KombiFit 45+ Werkblad beschrijving interventie voor Goed Beschreven. t.b.v. Menukaart Sportimpuls

Transcriptie

1 KombiFit 45+ Werkblad beschrijving interventie voor Goed Beschreven t.b.v. Menukaart Sportimpuls Originele versie: maart 2013, versie 1.0 Versie MSI: oktober 2013 Gebruik de HANDLEIDING bij dit werkblad LET OP velden met de aanduiding MSI, zijn verplicht voor het aanmelden voor de Menukaart Sportimpuls Voor meer informatie: Oktober 2014, versie MSI

2 Colofon Ontwikkelaar/licentiehouder van de interventie Naam Koninklijk Nederlands Korfbalverbond Adres Woudenbergseweg Postcode 3707 HX Plaats Zeist Telefoon Fax Website (van de interventie) Contactpersoon Vul hier de eerste contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder Naam Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Fedde Boersma Woudenbergseweg HX Zeist Tweede contactpersoon Vul hier de tweede contactpersoon voor de interventie in Naam Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Barbara Bakker Woudenbergseweg HX Zeist Referentie in verband met publicatie Naam auteur Titel interventie Databank(en) Plaats, instituut Datum Het Werkblad moet een samenvatting van de beschikbare schriftelijke informatie zijn en geeft informatie over de interventie die van belang is voor de beoordeling van de kwaliteit en randvoorwaarden van de interventie. Daarnaast is de informatie bedoeld voor bezoekers van de databank(en) van de samenwerkende organisaties. Het Werkblad is een invulformulier, geordend naar onderwerp (doelgroep, doel enzovoort). De onderwerpen volgen de criteria voor beoordeling. Kijk in de handleiding die bij dit werkblad hoort ter ondersteuning bij het invullen van dit werkblad. Dit is een gezamenlijk werkblad van de volgende organisaties 2

3 Inhoud Colofon... 2 Samenvatting... 4 Uitgebreide beschrijving Probleemomschrijving Beschrijving interventie Samenhang Uitvoering Evaluatie van praktijkervaringen Aangehaalde literatuur

4 Samenvatting MSI Eén A-4tje, maximaal 400 woorden Schrijf hier een korte pakkende beschrijving van de interventie en neem hier in ieder geval de volgende onderdelen in op: Doelgroep, doel en aanpak van de activiteiten. KombiFit is een aanbod van verschillende sporten en beweegactiviteiten binnen de korfbalvereniging, speciaal ontwikkeld voor mensen van 45 jaar en ouder. Het sportaanbod van KombiFit is laagdrempelig, afgestemd op de eigen fysieke mogelijkheden en de behoefte van de deelnemers. Daarnaast vindt het vooral op een veilige manier plaats in de prettige sociale omgeving van de korfbalvereniging. KombiFit is bedoeld voor leden die dreigen uit te vallen, omdat het voor hen fysiek een steeds grotere uitdaging wordt om op competitieniveau te blijven korfballen. Daarnaast biedt het niet sporters een mogelijkheid om binnen de prettige sociale omgeving van de korfbalvereniging de sport van hun keuze te beoefenen. Het Korfbalverbond wil met KombiFit niet sporters voorzien in een volwaardig en gevarieerd sport- en beweegaanbod. KombiFit vindt wekelijks plaats, waarbij de exacte dag en het tijdstip wordt bepaald door de vereniging in samenspraak met de deelnemers. Dus iedere week actief en gezond bezig zijn met ook veel aandacht en ruimte voor gezelligheid en het leggen van nieuwe contacten. KombiFit begint met een warmingup, wordt vervolgd met een centrale sport en/of beweegactiviteit en eindigt altijd met een Cooling-Down. Na afloop van de training is het tijd om in de informele sfeer van het clubhuis gezellig na te praten. KombiFit is een sport en beweegprogramma dat het KNKV voor haar verenigingen heeft ontwikkeld om met ondersteuning vanuit de sportbond aan te bieden aan personen met de leeftijd van 45-plus. Dit betreft de groep sporters, die graag wekelijks actief willen blijven, maar niet meer de mogelijkheid hebben om op competitieniveau actief te blijven. KombiFit is verder geschikt voor niet actieve doelgroepen die graag met andere mensen gezond willen sporten of bewegen. Het uitgangspunt is dat naast korfbal een gevarieerd sport- en beweegaanbod verzorgd wordt, dat is afgestemd op de behoefte van de deelnemers. Een KombiFit programma vindt wekelijks plaats verdeeld in drie blokken van 12 tot 16 weken (najaar outdoor, winter indoor en voorjaar outdoor). Het programma kent minimaal 3 tot 4 sport- en beweegactiviteiten per blok om op die manier een gevarieerd aanbod te creëren. Een training duurt gemiddeld 1 uur afhankelijk van de hoofdactiviteit. De vereniging stelt per blok haar eigen startpakket aan sport- en beweegactiviteiten samen. Er kan o.a. worden gekozen uit de onderstaande activiteiten. 4Korfbal / Beachkorfbal Koersbal/ Bowls Disc Golf Speedminton Sportief wandelen Nordic walking Fithockey Anders,. Kortom, KombiFit is een veelzijdig beweegprogramma, dat door de diverse sport- en spelmogelijkheden goed kan worden afgestemd op de behoefte van de deelnemers. Daarnaast is het beweegprogramma KombiFit met een aantal kleine aanpassingen ook prima in te zetten voor andere leeftijdscategorieën. 4

