HOOFDSTUK 5: GEOLOGIE EN GEOMORFOLOGIE 5.1 Landschapsfoto's van het reliëf Foto 1. Foto 2

Transcriptie

1

2 HOOFDSTUK 5: GEOLOGIE EN GEOMORFOLOGIE 5.1 Landschapsfoto's van het reliëf Foto 1 Foto 2

3 Foto 3 Foto 4

4 Locatie foto's op reliëfkaart Analyse reliëf De H's: Horizon: effen Hellingen: geen of zachte (zichtbare hellingen door mensen gemaakt) Hoogteverschil: enkele meters Reliëfvorm: Vlaktelandschap Hoogte: 5 10m LAAGVLAKTE

5 5.2 Bodemprofiel eigen leefomgeving

6 5.3 Vereenvoudigde kaart tertiaire lagen leefomgeving

7 5.4 Synthese: analyse reliëf, bodem en ondergrond Qua reliëf ligt mijn leefomgeving in een laagvlakte. Op enkele van de foto's is dit duidelijk te merken aan de typische kenmerken nl. een effen horizon, weinig tot geen hellingen en amper hoogteverschillen. Door het gebruik van de atlas en online bronnen kwamen we ook te weten dat mijn leefomgeving laag gelegen is (= niet hoger dan 200m ten opzichte van de zeespiegel). Niet op alle foto's was de horizon te zien. Dit is omdat ik in een stad woon en er (bijna) overal bebouwing is, waardoor de horizon niet altijd zichtbaar is. Nog een gevolg van het feit dat ik in een stad woon, is dat de hellingen en hoogteverschillen door mensen gemaakt zijn. In principe is Antwerpen zo plat als een vijg, maar op de reliëfkaart zien we zowel plaatsen die hoger liggen dan de meeste andere locaties en plaatsen die lager liggen. De plaatsen die hoger liggen zijn treinsporen of autosnelwegen die men op een verhoogde berm heeft gebouwd om overlast en eventuele risico's in te dijken. Er zijn ook nog twee andere plaatsen die hoger liggen op de kaart, maar ook die zijn door mensen gecreeërd. Ten eerste is het de heuvel in het Stadspark dat in de 19de eeuw is aangelegd. En ten tweede is het één van de forten rond Antwerpen waar de natuur ondertussen de overhand in neemt. Maar ook deze hoger gelegen plaatsen zijn een gevolg van menselijke handelingen. De plaatsen die lager liggen behoren tot de Ring van Antwerpen. Alle hellingen en hoogteverschillen die je kunt zien op de foto's zijn dus niet het gevolg van natuurlijke gebeurtenissen, maar door het ingrijpen van de mens. De bodem en ondergrond van mijn leefomgeving bestaan uit zand. Zoals we kunnen zien op de kaart met alle formaties komen hier verschillende formaties samen, maar hun hoofdbestandsdeel is bij allen zand. Ze verschillen wel in wat voor zand en welke mineralen ze behouden. Er werden geen overeenkomsten gevonden tussen de ligging van de formaties en het reliëf. Ook bij het bodemonderzoek werd er voornamelijk zand naar boven gehaald. Vermoedelijk heeft dit te maken met de lage hoogteligging van Antwerpen en de snelle toegang tot de zee via de Schelde. De polders (of wat de grond is van polders) ligt hier niet ver vandaan. Deze toegang tot zeewater zal de oorzaak zijn voor de grote aanwezigheid van zand. Tijdens het bodemonderzoek werden er echter ook stukjes baksteen gevonden. Dit kom je vast vaker tegen in een stedelijke omgeving, maar daardoor vermoed ik dat de bodem die gebruikt werd voor het onderzoek ook daar ligt wegens menselijke interventie. Dit onderzoek vond plaats in de tuin van de kerk van de Groenenhoek in Berchem, een kerk die gebouwd is in de jaren '50 en '60. Misschien stonden hier voordien andere andere gebouwen en ben ik gestoten op oude funderingen. Als dat zo is, kan ik niet garanderen dat de grond die boven is gehaald de natuurlijke grond is, maar we geven het het voordeel van de twijfel. De grond is in ieder geval goed om tuinen aan te leggen, want planten groeien hier goed, tot grote vreugde van mijn moeder en de buren.

