Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Kenteq

Transcriptie

1 Beroepstypering Servicetechnicus installatietechniek Algemene informatie datum: versie: 1 Onder regie van kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven Ontwikkeld door: Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Kenteq Kenteq, afdeling kwalificatiestructuur Brondocument(en) Legitimering beroepscompetentieprofiel door: - op format vereisten - op de inhoud 1. Beroepenanalyse installatietechniek verwarmingssector ; CIBB Servicedocument servicetechnicus ; LOB Intechnium ; Eindtermendocumenten TPO en TPI ; Profielen in de installatietechniek ; OLC / Cinop ; De arbeidsmarkt in de installatietechniek Stichting MarktMonitor ; Verslag van werkconferentie Service en Onderhoud ; Triam ; Verslag werkconferentie met VSE ; LOB Intechnium ; Informatieblad inspectie en onderhoud van stookinstallaties ; InfoMil ; 2000 Kenteq d.d. 1 mei 2003 Sociale Partners d.d. 6 november 2003 Mogelijke functiebenamingen Beroepsbeschrijving Beroepscontext/ werkzaamheden De servicetechnicus werkt bij een installatie- of gasservice- en onderhoudsbedrijf waar hij werkt aan gas- en verwarmingsinstallaties in utiliteitsgebouwen. Het betreft veelal (klimaat)installaties zonder enige beperking tot de belasting van toestellen. De servicetechnicus verricht (uitgaande van technische beschrijvingen, schema's, tekeningen en metingen) activiteiten bij het in bedrijf stellen en inregelen, het uitvoeren van aanpassing en/of onderhoud en bij het verhelpen van storingen aan gebouwinstallaties t.b.v.: - centrale verwarmings- en klimaatsystemen; - luchtbehandelings- en airconditioningsystemen; - gas- en stookinstallaties; - sanitaire- en drinkwatersystemen. De servicetechnicus signaleert omstandigheden in het functioneren van installaties die moeten leiden tot preventieve en correctieve maatregelen. De servicetechnicus maakt deel uit van de storingsdienst. Dat betekent dat hij reguliere

2 storingsdiensten draait, maar ook in het weekend of s avonds opgepiept kan worden. Het komt voor dat de servicetechnicus periodiek onderhoud uitvoert aan stook- en verwarmingsinstallaties (B > 130 kw). Een servicetechnicus die SCIOS gecertificeerd is, is tevens bevoegd om periodieke inspecties aan stook- en verwarmingsinstallaties te verrichten. Rol en verantwoordelijkheden Typerende beroepshouding De servicetechnicus werkt in principe alleen, maar heeft vaak wel collega s die hetzelfde werk doen. De servicetechnicus kan zowel horizontaal als verticaal doorstromen. Van horizontale doorstroom is sprake als hij het SCIOS PI certificaat haalt of als projecttechnicus gaat werken. Van verticale doorstroom is sprake als hij als servicecoördinator, bedrijfsleider of projectmanager gaat werken. De servicetechnicus werkt zelfstandig en is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van zijn eigen takenpakket. De servicetechnicus legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevend. De complexiteit van het beroep is hoog en wordt met name bepaald door de volgende factoren: - de installaties en regelingen zijn complex/geavanceerd; - de installaties en hun toepassing kunnen sterk verschillen; - beheersing van producten met afwijkende eisen; - beheersing van kwaliteitsregistratie; - aanwijzingen en waarnemingen moeten door redeneren en combineren zelfstandig worden omgezet in oplossende handelingen; - het vermogen om nieuwe procedures te bedenken en toe te passen bij elkaar onderling beïnvloedende soorten installaties; - bepaalde installaties kunnen, afhankelijk van hun toepassing, niet zonder meer buiten bedrijf worden gesteld. De servicetechnicus beschikt over verantwoordelijkheidsgevoel. Hij streeft een goede kwaliteit van zijn eigen werk na. Hij is volledig zelfstandig bij zijn werkuitvoering. Weliswaar kan hij hulp inroepen van specialisten van bijvoorbeeld leveranciers, maar dat is geen garantie voor een oplossing op dat moment. De servicetechnicus interpreteert de belangen van de opdrachtgevers binnen de kaders van wet- en regelgeving flexibel, daar waar het gaat om het gebruik van gebouwinstallaties. Denk hierbij aan situaties waarbij de installatie niet zonder meer buiten bedrijf gesteld kan worden in verband met bepaalde productieprocessen of speciale eisen. De servicetechnicus rapporteert op een zodanige wijze dat ontwerpers, onderhoudsmanagers voldoende gegevens hebben om passende voorstellen te kunnen formuleren aan de opdrachtgever of controlerende instanties. De servicetechnicus kan omgaan met feed-back geven en krijgen van collega s en leidinggevende. De servicetechnicus houdt ontwikkelingen op zijn vakgebied bij.

