Taak Leefomgeving. Toon Steenssens

Transcriptie

1 Taak Leefomgeving Toon Steenssens 1

2 Inhoud 4.1 Hoofdstuk 1: beschrijving van het studiegebied Verschillende kaart uitsneden Mindmap Leefomgeving situeren op 4 kaarten Ferrariskaart samenvattende tekst mindmap Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart Coördinaten Declinatie t.o.v. het magnetische noorden A4-kopie van de kaart 1: Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart A4-uitsnede topografische kaart 1: Reliëfkaart Berekening hoogteoverdijving reliëfmodel Dwarsprofiel & lengteprofiel Reliëfdoorsneden Google Earth Verval & verhang Hellingsgraad Waterscheidingslijn & droog dal Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving Natuursteen Kunststeen Bouwmaterialen eigen woning & historische gebouwen Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving Reliëf op landschapsfoto s Analyseer een bodemprofiel van je eigen leefomgeving Kaart met tertiaire lagen Synthese Hoofdstuk 6: bebouwing en bevolking Spreiding van de bebouwing bebouwde kern Transect Tabel: plattelandskern, verstedelijkte kern en stedelijke kern Berekening bevolkingsevolutie

3 6.6 Grafiek met de bevolkingsevolutie Grafieken bevolkingskenmerken (Bornem)

4 4.1 Hoofdstuk 1: beschrijving van het studiegebied Verschillende kaart uitsneden 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 A4 uitsnede topografische kaart N 1:

10 1.2.1 Mindmap 10

11 1.2.2 Leefomgeving situeren op 4 kaarten Geografische streken N 1: cm 17 km Bron: Algemene Atlas Plantyn 11

12 Wegen kaart 1: N Bron: Viamichelin.be 12

13 Kaart over industrie N Bron: GEOpunt Vlaanderen.be 13

14 Natuurbeheer in België N 1: cm 15 km Bron: Algemene Atlas Plantyn.be 14

15 1.3. Ferrariskaart N Bron: GEOpunt Vlaanderen.be 15

16 1.4. samenvattende tekst mindmap Mijn leefomgeving situeert zich rond mijn thuisgemeente Bornem, gelegen in de provincie Antwerpen. Het ene deel van mijn ruime leefomgeving ligt in de provincie Antwerpen, het andere deel in Oost-Vlaanderen. Op de kaart met de geografische streken kan je zien dat mijn ruime leefomgeving grotendeels gelegen is in zandlemig Vlaanderen, maar ook een stuk in zandig Vlaanderen. Op de geografische kaart kan je de Vlaamse ruit zien, waar mijn leefomgeving middenin zit. Op de kaart over industrie kan je zien dat er veel KMO-zones zijn in deze regio, die in het centrum van de Vlaamse ruit ligt. Er is vooral een grote aanwezigheid van chemische industrie, daarna volgt de voedingsindustrie. Om het transport vlot te laten verlopen zijn er enkele grote wegen aangelegd in mijn omgeving. Om handel te voeren wordt er dus volop gebruik gemaakt van transport over land, terwijl de Schelde daarvoor niet gebruikt wordt. Om het drukke wegverkeer te verminderen, kan de Schelde in de toekomst misschien een mooie oplossing bieden. De wegenkaart toont aan dat er enkele drukke wegen in de buurt zijn, die een belangrijke rol spelen in de industrie van deze regio. De A12 is de verbindingsweg tussen Antwerpen en Brussel. Door Sint-Niklaas loopt de E17, een snelweg die in Antwerpen begint en in verbinding staat met grote steden als Gent en Lille (Frankrijk). Pal door mijn leefomgeving loopt de gewestweg N16. Deze weg verbindt de kleinere steden Sint-Niklaas en Mechelen met elkaar. Een vierde kaart gaat over het natuurbehoud in deze regio. Het bekendste stukje natuur in deze regio is De Weert, een deelgemeente van Bornem. De deelgemeente is afgebakend door de Schelde en de oude schelde. Een rustige plek dat een net van wandel- en fietswegen heeft, die vaak op de dijken gelegen zijn. Mijn leefomgeving telt in totaal 3 grote recreatiedomeinen die voorzien zijn van sportinfrastructuur, speeltuinen en plaats om te ontspannen. Het bekendste recreatiedomein is wellicht De Schorre in Boom waar jaarlijks het dancefestival Tomorrowland georganiseerd wordt. Dit recreatiedomein is gelegen in oude kleiputten, die vroeger gebruikt werden om klei uit te halen, waarmee men dan bakstenen bakte. In Liezele staat het best bewaarde fort van de wereldoorlog. Het fort maakte deel uit van de beruchte fortengordel rond de stad Antwerpen. Het fort is nog steeds in perfecte staat en is sinds kort een echt museum geworden. In deze omgeving zijn enkele lekkere streekproducten te vinden, het bekendste streekproduct is Duvel, een sterk bier gebrouwen in brouwerij Moortgat in Breendonk. Daarnaast zijn ook asperges een echte delicatesse in deze regio. Een laatste aspect dat ik behandelde in mijn mindmap is het politieke landschap van mijn leefomgeving. Gedurende jaren stond CD&V steeds aan de macht in deze regio. Dit is te danken aan de oudere bevolking onze gemeenten. Deze oudere mensen zijn conservatief, ze hebben geen nood aan veel vernieuwing in hun gemeente. Na de laatste verkiezingen bleek 16

