Lestip 'De wondertuin'

Transcriptie

1 Lestip 'De wondertuin' Over het boek Twaalf prinsessen willen niets liever dan de wereld zien. Helaas houdt hun overbezorgde vader de zussen veilig achter slot en grendel in het kasteel. Als ze de wondertuin ontdekken, dansen ze elke nacht stiekem tot hun schoentjes kapot zijn. Kan iemand hun geheim ontrafelen? Dit is een potisch sprookje over bonkige, vastberaden prinsessen. Auteur(s) Gerda Dendooven Uitgeverij Querido / 2014 Aantal pagina's 36 p. ISBN Genre Doelgroep 1ste leerjaar, 2de leerjaar Trefwoorden Auteur lestip Bert Wastijn Voor het lezen Kringgesprek Een kringgesprek is een leuke manier om na te denken met kinderen. Laat ze vrij vertellen. (Hieronder staan suggesties en voorbeelden van vragen.) Zonder het boek en de kaft Straks gaan we een boek verkennen over een koning en 12 prinsessen. De koning zorgt heel goed voor zijn dochters. Geen prins of vijand mag naar ze kijken zonder zijn toestemming. De meisjes vervelen zich enorm. Kennen de kinderen het gevoel dat ze iets heel graag willen, maar niet mogen van hun mama of papa? Hoe gaan de kinderen hier mee om? Stiekem doen of luisteren? Welke tips zouden de kinderen hebben voor de prinsessen om zich minder te vervelen, en toch te kunnen

2 luisteren naar hun papa? De prinsessen gaan heel graag naar hun kamer. Daar vervelen ze zich minder. Wat zou er gebeuren in de slaapkamer van de 12 dochters van de koning? Met het boek en de kaft Bekijk de kaft en de titel met de kinderen. Bouw verder op de vorige vraag: Als je naar de kaft van het boek kijkt: wat zou er gebeuren in de slaapkamer van de meisjes? Tijdens het lezen Opvallend Zie je de personages telkens opstijgen als spoken uit de tekeningen van het vertellende meisje? Haar verhaal komt als het ware tot leven als een geest uit een lamp (zuiders getint). Op de tekening naast het blad Doe je plicht, zei vader, zie je dat Tobias helemaal niet slaapt. Hij heeft 1 oog open. Daarbij zie je ook dat uit zijn lichaam een witte silhouet komt, onzichtbaar voor de prinsessen. Op de tekening daarna, zie je datzelfde silhouet meedansen op het feest. Het vertellende meisje schrijft haar boek en haar prenten vanuit een kamer die heel westers lijkt. Hebben ze dat gezien? Dat geeft de indruk dat de 12 prinsessen zich gewoon onder ons kunnen bevinden. Snappen ze het mopje: Made in slechte kwaliteit? Wat zien ze op de schutbladen achteraan? (Welk beroep elke prinses is gaan uitoefenen) Na het lezen Optie 1: Het verhaal Gerda vertelt haar verhaal in woord en beeld. Voor we dieper ingaan op het verhaal zelf, kan er even worden stilgestaan of de kinderen de facetten van het verhaal goed gesnapt hebben. Dat kan als volgt: Reconstructie van het verhaal Laat de kinderen in 1 zin vertellen waarover het verhaal volgens hen gaat. Waarom kiezen ze er die zin uit? Laat de kinderen het verhaal vertellen aan elkaar (duo s) in 30 seconden. Vraag aan de luisterende kinderen welke elementen ze het beste onthouden hebben uit het door hun partner vertelde verhaal. Op welke manier linken ze dat woord aan het boek/verhaal? Laat hen de prinsessen allemaal in 1 woord beschrijven (per prinses 1 woord). Is dat makkelijk? Ja/Nee? Waarom? Kennen ze de prinsessen genoeg? Met welke prinses zouden de kinderen