3 Trends/innovaties Marktontwikkelingen Wetgeving/ overheidsregulering Technologische ontwikkelingen Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen Warmtebronnen met een lagere belasting dan 130 kw kennen vaak geavanceerde beveiligings- en regelsystemen; Oliegestookte warmtebronnen zijn in Nederland een steeds kleinere markt; Energieleveranciers bieden in het kader van klantenbinding ook onderhoudswerkzaamheden aan; dit verscherpt de concurrentie; Contracten, waaronder onderhoudscontracten, worden afgesloten als prestatiecontracten. Toenemende regelgeving op het gebied van ARBO, veiligheid, gezondheid en milieu. KOMO-instal certificaat. Toepassen bestaande NEN-normen. Ontwerpregels ter voorkoming van de legionellabacterie. Europese geharmoniseerde normen en CE-markeringen. Europese richtlijnen schrijven voor dat complexe installaties blijvend moeten voldoen aan emissie-eisen. Sciosregeling. Bij het oplossen van storingen en bij onderhoud van installaties wordt het verrichten van metingen steeds belangrijker. Omdat onderhoud vaak wordt gerelateerd aan gemeten waarden, wordt het interpreteren van de meetgegevens belangrijker. Verdere optimalisering van regel- en verbrandingstechnieken in stooktoestellen om energie te besparen en het milieu te sparen. Hydraulisch schakelen, het optimaal inregelen van de installatie, krijgt steeds meer aandacht vanuit energetisch oogpunt. Ook lage temperatuur ventilatiesysteem (LVT) vragen om een optimale hydraulische schakeling. Niet alleen het optimaal inregelen, maar ook toepassing van geregelde pompen komt steeds meer voor. Nieuwe installaties in gebouwen dienen als een systeem, als geheel, te worden beschouwd. Opwekking, distributie, afgifte en regeling beïnvloeden elkaar sterk. Personen die hier aan werken moeten in systemen kunnen denken Binnenluchtkwaliteit is belangrijk voor zowel binnen de werkals woonomgeving, zeker met de huidige isolatienorm. De servicemonteur zal steeds meer gebalanceerde ventilatiesystemen tegenkomen. Legionella zal ook voor deze functie een aandachtspunt moeten zijn; het voorkomen hiervan maar met name het signaleren van gevaarlijke punten binnen bestaande installaties. Er is een tekort aan bekwaam personeel. Door technologische ontwikkelingen van toestellen worden aan de servicemonteur steeds hogere kwaliteitseisen gesteld. Plannen van werkzaamheden steeds meer in overleg met de klant. Aan de houding, gedrag en taalvaardigheid van de servicemonteur worden steeds hogere eisen gesteld.

4 Internationale ontwikkelingen Loopbaanmogelijkheden Er is een toename van Europese wet- en regelgeving, waarbij opgemerkt dient te worden dat de Nederlandse wet- en regelgeving vaak vooruit loopt op de Europese wet- en regelgeving. Buiten Nederland zijn nog vaak oliegestookte warmtebronnen standaard. Een persoonscertificatie op het gebied van branders is soms vereist. Kerntaken van het beroep 1. Stelt complexe installaties in bedrijf en regelt ze in 2. Onderhoudt complexe installaties 3. Verhelpt storingen aan complexe installaties 4. Voert periodieke onderhoud (PO) uit aan stook- en verwarmingsinstallaties 5. Verricht periodieke inspecties (PI) aan stook- en verwarmingsinstallaties