17 N-VA toch ook in deze regio de sterkste partij te zijn. Toch had in die laatste verkiezingen ook CD&V veel stemmen verzameld. 17

18 4.2 Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart 2.1 Coördinaten 2.2 Declinatie t.o.v. het magnetische noorden 18

19 2.3 A4-kopie van de kaart 1: Eigen woning Altimetrisch punt Planimetrisch punt 3 Plaatsen Typerend landschapselement 19

20 20

21 2.4 Planmetrisch punt & altimetrisch punt (zie kaart 4.2.3) 21

22 4.3 Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart 3.1 A4-uitsnede topografische kaart 1:

23 3.2 Reliëfkaart 0m 2.5m 2.5m 5m 5m 7.5m 7.5m 10m 10m 12.5m 23

24 3.3 Berekening hoogteoverdijving reliëfmodel 24

25 3.4 Dwarsprofiel & lengteprofiel (zie kaart 4.3.1) Dwarsprofiel A&B Lengteprofiel C&D 25

26 3.5 Reliëfdoorsneden Google Earth Dwarsprofiel A&B Lengteprofiel C&D 26

27 3.6 Verval & verhang (zie kaart 4.3.1) De Vliet E&F 3.7 Hellingsgraad (zie kaart 4.3.1) Helling G&H 27

28 3.8 Waterscheidingslijn & droog dal (zie kaart 4.3.1) Blauwe streep = Waterscheidingslijn Rode stippellijn = Droog dal 28

29 4.4 Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving 4.1 Natuursteen Marmer ontgonnen in Turkije. Bron: Brochure Beltrami natuursteen Kalksteen ontgonnen in Portugal. 4.2 Kunststeen Keramische tegels gemaakt uit hout en cement. Keramisch materiaal gemaakt uit klei en cement. Bron: Brochure evolve atlas concorde 29

30 4.3 Bouwmaterialen eigen woning & historische gebouwen Eigen woning: ) Bakstenen: Gemaakt door klei te bakken. Deze klei is afkomstig van de kleistreek in de buurt van Ieper. 2) Cement: Deze is afkomstig van Obourg gelegen in Wallonië. 3) Aluminium: Dit wordt gemaakt uit Bauxiet. Bauxiet wordt bijna niet in België ontgonnen. 4) Dakpannen: Gemaakt uit gebakken klei. De klei is afkomstig uit de regio van Kortrijk. 5) Arduin: Deze komt waarschijnlijk uit Henegouwen aangezien 80% van de Belgische arduin afkomstig is uit Henegouwen. 6) Glas: Dit wordt gemaakt van kwartszand. 7) Klinkers: Klinkers worden gemaakt van beton. 30