3 wel of niet bevriend willen zijn? Laat hen het verhaal navertellen met enkel de prenten. Probeer op te vangen welke laag (het onthoofden, de fantasie of droomwereld ) de kinderen niet aanhalen. Stel daarover nog een extra vraag. Leg de prenten door elkaar en laat ze hen op volgorde leggen en tegelijkertijd vertellen waarom ze zo wél juist liggen. Kunnen ze de prinsessen goed linken aan de prenten? Welke prinses heeft welke naam? Richtvragen over het verhaal In een kringgesprek kunnen we even stilstaan bij het verhaal en de prenten. Wat vinden de kinderen van het einde? Vinden ze dit een goed einde? Zouden ze zelf een ander einde kiezen? Waarom denk je dat de meisjes naar een wondertuin gaan met prinsen, muziek, bootjes? Zou jij naar eenzelfde tuin willen gaan? Eventueel kunnen de kinderen hun droomtuin zelf tekenen. Waarom kiest de koning/vader ervoor om zijn dochters te laten reizen? Waarom vind je dat een (minder) goede beslissing? Als jij een potje tipp-ex had, welk deeltje van het verhaal zou jij wegvegen en veranderen? Waarom? Richtvragen om te filosoferen Het fijne rond filosoferen is dat er geen juist of fout antwoord is. Probeer een gespreksomgeving te creëren waar vrijuit praten met respect voor elkaar en elkaars mening centraal staat. Werk eventueel met een praatstok die de kinderen kunnen doorgeven, zodat de vinger niet moet worden opgestoken. Probeer richtinggevende woorden te vermijden die mee sturen. Waarom gedraagt de vader zich zo ten opzichte van zijn kinderen? (i.p.v. waarom is de vader bezorgd?) Waar zou het land liggen, dat de meisjes bezoeken via de kast? Waarom zou Tobias niet op (een van deze) prinsessen vallen (verliefd worden)? Optie 2: De Prinses-Reisverhalen Materiaal - Eventueel een fototoestel De kinderen kunnen het verhaal vertalen naar een echt toneelstuk. Maar wat een extraatje kan zijn, is in verschillende groepjes de kinderen laten nadenken over de reizen die de prinsessen maakten met Tobias. Waar

4 zijn ze op reis gegaan? Welke avonturen hebben ze beleefd? Hoe zou dat allemaal zijn verlopen? Probeer het verhaal uit te beelden in groepjes. Tip: Experimenteer ook eens met Tableaux Vivants. Probeer met de kinderen hun verhalen uit te beelden in 6 foto s: - 1 inleidende foto; (3 of) 4 middenfoto s; 1 (of 2) eindfoto( s). Je kan je Tableaux Vivants posten op het online KJV-prikbord! Optie 3: Illustreren zoals Gerda Dendooven Materiaal - Wit papier - Tekeningen (inkleur-tekeningen) - Waterverf (of ecoline) - Water - Penselen - Bekertjes - Wasco s en grijze en kleurpotloden Vragen om op te warmen Gerda Dendooven heeft een specifieke stijl, anders dan de andere 7 boeken. Misschien kunnen die anderen boeken even aan de zijkant staan tijdens het stellen van enkele vragen rond de tekeningen. Welke kleuren gebruikt Gerda Dendooven het meest bij haar prenten? Waarom zou ze dat doen? Heb je zelf al zo n tekeningen gemaakt? Op welke manier heeft ze deze prenten laten ontstaan? Wat zien ze op de prenten? Wat ontbreekt er volgens hen? Wat is er teveel op de tekening? Wat maakt het voor hen net goed? Laat de kinderen naar de personages kijken. Zien ze gelijkenissen met mensen of dieren? Zien de kinderen er hetzelfde uit als de prinsessen op de tekening? Laat de kinderen ook even nadenken over de kleuren. Er staat veel zwart op de prenten. Hoe zou dat komen? Verandert dat tijdens het verhaal? Waarom wel/niet? Gerda Dendooven voorziet de tekeningen in het boek van kleur door grote kleurvlakken toe te voegen. Hetzelfde kunnen we ook doen met kleurprenten. Daag de kinderen uit om kleurprenten van kleur te voorzien zonder daarom de prenten in te kleuren. Laat ze experimenteren met kleurcombinaties, grote of kleine vlakken etc. Voor kinderen die een stapje verder willen gaan, is er de mogelijkheid om zelf eerst een tekening te maken. In het boek gebruikt Gerda 1, 2 of maximum 3 kleuren om een figuur te tekenen (zie de tekeningen bij de kaft). De kinderen kunnen eerst een volledige figuur tekenen in 1 kleur: enkel lijnen zonder in te kleuren. De kinderen kunnen dan in een 2de kleur, details toevoegen: zoals krulletjes in het haar, of strepen in de kledij voorzien. Eventueel, wie dat wil, kan ook een 3de kleur toevoegen. Nog subtieler dan de eerste twee kleuren. 1 detail (een bloem in het haar, of een raamkozijn, of ) De kinderen kunnen dan met waterverf (of ecoline) de tekening afwerken. Sommige figuren uit het boek worden bepaald door gerichtere vormen van waterverf, afgewerkt met een kleur van