5 Uitgebreide beschrijving 1. Probleemomschrijving MSI Probleem Voor welk probleem, thema of risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard en ernst van het probleem Gebruik hiervoor maximaal 400 woorden. Beschrijf ook de spreiding (hoe vaak komt het probleem voor en bij wie) en de mogelijke gevolgen (immaterieel en materieel) als er nu niet wordt ingegrepen. Sportgedrag van 45-plussers De 45-plusser sport structureel minder en degene die wel sporten doen dit minder in georganiseerd verband t.o.v. de jongere doelgroepen. De totale doelgroep jaar bestaat uit 4,5 miljoen mensen. De meeste 45-plussers hebben in het verleden wel gesport, maar in deze levensfase is hun sportdeelname relatief laag. Slechts 38% sport meer dan 40 weken per jaar. 15% van deze groep heeft in de afgelopen maanden helemaal niet aan sport gedaan (minder dan 12x per jaar). Van de jarige sport bijna 1 miljoen in georganiseerd verband. Bron: GFK Sportersmonitor 2012 in opdracht van NOC*NSF. De ledencijfers (Bron: Sportlink en KISS data) van het KNKV bevestigen dit. Het Korfbalverbond kwam ongeveer 10 jaar geleden tot de conclusie dat er sprake was van een stevige uitstroom van seniorleden in de leeftijd van 45 jaar en ouder. De afgelopen 5 jaar heeft er een daling plaatsgevonden van circa seniorleden (12% t.o.v. het totaal aantal leden) en hiervan zijn ongeveer 500 leden ouder dan 45 jaar (25%). Ongeveer 1,2 miljoen van de 4,6 miljoen niet tot weinig sporters geeft aan wel aan sport te willen gaan doen. Van deze groep is 29% ( sporters) tussen de jaar. Sporten die in de top 5 worden genoemd zijn Fitness (Bootcamp), hardlopen/joggen/trimmen en wandelen (Bron: GFK Sportersmonitor 2012). Waarom stoppen 45-plussers Uit de jaarlijkse KNKV exit enquêtes, verspreidt onder de afgehaakte leden van het Korfbalverbond, komt naar voren waarom men stopt met sporten. De belangrijkste argumenten zijn de enigszins verminderende fysieke mogelijkheden door het ouder worden, blessures of ziekte voor het spelen van wedstrijdkorfbal. Dit argument loopt samen op met de reden van een (te) grote belasting van twee à drie keer per week trainen en een wedstrijd in het weekend. De 45-plusser heeft geen zin om tegen jongere en veel fittere korfbalteams te spelen. De uitdaging, gezelligheid mist en het is fysiek te zwaar. Uit gesprekken met deze categorie sporters blijkt wel dat ze graag actief zouden willen blijven alleen al vanwege de sociale contacten en de sfeer binnen de club. Echter het gemis van een sportaanbod op maat leidt er toch toe dat deze categorie senioren langzaam stopt met sport en dat niet sportende 45+ers niet worden bereikt. Discrepantie aanbod en vraag 45-plussers Er is nog te weinig sportaanbod specifiek voor de oudere volwassenen waarbij rekening gehouden wordt met de juiste fysieke belasting, de sociale component en momenten die aansluiten bij de agenda van de 45- plusser. Ook trainers zijn over het algemeen niet gewend aan het aanbieden van aangepaste trainingen voor deze doelgroep. Gevolgen Sporten kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan voldoende beweging. De 45-plussers die weinig of niet bewegen krijgen eerder te maken met lichamelijke klachten en voelen zich vaak ook geestelijk minder fit. Regelmatig sporten heeft een gunstig effect op de gezondheid van de 45-plusser en draagt bij aan zelfredzaamheid en welbevinden. Uit onderzoek (InSites Consulting, Boeien & Binden de invloed van sociale binding op sportparticipatie) blijkt dat er een positieve relatie is tussen sociale binding en sportparticipatie. Meer sporten in verenigingsverband kan op die manier ook een bijdrage leveren aan het sociale leven van de 45-plusser. 5

