Stedenbouwhandhaving: instrumentarium

Transcriptie

1 Stedenbouwhandhaving: instrumentarium Robin SLABBNCK Advocaat LDR LDR opleidingen, 1 december 2016 Stedenbouwhandhaving: nieuw handhavingsmodel Uitbouw pijler bestuurlijke handhaving RO (DABM als inspiratiebron / afstemming VCRO op DABM) Oplossing voor gemengde misdrijven Verschillen in herstelbeleid beperken Oplossen voor traagheid gerechtelijke procedures Gebrek aan beboetingsmogelijkheden na sepot OM ondervangen Klemtoon op preventieve handhaving 1

2 Stedenbouwhandhaving: instrumentarium Op vandaag: Preventie: stakingsbevel Herstel: herstelvordering strafrechter / burgerlijke rechter Straf: gevangenisstraf geldboete verbeurdverklaring strafrechter Minnelijke schikking Stedenbouwhandhaving: instrumentarium Op vandaag: Preventie: stakingsbevel gemeenrechtelijk kortgeding milieustakingsvordering Herstel: herstelvordering strafrechter / burgerlijke rechter milieustakingsvordering Straf: gevangenisstraf geldboete verbeurdverklaring strafrechter Minnelijke schikking 2

3 Stedenbouwhandhaving: verruimd instrumentarium Handhaving omgevingsvergunning: Preventie: raadgeving aanmaning stakingsbevel (gewijzigd) Herstel: herstelvordering (gewijzigd) strafrechter / burgerlijke rechter bestuurlijke maatregelen: last onder dwangsom Minnelijke schikking bestuursdwang Straf: gevangenisstraf geldboete verbeurdverklaring bestuurlijke beboeting (exclusief / alternatief) strafrechter Stedenbouwhandhaving: straf Bouwinbreuk (verslag van vaststelling) sepot exclusieve bestuurlijke geldboete (max EUR x opdecimes) Bouwmisdrijf (PV) sepot gevangenisstraf (8d 5j) strafrechtelijke boete ( EUR x opdecimes) verbeurdverklaring alternatieve bestuurlijke boete (max EUR x opdecimes) 3

4 Stedenbouwhandhaving: straf Bestuurlijke geldboete (exclusief en alternatief) Beboetingsprocedure Schorsend beroep Raad van State (Gewestelijke Handhavingscollege beboetingsambtenaar) nvordering bij dwangbevel Procedure beslagrechter (nadien HvB Cass) Stedenbouwhandhaving: preventie Bouwinbreuk Raadgeving Aanmaning Stakingsbevel (indien dreiging) (na vaststelling inbreuk geen noodzaak tot opmaak verslag van vaststelling) Bouwmisdrijf Raadgeving Aanmaning Stakingsbevel (indien dreiging) (na vaststelling misdrijf geen noodzaak tot opmaak PV) 4

5 Stedenbouwhandhaving: preventie Stakingsbevel (op vandaag) Stakingsbevel + bekrachtiging Beroep Vz REA (nadien HvB Cass) nbreuk stakingsbevel Administratieve geldboete EUR Verzoek tot kwijtschelding, vermindering of uitstel Dwangbevel Verzet Beslagrechter (tenuitvoerlegging) Rechter ten gronde (grond van de zaak) (nadien HvB Cass) Stedenbouwhandhaving: preventie Stakingsbevel (nieuw) Stakingsbevel + bekrachtiging Verzoek intrekking of beperking omvang (GS) of ambtshalve Beroep Vz REA (nadien HvB Cass) nbreuk stakingsbevel = bouwmisdrijf Strafrechtelijke boete of alternatieve bestuurlijke boete 5

6 Stedenbouwhandhaving: herstel Bouwmisdrijven en bouwinbreuken Herstelrangorde: Meerwaarde Als het gevolg van het misdrijf kennelijk verenigbaar is met een goede RO Bouw en aanpassingswerken Als dit kennelijk volstaat om de plaatselijke ordening te herstellen Herstel oorspronkelijke toestand Andere gevallen Staking van het strijdige gebruik Noodzakelijkheidstoets! Via: herstelvordering (gewijzigd) last onder dwangsom (niet voor meerwaarde) bestuursdwang Stedenbouwhandhaving: herstel Herstelvordering (op vandaag) Procedure strafrechter / burgerlijke rechter GS/CBS: herstelvordering Positief advies HRH HvB Cass dwangsom geschillen Procedure Beslagrechter Verzoek opheffing, opschorting, vermindering door tijdelijke, gehele of gedeeltelijke onmogelijkheid dwangsomrechter 6

7 Stedenbouwhandhaving: herstel Herstelvordering (nieuw) Gew. en Gem. S / burgemeester: herstelvordering Positief advies HRHU Procedure strafrechter / burgerlijke rechter Ook op vordering van OM ook ambtshalve door rechter HvB Cass dwangsom geschillen Procedure Beslagrechter Dwangsombevoegdheid Gem. en Gew S / burgemeester Verzoek opheffing, opschorting, vermindering door tijdelijke, gehele of gedeeltelijke onmogelijkheid dwangsomrechter Stedenbouwhandhaving: herstel Last onder dwangsom en bestuursdwang S/burgemeester: intrekking of wijziging van de bestuurlijke maatregel Op verzoek van belanghebbende of ambtshalve Criteria Raad van State Gew. en Gem. S/burgemeester: besluit last onder dwangsom of bestuursdwang dwangsom geschillen Schorsend beroep door overtreder bij Vlaamse regering of daartoe aangewezen ambtenaar Raad van State Geen advies HRHU! Dwangsombevoegdheid Gem. en Gew S / burgemeester Verzoek opheffing, opschorting, vermindering door tijdelijke, gehele of gedeeltelijke onmogelijkheid REA 7