31 Historische gebouwen: 1)Fort van Liezele: 1)Beton: Beton is een stevig materiaal en werd daarom gebruikt voor de bouw van forten. Beton is een samenstelling van zand, cement en steenslag. Dit is gewapende beton, dat wil zeggen dat er metalen roosters in de betonnen muren zitten. 2)Glas: gemaakt van kwartszand. 3)Ijzer: De spoorlijnen aan het fort zijn pas aangelegd tijdens WOII door de Duitsers. Ijzer wordt ontgonnen in ijzererts. 2)Kasteel D Ursel: 1)Zandsteen: Het kasteel is voornamelijk gebouwd uit een soort zandsteen. 2)Hout: De deuren en raamkaders zijn gemaakt van hout. 3)Glas: Gemaakt uit kwartszand. 31

32 4.5 Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving 5.1 Reliëf op landschapsfoto s Foto 1: Buitenland (Bornem) Bron: Eigen foto Helling en dus ook hoogteverschil zijn niet te zien in dit landschap. Hoogte: 0m 2.5m 32

33 Foto 2: Oppuurse steenweg (Bornem) Bron: Eigen foto Helling en dus ook hoogteverschil zijn niet te zien in dit landschap. Hoogte: 5m 7.5m 33

34 Foto 3: Overheide (Puurs) Bron: Eigen foto Hoogteverschil: 1 meter = 1 Hellingsgraad: 4% (1x100)/200m(afstand) Hoogte: 2.5m 5m 34

35 Foto 4: Wilgenweg (Oppuurs) Bron: Eigen foto Helling en dus ook hoogteverschil zijn niet te zien in dit landschap. Hoogte: 2.5m 5m 35

36 Foto 1 Foto 2 Foto 3 Foto 4 Volgens determineertabel: Laagvlakte (Vlaktelandschap) 36

37 5.2 Analyseer een bodemprofiel van je eigen leefomgeving Bodemboring 37

38 0 cm 10 cm O-horizont Humuslaag: deze bestaat uit organisch materiaal A-horizont Humusaanrijkingshorizont: Door doorsijpeling van het regenwater wordt er humus vanuit de O-horizont aangevoerd. Zie staal 1: Zandhoudend leem Zie staal 2: Zandhoudend leem 45 cm E-horizont Uitlogingshorizont: Deze horizont heeft een lichte kleur doordat er geen aanwezigheid is van klei, ijzer, aluminiumdioxide. Deze bestanddelen worden doorgevoerd naar beneden, hier blijven enkel zandkorrels en verlamde leem achter. Zie staal 3: Zandhoudend leem 87 cm Bfe-horizont Ijzeraanreikingshorizont: Door de aanwezigheid van ijzer in deze grond ontstaan er oranje plekken in deze laag door oxidatie met het doorgesijpelde water. Zie staal 4: leem 122 cm 140 cm C-horizont Losse moedermateriaal. Zie staal 5: Kleihoudend leem 38

39 5.3 Kaart met tertiaire lagen L. Ruisbroek L. Watervliet L. Bassevelde L. Onderdijke L. Buisputten 39

40 Lid van Ruisbroek: licht groengrijs tot grijsbruin zand, sterk fossielhoudend (soms grote oesterschelpen). Lid van Watervliet: donkergroene klei, zandhoudend. Lid van Bassevelde: donkergrijs fijn zand tot zand, silthoudend, glauconiet- tot glimmerhoudend. Lid van Onderdijke: grijsblauwe klei. Lid van Buisputten: donkergrijs fijn zand, glauconiet- en glimmerhoudend. 40