6 2. Beschrijving interventie Het werkblad is ook geschikt voor een samenvattende beschrijving van complexe of samengestelde interventies. Dit zijn interventies die uit twee of meer afzonderlijke onderdelen bestaan. Denk aan interventies met aparte onderdelen voor verschillende doelgroepen, zoals een leefstijlinterventie die zowel gericht is op de community als de school als de individuele docent. Of aan interventies met verschillende modules die bij een doelgroep op maat worden toegepast. Naarmate er meer onderdelen zijn is het aan te bevelen de structuur visueel weer te geven in een schema. Dit geldt met name voor de subdoelen en voor de aanpak van de interventie. Zie verder bij de betreffende paragrafen hieronder. 2.1 Doelgroep MSI Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? KombiFit richt zich primair op de 45-plusser (45-64 jaar) die dreigt af te haken bij de korfbalvereniging, kort geleden is gestopt met korfballen en de niet sportende 45-plusser, die onder bepaalde voorwaarden weer actief wil worden. KombiFit wordt gemengd beoefend, dus mannen en vrouwen door elkaar. Kenmerken van de doelgroep 45-plus (45-64 jaar) zijn: jaar; deze groep neemt nog volop deel aan het arbeidsproces en sport veelal in de avond en/of in het weekend jaar; Velen gaan in deze levensfase minder werken en zorgtaken voor kinderen nemen af, dat maakt dat deze groep doorgaans meer vrije tijd heeft om te sporten - Fysieke mogelijkheden nemen af met het ouder worden - Sociale contacten zijn erg belangrijk Subdoelgroepen zijn: Senior korfballeden die willen stoppen met wedstrijdkorfbal en dreigen uit te stromen; Oud-korfballeden die onlangs zijn gestopt met korfbal door het ontbreken van een alternatief sportaanbod: (Groot)ouders van jeugdleden die hun (klein)kind brengen voor trainingen en wedstrijden; Nieuwe niet sportende 45-plussers uit de lokale omgeving. Op basis van de situatie in de wijk/buurt waar de aanpak ingezet gaat worden, wordt gericht gekeken (buurtanalyse, doelgroepbepaling) welke specifieke doelgroep gekozen wordt. Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? De intermediaire doelgroepen zijn in ieder geval: Coördinator van de activiteit; een projectleider benoemd door het bestuur van de korfbalvereniging is in de meeste gevallen de coördinator van KombiFit. De Korfbalconsulent van het KNKV zal gedurende de voorbereidingsperiode ondersteuning geven bij het opstellen van een plan van aanpak. Uitvoerder van de activiteit; een trainer (in bezit van diploma Korfbaltrainer 2) van de korfbalvereniging is in de meeste gevallen de uitvoerder van KombiFit. De korfbalconsulent van het KNKV zal tijdens het eerste seizoen een actieve bijdrage leveren aan het uitvoeren van de daadwerkelijke sportactiviteiten. 6

7 Selectie van doelgroepen Hoe wordt de doelgroep en - indien van toepassing - de (intermediaire) doelgroep(en) geselecteerd? Het programma is niet geschikt voor mensen met een lichamelijke beperking of ernstige fysieke klachten. De verantwoordelijkheid hiervan ligt bij de potentiële deelnemer in samenspraak met de trainer van de club. Bij twijfel kan door de vereniging een medisch attest van de huisarts worden gevraagd. Indien aanwezig kunnen met de lokale praktijken van huisartsen en fysiotherapeuten afspraken worden gemaakt om mensen, die als advies mee krijgen (meer) te gaan sporten (b.v. om lichte lichamelijke klachten te verbeteren, stress / burn-out te verminderen), door te verwijzen naar de interventie KombiFit bij de vereniging. Indien de gemeente (provincie) een afdeling heeft gericht op het meer bewegen van ouderen dan kunnen de mogelijkheden worden onderzocht om KombiFit op te nemen in het activiteitenprogramma van de gemeente. 2.2 Doel MSI Hoofddoel Wat is het hoofddoel van de interventie? De 45-plusser sport structureel meer (continuering sportparticipatie, 12x norm / 40x norm)* door deelname aan KombiFit bij de vereniging. * 12x norm: Minstens 12 keer per jaar aan sport doen 40x norm: Minstens 40 weken per jaar aan sport doen Subdoelen Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: koppel de subdoelen aan de betreffende (intermediaire) doelgroepen, bijvoorbeeld in een schema. Subdoelen op niveau van de doelgroep: A. Minder senior-leden stromen uit bij de korfbalvereniging door deelname aan KombiFit; B. Meer oud-leden van de korfbalvereniging nemen deel aan KombiFit; C. Nieuwe niet sportende 45-plussers uit de lokale omgeving nemen deel aan KombiFit; D. Deelnemers ervaren dat KombiFit aansluit bij hun fysieke belastbaarheid; E. Deelnemers sporten met gelijk gestemde (qua leeftijd, fysieke gesteldheid, gemeenschappelijk sportmoment / tijd) en ervaren het aanbod daardoor als passend bij hun eigen wensen en behoeften; F. Deelnemers bewegen meer (1x per week), krijgen een betere conditie en ervaren meer sociale contacten. Randvoorwaardelijke subdoelen: De gediplomeerde (korfbal)trainer is of wordt geschoold en beschikt daarmee over voldoende kennis en vaardigheden om een aantrekkelijk sportaanbod voor 45-plussers KombiFit bij de club te verzorgen; Er is een structurele samenwerking met andere partijen (gemeente, provinciale sportraad, praktijken huisarts / fysiotherapeuten, wijk- en buurtcentra), om meer 45-plussers te werven voor deelname aan KombiFit Bijvangst o De bezettingsgraad van de accommodatie wordt verhoogd. KombiFit kan prima overdag plaatsvinden op momenten dat de accommodatie niet wordt gebruikt; 7

