Handelingsgericht werken in de rebound Joy Bijleveld en Marjoke Laan

Transcriptie

1 Handelingsgericht werken in de rebound Joy Bijleveld en Marjoke Laan Inhoud Actuele ontwikkelingen Doorlopende zorglijn Handelingsgerichte werken Casus Ad 1: Actuele ontwikkelingen Passend onderwijs Zorg in en om school VSV beleid Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Belang gemeente (CJG en regierol-lea) Verwijsindex Casus Sandra (Scene 1: Sandra blijft thuis, moeder meldt ziek) Scene 1 ZAT VO Signalering als eerste stap in de doorgaande zorglijn --> planmatig handelen

2 Handelingsgericht werken 1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking 3. De leraar en mentor doen ertoe 4. Positieve aspecten zijn van groot belang 5. We werken constructief samen 6. Ons handelen is doelgericht 7. De werkwijze is systematisch, in stappen en transparant Meest effectieve vorm van planmatig handelen is volgens handelingsgericht werken. Daarnaast krijgt ook oplossingsgericht veel aandacht als methodiek Belemmerende en beschermende factoren Onderwijsbehoefte (didactisch en pedagogisch) Zorgbehoefte Ondersteuningsbehoefte (docent en ouders) --> Gewenste doelen Op leervorderingen, sociaal emotioneel functioneren, pedagogisch-didactische aanpak van de docenten, benodigde ondersteuning vanuit thuissituatie Ad 1: onderwijsbehoeften van de leerling staan centraal Wat heeft deze leerling nodig om doel te behalen? Pedagogisch Didactisch Deze leerling heeft Opdrachten nodig die. Materialen nodig die.. Feedback nodig die.. Instructie nodig die.. Een docent nodig die.. Groepsgenoten nodig die. Dit wordt bepaald in de eerste lijn, kan door docenten en mentor worden geboden. Analyse soms in de 2e of 3e lijn. Ad 2: afstemming en wisselwerking Het gaat altijd om dit kind in deze school, in deze groep, bij deze leraar, van deze ouders, in deze buurt.

3 Werk contextueel! Veel gedrag is het gevolg van interactie, docentstijl dus bijvoorbeeld altijd in analyse meenemen! Ad 3: de leraar en mentor doen er toe Afstemming van aanpak op onderwijsbehoeften. Wat zijn dan de ondersteuningsbehoeften van de docent? Ad 4: uitgaan van het positieve Krachten en kansen van leerling, docent, groep, school en ouders benutten Wat kan de leerling goed, wat heeft zijn belangstelling? Wanneer gaat het wél goed? Welke aanpak van de docent werkt? Wat kunnen we van elkaar leren? Wat doen / kunnen ouders goed? Samenwerking docent ouders verbetert! Ad 5: we werken constructief samen Zorgcoördinator praat met docent, leerling en ouders >> transparant communiceren Docent is onderwijsprofessional Ouders zijn ervaringsdeskundigen Gaat om belangen van jullie kind / onze leerling Leerling kan thuis anders zijn dan op school Ouders zijn welkom op school: tips over en weer Ketenpartners, meer sporen, 1 gezin 1 plan Ad 6: ons handelen is doelgericht Waar willen we naar toe met deze leerling? (doelen formuleren!) Wat weten we al? (benutten deze kennis!) Wat willen we nog meer weten? (als.. dan redeneren) Smarti (benut handelingswijzers) Casus Sandra Leerling klas 3, kader met lwoo Scene 6, intern zorgteam Mentor Intern zorgteam School maatschappelijk werk ZAT Opdracht: Wat zou je bij deze aanmelding willen weten? Wat is nodig om te weten om een passende aanpak op te stellen op onderwijs en zorggebied? Aanvulling Bij de aanmelding en intake blijkt: Verzuim houdt aan Prestaties onvoldoende Moeder heeft weinig grip, staat open voor ondersteuning Verwerking overlijden vader weinig aandacht School maatschappelijk werk helpt tijdelijk Hulpvraag: hoe kunnen we als school omgaan met het hardnekkig verzuim en de motivatieproblemen van Sandra? Hoe kan zij dit schooljaar overgaan? Ad 7: de werkwijze is systematisch in stappen en transparant Beginsituatie Aanleiding / Reden van aanmelding Analyse : van onderwijs en zorgbehoefte op de domeinen kind, school, thuis, vrije tijd), analyse van sterke en zwakke factoren, transactioneel Doelen: gewenst en SMARTI, didactisch, sociaal emotioneel, lang en kort Aanpak: onderwijs en zorgaanbod/aanpak, behoefte voor docenten en ouders, Wie doet wat, wie is casemanager, wie zijn betrokkenen? Wie stemt wanneer af? (in, aanvullend op en buiten de klas) Evaluatie: Spreek wenselijke en haalbare periode af Het handelingsplan doorloopt de cyclus van planmatig handelen en is afgestemd op resultaat! Systematische en transparante stappen.

