Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1

Transcriptie

1 Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) Fax (09) katrien.steenhaut@kattenberg.klbogent.be Stageschool Stageles Naam Broeders Datum 27 februari 2001 Adres Nieuwstraat 75 Vak/Leergeheel Fysica: wetenschappelijk werk Naam mentor Mr. Cock Lesonderwerp Stoffen in ons huis: indicatoren + omgaan met stoffen Afdeling Moderne wiskunde Leerjaar 2 MW b Aantal lln 22 Lesuur van uur tot uur Didactische beginsituatie Onderwerp vorige les en/of gekende leerstof Voortaak Andere gegevens Indeling van de materie Lokaal Bronnen Bijlagen - Wetenschappelijk werk/ plantyn - slides - - bordschema - - bijlage

2 LESONDERWERP: Stoffen in en rond ons huis ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES: leren waarnemen en besluiten trekken leren veilig omgaan met gevaarlijke stoffen in en rond het huis LEERPLANDOEL(EN): LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD Slide overzicht indeling stoffen 1. Lesbegin Korte herhaling van vorige lesbesluiten over zuivere stoffen en mengsels, zodat we verder kunnen gaan met een indeling van samengestelde zuivere stoffen. 2. Lesuitwerking Waarnemen wat er gebeurt als men lakmoesoplossing, fenolftaleïne, methyloranje en universeel indicatorpapier bij het NaOH voegt. Waarnemen wat er gebeurt als men die 4 stoffen bij het HCl voegt. Onderscheid kunnen maken tussen zuren en basen en hoe we ze kunnen aantonen. Definitie van indicatoren verwoorden. 1 INDICATOREN Proefbuis 1 kleurt : blauw 2 paars 3 geel 4 nr 9 Proefbuis 1 kleurt : rood 2 kleurloos 3 rood 4 nr 1 We hebben hier te maken met 2 verschillende soorten stoffen die anders reageren met de 4 toegevoegde stoffen. Men kan dus de samengestelde stoffen verder onderverdelen in zuren en basen. De fenolftaleïne., lakmoes, methyloranje en indicatorpapier Demonstratieproef:1 proefbuizen met NaOH proefbuis1 lakmoesoplossing 2 fenolftaleïne 3 methyloranje 4 universeel indicatorpapier - Wat stel je vast? Demonstratieproef:2 proefbuizen met HCL proefbuis1 lakmoesoplossing 2 fenolftaleïne 3 methyloranje 4 universeel indicatorpapier - Wat stel je vast? - wat kunnen we daaruit besluiten? Slide :Overzichtstabel invullen in het werkboek.

3 LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD reageren anders met zuren dan met basen. Men noemt ze indicatoren. Ze kunnen aantonen (indiquer) of we met een zuur of een base te maken hebben. Waarnemen wat er gebeurt indien men rodekoolsap toevoegt aan zuiver water, kleurloze azijn en sodaoplossing. De eigenschap van rodekoolsap verwoorden 2 TOEPASSINGEN 2.1. Rodekoolsap Water + rodekoolsap blijft roze Azijn + kleurt rood sodaoplossing + kleurt groen Lln proeven proef 3. 3 bokalen : zuiver water +rodekoolsap kleurloze azijn+rodekoolsap sodaoplossing+rodekoolsap Wat stel je vast? - wat kun je daaruit besluiten? Waarnemen wat er gebeurt indien men rodekoolsap toevoegt aan oplossing van toiletzeep in water bruine zeep waspoeder soda. Een eigenschap van zepen verwoorden. Besluit : de paarse rodekoolkleur heeft de eigenschap om in zure oplossingen rood te worden en in basische oplossingen groen. In zuiver water blijft de keur ongewijzigd. Lln proeven proef 4 4 proefbuisjes : oplossing van toiletzeep in water 2.2. Zepen bruine zeep waspoeder soda + rodekoolsap - wat bemerk je? Alle zeepoplossingen kleuren paars. - - wat kun je daar uit besluiten? Zepen vormen basische oplossingen 2.3. Onderzoeken of stoffen zuren of basen zijn. Ethylalcohol +fen paars base Azijnzuur+ fen kleurloos zuur Kaliumhydroxide + fen paars base verd zwavelzuur + fen kleurloos zuur calciumhydroxide + fen paars base Proef 5 Bij volgende stoffen met behulp van een indicator onderzoeken of het zuren of basen zijn. Ethylalcohol, azijnzuur, kaliumhydroxide, verdund zwavelzuur, natriumhydroxide. Dit door toevoeging van fenolftaleïne - Wat bemerk je? - Wat besluit je? slide : Invullen werkboek

4 LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD

5 Een verdere indeling van de zuivere stoffen kunnen definiëren. Kenmerken van zuren definiëren. Weten waarom basen o.a. gebruikt worden Een voorbeeld van een zout geven en kunnen omschrijven hoe het eruit ziet. Weten hoe oxiden ontstaan. 3 zuren, basen, zouten, oxiden In de chemie worden de samengestelde zuivere stoffen ingedeeld in verschillende groepen waaronder : zuren, basen, oxiden en zouten. De zuren zijn hier allemaal vloeistoffen zwavelzuur, salpeterzuur, waterstofchloride (goed oplosbaar in water), diwaterstofsulfide (geur van rotte eieren) Onthoud dat ze je huid aantasten en kleren beschadigen gevaarlijke stoffen De basen zoals natriumhydroxide, calciumhydroxide zijn vaste stoffen die meestal oplosbaar zijn in water. Sterk geconcentreerd tasten ze ook de huid aan, ze ontvetten de huid. Ze worden gebruikt in de bereiding van zepen. Keukenzout is allemaal korreltjes of kristalletjes. Zouten zijn vaste stoffen. Oxiden zijn het resultaat van verbranding. Koolstofmonoxide, koolstofdioxide, ijzerroest Voorbeelden tonen van enkel zuren, basen en zouten en ze in groep plaatsen - wat bemerk je hier ivm de zuren? - wat bemerk je hier ivm de basen? wat bemerk je hier ivm de zouten? - wat bemerk je hier ivm de oxiden? Slide overzicht zuren, basen, oxiden, zouten LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD

