Hoe houden we het een beetje leuk op het werk?

Transcriptie

1 Hoe houden we het een beetje leuk op het werk? Over werkbevlogenheid en duurzame inzetbaarheid Prof. dr. Wilmar Schaufeli KU Leuven & Universiteit Utrecht

2 2

3 3

4 De Januskop van werk Animal laborans Moeite Inspanning Opoffering Bloed, zweet & tranen Homo faber Creativiteit Productiviteit Uitdaging Ontwikkeling Traditionele visie Disease Disorder Damage Disability Positieve visie Energizing Enriching Exciting Engaging 4

5 Tijd voor verandering.. Positive psychologie is de wetenschappelijke studie van optimaal menselijk functioneren met als doel om de factoren die individuen en organizaties doen gedijen te ondekken en te bevorderen Seligman (1999) 5

6 Waarom zouden we het leuk moeten houden? gelukkig niet gelukkig > 85 jaar 90% 34% > 94 jaar 54% 11% 6

7 Bevlogenheid Bevlogenheid is een positieve, affectief-motivationele toestand van opperste voldoening die wordt gekarakteriseerd door vitaliteit, toewijding en absorptie (Schaufeli et al., 2002; p. 74) 7

8 Flight attendent 8

9 Utrecht Work Engagement Scale (UWES) Vitaliteit Op mijn werk bruis ik van energie WERKBELEVINGSLIJST (UBES) De volgende uitspraken hebben betrekking op hoe u uw werk beleeft en hoe u zich daarbij voelt. Wilt U aangeven hoe vaak iedere uitspraak op u van toepassing is door steeds het best passende cijfer (van 0 tot 6) in te vullen. Sporadisch Af en toe Regelmatig Dikwijls Zeer dikwijls Altijd Toewijding Ik ben enthousiast over mijn baan Absorptie Nooit Een paar keer Eens per Een paar Eens per Een paar keer Dagelijks per jaar of maand of keer per week per week minder minder maand 1. Op mijn werk bruis ik van energie. 2. Als ik werk voel ik me fit en sterk. 3. Ik ben enthousiast over mijn baan. 4. Mijn werk inspireert mij. 5. Als ik s morgens opsta heb ik zin om aan het werk te gaan 6. Wanneer ik heel intensief aan het werk ben, voel ik mij gelukkig. 7. Ik ben trots op het werk dat ik doe. 8. Ik ga helemaal op in mijn werk. 9. Mijn werk brengt mij in vervoering. Schaufeli & Bakker (2003). De UBES mag vrij gebruikt worden voor niet -commerciële wetenschappelijke doeleinden. Het is verboden om, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de auteurs, de vragenlijst te gebruiken voor co mmerciële en/of niet -wetenschappelijke doelstellingen Ik ga helemaal op in mijn werk Beschikbaar in 27 talen; zie Schaufeli et al. (2002, 2006) Opgenomen in de NEA en de EU Working Conditions Survey 9

10 Prevalentie van bevlogenheid Gallup (2010) VS 28% Towers Perrin (2005) VS 23% Blessing White (2005) VS 21% ± 25% Towers Perrin (2004) GB Frankrijk Duitsland 14% 14% 23% Gallup (2003) GB Frankrijk Duitsland 19% 12% 12% ± 15% Op basis van de UWES in Nederland: 15% 10

11 Prevalentie van bevlogenheid Hoog Ondernemers Managers Boeren Artiesten Leerkrachten Laag Productiemedewerkers ICT-medewerkers Verpleeghuispersoneel Winkelpersoneel Smulders (2006) 11

12 GEACATIVEERD WERK- VERSLAAFD BEVLOGEN ONPLEZIERIG PLEZIERIG BURNED-OUT TEVREDEN GEDEACTIVEERD Naar Russell (2003) 12

13 The proof of the pudding. Putting the typology to the test Salanova et al. (2014) 13

14 Bevlogenheid vs. workaholisme BEVLOGENHEID WORKAHOLISME Niet geobsedeerd door werk Dwangmatige impuls Approach motivation Avoidance motivation Intrinsieke motivatie Geintojecteerde motivatie Veilige hechting Onveilige hechting Van Beek et al. (2011, 2012); Schaufeli et al. (2008); Shimazu et al. (2012, 2015); Taris et al. (2010) 14

15 Bevlogenheid vs. tevredenheid BEVLOGENHEID TEVREDENHEID Ambitie Satiatie Proactiief Reactief Sterkere relatie met prestatie Zwakkere relatie met prestatie Ca. 15% bevlogen Ca. 80% tevreden Christian, Garza & Slaughter (2011) 15

16 Bevlogenheid is goed voor werknemers (gezond werken) Lichamelijke gezondheid Stress-reactiviteit (Langelaan et al., 2006) Autonome hart activiteit (Seppälä et al., 2012) Verminderd risico op cardiovasculaire aandoeningen (Ugucji et al., 2015) Geestelijke gezondheid Depressie, angst, burn-out (Hakanen & Schaufeli, 2012) Psychosomatische klachten (Schaufeli et al., 2008) Slaapkwaliteit (Kubota et al., 20l1) Positieve attitudes en organisatiegedrag Workability (Airila et al., 2012) Persoonlijk initiatief (Salanova & Schaufeli, 2008) Innovatief werkgedrag (Hakanen et al., 2007) 16

