DE VERJARING VAN DE STRAFVORDERING VOOR RECHTSPRACTICI. Onder redactie van Frank Verbruggen en Raf Verstraeten

Transcriptie

1 DE VERJARING VAN DE STRAFVORDERING VOOR RECHTSPRACTICI Onder redactie van Frank Verbruggen en Raf Verstraeten Universitaire Pers Leuven 2005

2 Inhoudsopgave 7 TER INLEIDING 13 Raf Verstraeten VERJARING: ALGEMENE REGELING 19 Raf Verstraeten I. II. III. Verjaringstermijnen en gevolgen 1.1. Draagwijdte en controle 1.2. Termijnen Gemeenrechtelijke termijnen Bijzondere wetgeving Eendaadse samenloop en samenhang Toepassing van de verjaringswet in de tijd 1.3. Berekening Dies a quo Aanvang Voortgezette misdrijven Stuiting II. 1. Beginselen II Werking II Uitbreidende werking II.2. Daden van stuiting II.2.1. Daden van onderzoek II.2.2. Daden van vervolging II.2.3. Toepassing Schorsing ULI. Werking III.2. Wettelijke regeling III.3. Gronden van schorsing III.3.1. Traditionele wettelijke gronden III.3.2. Exceptie van onbevoegdheid, onontvankelijkheid of nietigheid III.3.3. Inleiding van de zaak voor het vonnisgerecht III Beginsel: schorsing vanaf de inleidingszitting

3 Afwijkingen Onbepaald uitstel Bijkomend onderzoek Uitsluitend hoger beroep van het openbaar ministerie Verstrijken van een jaar Overlapping van schorsingsgronden Stuiting tijdens schorsingsperiode 52 III.3.4. Jurisprudentiele gronden 53 III.4. Omvang van de schorsing 56 STANDAARDCASUSSEN VERJARING VAN DE STRAFVORDERING 59 Pieter Helsen I. Woord vooraf 59 II. Casussen 60 II. 1. Zedendelicten t.a.v. minderjarigen Werking in de tijd van de opeenvolgende verjaringsregimes m.b.t. zedenmisdaden t.a.v. minderjarigen - eenheid van opzet Schorsing van de verjaring vanaf de inleidingszitting - verstrijken van een jaar tussen de inleidingszittingen in eerste aanleg en in graad van beroep Schorsing binnen de initiele verjaringstermijn: belang voor het bepalen van de laatste nuttige stuitingsdaad - Ambtshalve uitstel voor bijkomend onderzoek Hernemen van de verjaring na het verstrijken van een jaar: Vanaf de inleidingszitting? Of pas na een jaar effectieve schorsing? De exceptie van nietigheid, onbevoegdheid of onontvankelijkheid De regeling inzake eenheid van opzet vöör en nä Verzet: nieuwe inleidingszitting na verzet - schorsing ingevolge buitengewoon verzet 67 SINT-JUTTEMIS EN DE VERJARING IN HET LEERSTUK VAN VALSHEID IN GE- SCHRIFTEN 69 Silvia Van Dyck I. Inleiding 69

4 II. De verjaring en het misdrijf van gebruik van valse geschritten 71 II. 1. De aanvang van het gebruik Het einde van het gebruik Het gebruik als voortdurend misdrijf en de 'duurformule' van het Hof van Cassatie Einde van het gebruik door de wil van de dader Einde van het gebruik door vernietiging van het geschrift? Einde van het gebruik door de bekentenis van de dader? Einde van het gebruik door externe omstandigheden Het bereiken van het beoogde doel Het einde van het nuttig gevolg Het onderling relatief gewicht van beide beeindigingscriteria Het gebruik van valse geschriften als voortdurend misdrijf? 89 III. De verjaring en de relatie tussen valsheid in geschriften en gebruik van valse geschriften 93 III. 1. De valsheid in geschriften en het gebruik van valse geschriften: een voortdurend of collectief misdrijf? 93 III.2. De toerekening van het gebruik door een derde aan de dader van de valsheid in geschriften 97 IV. Besluit 102 VERJARING VAN DE STRAFVORDERING BIJ FAILLISSEMENTSMISDRIJVEN EN BEDRIEGLIJK ONVERMOGEN 103 Bart Spriet Karolien Van de Moer I. Twee criteria ter typering van het misdrijf Inleiding Drieledige misdrijfindeling (termijn van de verjaring) Materiele uitvoeringswijze (aanvang van de verjaring) 104 II. Verjaring bij faillissementsmisdrijven (art bis-489ter Sw.) 105 II. 1. Inleiding 105 II.2. Gemeenschappelijke constitutieve bestanddelen van de faillissementsmisdrijven Handelaar of bestuurder van een handelsvennootschap Handelaar of bestuurder van een handelsvennootschap, in Staat van faillissement 108