41 5.4 Synthese Analyse Reliëf In mijn leefomgeving is het duidelijk dat het vlaktelandschap helemaal alleen aanwezig is. Steeds opnieuw is die bijna volledig horizontale horizonlijn aanwezig. De hoogteverschillen bedragen in deze buurt slecht enkele meters. Hierdoor is de helingsgraad in deze omgeving ook nooit hoog, je zal hier nooit plots een steile heuvel of een diep dal tegenkomen. De hoogteligging van mijn leefomgeving schommelt tussen nul en tien meter. Vooral als we richting de Schelde gaan, zien we dat het lichtjes daalt. Dit heeft natuurlijk te maken met de rivierwerking van de Schelde. Doordat de Schelde zich in het landschap insnijdt, krijg je lager gelegen gebieden aan de oevers van de rivier. Door het aanleggen van dijken wordt dit natuurlijk proces een beetje afgeremd. Een ander mooi voorbeeld van rivierwerking kan je wel terugvinden in mijn leefomgeving. In Bornem ligt de Oude Schelde, een 6 km lange vijver ondertussen. Deze rivier is in de 13 de eeuw afgesloten omdat de rivierbedding zich had verplaatst. Analyse Bodem In mijn leefomgeving vind je vooral een leembodem terug. Hier en daar vind je in de bodem wel een beetje klei terug. Deze bodem is zeer goed voor aan landbouw te doen en dat wordt in deze streek dan ook volop gedaan. De bodem is goed te bewerken, omdat je bovenaan zandhouden leem hebt met daaronder een laagje klei. Dit laagje klei is heel belangrijk en heel geliefd door de boeren. Door dit laagje klei blijft het regenwater daarboven en kan het niet verder naar beneden doorsijpelen. Voor de gewassen is dit een uitstekende zaak, ze hebben tijd genoeg om het water in zich op te nemen. Dat er af en toe een beetje klei in de bodem te vinden is, valt te verklaren door de nabijheid van de Schelde. Maar niet alleen de Schelde zorgt daar voor, hier hebben we ook de Rupel nog eens stromen. Aan de andere oever van de Rupel kan je Boom terugvinden. Daar haalt men nog steeds klei uit de grond ombouwmaterialen te produceren. Hoe dichter we naar de Schelde en de Rupel toegaan, hoe meer klei we in de bodem terugvinden. Naar beide rivieren toe vinden we een ondergrond die zeer strek fosielhoudend is. Je kan er fossielen terugvinden van oesters en andere schelpen. 41

42 4.6 Hoofdstuk 6: bebouwing en bevolking 6.1 Spreiding van de bebouwing Verspreide bebouwing N N 1: Platte Heegtestraat (Bornem) Bron: Topokaart 1: : Platte Heegtestraat (Bornem) Bron: Google Maps Platte Heegtestraat (Bornem) Bron: Eigen foto 42

43 Geconcentreerde bebouwing N N 1: Kapelstraat (Bornem) 1: Kapelstraat (Bornem) Bron: Google Maps Bron: Topokaart 1: Kapelstraat (Bornem) Bron: Eigen foto 43

44 Lintbebouwing N N 1: Kattestraat (Oppuurs) Bron: Topokaart 1: : Kattestraat (Oppuurs) Bron: Google Maps Kattestraat (Oppuurs) Bron: Eigen foto 44

45 Geïsoleerde woonwijk N N 1: Hof ter Bollen (Puurs) Bron: Topokaart 1: : Hof ter Bollen (Puurs) Bron: Google Maps Hof ter Bollen (Puurs) Bron: Eigen foto 45

46 6.2 bebouwde kern 46

47 6.3 Transect N Oppuurs 1: Akkers en weilanden met verspreide bebouwing Open bebouwing met nog steeds veel akkers en weilanden Halfopen bebouwing Bebouwde kern met gesloten bebouwing 47