17 Bevlogenheid is goed voor organisaties (succesvol werken) Lage gezondheids- en vervangingskosten Ziekteverzuim (Schaufeli et al., 2009) Verloopintentie (Schaufeli et al., 2006) Bedrijfsongevallen en -letsel (Nahrgang, 2011) Goede prestatie Klanttevredenheid (Salanova et al., 2005) Werkprestatie (Halbesleben & Wheeler, 2008) Goede bedrijfsresultaten Omzet (Xanthopoulou et al., 2008) Productiviteit (Harter et al., 2006) Winst (Harter et al., 2006) 17

18 Bevlogen vs. niet bevlogen business units 152 organisaties; 32,394 business units; 955,905 werknemers % +18% +16% Verrzuim Kwaliteit (defecten) Veiligheidsincidenten Klanttevredenheid Productiviteit Winst % - 49% - 60% Gallup, 2010; See also Harter, Schmidt & Hayes,

19 Het Job Demands-Resources model

20 Stressoren Overbelasting Emotioneel taakeisen Werk-thuis conflict Kwantitatief Kwalitatief Conflicten Rolproblemen Baanonzekerheid Bureaucratie Organisatie Reorganisatie Schaufeli, & Taris (2014) 20 20

21 Energiebronnen Regelmogelijkheden Afwisseling & verantwoordelijkheid Erkenning Sociale steun & coaching Prestatiefeedback Mogelijkheden voor leren en ontwikkelen Inspraak Rechtvaardigheid Werk Sociaal Groei Organisatie Schaufeli, & Taris (2014) 21 21

22 Persoonlijke hulpbronnen Emotionele stabiliteit Extraversie Nauwgezetheid Optimisme Zelfwaardering Flexibiliteit Zelfvertrouwen Grenzen stellen Weerbaarheid Zie: Simpson (2009), Schaufeli & Salanova (2008), Schaufeli & Taris (2013), Alarcon et al. (2009) 22

23 Inspireren - Maakt verbinding met organisatiedoel - Enthousiasmeert voor plannen - Benadrukt de zin van het werk Sturen op commitment Betekenis Versterken - Delegeert effectief - Stimuleert talenten, zet in op sterktes - Daagt uit Sturen op ruimte om te leren Groei Verbinden - Moedigt samenwerking aan - Bevordert team spirit en -focus - Vermindert frictie in het team Sturen op verbinding Verbondenheid Empoweren - Benadrukt eigen bijdrage - Geeft vrijheid en verantwoordelijkheid - Moedigt geven eigen mening aan Sturen op vertrouwen Autonomie 23

24 Bevlogenheidsinterventies (evidence based) Individu Team Dankbaarheid en vriendelijkheid (Ouweneel, Le Blanc & Schaufeli, 2014) Mindfulness (Leroy, Anseel, Dimitrova & Sels, 2013) Job crafting (Van den Heuvel, Demerouti & Peeters, 2012) Loopbaanmanagement training (Vuori, Toppinen-Tanner & Mutanan, 2011) Team meetings (Allen & Rogeslberg, 2013) Sociaal leiderschap (Bishop, 2013) Team redesign (Cifre, Salanova & Rodriguez, 2010) Team crafting (McClelland, 2014) Organisatie Performance management (Mone et al., 2011) Kwaliteitsverbetering (White, Wells & Butterworth, 2014) Leiderschapsontwikkeling (Biggs, Brough & Bardour, 2014) Voor case studies zie: MacLeod, Clarke & Simpson (2010) 24

25 Job crafting Zelfsturing, gericht op het beter laten aansluiten van het werk op wat men kan en wil Oftewel, het op eigen initiatief veranderen van de stressoren en energiebronnen op het werk Verhogen sociale- en groei energiebronnen Job crafting Energiebronnen Taakeisen Verhogen werk energiebronnen Verhogen uitdagende taakeisen Verlagen belemmerende taakeisen 25

26 Job crafting interventies Inhoud 1. Reflectie op feedback 2. Crafting: van intentie naar actie 3. Follow-up en nieuwe feedback Vorm 1. Individueel online (GRIP) 2. Workshop 3. Team Job crafting leidt tot betere prestaties, via bevlogenheid (Demerouti et al. 2015) Job crafting is besmettelijk (Bakker et al., 2015) Team crafting hangt met team bevlogenheid en teamprestatie samen (Tims et al, 2013; Makkikanga et al, 2016) Job crafting (verminderen belemmeringen) heeft negatief effect op collega s (Tims et al, 2015) Job crafting leidt tot meer self-efficacy (Van den Heuvel et al. 2015) 26

27 Tien tips voor bevlogenheid 1. Neem initiatief, benut de mogelijkheden die het werk biedt 2. Benut zoveel mogelijk je eigen talenten en volg je dromen en passies 3. Zorg voor een goede balans tussen werk en privé 4. Focus niet alleen op resultaat maar ook op je persoonlijke ontwikkeling 5. Vraag regelmatig feedback van anderen; blijf in gesprek met je baas 6. Wees optimistisch; denk in mogelijkheden in plaats van problemen 7. Stel jezelf uitdagende, maar wel realistische doelen 8. Help en steun anderen op het werk, wees coöperatief 9. Zorg goed voor je lijf; bewegen, slapen en ontspannen 10. Houdt het werk uitdagend, ook voor de toekomst 27

28 Hartelijk dank voor de aandacht Meer informatie Academisch: Consultancy: 28