8 2.3 Aanpak MSI Opzet van de interventie Hoe is de opzet van de interventie? Denk aan volgorde, frequentie, intensiteit en duur - indien van toepassing. Voeg hier eventueel een schema in. Fase 1: Beginnen met KombiFit 45-plus Het bestuur van de korfbalvereniging start de voorbereidingen voor het uitvoeren van de interventie KombiFit met het aanstellen van een projectleider / coördinator en deze gaat stapsgewijs als volgt te werk: Oriëntatie en voorbereiding: de projectleider maakt een Buurtanalyse, doelgroep- en doelbepaling en concept wervingsplan en zorgt voor draagvlak binnen de vereniging en samenwerkende partners. Tijdsduur: 4 weken Planning: de projectleider vormt een werkgroep en maakt een plan van aanpak met deelplannen voor de werving en uitvoering (inclusief kennismakingsprogramma). Tevens maakt de projectleider en rol- en taakverdeling voor de werkgroep. Tijdsduur: 6 weken Fase 2: Werving deelnemers Werving: via diverse kanalen en social media worden de deelnemers geworven afhankelijk de gekozen doelgroep. Na het volgen van een kennismakingsprogramma van 3 weken (inclusief informatie bijeenkomsten) volgt de definitieve inschrijving. Tijdsduur: 2 maanden Fase 3: Uitvoeren van KombiFit 45-plus Uitvoering sport/beweegactiviteiten: het programma KombiFit wordt in 3 blokken van weken bij de korfbalvereniging uitgevoerd. In overleg met de deelnemers wordt bepaald op welk tijdstip de trainingen plaatsvinden (overdag, in de avond of in het weekend). Een wekelijkse training duurt 1 à 1½ uur afhankelijk van de sportactiviteit. De trainers / begeleiders kunnen hierbij worden ondersteund door de korfbalconsulent van het KNKV. Tijdsduur: Ongeveer 40 weken, start medio augustus en eindigend medio juni. Fase 4: Evaluatie Afronding: Evaluatie van volledige traject inclusief tevredenheidsonderzoek deelnemers. Tijdsduur: 1 maand na afloop programma Locatie en uitvoerders Waar wordt de interventie uitgevoerd en door wie? Indien van toepassing per onderdeel beschrijven. Het beweegprogramma KombiFit vindt in het najaar en het voorjaar outdoor plaats op en rondom de eigen veldaccommodatie van de vereniging. Hierbij wordt de eigen sportkantine gebruikt als sociale ontmoetingsplek. In de winterperiode wordt een indoor programma aangeboden wat vaak plaatsvindt in de sporthal. 8

