaseerd op het VO. In het Definitief Ontwerp zal nog een aantal zaken nader uitgezocht moeten worden. Door in de raming 20% onvoorzien op te nemen, is een aantal risico s conform de risicoanalyse gedekt.

19 Als gevolg van de wegasverlegging, de plaatsing van lantaarnpalen, de nieuwe bomen en de ondergrondse containers liggen sommige kabels en leidingen in de weg. In overleg met de kabels en leidingexploitanten is als gezamenlijk doel gekozen om zo min mogelijk te verleggen en te zoeken naar oplossingen. Dat kabels en leidingen tijdelijk onder asfalt komen te liggen wordt vervelend gevonden maar niet onoverkomelijk. Oplossingen met andere conflictsituaties worden gevonden in verschuiven van een lantaarn of een andere fundatie van de lantaarn, verschuiven van de wegas met een gering aantal centimeters als daar net een kabel onder ligt, zoeken naar de beste plaats voor de containers. Indien het echt niet anders kan moeten kabels en leidingen worden verlegd. Hiervoor is in de raming een bedrag opgenomen. Ook heeft dit mogelijk invloed op de planning. Planning tweede fase kan mogelijk later zijn als blijkt dat het realiseren van maatregelen op de Hooigracht en Langegracht meer tijd in beslag nemen dan nu verwacht wordt. De uitkomst van de LAB071 discussie heeft invloed op de mogelijkheden en de onmogelijkheden. Door het nemen van maatregelen en een continue sturing op het beheersen van de risico s zijn de risico s te overzien en is het project te typeren als een gemiddeld risicovol project. Financiën Gedurende de periode tussen kaderbesluit (maart 2013) en voorliggend uitvoeringsbesluit zijn de uitgangspunten verder onderzocht en uitgewerkt naar een Voorlopig Ontwerp. Op basis van dit ontwerp is een raming opgesteld van de kosten om tot volledige herinrichting te kunnen komen volgens het Voorlopig Ontwerp. Deze raming is inclusief de kosten om bij reductie van het aantal bussen (tot maximaal 325 per etmaal) over te kunnen gaan van asfalt naar klinkers op de rijbaan. Binnen de raming zijn daarnaast bijkomende kosten als gevolg van het ontwerp, de uitvoering, beheer en vervanging en mogelijke risico s opgenomen. Dekkingsmiddelen volgens kaderbesluit Bij het vaststellen van het kaderbesluit voor de herinrichting van de Breestraat is voorgesteld om in totaal ,-- krediet te reserveren. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: Nr Dekking Bedrag in 1 Bijdrage uit het Uitvoeringsprogramma programma Binnenstad Krediet Rijn Gouwe Lijn, eigen kosten Leiden, onderdeel risicoreservering: kwaliteitsverbetering Breestraat Bijdrage uit reserve Onderhoud kapitaalgoederen en inrichting openbare ruimte MIP : investeringsbudget voor fietsroute Breestraat Kort Rapenburg - Prinsessekade Nieuwe Beestenmarkt 2 e Binnenvestgracht Stationsweg Investeringsvolume van de vrijvallende kapitaallasten vorige herinrichting Breestraat: kwaliteitsverbetering Breestraat Totaal