Kennismaking met Handelingsgericht Werken in het

Transcriptie

1 Kennismaking met Handelingsgericht Werken in het José Oosterheert Wouter Camps Nico van der Meer VO Woensdag 28 januari HCO

2 Agenda Welkom en inhoudelijke toelichting De kerngedachten en 7 uitgangspunten van HGW Hoe HGW is onze school al? Verdieping op de HGW-werkcyclus: Waarnemen en VPI, Doelgericht werken, Begrijpen en onderwijsbehoeften, Plannen en Realiseren Ondersteuningsbehoeften zorgcoördinatoren

3 Handelingsgericht werken

4 SO SBO HIA Arrange Ondersteuning menten SMW SOT Deskundigen experts met hulp van buiten Groeiwerk JHV de school document/opp Praktijk experts Zorgcoördinator VPI Mentor Paralleloverleg RT Ondersteuning Collegiale Vakspecialismen binnen de school consultatie Klassenoverzicht Gedifferentieerd Krachtig basisaanbod In de klas Bovenschoolse Pool Trajectbegeleiders Klassenplan 3

5 Doelen Begrip van de inhoud van HGW Inzicht in de consequenties van HGW voor jouw school Inzicht in hoe je HGW kan benutten om goede plannen te maken in de samenwerking met de consulent SWVDHZW. Beeldvorming eigen ondersteuningsbehoefte om met HGW aan de slag te gaan

6 Handelingsgericht werken Waar gaat het volgens jou nu ECHT om? Wat is volgens jou de kern van HGW? Werkvorm Tafelronde per viertal Team van 4 personen Denktijd (kernbegrippen) 1 blad, 1 pen A schrijft, doorgeven naar B, C, D etc. Plenair verzamelen

7 Van probleem van de leerling naar werkprobleem voor de leraar Medisch (diagnostisch) denken het is een ADHD er het is een dyslect Handelingsgericht denken hoe ga ik om met een leerling die druk gedrag vertoont in mijn groep wat kan ik doen om een leerling die (grote) moeite heeft met taal en lezen toch goed te helpen?

8 Terugblikken of vooruit kijken Uitsluitend op resultaat zitten is autopsie onderwijs, je moet ook processen en praktijken leren kennen waarmee je die resultaten kunt behalen (Reeves). instruction driven by data (doelen) en niet data driven instruction (afrekenen). strategie op ontwikkelen van de docentvaardigheden met een effectieve instructie en feedback Dus: Sturing van het proces op kernwaarden, doelen, resultaat, praktijk

9 Van repareren achteraf naar vooraf bedenken en anticiperen Achteraf Vooraf Na de toets extra werk Waar en bij wie zou het mis kunnen gaan en hoe kan ik dat voorkomen? Groepje of individu extra uitleg afstemmen op wat nodig is in relatie tot de doelen van de komende periode

10 Van activiteiten naar doelen Activiteiten Vrijwel alles wat in de methode staat moet ik wel behandelen. Ik moet de stof uit de methode goed aan de orde laten komen Doelen De leerlingen moeten de doelen halen. Daarvoor gebruik ik de methode Ik moet zorgen voor de goede match

11 Genius child

12 Twee wegen in ontwikkeling van leerlingen Hulpverlening achteraf repareren Preventie voorkomen van problemen WAAR leg je het accent?

13

14

15

16

17 Handelings Gericht Werken Het gaat niet (alleen) om de vraag: Wat heeft deze leerling? Maar om de vraag: Wat heeft deze leerling nodig? Wat ga ik nu doen?

18 Hoe? Wat heeft deze leerling, uit dit gezin, in deze klas, bij deze leraar, nodig om een volgende stap te kunnen maken? Wat helpt hem/haar het gestelde doel te bereiken? Denken en handelen vanuit onderwijsbehoeften. Samenbrengen in een klassenoverzicht en een klassenplan.

19 De leraar doet ertoe De zichtbare opbrengsten Bestaan bij de gratie van de kwaliteit van de onzichtbare binnenkant. Ik doceer wiskunde of Ik zorg dat Wiesje de doelen gaat halen? Resultaten Wat het oplevert Processen Wat je doet: Vakmanschap Persoon Wie je bent Wat je denkt Waar je voor je staat

20 De 7 uitgangspunten van HGW 1. Doelgericht werken: Samen doelen formuleren en evalueren 2. Wisselwerking en afstemming: Wat werkt? 3. Onderwijsbehoeften: Wat heeft de leerling nodig om... de doelen te bereiken? 4. De leraar doet er toe, door...