5 Kerntaak 1 Stelt complexe installaties in bedrijf en regelt ze in De servicetechnicus ontvangt de adressen van locaties waar hij nieuwe installaties in bedrijf moet stellen en/of in moet regelen. Hij verzamelt alle noodzakelijke informatie, gereedschap en hulpmiddelen. Vervolgens stelt de servicetechnicus zich op de hoogte van de situatie ter plekke. Hij stelt de installatie in bedrijf. Na het in bedrijf stellen regelt hij (indien van toepassing) de installatie al of niet volgens een standaardprocedure in. De servicetechnicus werkt zelfstandig en is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk. Hij werkt volgens VGM-wetgeving. Hij is verantwoordelijk dat voor alle belanghebbenden inzichtelijk is wat er gedaan is en hoeveel tijd het werk in beslag heeft genomen. Hij legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevende. De werkzaamheden vereisen creatief en analytisch vermogen om in bepaalde gevallen nieuwe procedures te bedenken en toe te passen en zijn derhalve complex. Ontwerper(s)/adviseurs, leveranciers, collega s, EBI er, direct leidinggevende, opdrachtgever of medewerker technische dienst. - installatietekeningen; - technische beschrijvingen en schema s van relevante (onder)delen van de installatie; - standaardprocedures en checklists; - geautomatiseerde regelsystemen (GBS); - meet- en inregelapparatuur; - logboek; Optimaal functionerende complexe installaties die aan alle technische en veiligheidseisen voldoen. Zie kernopgaven

6 Kerntaak 2 Onderhoudt complexe installaties De servicetechnicus ontvangt de adressen van de klanten die hij moet bezoeken. Hij heeft de juiste documentatie en gangbare gereedschappen en vervangingsmaterialen bij zich. Hij pleegt het noodzakelijke onderhoud en controleert zonodig met behulp van metingen - of de complexe installatie naar behoren werkt. De servicetechnicus lost al- of niet uit het onderhoud voortvloeiende- storingen op. Na het onderhoud meldt hij aan de gebruiker wat hij gedaan heeft, beantwoordt eventuele vragen en geeft zonodig advies. Hij vult het logboek, werkbonnen, etc. in. Afhankelijk van hoe het bij het bedrijf geregeld is laat hij de gebruiker de werkbon aftekenen. De servicetechnicus werkt zelfstandig en is verantwoordelijk voor de kwaliteit en wijze van zijn eigen werk. Hij werkt volgens VGM- wetgeving. Hij is verantwoordelijk dat voor alle belanghebbenden inzichtelijk is wat er gedaan is en hoeveel tijd het werk in beslag heeft genomen. Hij legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevende. Het uitvoeren van onderhoud aan installaties wordt vaak volgens een standaard procedure -al of niet met behulp van een checklist- uitgevoerd. De complexiteit wordt bepaald door de diversiteit en uitvoering van de installaties. Onderhoud aan olie gestookte installaties is geen alledaags werk en vraagt specifieke kennis. Veelal wordt gebruik gemaakt van gestandaardiseerde formulieren en bonnen. Het invullen daarvan is niet complex. Ontwerper(s), leveranciers, installatiemonteur(s), direct leidinggevende, opdrachtgever of medewerker technische dienst. - Informatie van de gebruiker van de installatie; - technische documentatie van de installatie; - basisverslag; - logboek; - meetapparatuur en overig gereedschap; - persoonlijke beschermingsmiddelen; Een op juiste wijze onderhouden installatie die doelmatig en veilig functioneert. Zie kernopgaven

7 Kerntaak 3 Verhelpt storingen aan complexe installaties De servicetechnicus ontvangt de adressen van de klanten die hij moet bezoeken. Hij verhelpt de storing en controleert vervolgens of de installatie naar behoren werkt. Na het verhelpen van de storing rapporteert hij aan de gebruiker over het verrichte werk, beantwoordt eventuele vragen en geeft zonodig advies. Hij vult het logboek, servicebonnen, etc. in. Afhankelijk van hoe het bij het bedrijf geregeld is, laat hij de klant de werkbon etc. aftekenen. De servicetechnicus werkt zelfstandig en is verantwoordelijk voor de kwaliteit en wijze van zijn eigen werk. Hij werkt volgens VGM- wetgeving. Hij is verantwoordelijk dat voor alle belanghebbenden inzichtelijk is wat er gedaan is en hoeveel tijd het werk in beslag heeft genomen. Hij legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevende. Het verhelpen van storingen aan complexe installaties is hoog complex. De servicetechnicus maakt gebruik van routinematige procedures, maar bij het lokaliseren en analyseren van storingen combineert hij verschillende procedures. Creativiteit en een gedegen kennis van principewerking van complexe installaties is onmisbaar. Het oplossen van storingen aan oliegestookte toestellen vraagt specifieke kennis. Ontwerper(s), leidinggevende, fabrikant of leverancier, opdrachtgever en/of medewerker technische dienst. - informatie van de gebruiker van de installatie; - technische documentatie van de installatie; - het logboek en bij stookinstallaties- het basisverslag; - meetapparatuur en overig gereedschap; - persoonlijke beschermingsmiddelen; Een storingsvrije installatie die doelmatig en veilig functioneert. De servicetechnicus moet afhankelijk van het belang van de gebruiker van de installatie de afweging maken of hij, bij het niet beschikbaar hebben van het juiste onderdeel, een noodoplossing aanbrengt tot aan het tijdstip van de definitieve reparatie. De servicemonteur moet de klant informeren en eventueel overtuigen van de noodzaak en kosten in het geval dat er een dure reparatie en/of vervanging plaats moet vinden.