8 HOOFDSTUK 6: BEBOUWING EN BEVOLKING 6.1 De vormen van bebouwing GECONCENTREERDE Figuur: Topografische uitsnijding gedeelte Borgerhout BEBOUWING Figuur: Gedeelte Borgerhout in Google Earth Bron: topografische kaart Figuur: Landschapfoto 1: Generaal Eisenhowerlei, Borgerhout Bron: Google Earth Figuur: Landschapsfoto 2: Eilaertsstraat, Borgerhout Bron: Google Streetview Bron: Google Streetview

9 VERSPREIDE BEBOUWING

10 LINTBEBOUWING Figuur: Topografische uitsnijding Broechemsesteenweg, Vremde Figuur: Broechemsesteenweg, Vremde in Google Earth Bron: Topografische kaart Figuur: Landschapsfoto 1: Berthoutstraat, Vremde Bron: Google Earth Figuur: Landschapsfoto 2: Broechemsesteenweg, Vremde Bron: Google Streetview Bron: Google Streetview

11 GEÏSOLEERDE BEBOUWING Figuur: Topografische uitsnijding Cantecroy, Mortsel Figuur: Cantecroy, Mortsel in Google Earth Bron: Topografische kaart Figuur: Landschapsfoto 1: Meidoorn, Mortsel Bron: Google Earth Figuur: Landschapfoto 2: Goudenregen, Mortsel Bron: Google Streetview Bron: Google Streetview

12 6.2 Afbakening van een bebouwde kern Figuur: Afbakening bebouwde kern Antwerpen via Google Maps

13 6.3 Transect doorheen de bebouwing

14

15

16 Bron landschapsfoto's: Google Streetview

17 6.4 Vergelijking stedelijke kern, verstedelijkte kern en plattelandskern STEDELIJKE KERN: Antwerpen Uitzicht Uitgestrekte geconcentreerde bebouwing Weinig of geen open bebouwing Centraal: gesloten bebouwing met hoogbouw Rond stadscentrum: dichtbebouwde stadswijken met gesloten bebouwing Stadsrand: halfopen en open bebouwing Groot stadscentrum Historisch centrum met Grote Markt, kathedraal en stadhuis Functies Grote verscheidenheid aan handel en diensten Mensen komen er om te winkelen + om gebruik te maken van het rijke aanbod Centrum: drukke winkelstraten (vb. Meir) Ontspanning: horeca, parken, cinema, musea, zwembaden, bibliotheken, Onderwijs: alles van kleuter- tot en met universitair onderwijs VERSTEDELIJKTE KERN: Mortsel Minder uitegstrekte geconcentreerde bebouwing Verkavelingen met halfopen en open bebouwing Rand: wijken met lintbebouwing, halfopen en open bebouwing Kleiner centrum: enkele straten met handel en diensten Ruim aanbod aan handel en diensten Handel en diensten vooral gericht op eigen inwoners Ontspanning: horeca, jeugdcentrum, zwembad, bib, Onderwijs: kleuter-, lager en secundair onderwijs PLATTELANDSKERN: Vremde Veel open bebouwing Slechts enkele straten met woningen Geen duidelijk centrum: weinig of geen winkels, kerk als middelpunt Minimumaanbod aan handel en diensten Inwoners verplaatsen zich voor winkels, onderwijs, werk, ontspanning, Vooral woonfunctie

18

19 Stedelijke kern Antwerpen Verstedelijkte kern Mortsel

20 Bron foto's: Google Earth Plattelandskern Vremde

21 Aantal inwoners 6.5 Bereken de bevolkingsevolutie van je woongemeente Geboorten Sterfgevallen Inwijking Uitwijking Bevolkingsevolutie: Natuurlijke aangroei: = aantal geboorten aantal sterfgevallen = = 2541 Migratiesaldo: = aantal inwijkelingen aantal uitwijkelingen = = -963 Bevolkingsevolutie: = (-963) = Grafiek met de bevolkingsevolutie van je gemeente Bevolkingsevolutie van Antwerpen Bevolkingsevolutie Jaartal Figuur: Grafiek bevolkingsevolutie Antwerpen