9 1. Projectleider / coördinator KombiFit: Het bestuur stelt een projectleider aan die verantwoordelijk is voor KombiFit. Hij maakt een plan van aanpak en stelt een werkgroep samen, die bestaat uit vrijwilligers en trainers van de club en mogelijk externe personen afkomstig van partners waarmee wordt samengewerkt. Denk hierbij aan de buurtsportcoach of combinatiefunctionaris vanuit de gemeente en de projectmanager of sportconsulent van de provinciale sportraad. Zij kunnen een rol spelen bij de werving van de doelgroep en bij de overdracht van kennis over de doelgroep. Eventueel kan er een gecombineerd beweegprogramma worden samengesteld. In de werving kunnen huisartsen, fysiotherapeuten, buurtwerk medewerkers een belangrijke rol spelen bij het doorverwijzen en de werving van deze doelgroep. 2. Uitvoerder van de activiteit: Een of meerdere trainers die de kwaliteiten hebben om KombiFit op de juiste manier in te vullen. Het diploma Korfbaltrainer 2 kan zorgen voor de juiste kwalificaties. U kunt ook iemand inhuren, bijvoorbeeld iemand met een sport en beweeg opleiding (zie opleiding en competenties). 3. KNKV-consulenten: De Korfbalconsulent ondersteunt de werkgroep bijvoorbeeld met het opstellen van het plan van aanpak. De aanwezige praktijken voor huisartsen en fysiotherapeuten spelen een belangrijke rol in het doorverwijzen naar de vereniging met het programma KombiFit. De gemeente, wijk en buurtcentra of welzijnsorganisatie kunnen een rol vervullen bij de werving van deze doelgroep. 4. Buurtsportcoach: De buurtsportcoach of combinatiefunctionaris van de gemeente; zij geven vaak invulling aan de sportprogramma s gericht op het meer bewegen voor ouderen. Zij kunnen doorverwijzen naar het programma KombiFit of er wordt een geïntegreerd beweegprogramma KombiFit opgesteld. 5. Projectmedewerkers en consulenten sportraden: Projectmedewerkers en consulenten van provinciale sportraden; zij geven vaak invulling aan de sportprogramma s gericht op het meer bewegen voor ouderen. Zij kunnen doorverwijzen naar het programma KombiFit of er wordt een geïntegreerd beweegprogramma KombiFit opgesteld. Inhoud van de interventie Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd en eventueel in welke volgorde? Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe. Fase 1: Beginnen met KombiFit Oriëntatie en voorbereiding De korfbalvereniging start met het maken van een analyse van de eigen (interne analyse subdoelstelling A en B) en lokale situatie (buurtscan subdoelstelling C). Op basis hiervan wordt de doelgroep bepaald inclusief op welke wijze dan de hoofddoelstelling wordt gerealiseerd. Het opstellen van een concept wervingsplan en een financieel plan maakt onderdeel uit van de voorbereiding. Belangrijk is tevens dat er gezorgd wordt voor voldoende draagvlak binnen de vereniging om voor deze doelgroep een sportaanbod te ontwikkelen. Planning Na het vormen van een werkgroep (bestaande uit vrijwilligers en trainers uit de vereniging mogelijk aangevuld met externe expertise vanuit de samenwerkende partners) wordt een plan van aanpak gemaakt. Hierbij wordt vooral gekeken hoe de samenwerking met de lokale partijen er mogelijk uit kan zien. In gezamenlijk overleg wordt het sportaanbod samengesteld en de (co)financiering van de interventie bepaald. 9

10 Het kader wordt opgeleid om dit sportaanbod op een goede wijze te verzorgen. Daarna start de campagne om potentiële deelnemers te informeren en te werven. Fase 2: Werving deelnemers Werving De korfbalvereniging heeft een duidelijk beeld van de senior leden die gedurende het seizoen aangeven om te willen stoppen met de actieve wedstrijdsport. Deze doelgroep kan eenvoudig via directe communicatie worden gewezen op het beweegprogramma KombiFit. Dit geldt tevens voor de niet actieve leden die wel wekelijks b.v. als toeschouwer op de korfbalvelden zijn te vinden. Deze leden zijn bekend bij de vereniging met NAW-gegevens en adres. Dit is een gemakkelijk te benaderen doelgroep voor de vereniging en zijn de kansen (gebleken uit onderzoek KNKV) op succes het grootst. Korfbalverenigingen kunnen op basis van oude ledenlijsten tot 5 jaar terug (of KISS-gegevens KNKV) een selectie van 45 plussers maken om deze oud-leden uit beeld (niet actief) weer te benaderen met het programma KombiFit. Daarnaast kan via een Member get Member programma* huidige (jeugd)leden worden ingeschakeld om potentiële nieuwe leden te benaderen voor KombiFit. De korfbalverenigingen die kiezen voor de doelgroep niet actieve 45-plussers uit de lokale omgeving kunnen m.b.v. een buurtscan een goed beeld krijgen van de sportparticipatie van deze doelgroep. Op basis hiervan kan er een gerichte wervingscampagne (b.v. huis aan huis actie, gebruik lokale media, social media etc.) worden ontwikkeld om de inactieve 45-plussers gericht of via een samenwerkende organisatie te benaderen. KombiFit is dan uitermate geschikt om eenvoudig in te stappen in een veilig en laagdrempelig sportprogramma. Voorafgaand aan de definitieve start van het programma KombiFit vindt er een kennismakingsprogramma plaats. Dit bestaat in ieder geval uit 1 à 2 informatiebijeenkomsten en diverse Clinics en demonstraties van de diverse sporten uit het gekozen activiteitenprogramma. Fase 3: Uitvoeren van KombiFit 45-plus Uitvoering Het korfbalseizoen is verdeeld in drie grote blokken, namelijk de eerste helft veldseizoen (najaar), het zaalseizoen (november t/m maart) en de tweede helft veldseizoen (voorjaar). Elk blok bestaat uit ongeveer 12 tot 16 weken. Dus gedurende één blok wordt er een beweegprogramma gedraaid met lessen van minimaal 60 tot maximaal 90 minuten. Het tijdstip (overdag, in de avonduren of in het weekend) waarop de activiteiten plaatsvinden wordt afgestemd op de wensen van de deelnemers. Dit geldt tevens voor de activiteiten van het sportprogramma s (klantgericht). Denk hierbij vooral aan diverse loopactiviteiten, (sportief) wandelen, Nordic Walking, fietsen, Fithockey, Bootcamp, Bowls. Fase 4: Evaluatie Afronding Het sportprogramma s worden geëvalueerd, waarvan een tevredenheidsonderzoek (via een enquête) onder de deelnemers een onderdeel is. Op basis van deze uitkomsten worden de jaarlijkse vervolgprogramma s opgesteld. * Member get member programma is bedoeld om bestaande leden in te zetten om nieuwe leden te werven voor vooraf bepaalde programma s zoals KombiFit. Het wervende lid krijgt hiervoor informatie en foldermateriaal tot zijn/haar beschikking en ontvangt een beloning bij het aanbrengen van een nieuw lid, b.v. korting op de eigen contributie. 2.4 Ontwikkelgeschiedenis Betrokkenheid doelgroep Was de doelgroep betrokken bij de ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? 10