21 De 7 uitgangspunten van HGW 5. Positieve aspecten van leerling, leraar en ouders benutten om Constructieve samenwerking tussen school, leerling, ouders en professionals, zodat 7. De werkwijze is systematisch, in stappen en transparant, zodat...

22 HGW en onze school Vergelijk de 7 uitgangspunten van HGW met de situatie op de eigen school -Hoe ziet dat uitgangspunt er concreet uit? -Wat zijn, binnen dat uitgangspunt, kansen voor ontwikkeling? In groepjes van +/- 4 deelnemers Elke groep start met 1 van de uitgangspunten Plenaire presentatie per groep

23

24 Cyclus Handelingsgericht werken realiseren waarne men plannen begrijpen

25 Waarnemen 1. Mentor maakt Klassenoverzicht. Hiervoor gebruikt de mentor de cijfers van proefwerken, gesprekken met leerlingen, gegevens van ouders en docenten, vorige klassenoverzicht etc De mentor bespreekt dit tijdens een leerlingenbespreking. Docenten vullen dit aan of halen gegevens uit deze bespreking om te gebruiken in hun lessen. Voor de meeste leerlingen is deze uitwisseling van gegevens voldoende nieuwe doelen te stellen voor de komende periode en hen succesvol te kunnen laten zijn.

26 Waarnemen 3. Voor een aantal leerlingen zal dit niet voldoende zijn. Voor hen blijkt dat er méér nodig is om succesvol te kunnen zijn. De mentor probeert om samen met de docenten doelen voor de komende periode in kaart te brengen. De mentor bespreek deze leerlingen met de zorgcoördinator. In dit gesprek (en daarna) gaan zorgcoördinator en mentor op zoek naar aanvullende gegevens: -Wat weten we van deze leerling in relatie tot de doelen voor de komende periode? -Afname VPI? -Gesprek met de leerling? -Gesprek met de ouders? -Gesprek met 1 of meer docenten over het functioneren van de klas? -Hoe is de relatie met 1 of meer docenten?...

27 Waarnemen 4. -Waar kijken jullie naar? -Welke factoren doen er toe? -Stimulerende factoren en belemmerende factoren -Niet alleen factoren in de leerling, maar ook in de docent, in de groep, in de relatie met klasgenoten, in de thuissituatie etc. -Beïnvloedbare / niet-beïnvloedbare factoren -Soms kan er ook aanvullend onderzoek nodig zijn -Nieuwe gegevens toevoegen aan klassenplan indien relevant. Op zoek naar gegevens die je helpen om beslissingen te nemen over wat jij c.q. de docent kan gaan doen.

28 VPI Het Vraagprofiel Instrument VPI Passende onderwijsondersteuning Inhoudelijk verantwoord onderbouwen. Indicatiestelling was sterk stoornisgericht: Wat heeft dit kind? Weinig handelingsgericht: Wat nu te doen? Erg druk gedrag - waarschijnlijk ADHD onderzoek bevestigt dit erg druk gedrag Clusterindicatiestelling slagboomdiagnostiek alles of niets Daarnaast was er nog indicatiestelling voor SBO en VMBO met LWOO en Praktijkonderwijs.

29 VPI Nu met Passend Onderwijs afgeschaft. Behoefte aan alternatief: 1. Handelingsgericht 2. Differentiatie in ondersteuningsbehoeften (basisondersteuning en extra ondersteuning) 3. Breed in te zetten instrument VPI-PO/VO VPI-MBO VPI-ouderversie Wetenschap + praktijk Ontwikkeld in samenwerking met bijna 400 onderwijsprofessionals

30 VPI Wie neemt VPI af? Invullen is gezamenlijke verantwoordelijkheid van de betrokken docenten. 1) Mentor of zorgcoördinator verzamelt de gegevens in het VPI, ondersteund door de docenten. 2) Of verschillende docenten vullen het VPI in en samen vergelijken en bespreken met mentor en/of zorgcoördinator. Kan onze school deze extra ondersteuning bieden? ( zie ook SOP) Zo ja, Wat is daar voor nodig? Intern oplossen. Eventueel met hulp van buiten. Zo nee, dan zijn er bouwstenen voor een eventuele verwijzing.

31 VPI VPI deel 1 Focus op de leerling 8 gebieden: Emoties en persoonskenmerken Omgaan met anderen Praktische redzaamheid Voorwaarden om te kunnen leren Taal en spraak Leerontwikkeling Denken Lichamelijk ontwikkeling (Stage) Heeft deze leerling extra ondersteuning nodig in vergelijking tot klasgenoten?

