FASILITEERDERSGIDS SOSIALE WETENSKAPPE: GEOGRAFIE GRAAD 4

Transcriptie

1 FASILITEERDERSGIDS SOSIALE WETENSKAPPE: GEOGRAFIE GRAAD 4 Kopiereg 2016 Impak Onderwysdiens (Edms.) Bpk. Afgesien van enige billike gebruik vir die doel van navorsing, kritiek of resensie soos toegelaat onder die Wet op Outeursreg, mag geen gedeelte van hierdie boek in enige vorm of op enige manier elektronies of meganies, insluitend fotokopiëring, bandopname, of enige inligtingstoring en herwinningstelsel, gereproduseer of versend word sonder die uitgewer se skriftelike toestemming nie. Aangepas vir KABV Samesteller E van Emmenes Bygewerk M Lübcker Ë1604-A-SOS-FG01 µ Î

2 INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE... 3 TYDROOSTER EN TYDSBESTUUR... 5 ASSESSERINGSVEREISTES... 6 STUDIEWENKE EN -METODES... 7 ANDER NUTTIGE INLIGTING... 7 VOORWOORD... 8 JAARPLAN... 9 Eenheid 1: Mense en plekke Les 1: Plekke om in te woon AKTIWITEIT Les 2: Werk wat mense op verskillende plekke doen AKTIWITEIT Les 3: Geboue op verskillende plekke en hul gebruike AKTIWITEIT Les 4: Paaie en voetpaadjies hoe hulle in nedersettings gebruik word AKTIWITEIT Les 5: Identifiseer bakens: natuurlik en mensgemaak AKTIWITEIT Les 6: Beskryf en teken n kort reis AKTIWITEIT Les 7: Behoeftes en begeertes AKTIWITEIT Les 8: Basiese behoeftes: water, kos, energie, skuiling en gesondheidsorg AKTIWITEIT Les 9: Maniere waarop mense hulle behoeftes bevredig AKTIWITEIT HERSIENINGSOEFENING EENHEID 2: Kaartleesvaardighede Les 10: Verskillende aansigte van eenvoudige voorwerpe AKTIWITEIT Les 11: Prente of letters as simbole of sleutels Les 12: Grootskaalkaart se simbole AKTIWITEIT AKTIWITEIT Les 13: Eenvoudige ruitnette en ruitverwysings AKTIWITEIT Les 14: Lees en skryf rigtings op kaart en omgewing AKTIWITEIT Impak 1

3 EENHEID 3: Lees belangrike kaarte Les 15: Hoe dui ons oseane en land op n kaart aan? Les 16: Suid-Afrika se provinsies en hulle hoofstede AKTIWITEIT Les 17: Die aarde is rond en die kaart is plat AKTIWITEIT EENHEID 4: Voedsel en boerdery in Suid-Afrika Les 18: Kos wat mense eet vanaf plante en diere Les 19: Maniere hoe mense hulle kos verkry AKTIWITEIT Les 20: Bestaansboerdery en kommersiële boerdery AKTIWITEIT Les 21: Verbouing van voedsel in dorpe en stede Les 22: Verskillende soorte boerdery Les 23: Saaiboerdery in Suid-Afrika Les 24: Vrugteboerdery in Suid-Afrika Les 25: Lewendehawe: grootvee, kleinvee en pluimvee Les 26: Gevallestudie: veeboerdery in Suid-Afrika AKTIWITEIT Les 27: Vernaamste saai- en veeboerderygebiede in Suid-Afrika Les 28: Wat is verwerkte en onverwerkte voedsel? Les 29: Hoe en waarom voedsel verwerk word Les 30: Van die plaas na die fabriek, van die winkel na die huis EENHEID 5: Water in Suid-Afrika Les 31: Watergebruike AKTIWITEIT Les 32: Watergebruike in nywerhede Les 33: Water as n hulpbron Les 34: Die watersiklus... Error! Bookmark not defined. Les 35: Waterberging en die belangrikheid daarvan AKTIWITEIT Les 36: Natuurlike waterbronne Les 37: Persoonlike en daaglikse gebruike wat water besoedel Les 38: Herwinning van afvalwater en riool STUDEER/HERSIENING HERSIENINGSOEFENING Impak 2

