Ontmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog

Transcriptie

1 Ontmoetingsdag HGW HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 1

2 Doel en werkvormen Hoe is HGW toe te passen bij gedrag? doen we al Nu ook nog Theorie met voorbeelden Korte opdrachten tussendoor 2

3 Uitgangspunten HGW 1. Onderwijsbehoeften: wat heeft kind nodig om doel te kunnen en willen halen? 2. Wisselwerking leerkracht/leerlingen: wat werkt? 3. Leerkracht doet ertoe; ondersteuningsbehoeften? 4. Positieve van kind, school en ouders benutten 5. Samenwerking leerkracht, leerling, ouders, zoco, CLB, PB 6. Doelgericht werken en steeds evalueren 7. Systematiek & transparantie Pedagogisch en didactisch!

4 Casus Achmed, 5 e leerjaar Directeur belt: de leerling eruit, of de leerkracht! Leerkracht: zodra ik omdraai, tikt zachtjes op tafel, nog nooit betrapt, weet zeker dat hij het is, kan geen instructie meer geven, gedragsstoornis, de maat is vol... Doel: per direct stoppen met tikken Hoe? Tegen hem zeggen dat. 4

5 Opdracht 1: HGW Wat zou er aan de hand kunnen zijn? Hoe zou je daarachter kunnen komen? Wat zou jij doen als leerkracht, zoco, directie, CLB-er, pedagogisch begeleider, nascholer, docent of? Bespreek het met je buurman/buurvrouw Reacties? 5

6 Feedback vanuit HGW 2. Wisselwerking Achmed leerkracht andere leerlingen 4. Positieve Achmed, leerkracht, groep, ouders 5. Samenwerking met Achmed en zijn ouders 1. Onderwijsbehoeften van Achmed 3. Leerkracht doet ertoe 6. Doelgericht werken en evalueren

7 1. Onderwijsbehoeften Aanname: elk kind doet het zo goed als ie kan (Greene, 2005): altijd onvermogen Wat is doelgedrag? Wat zien en horen we dan? Bespreek concreet en oefen in rollenspel Wat heeft leerling nodig om dit gedrag te kunnen en willen? 7

8 Opdracht 2: OWB gedrag Doelgedrag Fabian: wat zie en hoor je dan? Wat heeft Fabian hiervoor nodig? - Instructie die - Activiteiten die - Feedback die - Leerkracht die.. - Groepsgenoten die - Ouders die... 8

9 2. Afstemming & Wisselwerking Dit kind in deze groep bij deze leerkracht in deze school van deze ouders: wat gaat moeilijk en wat goed? Probleemgedrag = situatiespecifiek: wanneer en bij wie wel/niet? Analyse (ABC): Praten over beelden van leerlingen en ouders: effect van je gedrag? Gericht observeren! 9

10 Opdracht 3: Eigen voorbeeld? Neem een leerling in gedachten en analyseer samen de situatie: wat heeft deze leerling nodig? Wat gaat goed in de wisselwerking? Wat kan beter in de afstemming? Hoe? 10

11 3. Leerkracht doet ertoe: 20 % 80 % (Marzano, 2007) maar: Impact OW = 33% school en 66% leerkracht Meest effectieve leerkrachten behandelen niet alle leerlingen hetzelfde; ze proberen verschillende aanpakken uit Effect van kwaliteit school en leerkracht: gemiddeld 50 punten in 2 jaar zwakke school en zwakke leerkracht:? punten sterke school en sterke leerkracht:? punten 11

12 Besef van impact positief gebruiken! - Leerkracht maakt een verschil, kan ontwikkeling leerling gunstig beïnvloeden, vooral voor risico leerlingen (Verschueren, 2010) - Leerkracht staat model - Leerkracht doet ertoe: invloed op die 80%: welbevinden/motivatie kind en onderwijsondersteunend gedrag ouders 12

