stedenbouwhandhaving stedenbouwmisdrijven en in breuken en nogmaals over strijdig gebruik

Transcriptie

1 stedenbouwhandhaving stedenbouwmisdrijven en in breuken en nogmaals over strijdig gebruik Eva DE WITTE Advocaat LDR LDR opleidingen, 10 november 2016 STEDENBOUWHANDHAVING : OVERZICHT VAN DE WIJZIGINGEN Onderscheid bouwmisdrijven / bouwinbreuken Preventief : Het stakingsbevel + de aanmaning en raadgeving Curatief : Sancties + bestuurlijke beboeting Curatief : Herstelvordering + bestuurlijke herstelmaatregelen Verruimde minnelijke schikking 1

2 Bouwmisdrijf bouwinbreuk Bouwmisdrijf : momenteel enkel strafrechtelijke vervolging mogelijk, in toekomst ook bestuurlijke handhaving mogelijk Bouwinbreuk : gedepenaliseerd = enkel bestuurlijke handhaving Opm : stakingsbevel is mogelijk voor inbreuken en misdrijven Huidige strafbaarstelling (artikel VCRO) Vergunningplichtige handelingen (cfr. artikel en ) zonder of in strijd met de vergunning of na verval, schorsing, vernietiging van vergunning Handelingen in strijd met RUP of ontwerp RUP of met stedenbouwkundige verordeningen (tenzij vergund en artikel VCRO) Als eigenaar voorgaande strafbare feiten toestaan Miskenning informatieverplichting (cfr. artikel ) Miskenning stakingsbevel of kortgedingbeschikking Een inbreuk op een gewestplan, BPA, APA en verordeningen (1 mei 2000) Inbreuken op bouw en verkavelingsvergunningen (verleend krachtens het coördinatiedecreet) plegen, voortzetten of instandhouden (laatste enkel strafbaar in RKG) 2

3 Bouwmisdrijf bouwinbreuk Keuze tussen bouwmisdrijf en bouwinbreuk: Beperkte impact op ruimtelijke ordening Loutere schending van administratieve verplichtingen Strafwaardigheid bouwinbreuken = voornamelijk gedepenaliseerde bouwmisdrijven Bouwmisdrijf bouwinbreuk Beperkte impact op ruimtelijke ordening + loutere schending van informatieplichten Uitvoeren van meldingsplichtige werken zonder melding Uitvoeren van onderhoudswerken en vrijgestelde werken in strijd met gemeentelijk RUP of verkavelingsvergunning Nieuw : verzuim in controle door architect (initieel enkel strafbaar via de wet van 20 februari 1939 op de bescherming van de titel en het beroep van architect) 3

4 Bouwmisdrijf bouwinbreuk Beperkte impact op ruimtelijke ordening + loutere schending van informatieplichten Bouwmisdrijf bouwinbreuk Strafwaardigheid Depenalisering instandhoudingsmisdrijf Parl. voorbereidingen : vervolging voor de strafrechter wordt voorbehouden voor de deelnemers van primaire misdrijven. 4

5 Toekomst : bouwinbreuk Hierna volgende handelingen of omissies ( uitvoeren of voortzetten ) Instandhouden van illegale gevolgen van misdrijven in RKG Schending van administratieve verplichtingen (artikel , 2 de en 4 de lid VCRO en , 2 de en 4 de lid VCRO) Schending van meldingsplicht Schending van de informatieplicht (artikel en VCRO) Uitvoeren van werken zonder controle van architect (indien verplicht) Uitvoeren van onderhoudswerken of vrijgestelde werken in strijd met BPA, GRUP, gemeentelijke verordening of verkavelingsvergunning (tenzij opgenomen in door gemeenteraad opgenomen lijst) Als eigenaar een inbreuk aanvaarden of toestaan Toekomst : bouwmisdrijf Hierna volgende omissies of handelingen ( uitvoeren of voortzetten ) : Vergunningplichtige handelingen (cfr. artikel en ) zonder of in strijd met de vergunning of na verval, schorsing, vernietiging van vergunning Handelingen in strijd met RUP of met stedenbouwkundige verordening (tenzij vergund of handelingen cfr. artikel 6.2.2, 6 VCRO) Miskenning stakingsbevel of kortgedingbeschikking Een inbreuk op een gewestplan, BPA, APA en verordeningen (tenzij vergund of handelingen cfr. artikel 6,2,2, 6 VCRO) (1 mei 2000) Inbreuken op bouw en verkavelingsvergunningen (cfr coördinatiedecreet) Handelingen aan niet hoofdzakelijke constructies die niet het voorwerp hebben uitgemaakt van uitgevoerde herstelmaatregelen Toestaan of aanvaarden als eigenaar van misdrijf 5