8 1 Keuze tussen bestuurlijk en gerechtelijk traject: Principiële voorrang rechterlijke handhaving (voorrangsregel art , 1 VCRO: bestuurlijke maatregel mag geen afbreuk doen aan gezag van gewijsde eerdere rechterlijke beslissing geen bestuurlijke maatregel opleggen na dagvaarding voor straf of burgerlijke rechter) Vl.R. kan bepaalde misdrijven of inbreuken uitsluiten als grondslag voor bestuurlijke maatregelen of afhankelijk maken van voorwaarden (art , 1 VCRO) Handhavingsprogramma RO: terughoudendheid bestuurlijk traject Naast de keuze van de decreetgever om het gerechtelijk traject principiële voorrang te verlenen, vraagt ook het feit dat de bestuurlijke herstelmaatregelen nieuwe instrumenten zijn, enige terughoudendheid bij de inzet ervan. Het aanwenden van bestuurlijke herstelmaatregelen vergt nieuwe vaardigheden en juridische kennis van de bevoegde handhavers, in het bijzonder wat de rechtsbescherming van de overtreder betreft. Het aantal bestuurlijke maatregelen houdt best gelijke tred met de ontwikkeling van die vaardigheden. 8

9 Voor sancties: decretaal bepaald Bouwinbreuk Verslag van vaststelling beboetingsambtenaar: exclusief bestuurlijke boete Bouwmisdrijf PV Procureur is spelverdeler Strafrechtelijke vervolging blijft uitgangspunt Keuze door OM (binnen 180 dagen, verlengbaar tot 360 dagen) Keuze tot niet vervolging beboetingsambtenaar: alternatief bestuurlijke boete (Handhavingsprogramma: ernstige impact goede RO doorbreking stakingsbevel of bestuurlijke herstelmaatregel bij hoogdringendheid professionelen of recidivisten) Geen beslissing ook geen bestuurlijke boete Voor herstel? richtlijnen Handshavingsprogramma RO Bouwinbreuk Enkel nstandhouding illegale gevolgen misdrijven in RKG Uitvoeren of voortzetten van onderhoudswerken en vrijgestelde handelingen in strijd met BPA, GRUP en VK (geen herstel mogelijk voor andere inbreuken) Handhavingsprogramma: Gerechtelijk spoor: voor complexe en zwaarwichtige inbreuken Bestuurlijk spoor: voor de inbreuken die relatief eenvoudig en niet zwaarwichtig zijn + subsidiariteit bij schendingen van BPA, GRUP en VK 9

10 Bouwmisdrijf Regel : beslissing OM is doorslaggevend OM: strafrechtelijke behandeling HV indienen bij OM OM: niet strafrechtelijke behandeling of geen tijdige beslissing Regel: HV bij burgerlijke rechtbank Bestuurlijk traject: enkel voor misdrijven die relatief eenvoudig en niet zwaarwichtig zijn onderscheid: * raakt gemeentelijke of gewestelijke prioriteit + meerwaarde of kleine aanpassingswerken als HV bestuurlijk spoor na aanmaning en voorstel tot onderhandelen over minnelijke schikking * storend voor omwonenden kosten baten analyse (financieel en goede RO) Uitzondering: hoogdringendheid Beslissing OM niet afwachten Hoogdringende gevallen: verdere ernstige verzwaring en uitbreiding van de schade aan de RO voorkomen Het gaat per definitie om crisissituaties met een voortschrijdend karakter waarbij de handelingen nog steeds ruimtelijk relevant zijn, maar waar geen stakingsbevel kan opgelegd worden omdat het stakingsbevel niet meer preventief is. Hoogdringendheid en noodzaak motiveren 10

11 2 Keuze tussen last onder dwangsom en bestuursdwang Niet tegelijk (tenzij verschillende adressaten) n hoofdorde: last onder dwangsom (overtreder herstelt!) Bestuursdwang: meerwaarde dwangsom kan geen nuttig effect hebben of heeft nuttig effect verloren termijn voor ambtshalve uitvoering vooropstellen 3 Samenloop? nterne samenloop Gerechtelijke herstelvorderingen: geen voorrangsregeling meer n verhouding tot HV burgerlijke partij: art VCRO: de rechtbank bepaalt de herstelmaatregelen die ze passend acht Bestuurlijke maatregelen door Gew. S, Gem S en burgemeester: geen samenloopregeling 11

12 Externe samenloop HV stedenbouw < HV onroerend erfgoed (art , 4 OED) Relatie HV stedenbouw HV milieu? Relatie HV stedenbouw milieustakingsvordering? Art. 3,6 de lid wet milieustakingsvordering: De uitspraak over de strafvordering die betrekking heeft op feiten waartegen een vordering tot staking is ingesteld, wordt uitgesteld totdat inzake de vordering tot staking een beslissing is gewezen die in kracht van gewijsde is gegaan. Relatie gerechtelijke HV bestuurlijke maatregel: voorrangsregel art , 1 VCRO Relatie bestuurlijke maatregel stedenbouw bestuurlijke maatregel milieu of onroerend erfgoed: geen regeling Stedenbouwhandhaving Dank u Bedenkingen / vragen: robin.slabbinck@ldr.be 12