11 Korfbal is een familiesport. Op en rondom het korfbalveld zijn gezinnen van jong en oud actief met het spelen van korfbalvormen. Het KNKV heeft om die reden KombiFit voor de 45-plusser ontwikkeld. Het korfbalverbond kreeg steeds vaker signalen zowel vanuit de oudere leden als vanuit de verenigingen dat ervoor de oudere sporters vrijwel geen aanbod beschikbaar was. Deze categorie van 45-plus wilde juist wel blijven sporten in verenigingsverband, maar op een meer laagdrempelige wijze. Samen met de doelgroep heeft het KNKV in eerste instantie het KorfbalFit programma opgezet. Een uitgebreid onderzoek door studenten van de Hogeschool Rotterdam in 2011 heeft geleid tot een aantal belangrijke aanbevelingen, waaronder een naamswijziging. Hierbij is voor de naam KombiFit 45-plus gekozen (naam dekt beter het sportaanbod en is herkenbaarder voor deze doelgroep). Het KNKV heeft bij de ontwikkeling van dit programma juist de input vanuit de doelgroep gebruikt via interviews en groepsgesprekken. De verdere ervaringen van de afgelopen 3 jaar hebben geleidt tot de interventie KombiFit 45-plus, zoals die nu wordt aangeboden (vervolgonderzoek KombiFit door Hogeschool Rotterdam 2012). 2.5 Vergelijkbare interventies In Nederland uitgevoerd Worden in Nederland vergelijkbare interventies uitgevoerd, zo ver bekend? Welke? Zijn deze opgenomen in één van de databanken met (potentieel) effectieve interventies? Ongeveer 25% van de korfbalverenigingen (125 clubs) hebben een KombiFit groep en deze staan geregistreerd in het KNKV ledenadministratie systeem. Een vergelijkbaar programma is de Master Trendweken van de KNGU Overeenkomsten en verschillen Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen (puntsgewijs)? De belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen KombiFit 45-plus en de Master Trendweken zijn de volgende: Overeenkomsten: Doelgroep; oudere in de leeftijd van rond de 45 jaar en ouder Vereniging; er zal altijd een vereniging bij betrokken zijn Lesstof; gevarieerd gebaseerd op het gekozen activiteitenprogramma Duur en frequentie van de interventie Verschillen: Accommodatie; type accommodatie kan per vereniging verschillen Samenwerking met lokale instanties; gemeente, wijkcentra, ouderencentra etc. Vervolgprogramma; afhankelijk van de lokale situatie Lidmaatschap bij de vereniging Toegevoegde waarde Wat is de toegevoegde waarde van deze interventie? Het programma KombiFit probeert in te spelen op het probleem van vroegtijdige uitstroom door een sportaanbod samen te stellen door en voor deze categorie. Het betekent dat de sportcarrière kan worden verlengd en dat de 45-plusser langer aan de korfbalsport verbonden blijft. Het programma daagt tevens oud leden uit om toch het bewegen weer op te pakken binnen de sociale setting van de korfbalvereniging. Het verlengen van de sportcarrière draagt bij aan een betere gezondheid en 11

12 vitaliteit. Het hoofddoel van de Master Trendweken van de KNGU is om de vereenzaming van ouderen tegen te gaan, hen vitaal te houden waardoor ze langer zelfstandig blijven. Dit verschilt wezenlijk van de hoofddoelstelling van KombiFit 45-plus. 3. Samenhang (Facultatief) Beschrijf in maximaal 250 woorden hoe de aanpak aansluit bij de aanleiding, het doel en de doelgroep. Anders gezegd: hoe leidt deze aanpak bij deze situatie en/of dit probleem tot het beoogde doel bij deze doelgroep. 4. Uitvoering Materialen MSI Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? Het KNKV heeft een digitale handleiding beschikbaar met daarin een duidelijke beschrijving hoe deze interventie door de uitvoerder kan worden opgepakt. Daarnaast krijgen verenigingen instructie, tips en voorbeelden aangereikt van de sporten/activiteiten die zij in hun programma willen opnemen. Het KNKV werkt hierbij samen met de betreffende sportbonden (o.a. Bowls, hockey en speedminton). De betreffende sportbonden verschaffen deze informatie, via de KNKV consulent, aan de betreffende vereniging, zodat zij de sportvormen op de juiste manier kunnen inzetten binnen het lesprogramma. Het KNKV heeft verder een webpagina KombiFit, waar meer informatie op staat. Afhankelijk van de gekozen activiteiten, komt u een heel eind met de volgende materialen: Korfbal: grote korf, ballen, hesjes en pionnen Koersbal/bowls: ballen en speelmat Speedminton: rackets, shuttles en veldmarkering Sportief wandelen/gps-wandelen: GPS Nordic walking: exel poles (stokken) Fithockey/Knotshockey: set Fithockey Type organisatie Welk(e) soort(en) organisatie(s) kan /kunnen de interventie uitvoeren? (Korfbal)verenigingen Ouderenzorg Sportinstellingen Welzijnsinstellingen Wijk- en buurtcentra Opleiding en competenties Welke opleiding /training en specifieke competenties van de uitvoerders zijn vereist? Affiniteit met de doelgroep, kennis van het belang van voldoende bewegen door 45-plussers (projectleider en trainers); Projectmatig kunnen werken (projectleider); 12