6 Op een juiste manier leren omgaan met stoffen die wij in en om het huis gebruiken namelijk medicijen, brandbare stoffen, schoonmaakmiddelen. Weten waavoor fosfaten dienen en wat zij veroorzaken in het milieu. De juiste houding aannemen en steeds naar het etiket kijken indien we met vreemde stoffen te maken hebben. 4. VEILIG OMGAAN MET STOFFEN MEDICIJNEN buiten het bereik van kinderen bewaren. BRANDBARE STOFFEN gebruiken op plaatsen waar ze niet in contact kunnen komen met vuur. SCHOONMAAKMIDDELEN bleekwater, aceton, ammoniak zijn gevaarlijk bij inademing en bij contact met de huid. MILIEUVERVUILENDE MATERIALEN fosfaten in wasmiddelen verminderen de hardheid van het water en dat is beter voor de werking van het waspoeder. In het oppervlaktewater zorgen ze echter voor grote algengroei waardoor er te weinig zuurstof in het water is voor de vissen en planten. BESLUIT Veel zuivere stoffen en mengsels zijn schadelijk voor de gezondheid. Sommige ontploffen als ze in contact komen met vuur en brandbare stoffen. Alle producten zijn gemerkt met een etiket. Het is noodzakelijk om dat steeds te lezen. - Waarop moet je letten als je omgaat met medicijnen? - Waarop moet je letten als je omgaat met brandbare stoffen? - Waarop moet je letten als je omgaat met schoonmaakmiddelen? LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD

7 De gevaarsymbolen en hun betekenis leren herkennen De gevaarsymbolen symbool voor : giftige stoffen, bijtende stoffen, schadelijke stoffen, irriterende stoffen, ontvlambare stoffen explosieve stoffen, oxiderende stoffen, radioactieve stoffen Specifieke risico s Er staat steeds een letter R en S met bijhorende nummers op. R staat voor reactivity, (risk). Voorbeelden in bijgevoegde tabel. S staat voor security (safety). Voorbeelden in bijgevoegde tabel. De lln enkele producten laten zien waarop een gevaarsymbool staat en aan de hand van onderwijsleergesprek de symbolen bespreken. Slide : gevaarsymbolen - Wat staat er nog op het etiket behalve een gevaarsymbool? De ll maken individueel een oefening hierop in hun werkboek (opdracht 4 en 5). Daarna klassikale verbetering. 5. ZUIVER WATER 5.1. milieuheffing Elk levend wezen heeft zuiver water nodig. Wij vervuilen dit water met alle bovengenoemde stoffen. Het is dus noodzakelijk om het water te zuiveren vooraleer het als drinkwater kan gebruikt worden. Dat kost veel geld en daarom wordt er een soort belasting ingevoerd op het gebruik van drinkwater met name de milieuheffing. Hoe meer men verbruikt hoe meer men betaalt waterzuivering Het vuile water komt in de riool terecht. Verschillende riolen komen samen in een grote buis en die gaat dan naar een collector. De ll maken individueel opdracht 6 in hun werkboek Daarna klassikale verbetering. Slide herhaling - Heeft iemand enig idee wat de milieuheffing op water inhoud? - Weet er iemand welke weg het vervuilde water dat je huis verlaat aflegt?

8 LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD Kort en eenvoudig het proces van de waterzuivering verwoorden. Vandaar gaat het naar een waterzuiveringsinstallatie. Daar wordt het gezuiverd en dan gaat het naar de rivier. 1. voorwas : mechanische zuivering de grootste stukjes vuil (papier, blik ;;) maar ook zand, olie en vet worden verwijderd. 2. hoofdwas : biologische zuivering het water komt nu in een tank terecht waar heel wat bacteriën inzitten die het vuil opeten. Alleen biologisch afbreekbare stoffen worden hier verwijderd zoals koffie, zeepsop, 3. nawas het water uit de hoofdwas is nu gezuiverd maar de bacteriën moeten eruit gehaald worden. Deze zijn echter door het eten van al dat vuil zwaar geworden en zakken naar de bodem van de tank en worden zo verwijderd. Het water kan nu naar de rivier. Het gezuiverde water is nog helemaal niet drinkbaar. Het is nog niet ontsmet en giftige stoffen zijn nog aanwezig. Het zijn drinkwatermaatschappijen die dit doen. - Hoe wordt het water gezuiverd?

9 LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD 3. Lesafsluiting We zijn er ons van bewust dat heel wat stoffen gevaarlijk zijn, dat we er voorzichtig moeten mee omspringen en dat we best zo zuinig mogelijk zijn met vervuilende en giftige stoffen want die komen allemaal in het water terecht en het is een hele klus om dit te zuiveren en het kost veel geld.