32 VPI VPI deel 2 Focus op handelen van de docenten 7 gebieden: Pedagogische veiligheid Pedagogisch reguleren Aansluiten bij verstandelijk niveau Aanpassen van de leeromgeving Aanpassen van de lesstof Aanpassen van didactische begeleiding Medische zorg en/of hulpmiddelen Welke extra ondersteuningshandelingen van de docent heeft deze leerling nodig?

33 VPI VPI- deel 3 Aanvullende vragen 1) Extra ondersteuning voor de leerling buiten het primaire leerproces. 2) Sterke eigenschappen van de leerling. 3) Extra ondersteuning voor de leraar/school. 4) Omgevingsfactoren buiten school die de noodzaak van extra ondersteuning vergroten of verkleinen. VPI levert geen recept op Vertaalslag nodig naar de eigen schoolsituatie

34 Begrijpen 5. Wat begrijpen we uit de verzamelde gegevens? Wat zijn de voorlopige hypothesen of conclusies? (Indien nodig kan de zorgcoördinator hierbij de hulp inroepen van de zorgconsulent van het SWV) Deze worden vervolgens besproken met de leerling en de ouders. In dit gesprek ook op zoek naar onderwijsbehoeften. Wat heeft deze leerling, met deze thuissituatie, op deze school en bij deze docenten en deze klasgenoten nodig om de doelen te kunnen gaan halen? Scheiding tussen wat er (idealiter) nodig is en wat we kunnen realiseren.

35 Plannen 6. De mentor/zorgcoördinator bespreekt de uitkomsten van waarnemen en begrijpen met de docenten in de leerlingbespreking. Als je dit nu hoort: Wat heeft deze leerling dan van jou nodig om de leerling te ondersteunen om de doelen in jouw lessen en voor jouw vak te gaan halen? Wat geldt voor alle vakken? Wat geldt specifiek voor jouw vak? Gaat je dat lukken om te realiseren? En welke ondersteuning heb jij als docent hierbij nodig?

36 Klassenplan 1. Waar ben ik op uit? Wat zijn de (leer)doelen? (gezien door de ogen van de leerlingen) 2. Wat ga ik doen? (welke inhouden?) 3. Hoe (en waarmee) ga ik het organiseren? 4. Waarom ga ik het zo doen? (beredeneerd aanbod) 5. Hoe weet ik zeker dat dit voor elke leerling het beste is?

37 Plannen 7. En welke ondersteuning heb jij als docent hierbij nodig? Soms heeft de docent ondersteuning nodig in materialen of tijd. Soms ondersteuning van een collega of een specialist vanuit het team. Soms is er ook de inzet van een extern deskundige (vanuit het SWV of elders) nodig. In dit geval maakt de zorgcoördinator hiervoor een plan dat bijgevoegd wordt bij de aanvraag. Deze aanvraag gaat naar de zorgconsulent van het SWV.

38 Plannen 8. De opbouw van dit plan gaat uit van: overzicht: -Wat weten we allemaal? inzicht: -De conclusies en onderwijsbehoeften, gekoppeld aan de te behalen doelen. uitzicht: -Wat voegt de bij het SWV aangevraagde extra ondersteuning op? -Hoe lang is de inzet van extra ondersteuning nodig? -Wat gaat de docent c.q. de school leren van deze externe ondersteuning?

39 Realiseren

40 HGW in de school WHY HOW WHAT Golden Circle, Simon Sinek

41 Welke logische vervolg stap zie je? Bij jezelf, in je team, bij anderen? Welke stimulerende factoren? Welke belemmerende factoren? Wat betekent dit? Welke ondersteuningsbehoeften zijn er bij jezelf?

42 Verdiepingsbijeenkomsten Implementatie Reflectieve gesprekken met collega docenten in de eigen school Doelen en succes zichtbaar maken Constructieve gesprekken met ouders Feedback geven en ontvangen Eigenaarschap bij leerlingen vergroten

43 Verdiepingsbijeenkomsten Het formuleren van onderwijsbehoeften en het gebruik van het VPI hierbij. Het maken van een goed handelingsgericht plan De rol van de zorgcoördinator in ondersteuningsstructuur binnen de eigen school en binnen het SWV. Het houden van een leerlingbespreking volgens HGW

44 Doelen Begrip van de inhoud van HGW Inzicht in de consequenties van HGW voor jouw school Inzicht in hoe je HGW kan benutten om goede plannen te maken in de samenwerking met de consulent SWVDHZW. Beeldvorming eigen ondersteuningsbehoefte om met HGW aan de slag te gaan

45 Hartelijk dank voor uw aandacht Nico van der Meer José Oosterheert Wouter Camps