6 Toekomst : bouwmisdrijf Grote gelijkenissen met bestaande strafbaarstelling Nieuw : voortgezet actief gebruik van een onvergund gebouw wordt strafbaar gesteld antwoord op arrest Hof van Cassatie dd. 8 februari 2013 Decreetgever wenste ongelijkheid te beëindigen waarbij eerste gebruik van onvergund gebouw niet strafbaar zou zijn, maar vestigen van nieuwe functie in een bouwfysisch vergund gebouw wel een strafbaar feit uitmaakt. Toekomst : bouwmisdrijf bouwinbreuk Uitvoeren of voorzetten : geen verduidelijking, noch definitie ondanks discussies inzake strijdig gebruik in de rechtsleer en rechtspraak (na depenalisering instandhoudingsmisdrijf) Interessant in Parl. Voorbereidingen : de stedenbouwkundige vergunningsplichtige functiewijziging leidt tot een feitelijk gebruik dat op zich niet vergunningsplichtig is. en het voorgezet actief gebruik als gevolg van een onvergunde doch vergunningsplichtige functiewijziging is op zich geen inbreuk op de vergunningsplicht en zal bijgevolg slecht strafbaar zijn wanneer het strijdig is met rechtstreeks door de burger na te leven stedenbouwkundige voorschriften van plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen. 6

7 Strijdig gebruik Cassatie arresten dd. 25 februari 2016 : het niet vergund gebruik in strijd met de bestemmingsvoorschriften is geen voortdurend misdrijf ( ). Daden van gebruik in strijd met de bestemmingsvoorschriften vormen elk op zich een aflopend misdrijf voor zover zij ruimtelijke implicaties hebben en kunnen wegens eenheid van opzet een enkel voorgezet misdrijf opleveren. De rechter beoordeelt in feite Belangrijke feitelijke beoordeling van ruimtelijke implicaties (artikel 1.1.2, 7 VCRO definieert handelingen als werkzaamheden, wijzigingen of activiteiten met ruimtelijke implicaties ). Strijdig gebruik : case I (ruimtelijke implicaties) Op een perceel in agrarisch gebied is naast een vergunde woning ook een loods opgetrokken. Hoewel deze is vergund als bergplaats voor hooi en stro, wordt deze aangewend voor het stockeren van aannemersmateriaal. Aan de loods werden (eveneens zonder vergunning) paardenboxen opgetrokken. Deze boxen werden later omgevormd tot een bijkomende woning. De (burgerlijke) herstelvordering strekt ertoe de wederrechtelijk opgerichte woning te slopen en de functiewijziging van de loods ongedaan te maken. In eerste aanleg was de herstelvordering afgewezen wegens verjaring 7

8 Strijdig gebruik : case II(ruimtelijke implicaties) Op een perceel in agrarisch gebied was van oudsher een landbouwbedrijf aanwezig. Wegens de slechte economische situatie worden de activiteiten geleidelijk aan aangevuld en finaal volledig vervangen door een drankenhandel. Het loodgebouw (vergund als opslag en sorteerruimte bij het landbouwbedrijf) wordt aangewend voor de opslag van dranken. Merk op dat deze loods ook niet volledig conform de vergunning werd opgericht. De (burgerlijke) herstelvordering strekt ertoe de staking van de activiteiten (als drankenhandel) te bekomen, alsook de loods (die niet volledig conform de vergunning is gebouwd af te breken. Ook wordt de verwijdering van de wederrechtelijk aangelegde parking gevorderd. In eerste aanleg was de herstelvordering afgewezen wegens verjaring De decreetgever grijpt in Artikel VCRO wordt aangevuld. Artikel eerste lid: Vergunningsplichtige, maar vrijgestelde handelingen zijn niet strijdig met de voorschriften van het gewestplan, APA s en gewestelijke en provinciale RUP s (voorwaarde hoofdzakelijk vergunde gebouwen of constructies) Artikel eerste lid : ook onderhoudswerken worden als niet strijdig bestempeld indien uitgevoerd aan hoofdzakelijk vergunde constructies. Artikel tweede lid : niet voor BPA s, gemeentelijke RUP s en verkavelingsvergunningen (tenzij opgenomen in verordening van gemeente) 8