13 Trainers van de korfbalvereniging kunnen lesgeven in meerdere sportdisciplines. Een opleiding zoals een ALO, CIOS, Sport- en Bewegen (S&B coördinator of begeleider) of een opleiding Korfbaltrainer 2 is vereist. Kwaliteitsbewaking Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? Het goed gebruiken handboek KombiFit verhoogt de kwaliteit van de interventie. De projecten worden regelmatig getoetst op haar effectiviteit qua werkwijze en ledenwinst (procesevaluatie). Dit gebeurt door de Korfbalconsulenten zelf, maar ook regelmatig worden verenigingen b.v. via een enquête bevraagd op de resultaten van de activiteiten. Het kader van de vereniging kan op basis van de uitkomsten via train de trainer trajecten door de Korfbalconsulent worden bijgeschoold. Randvoorwaarden Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? De vereniging moet in staat zijn (bestuurlijk en organisatorisch vitaal) om de interventie KombiFit uit te voeren. Het KNKV gebruikt hiervoor de verenigingsscan. De vereniging moet over een sportaccommodatie bezitten met voldoende mogelijkheden (ruimte en materiaal) om een meer multifunctioneel sportprogramma te draaien. De vereniging is gesitueerd in een kansrijke omgeving om met KombiFit deze specifieke doelgroep aan te spreken. Dit wordt mede bepaald aan de hand van een buurtscan. De uitvoerders (trainers) van de sportactiviteiten hebben een opleiding gevolgd aan de ALO, CIOS of vergelijkbare Sport- en Beweeginstelling of zijn in het bezit van Korfbaltrainer 2. Overdraagbaarheid en/of implementatie MSI Is er een systeem voor de overdracht en/of implementatie? Geef een samenvatting. De ondersteuning vanuit de bond wordt gedaan door Korfbalconsulenten, die verenigingen ondersteunen met het opzetten van een plan van aanpak (projectmatige opzet), praktische uitvoering en scholen van het kader via train de trainer trajecten bij dit sportaanbod goed uit te voeren. De Korfbalconsulent KNKV adviseert en ondersteunt de projectleider bij het ontwikkelen van de diverse deelplannen t.b.v. het programma KombiFit 45-plus. De Korfbalconsulenten van het KNKV geven actieve ondersteuning gericht op de doelgroep zowel bij het kennismakingsprogramma als gericht op de trainers (train de trainer) bij de uitvoering van het sportprogramma. Het handboek KombiFit is beschikbaar voor de uitvoerder evenals draaiboeken en promotiemateriaal, zoals flyers en posters. Het KNKV deelt zijn kennis en ervaringen met sportaanbieders en betrokken partijen zoals andere sportbonden, gemeenten, sportraden op workshops e.d. Lokale professionals in de buurt kunnen een bijdrage leveren aan zowel de werving van de doelgroep(en), als het inbrengen van kennis over deze doelgroep: gemeente, wijk- en buurtcentra, welzijnsorganisaties etc. Kosten Wat zijn de kosten van de interventie? Denk ook aan de uren voor voorbereiding en evaluatie. 13

