LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE TIJD 1. LESBEGIN

Transcriptie

1 1. LESBEGIN Aantonen dat kalkwater een indicator is van CO LESUITWERKING SAMENSTELLING VAN DE IN -EN UITGEADEMDE LUCHT 2.1. IINDICATOR VAN CO 2 Demonstratie proef1: Het kalkwater is helder In bruiswater zit CO 2 en in plat water niet. CO 2 is een gas; het zit onder vorm van bubbels in het water. Kalkwater + plat water : er gebeurt niets Kalkwater + bruisend water : kalkwater troebel onderwijsleergesprek - Proefondervindelijk onderzoek van de samenstelling van de in-en uitgeademde lucht. Demonstratie proef1: ll komen naar de observeertafel. - Welke kleur heeft het kalkwater? spuitwater plat water 2 erlenmeyers met kalkwater - Wat staat er op het etiket van bruiswater en plat water? Wat is het verschil? -Onder welke vorm zit dat gas erin? We gieten plat water bij het kalkwater in erlenmeyer 1 en bruisend water bij het kalwater in erlenmeyer 2. - wat bemerken jullie? Besluit : het kalkwater wordt troebel door de aanwezigheid van CO 2. Dus met kalkwater kan je CO 2 aantonen. Kalkwater noemen we een indicator van CO2. -Wat kunnen we daar uit besluiten? Aantonen dat uitgeademde lucht CO UITGEADEMDE LUCHT demonstratie proef 2 : demonstratie proef 2 : maatglas met kalkwater + rietje 1

2 bevat en ingeademde lucht niet. Het kalkwater wordt troebel als we de uitgeademde lucht erin blazen. De uitgeademde lucht bevat CO 2. Omdat in de vorige proef aangetoond is dat kalkwater troebel wordt bij toevoer van CO 2. Proef 3 : Het kalkwater dat in contact komt met de uitgeademde lucht van de ll, wordt troebel. Het kalkwater dat in contact komt met lucht uit de omgeving (dat we dus inademen) wordt niet troebel, of toch maar een klein beetje. besluit : de uitgeademde lucht bevat meer CO 2. ll (vrijwilliger) gaat via het rietje zijn uitgeademde lucht in het kalkwater blazen. - Wat merk je? - Wat weten we nu zeker dat er in de uitgeademde lucht zit? - Waarom zijn we dat zeker? demonstratieproef 3 : 2 bekers met kalkwater pompje rietje 2ll voeren de proef uit. De eerste gaat via het pompje lucht uit de klas in de beker brengen. De tweede gaat vorige proef herhalen. -Wat gebeurt er? - Wat kunnen we daar uit besluiten? Aantonen dat ingeademde lucht meer O 2 bevat dan uitgeademde lucht INGEADEMDE LUCHT demonstratie proef 4 : Besluit: in de ingeademde lucht is er een stof aanwezig die kaars laat branden met namelijk zuurstof. De ll gaan terug naar hun plaats en vullen een werkblaadje in met een herhaling, en vullen werkblaadje in. demonstratie proef 4 : erlenmeyer + kaars We plaatsen een brandende kaars in een omgekeerde erlenmeyer en noteren hoe lang ze brandt. - Wat kunnen we besluiten? demonstratie proef 5 : demonstratie proef 5 : waterbak + erlenmeyer + gummislang + kaars 2