13 Onderwijsondersteunend gedrag 1. Opvoedgedrag van ouders - Op tijd naar bed, gezond eten, op tijd op school, geen verzuim - Beleid TV en computer, lezen, bibliotheek e.d - Achter schoolbeleid staan, leerkracht ondersteunen, zelfde regels voor gedrag en dit benoemen 2. Betrokkenheid van ouders bij school - Belangstelling tonen, goed gedrag op school waarderen - Thuis gewenst gedrag extra oefenen - Komen op gesprek op school, meedenken bij aanpak kind 3. Verwachtingen van ouders: hoog maar realistisch 4. Opvoedingsaanpak: warmte + structuur (CLB; jeugdzorg) 13

14 Opdracht 4: Leerkracht doet ertoe! Denk aan vroeger, jezelf als leerling Aan welke leerkracht heb je negatieve herinneringen? Hoe kwam dat? Aan welke leerkracht heb je positieve herinneringen? Hoe deed deze leerkracht er voor jou toe? (HGW?) 14

15 Ondersteuningsbehoeften Van onderwijsbehoeften kind ondersteunings - behoeften: wat heeft leerkracht of ouder nodig om gewenste aanpak te kunnen en willen bieden? Zelf kan ik verder heb ik nodig kennis over vaardigheden om ondersteuning bij ouders die collega s, zoco, directie, CLB of PB die. 15

16 4. Aandacht voor positieve Sterke kanten kind, leraar, groep, school & ouders (5x): zoek ze, zie/hoor, benoem, schrijf op en benut ze (5x) Wees bewust van je beeld: als negatief zoek tegendeel Realistischer beeld en hogere doelen Samenwerking verbetert aanzienlijk Benutten in aanpak Verhoogt gevoel van competentie motivatie neemt toe Als grote zorgen, toch ook positieve benoemen 16

17 5. Samenwerken Praten met leerkracht, leerling, ouders, zoco, CLB, PB Leerkracht/zoco: onderwijsprofessionals, verantwoordelijk voor gedragsregels Ouders en kind: ervaringsdeskundigen, verantwoordelijk voor opvoeding/gedrag CLB en PBD: experts verantwoordelijk voor Gezamenlijk belang: leerling van school, kind van ouders en cliënt van CLB 17

18 Samenwerking Situatie begrijpen (5x), doelen en OWB formuleren Duidelijk kader wat zeg je, wat vraag je en waarom? Metacommunicatie Belangen kind centraal = gedeeld belang Voorkomt dat ouders bepalen wat leerkracht moet doen en geeft ouders een rol Minder conflicten en meer waardering over en weer meer plezier in samenwerking Goede ideeën van ouders en leerlingen! 18

19 Oefening 5: Communicatie Metacommunicatie met ouders Sylvester 1. Wat vond je handelingsgericht? 2. Wat was effect op? 1. Wat zou jij anders zeggen en waarom? 2. Wat zou jij anders vragen en waarom?

20 6. Doelgericht werken - Kinderen die het niet lukt om gewenst gedrag te vertonen, hebben meer begeleiding nodig - Korte snelle gedragsdoelen: wat zie en hoor ik dan? - Formuleer doelen samen met leerling - Vraag wat leerling nodig heeft (kindplan) - Benut power van effectieve feedback = 1. Feed Up: waar werken we samen naartoe; doel? 2. Feed Back: hoe gaat het tot nu toe, hoe dichtbij doel? 3. Feed Forward: hoe verder om dichter bij doel te komen? 20

21 Opdracht 6: Feedback Sara leest het woord BEER De andere kinderen luisteren. Leerkracht Laila geeft Sara feedback Wat valt je op in dit korte fragment? 21

22 7. Systematiek & transparantie Formulier is een middel, geen doel op zich Eerst inhoud en visie, dan pas formulier Houvast: geheugensteun en benut wetenschappelijke kennis (evidence based) Voorkom herhaling en overschrijven Stem af op zorgcontinuüm Behoud wat goed gaat Betrek gebruikers er actief bij Een formulier is nooit af, blijft in ontwikkeling 22

23 Conclusie HGW & Gedrag Van wat een kind heeft of is wat het kind nodig heeft om doelgedrag te kunnen en willen Feedback als krachtig middel: vanuit doel meer sturing en perspectief Prodia Protocol Gedrag (van HGW HGD = HGSW): HG samenwerken, betrokkenen doen ertoe & denken en doen mee 23