8 Kerntaak 4 Voert periodieke onderhoud (PO) uit aan stook-en verwarmingsinstallaties De servicetechnicus ontvangt de adressen van de klanten die hij moet bezoeken. De servicetechnicus voert de onderhoudswerkzaamheden uit volgens de in het basisverslag vastgelegde instructies en aanwijzingen (waaronder relevante voorschriften van de toestelfabrikant). De verrichte werkzaamheden en gedane bevindingen worden in een onderhoudsrapport vastgelegd en bij het toestel achtergelaten of naderhand met de onderhoudsverklaring toegestuurd naar de opdrachtgever. De servicetechnicus voert het PO zelfstandig uit en is verantwoordelijk voor zijn eigen werk. Indien niet PO gekwalificeerden hand en spandiensten verrichten, blijft de servicetechnicus verantwoordelijk voor de waarnemingen, de beslissingen en de registratie van de bevindingen. Hij werkt volgens VGM- wetgeving. Hij legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevende. De complexiteit wordt bepaald door de diversiteit en uitvoering van de installaties. PO aan oliegestookte installaties is geen alledaags werk en vraagt specifieke kennis. Ontwerper(s), leidinggevende, collega s, EBI-er, medewerker van SCIOS, opdrachtgever en/of medewerker technische dienst. - installatiedossier; - speciale gereedschappen en meetapparatuur; Een op juiste wijze onderhouden installatie die doelmatig en veilig functioneert en voorzien is van een rapportage die voor wat betreft de inhoud aan de normen van SCIOS voldoet. De servicetechnicus moet bepalen wanneer afwijking van standaardprocedures mogelijk of zelfs raadzaam is. Ook moet hij bepalen onder welke condities stookinstallaties met tijdelijke voorzieningen kunnen blijven functioneren.

9 Kerntaak 5 Verricht periodieke inspecties (PI) aan stook- en verwarmingsinstallaties De servicetechnicus ontvangt de adressen van de klanten die hij moet bezoeken. De servicetechnicus die hiertoe gerechtigd is verricht de inspectiewerkzaamheden uit aan de hand van de bij een eerste inspectie vastgelegde gegevens in het basisverslag. Deze inspectie vindt plaats nadat periodiek onderhoud is verricht. Door uitkomsten van controles en metingen van afstelinrichtingen en beveiligingen stelt de servicetechnicus deze zo nodig na. De servicetechnicus voert het PI zelfstandig uit en is verantwoordelijk voor zijn eigen werk. Hij werkt volgens VGM-wetgeving. Hij legt verantwoording af aan zijn direct leidinggevende. De complexiteit wordt bepaald door de diversiteit en uitvoering van de installaties. PO aan olie gestookte installaties is geen alledaags werk en vraagt specifieke kennis. Ontwerper(s), leidinggevende, collega s, EBI-er, medewerker van SCIOS, opdrachtgever en/of medewerker technische dienst. - installatiedossier; - speciale gereedschappen en meetapparatuur; Een op juiste wijze geïnspecteerde en onderhouden installatie die doelmatig en veilig functioneert en voorzien is van een rapportage die voor wat betreft de inhoud aan de normen van SCIOS voldoet. De servicetechnicus moet bepalen wanneer afwijking van standaardprocedures mogelijk of zelfs raadzaam is. Ook moet hij bepalen onder welke condities stookinstallaties met tijdelijke voorzieningen kunnen blijven functioneren.