3 We plaatsen de erlenmeyer omgekeerd in de waterbak en blazen via de gummislang al het water er uit. Dan plaatsen we snel een glazen plaat om de erlenmeyer af te sluiten en we nemen hem uit het water. We plaatsen een brandende kaars in de erlenmeyer. We noteren hoelang ze brandt. - Wat merken we? De kaars brandt veel korter dan bij vorige proef. - Hoe zou dat komen? Aan de hand van vragen een besluit opstellen.wat zat er in de eerste erlenmeyer? Wat bevat lucht. Wat zit er in de 2de erlenmeyer? Omdat de O 2 die in de erlenmeyer zit de verbranding van de kaars onderhoudt. In de andere erlenmeyer zit uitgeademde lucht en vermits die de verbranding niet onderhoudt kunnen we daaruit afleiden dat : Besluit : het zuurstofgehalte in ingeademde lucht is groter dan in uitgeademde lucht TEMPERATUUR VAN DE UITGEADEMDE LUCHT Aantonen dat de uitgeademde lucht warmer is dan de ingeademde demonstratie proef 6 De hand voelt warm aan. Uitgeademde lucht voelt warmer aan dan ingeademde lucht. demonstratie proef 6 : De ll houden hun hand 1,5 cm van de mond en ademen rustig uit. - Wat bemerken jullie - Wat kunnen we daaruit besluiten? De vraag is nu hoeveel warmer? Proefbuis + rietje + thermometer We steken de thermometer in de proefbuis en lezen de 3

4 temperatuur af van de lucht in de proefbuis. Een ll ademt uit door het rietje (een aantal keren) en dan lezen we de temperatuur af van de thermometer. Aantonen dat kobaltchloridepapier een indacator is voor water. Aantoen dat uitgeademde lucht waterdamp bevat. De temperatuur is gestegen, benadert de lichaamstemperatuur. besluit : uitgeademde lucht is warmer aan dan ingeademde lucht UITGEADEMDE LUCHT BEVAT WATERDAMP Proef 7 : Het kobaltpapier verkleurt door de aanwezigheid van water. Kobaltpapier is een indicator voor water. Het kobaltpapier is verkleurd. - Wat stellen we vast? Proef 7 : Kobaltchloridepapier + water. We houden het kobaltchloridepapier in het water. - Wat bemerken jullie? - Wat kunnen we daar uit besluiten? Nu ademt een ll uit in een proefbuis en we houden het kobaltpapier tegen de wand van de proefbuis. - Wat bemerken jullie? besluit : uitgeademde lucht is vochtiger dan ingeademde lucht. Hij bevat waterdamp. - Wat kunnen we daar uit besluiten? ALGEMEEN BESLUIT : Uitgeademde lucht bevat : meer CO 2 meer waterdamp is warmer Ingeademde lucht bevat : meer O 2 De ll vullen een werkblaadje in. Overzicht slide Onder gasuitwisseling 2.6. GASUITWISSELING We overlopen de weg die de ingeademde lucht aflegt via 4

5 verstaan we dat zuurstof opgenomen wordt en koostofdioxide en waterdamp afgegeven. Dit gebeurt in de longblaasjes. De ingeademde lucht komt via de luchtpijp in de luchpijptakken in de longen. De luchtpijptakken vertakken zich steeds verder in fijnere takken die uitmonden in delongblaasjes. De binnenwand van de longblaasjes is vochtig. De longblaasjes zijn omgeven door een netwerk van haarvaten. Door de vochtige binnenwand gaan de gassen (O 2 en CO 2) in oplossing en dan treedt de uitwisseling op. Het zijn de omliggende haarvaten die zuurstof opnemen uit de longblaasjes en koolstofdioxide en waterdamp afgeven aan de longblaasjes. Besluit : onder gasuitwisseling verstaan we het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide en waterdamp. Aanvoeren van zuurstofrijke lucht en afvoeren van zuurstofarme lucht in de logen noemen we longventilatie. didactisch materiaal. - Welke weg volgt de ingeademde lucht. Kan iemand dit aantonen op pop. Uiterllijk de luchtwegen en de longen. beeldmateriaal op slide. De uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide via een didactisch model van de longblaasjes en de bloedvaten uitleggen. 5

6 3. LESAFSLUITING Herhaling van de 2 besluiten. Overzicht slide Uitgeademde lucht bevat : meer CO 2 meer waterdamp is warmer Ingeademde lucht bevat : meer O 2 Besluit : onder gasuitwisseling verstaan we het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide en waterdamp. Aanvoeren van zuurstofrijke lucht en afvoeren van zuurstofarme lucht in de logen noemen we longventilatie. 6