9 De decreetgever grijpt in Parl voorbereidingen: Voor de niet vergunningsplichtige onderhoudswerken en de vrijgestelde handelingen werd deze strafbaarheid reeds opgeheven en werd uitdrukkelijk bepaald dat deze werken en handelingen niet als strijdig met de voorschriften van het gewestplan, gewestelijke of provinciale RUP worden beschouwd. Dit is echter nog niet het geval voor de niet vergunningsplichtige stedenbouwkundige handelingen, andere dan onderhoudswerken, waardoor deze handelingen het voorwerp kunnen uitmaken van een proces verbaal en/of stakingsbevel en een daaropvolgende procedure voor de correctionele en/of burgerlijke rechtbank. Dit verschil in behandeling is niet logisch. Nog meer dan de handelingen die vrijgesteld zijn van de vergunningsplicht, hebben niet vergunningsplichtige stedenbouwkundige handelingen amper een ruimtelijke impact. Het is bijgevolg wenselijk om dit onderscheid weg te werken. De decreetgever grijpt in Parl voorbereidingen: Daarom wordt bepaald dat deze categorie handelingen niet als strijdig met de voorschriften van het gewestplan, gewestelijke of provinciale RUP s, noch met de voorschriften van bijzondere plannen van aanleg, gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingsvergunningen worden beschouwd. Door niet alleen de strafbaarheid op te heffen, maar deze handelingen ook toelaatbaar te maken, wordt vermeden dat derden nog voor de burgerlijke rechtbank kunnen optreden tegen deze handelingen wanneer zij worden uitgevoerd in strijd met de stedenbouwkundige voorschriften. 9

10 De decreetgever grijpt in Artikel VCRO werd aangevuld met artikel derde lid VCRO: behoudens de onderhoudswerken vermeld in het eerste en tweede lid, worden niet vergunningsplichtige handelingen niet beschouwd als strijdig met de voorschriften van het gewestplan, de algemene plannen van aanleg, gewestelijke of provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen, noch met de voorschriften van bijzondere plannen van aanleg, gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingsvergunningen In werking getreden op 8 januari 2016 Heel ruime toepassing (enkel verordeningen worden uitgesloten) Zie hieromtrent PJ DEFOORT : verval van de straf en herstelvordering voor handelingen in strijd met de bestemmingsvoorschriften : de decreetgever stelt een einde aan betwistbare cassatierechtspraak van 25 februari 2016 (TROS/83) Strijdig gebruik : Case III (hypothese) Op een perceel gelegen in recreatiegebied is van oudsher een weekendverblijf opgericht met een omvang van 290 m³, hieraan werd door de toenmalige eigenaars (in de jaren 80) een illegale aanbouw voorzien van (80 m³). De vergunning voor dit weekendverblijf gaf destijds aan dat de zolderverdieping niet mag worden voorzien van een vaste trap en enkel mag worden aangewend als zolderruimte/berging. Het weekendverblijf werd in 2004 aangekocht door nieuwe eigenaars en wordt door hen sedertien bewoond. In 2012 worden in strijd met de vergunning wordt twee slaapkamers ingericht op de zolderverdieping, bereikbaar via een vaste trap, dit voor de kinderen. In 2015 werd PV opgemaakt. De nieuwe eigenaars worden op vandaag gedagvaard, waarbij als herstelvordering de stopzetting van het strijdig gebruik (bewoning) en het terugbrengen van de zolderverdieping naar de oorspronkelijke toestand wordt gevorderd. 10

11 Strijdig gebruik : Case III (hypothese) Stopzetting van strijdig gebruik? Functiewijziging is verjaard, instandhouden is niet strafbaar Het louter bewonen impliceert geen vergunningsplichtige handelingen en wordt hierdoor niet als strijdig aanzien met het gewestplan Aanpassingswerken zolder (cfr. Cass. 7 juni 2016, P 15,0135N) Is het nog redelijk aanpassingswerken te vorderen (die op zich bewoning dienen te verhinderen) indien niet meer aan bewoning kan worden geraakt? Strijdig gebruik Welke herstelmaatregel kan de rechter nog uitspreken voor tijdig ingediende herstelvorderingen die louter zijn gesteund zijn op het (destijds) strafbaar strijdig gebruik? Indien er enkel sprake is van niet vergunningsplichtige handelingen stelt de decreetgever : nog meer dan de handelingen die vrijgesteld zijn van de vergunningsplicht, hebben niet vergunningsplichtige handelingen amper een ruimtelijke impact. Geen ruimtelijke implicaties dus geen strafbaar strijdig gebruik? Minstens geen impact op ruimtelijke ordening dus enkel mogelijkheid tot het vorderen van een meerwaardesom? 11

12 Vragen? 12