14 Zie bijlage 5. Evaluatie van praktijkervaringen Onderzoek en resultaten Is er een evaluatie geweest van de praktijkervaringen met de interventie bij de uitvoerders en de doelgroepen en wat zijn daarvan de meest relevante uitkomsten? Beschrijf het bereik, de succes- en verbeterpunten en geef indien van toepassing aan of er na de evaluatie punten in de interventie zijn aangepast. Beschrijf hoe de evaluatie is opgezet en neem hier de respons en de respondenten in mee. Inleiding Het KNKV is in 2004 gestart met het project KorfbalFit. De ontwikkeling van dit sportaanbod voor de oudere sporter door het KNKV is destijds mede gefinancierd via een subsidie vanuit VWS in het kader van de impuls Nieuw Sportaanbod. De begeleiding van dit traject was in handen van NOC*NSF. In de jaren daarna zijn steeds meer verenigingen gestart met KorfbalFit en zo heeft deze interventie zich verder ontwikkeld. Onderzoek KorfbalFit door Hogeschool Rotterdam, 2011 Het KNKV heeft in het eerste halfjaar van 2011 een onderzoek laten verrichten door studenten van de Hogeschool Rotterdam naar KorfbalFit. Een onderdeel van dit onderzoek was een enquête uitgevoerd onder de doelgroep 45-plus. Hierbij zijn 649 mensen uit de doelgroep bevraagd over hun bevindingen, wensen en aanbevelingen van KorfbalFit (zie bijlage Strategisch Rapport KorfbalFit 2011). De belangrijkste resultaten hieruit waren als volgt. Succesfactoren: De deelnemers zien de interventie KorfbalFit als een prima alternatief sportaanbod, waardoor mensen niet worden beperkt door mogelijke lichamelijke problemen; De deelnemers voelen zich op hun gemak (prima sfeer) tijdens en rondom het sporten in het programma korfbalfit. Verbeterpunten: De naam KorfbalFit dekte onvoldoende de inhoud van het programma en is daarom gewijzigd in KombiFit 45-plus; Er was sprake van een onduidelijke doelgroep afbakening, vandaar de toevoeging nu van 45-plus; De kwaliteit van de lessen KombiFit verhogen door: o Aanbieden van een meer gevarieerd sportaanbod o Het scholen van het technisch kader in het verzorgen van het sportprogramma o Het verhogen van de intensiteit van de trainingen KombiFit o Het ontwikkelen van een ondersteuningspakket voor verenigingen (handleiding, promotiemateriaal, sportmateriaal) o Het opzetten van samenwerkingsverbanden andere sportbonden (kennisdeling en scholingsaanbod voor kader verenigingen) Op basis van het bovenstaande rapport is de definitieve interventie KombiFit 45-plus ontwikkeld. Beleidskader Sport en Bewegen in de Buurt 2011: uitrol interventies In de tweede helft van 2011 en het 1 e kwartaal van 2012 heeft het KNKV een subsidie ontvangen vanuit het VWS Beleidskader Sport en Bewegen in de Buurt 2011 om met 28 kansrijke verenigingen verdeeld over de 5 districten die het KNKV kent een pilot te draaien om het vernieuwde KombiFit 45-plus uit te rollen. Gedurende deze pilot is opnieuw door de Hogeschool Rotterdam een vervolgonderzoek uitgevoerd onder de deelnemende vereniging en hun 387 nieuwe leden. Succesfactoren: De intensieve ondersteuning vanuit het KNKV bij het opzetten van KombiFit 45-plus bij de verenigingen; Het scholingsaanbod vanuit het KNKV voor de trainers KombiFit 45-plus; Het uitgebreide informatie- en materialenpakket vanuit het KNKV. 14

15 Verbeterpunten: Verenigingen en de 45-plussers veel bewuster maken van de voordelen van KombiFit 45-plus. Vanuit het KNKV nog meer aan promotie doen voor de interventie KombiFit 45-plus, zowel naar verenigingen als naar potentiële nieuwe leden. Deze 28 verenigingen hebben KombiFit 45-plus ondertussen verankerd in het sportaanbod van hun vereniging. Van deze pilot is een rapport met een bijbehorende presentatie opgesteld: KombiFit na de pilot. Deze vindt u in de bijlage. De belangrijkste conclusie is dat KombiFit absoluut voorziet in de behoefte van de oudere sporter. Het laagdrempelige karakter en het gevarieerde sportaanbod biedt voldoende uitdaging en motivatie om aan de slag te gaan in de sociale omgeving van de korfbalvereniging. Anno 2014: Met de lidmaatschapsvorm voor KombiFit zijn er nu landelijk 971 geregistreerde KombiFitters, waarvan 668 dames en 331 heren bij 58 verschillende korfbalverenigingen. Binnen het programma Sportlink worden deze leden door de verenigingen aangemeld bij het KNKV. Daardoor hebben wij als bond een goed zicht op het aantal KombiFitters en de verenigingen die het KombiFit aanbieden. Praktijkvoorbeeld (Facultatief) Beschrijf, indien beschikbaar, in max. 600 woorden een praktijkvoorbeeld van de uitvoering van de interventie. 15

16 6. Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur, en gebruik hiervoor de APA-normen (met kleine letters). NOC*NSF, 2011: Boeien & Binden de invloed van sociale binding op sportparticipatie door InSites Consulting NOC*NSF, 2012: Sportersmonitor uitgevoerd door GFK Panel Services NOC*NSF, 2012: Sportaanbiedersmonitor uitgevoerd door Mulier Instituut KNKV,2011: Strategisch Rapport KorfbalFit KNKV, 2012: KombiFit na de pilot 16