22 Aantal inwoners Aantal inwoners 6.7 Drie verschillende grafieken m.b.t. de bevolkingskenmerken Etniciteit in Antwerpen autochtonen allochtonen 463 vreemdelingen nieuwe Belgen etniciteit onbekend Figuur: Grafiek verdeling inwoners Antwerpen o.b.v. Etniciteit Leeftijdsverdeling in Antwerpen # 0 tem 9-jarigen # 10 tem 19-jarigen # 20 tem 29-jarigen # 30 tem 39-jarigen # 40 tem 49-jarigen # 50 tem 59-jarigen # 60 tem 69-jarigen # 70 tem 79-jarigen # 80 tem 89-jarigen # +90'ers Jaartal Figuur: Leeftijdsverdeling Antwerpse bevolking in categorieën van 10 jaar in 2005 en 2015

23 Aantal inwoners Verhouding actieven en niet-actieven Werkend Werkloos Inactief Andere Figuur: Grafiek verhouding tussen actieven en niet-actieven in Antwerpen Besluit bevolkingskenmerken Antwerpen kende, ondanks een negatief migratiesaldo, een groei van 1578 inwoners in Dit zet de trend van groei verder die al sinds 2000 aan de gang is. In de jaren '90 was er eerder sprake van een dalende trend, alhoewel niet zo sterk als de huidige stijgingen. In minder dan 15 jaar is het inwonersaantal van Antwerpen gestegen van ongeveer naar zo'n Dat is een stijging van ongeveer inwoners, terwijl de daling in de jaren '90 op 10 jaar tijd een verschil kent van 'slechts' inwoners. Vermoedelijk zal de stijging zich doorzetten. Zoals we kunnen zien in de tabel over de leeftijdsverdeling in Antwerpen zijn de categorieën # 20 tem 29-jarigen en # 30 tem 39-jarigen de grootste en dat zijn de leeftijden waarop mensen meestal kinderen krijgen. We zien ook dat de categorie # 0 tem 9-jarigen een grote stijging kent in 2015 in vergelijking met Dat wijst er op dat er in Antwerpen een kleine babyboom aan het plaatsvinden is en dat de bevolking binnen zoveel jaar enkel nog meer zal stijgen wanneer deze generatie aan kinderen begint. Tegelijkertijd toont de tabel dat het aantal 70 tem 79-jarigen duidelijk gezakt is in 2015 tegenover Dit zou erop kunnen wijzen dat veel ouderen tijdens hun pensioen verhuizen naar voor hen aangenamere plaatsen zoals de groenere en rustigere randgemeenten rond Antwerpen. Verder zien we dat ongeveer de helft van de Antwerpse bevolking een andere etnische afkomst heeft dan autochtonen. Dit is typisch voor grootsteden zoals Antwerpen en vermoedelijk stijgt dit aantal nog meer de komende jaren door de zogenaamde witte vlucht naar kleinere gemeenten. Tot slot is er nog op te merken dat er een bijna evenwichtige verhouding bestaat tussen de actieve en niet-actieve bevolking van Antwerpen. De werkloosheid onder de Antwerpenaren ligt best laag voor zo'n grote stad.

24 Bronnen Boeken Verstappen, H. (2014). Aardrijkskunde Geomorfologie. Ongepubliceerde cursus KHLeuven, Heverlee. Verstappen, H.(2014). Aardrijkskunde Stadsgeografie. Ongepubliceerde cursus KHLeuven, Heverlee. Coppenholle, J., Van Mol, R., Verstappen, H., Gaeremynck, V. en Van Broeck, C. (2014). Geogenie 1. Berchem: Uitgeverij De Boeck Van Hecke, E., Vanderhallen, D. en Callemeyn, A. (2012). Algemene Wereldatlas. Mechelen: Uitgeverij Plantyn Internet Google. Google Earth. Google. Google Maps. Google. Google Streetview. Statistics Belgium. Bevolking. Stad Antwerpen. Stad Antwerpen in Cijfers. Databank Ondergrond Vlaanderen. Bodemverkenner. Geopunt. Geopunt kaart.