4 Eenheid 1 Eenheid 1: Mense en plekke LEERDOELWITTE: Wanneer die leerder hierdie eenheid voltooi het, moet hy of sy in staat wees om: Die verskillende plekke waar mense woon, insluitende plase, nedersettings, dorpe en stede, te identifiseer en beskryf. Die verskillende plekke waar mense werk, te identifiseer en beskryf. Verskillende tipes geboue en hulle gebruike te identifiseer en verduidelik, insluitende huise, diereskuilings, winkels, skole, klinieke, banke, kantore, plekke van aanbidding, fabrieke, vulstasies en spoorwegstasies. Paaie en voetpaadjies en hulle onderskeie gebruike in nedersettings te verstaan. Verskillende landmerke te identifiseer. Die verskil tussen natuurlike en mensgemaakte landmerke te verstaan. n Kort reis te beskryf en teken, byvoorbeeld om te verduidelik watter roete hy skool toe of na n winkelsentrum volg. Te verduidelik hoe om van een plek na n ander te beweeg met behulp van terme soos links, regs en reguit, belangrike landmerke te identifiseer en paaie of strate se korrekte name te gebruik. Tussen behoeftes en begeertes te onderskei. Die basiese menslike behoeftes, insluitend water, kos, skuiling, gesondheidsorg en energie, te identifiseer. Die verskillende maniere te verstaan waarop mense in hulle behoeftes voorsien. Die kennis wat verwerf is, op n gevallestudie of relevante situasie toe te pas. INLEIDING Dit word sterk aanbeveel dat die leerders n lys of boek met terme skep en die woordomskrywings neerskryf van enige nuwe woorde wat hulle leer, veral van dié wat in die studiegids aangedui word. Hulle moet die terminologie verstaan om die inhoud onder die knie te kry, en vrae sal daaroor gevra word in die toetse of eksamens. Tesame met elke onderwerp is daar verskeie voorgestelde internetskakels na meer inligting, of speletjies en aktiwiteite wat jy kan voltooi. Hulle word sterk aanbeveel, maar is nie verpligtend nie. Aan die einde van elke les moet jy egter seker maak dat die leerders die vaardighede wat in die uitkomste gelys word, bemeester het. Impak 12

5 Eenheid 1 Les 1: Plekke om in te woon Bespreek die verskillende plekke waar mense woon, met die leerders. Gesels oor plekke en waarom sekere mense daar woon, byvoorbeeld boere wat op plase woon. Fokus op jou onmiddellike omgewing of plekke wat die leerders onlangs besoek het. Laat hulle vertel van die verskillende plekke waar mense woon, verskillende geboue wat hulle gesien het, wat hulle as belangrike elemente van n blyplek beskou en wat hulle vir oorlewing nodig het. Die doel van hierdie les is om die leerders te help onderskei tussen verskillende nedersettings, insluitende plase, dorpies, dorpe en stede. Hulle hoef nog nie te weet wat die verskil tussen plattelandse en stedelike nedersettings is nie, maar as jy reken hulle sal dié begrippe verstaan, bespreek dit gerus met hulle. Laat sowat een uur toe om dié les te voltooi, maar maak voorsiening vir ekstra tyd om die aktiwiteit te voltooi. As jy dink dit is nodig, voeg inligting by die breinkaart of doen ekstra take. Skakels: Besoek die volgende YouTube-skakel. Daar is n kanaal met tien verskillende video's, insluitende n episode op Sesame Street wat die verskil tussen plattelandse en stedelike gebiede beskryf. < AKTIWITEIT 1 Die antwoorde op dié les sal vir die leerders toepaslik wees. As fasiliteerder behoort jy in staat te wees om te bepaal hoe korrek hulle antwoorde is. 1. Leerder se eie antwoord. (2) 2. Leerder se eie antwoord. (2) 3. Leerder se eie antwoord. (1) 4. Leerder se eie antwoord. (1) 5. Leerder se eie antwoord. (kliniek/hospitaal) (1) 6. Leerder se eie antwoord. (speelplek/ontspanningsentrum/parkie) (1) 7. Leerder se eie antwoord. (2) [10] Les 2: Werk wat mense op verskillende plekke doen In hierdie les moet die leerders die soorte werk wat mense kan doen, koppel aan die plek of nedersetting waar hulle woon. Dit sal uiteraard verskil van nedersetting tot nedersetting, maar daar sal gemeenskaplike aspekte wees. Probeer om poste uit al drie bedryfsvertakkings te bestudeer, nl. primêr (grondstowwe), sekondêr (vervaardiging of produksie) en tersiêr (verkope van goedere of dienste). Leerders hoef nie nou al dié terme te verstaan nie; dit lê net die grondslag vir die toekoms. Impak 13

6 Eenheid 1 AKTIWITEIT 2 1. Werk op n plaas Werk in die stad plant mielies prokureur oes koring polisiebeampte saai graan bankier melk koeie onderwyser plaasbestuurder dokter skaapskeerder sjef ploeg landerye haarkapper pas vee op brandweerbeampte (16) Pastoor/priester/eerwaarde (enige ander godsdienstige leier) 2.2. Dokter (2) [18] Les 3: Geboue op verskillende plekke en hul gebruike Hierdie les bestudeer die verskillende tipes geboue wat ons kry. Dit is n baie interessante onderwerp. Besoek die verskillende soorte geboue in die leerder se omgewing of neem foto's daarvan. As enige gebou uniek is, of as daar geboue is wat vir n spesifieke doel gebruik word, besoek hulle en bespreek met die leerders. Dié les behoort sowat n uur te duur, met ekstra tyd ingebou vir praktiese werk en om die aktiwiteit te voltooi. Impak 14