5 ÜMHOUDSOPGAVE II.2.3. Materiele gedraging v66r of na de Staat van faillissement? Artikelsgewijs overzicht van enkele faillissementsmisdrijven Artikel 489 strafwetboek Artikel 489bis strafwetboek Artikel 489ter strafwetboek Implicaties voor de verjaring? 119 III. Verjaring bij bedrieglijk onvermogen (art. 490bis Sw.) 119 VERJARING VAN DE STRAFVORDERING BIJ MISBRUIK VAN VERTROUWEN, OPLICHTING, HELING EN WITWASSEN 123 Bart Spriet I. Twee criteria ter typering van het vermogensmisdrijf Drieledige misdrijfindeling (termijn van de verjaring) Materiele uitvoeringswijze (aanvang van de verjaring) 124 II. Verjaring bij misbruik van vertrouwen (art. 491 Sw.) 125 III. Verjaring bij oplichting (art. 496 Sw.) 127 IV. Verjaring bij heling (art. 505, eerste lid, 1 Sw.) 128 V. Verjaring bij de drie witwasmisdrijven (art. 505, eerste lid, Sw.) 129 VERJARING VAN DE STRAFVORDERING (EN DE HERSTELMAATREGELEN) BIJ BOUWMISDRIJVEN IN VLAANDEREN 135 Hans Van Bavel I. Wijziging van de strafbaarstelling van instandhouden 137 II. De rechtspraak van het Arbitragehof 139 II. 1. Het arrest van 22 juli Het arrest van 19 januari Gevolgen van het vernietigingsarrest Vordering tot intrekking 144 III. En wat nu met de herstelvordering 147 III. 1. De herstelvordering voor de strafrechter De herstelvordering in het kader van de procedure tot intrekking De herstelvordering voor de burgerlijke rechter De verjaring van de herstelvordering 152 IV. Besluit

6 DE VERJARING VAN DE BURGERLIJKE RECHTSVORDERING NA DE BURGERLIJKE VERJARINGSWET 157 Ignace Claeys I. Inleiding 157 II. Het wettelijke kader 160 III. Het toepassingsgebied 162 III. 1. De oorzaak Het voorwerp Ongeacht een effectieve vervolging Ongeacht de aard van de geadieerde rechter: de burgerlijke rechter of de strafrechter Ook ten aanzien van de civielrechtelijk aansprakelijke partij? Ook ten aanzien van de regresvordering op grond van subrogatie? Uitzondering: bijzondere bepalingen met betrekking tot eisen tot invordering van fiscale rechten of van fiscale geldboeten 172 IV. Aard van de bijzondere verjaringsregel 172 V. Eerste basisregel 174 V.l. Verjaringstermijnen 175 V.2. Stuiting en schorsing 177 V.2.1. Dagvaardingofniet? 180 V.2.2. Dagvaarding voor een onbevoegde rechter? 184 V.3. Voorbehoud en provisie 187 V.4. Conventioneel voorbehoud in een dading 189 VI. Tweede basisregel 191 VII. Besluit 196 OVER AND OUT? ONVERJAARBARE MISDRIJVEN EN RELEVANTIE VAN DE VERJARING BIJ INTER- NATIONALE SAMENWERKING 199 Frank Verbruggen I. Probleem 199 II. Onverjaarbaarheid internationale misdrijven 202 II. 1. Voorafgaand probleem: gebrek aan uitdrukkelijke Belgische strafbaarstelling en rechtsmacht 202 II.2. Onverjaarbaarheid: sinds wanneer? 206 III. Beperking vrijheid verjaringswetten door EU-recht 210 IV. Internationale samenwerking strafzaken: context 211 V. Uitlevering en overlevering

7 V.l. Uitlevering 212 V.2. Aanhouding en overlevering 214 V.3. De zaak Garcia en Moreno 216 V.4. Blijvende vragen 219 V.5. Stuiting 220 VI. "Kleine" rechtshulp 221 VII. Ne bis in idem 224 VIII.Besluit