48 6.4 Tabel: plattelandskern, verstedelijkte kern en stedelijke kern Uitzicht Functies Stedelijke kern Sint-Niklaas Verstedelijkte kern Bornem Plattelandskern Oppuurs - Uitgestrekte geconcentreerde bebouwing - Centrum gesloten bebouwing - Rond stadcentrum vinden we dichtbebouwde stadswijken - Groot stadscentrum met hoogbouw - Overal waar je kijkt zie je bebouwing opduiken - Het platteland is opvallend aanwezig, maar niet in het centrum - In het centrum vind je alleen gesloten bebouwing terug - Aan de rand vind je vaak woonwijken en lintbebouwing terug (open, halfopen en gesloten bebouwing) - Centrum bestaat uit één grote winkelstraat - Centrum is kleiner dan dat van een stedelijke kern - Weinig geconcentreerde bebouwing - We vinden vooral open bebouwing terug - De kern bestaat uit enkele straten - Klein centrum - Lintbebouwing langs de invalswegen - Enorm groot aanbod aan handel en diensten: shoppingcenter, grote ketens - Drukke winkelstraten - Mensen van plattelandskern en verstedelijkte kern komen er om gebruik te maken van het rijke aanbod - Ontspanning: recreatiedomein, zwembad, stadspar, bioscoop - Voornamelijk winkel- en dienstenstraat - Openbare - Ruim aanbod aan handel en diensten: kledingzaken en andere winkels - Diensten aan personen: interimkantoren, reisbureau, geneesheren, ziekenhuis - Ontspanning: recreatiedomein, zwembad, klimmuur. - Horeca: café, restaurant, panos, - Voornamelijk woon- en winkel- en dienstensraat - Openbare diensten: kleuterschool, lagere school en middelbare school - Minimunaanbod aan handel en diensten: bakker, frituur, bank - Bijna allemaal woonfunctie - Openbare diensten: kleuterschool en lagere school - Ontspanning: voetbalterreinen - Inwoners verplaatsen zich voor werk, winkels, middelbare school. - Religie: kerk 48

49 Stedelijke kern (Sint-Niklaas) Stadspark Sint-Niklaas Google Earth (Sint-Niklaas) Waasland shoppingcenter Sint-Niklaas Stationstraat Sint-Niklaas 49

50 Verstedelijkte kern (Bornem) Google Earth (Bornem) Boomstraat Bornem Sint-Jozef kliniek Bornem Kardinaal Cardijnplein Bornem 50

51 Plattelandskern (Oppuurs) Google Earth (Oppuurs) Sint-Johannes en Amandus Kerk Oppuurs Café t hoefijzer Oppuurs Bakkerij Maas Oppuurs 51

52 6.5 Berekening bevolkingsevolutie In 2014 Geboorten: 164 Overlijdens: 196 Inwijking: 959 Uitwijking: 798 ( ) - ( ) = 129 Informatie afkomstig van: Grafiek met de bevolkingsevolutie Bevolkingsevolutie Bornem

53 6.7 Grafieken bevolkingskenmerken (Bornem)

54 Bespreking 3 grafieken bevolkingskenmerken Grafiek 1: De gemeente Bornem is een duidelijk voorbeeld aan het worden van onze Belgische samenstelling op basis van leeftijd. Er zijn meer oudere mensen dan jonge mensen in Bornem. Dit is te verklaren aan de hand van drie zaken. Ten eerste worden oude mensen steeds ouder door de vele vorderingen in de geneeskunde, die hen helpen als ze ziek zijn. De Belgische bevolking wordt ook ouder omdat de levensomstandigheden beter dan ooit tevoren zijn. Ouderen hebben niets meer om zich zorgen over te maken. Een derde factor is dat koppels vandaag de dag meer dan ooit besluiten om geen kinderen te hebben. Grafiek 2: De procentuele toename van het aantal geboorten in kansarme gezinnen verbaasde mij wel. Ik had niet gedacht dat het de laatste jaren in zo n stijgende lijn tekeer ging. Dit verschijnsel valt misschien te verklaren door de toename van inwijking van buitenlandse migranten. Zij zijn ergens gevlucht hebben alles moeten achterlaten en willen hier terug opnieuw beginnen. Als je in België opnieuw wil beginnen, heb je meestal een diploma nodig om aan werk te geraken. Hierdoor is het voor immigranten moeilijk om hun leven herop te bouwen en vooral de moed te vinden om verder te gaan. Grafiek 3: Na de vorige grafiek is dit wel een mooie grafiek om te bekijken. Deze grafiek verraste mij net zoals de vorige, maar deze deed dat wel in de goede zin. We kunnen op de grafiek aflezen dat het aantal personenauto s, bij de bevolking in Bornem, flink is gedaald. Een verklaring heb ik hier niet echt voor, vooral omdat ik dacht dat er steeds meer auto s in de gemeente kwamen. Misschien komt het door de fietsvergoeding die bedrijven uitdelen aan hun personeel. Het zou ook kunnen dat meerdere personenauto s te duur zijn voor een gezin, waardoor ze besluiten om één wagen te hebben. 54