4 Hoe zorg en onderwijs zoveel mogelijk afstemmen? Bij multi problem: één gezin, één plan: wie zijn vanuit de ketenpartners betrokkenen? Intregrale interventies zijn effectiever geïndiceerde jeugdzorg, het REC Cluster 4 onderwijs en het lokale maatschappelijk werk Voorbeeld leerling met ADHD, Trix van Lieshout, benut handelingswijzers Toeleverende school in 1 kind/ 1 gezin/ 1 plan gedachte. Welke onderwijs en zorgaspecten / arrangementen zijn van belang in de klas, naast de klas en bovenschools? Evaluatie met betrokkenen (ouders, belang van hun betrokkenheid! En toeleverende school en eventueel andere ketenpartners Wat is een wenselijke evaluatieperiode? Hoe kun je effectief evalueren? Effectieve groepsbespreking of op casusniveau met alle betrokkenen? Wie is daarbij aanwezig? Rebound fasen Fase 1 Rebound instroom Fase 2 Rebound doorstroom Fase 3 Rebound uitstroom In elke fase gaat het om de structuur van de vergadering en de structuur van de afspraken Doelgroep 3 kenmerken Gedragsproblemen/grensoverschrijdend of ontspoord gedrag Problemen gerelateerd aan de eigen schoolloopbaan (motivatie, verzuim, schorsing) Schoolgerelateerde factoren (handelingsverlegenheid toeleverende school) (Zie: Reboundvoorzieningen Voortgezet Onderwijs. Onderzoeksbevindingen en analyse van programma's, van Veen, van der Steenhoven en Kuijvenhoven, 2007). Opdracht: Welke groepsaanpak zou je aan deze kernmerken kunnen koppelen? Welke onderwijs zorgarrangementen volgen hieruit? Combinatie onderwijs en zorg: Clusteren van groepsaanpak: bv agressie regulatie training, omgaan met boosheid, leren omgaan met kritiek, accepteren van correcties. En hierbij de thuissituatie betrekken. Opvoeden van pubers, omgaan met grenzen en grensoverschrijdend gedrag zoon / dochter, effectieve correcties Droom/ doelen lange termijn laten uitwerken, motivatie vergroten. Opdracht bij casus Sandra Ga in twee of drietallen werken met opzet individueel handelingsplan. Leerlingbespreking rebound Stap voor stap. Oefenen met eigen casus in grote groep (binnenkring/buitenkring) Cyclische afstemming in alle fasen Werkproces: Op basis van 1e integrale handelingsplan Cyclus van leerling / casuïstiekbespreking Afstemmingsmomenten met betrokkenen (ouders, school, ketenpartners) Cyclische afstemming welke zorg binnen onderwijs is te integreren? Casus Sandra bij uitstroom Onderwijs: inzet getoond, vmbo-k niveau gehandhaafd, vorderingen voldoende Moeder heeft begeleiding m.b.t gezag en weet nu hoe ze Sandra gerichter kan ondersteunen en de hiërarchische verhouding is hersteld. Moeder heeft ondersteuning v oor haar eigen rouwproces en deelt dit niet meer met Sandra en kan Sandra juist ondersteunen in haar proces. Instroom met wenperiode: afbouwen rebound. Koppeling duidelijke en ondersteunende mentor die alert is op verzuim SMW voor vinger aan de pols contacten, goede instroom waarborgen, didactisch en sociaal.

5 Zorg: sport, beter contact moeder, positieve contacten, groter welbevinden. SMW check ook in afstemming met moeder. Mbt indicatie: alleen niet geïndiceerde smw contacten en geen rugzak, doorstroom regulier onderwijs Wat neem je handelingsgericht van deze dag mee? Wat kan benut worden voor de eigen praktijk? bijlagen: hand-out ; artikel hgw; format handelingsplan; voorbeeld handelingsgerichte advies (motivatie). Meer weten Trix van Lieshout: Pedagogische Adviezen voor speciale kinderen ( Bohn Stafleu van Loghum, ISBN ) W.Gijzen & N.Pameijer: Handelingsgericht Integraal Indiceren. Tijdschrift voor Orthopedagiek, 48 (2009) N. Pameijer, T. van Beukering & S. de Lange: Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam. Samen met collega's, leerlingen en ouders aan de slag (2009) R.J. Marzano; Wat werkt op school, meta analyse van 35 jaar onderwijsresearch direct toepasbaar in beleid en praktijk. Bazalt (2007).