5 potlood. Ook hiermee kan gespeeld worden. Laat de kinderen waterverf op papier aanbrengen. Dit kan bijvoorbeeld in 1 kleur. Laat de tekening drogen. Als de tekening droger is, kunnen de kinderen ook in simpele potloodlijnen de vlek(ken) omtrekken en omtoveren in een (on)bestaande figuur. Optie 4: Boeken vergelijken Materiaal - Het boek De gouden Kooi - Het sprookje van De stukgedanste schoentjes De Gouden Kooi en De Wondertuin gaan beide over prinsessen uit het andere landen. Het kan interessant zijn om de prinsessen te vergelijken. Deze opdracht kan enkel plaatsvinden als de kinderen ook het boek De Gouden Kooi al gelezen hebben. Denk terug aan de prinses uit De Gouden Kooi. Hoe lijken de prinsessen uit dit boek op prinses Valentina? Bv. De prinsessen zijn in beide boeken op hun manier een beetje eenzaam. Valentina compenseert dit door op zoek te gaan naar haar droom/wonder-vogel, de prinsessen uit dit boek gaan samen op zoek naar avontuur tijdens hun droom of slaap of Bv. De prinsessen denken vooral aan zichzelf: Valentina gaat de dienaars zelf laten onthoofden om haar zin te krijgen. De andere prinsessen weten dat de prinsen of detectives onthoofd worden als ze in slaap vallen en dus geen antwoord kunnen bieden. Bv. De prinsessen wonen allemaal in een land ver van hier. Het lijkt er niet op dat de prinsessen in België wonen. Welke elementen komen terug in beide boeken? Waar verschillen beide boeken erg van elkaar? Bv. In beide boeken wordt gestraft met onthoofden, willen de prinsessen iets, wordt de hulp ingeroepen van dienaars die uiteindelijk de prinses(sen) in de maling nemen Bv. In De Gouden Kooi is er een open einde, meer dan in dit verhaal. In het eerste boek, beschrijft de auteur opties (ook al heeft de illustrator er zijn mening over) zonder meer. Hier is er al inzicht in wat de prinsessen allemaal doen. Valentina is op zoek naar geluk in het hebben van iets, deze prinsessen willen hun vrijheid en hun eigen gang gaan. In dit boek is de boeman de vader van de prinsessen, bij De Gouden Kooi is prinses Valentina de oorzaak van veel leed. Lees het sprookje van De stukgedanste schoentjes. Waar liggen de gelijkenissen met het boek van Gerda Dendooven? Waar zitten de verschillen? Bv. De grote lijnen zijn gelijkaardig: 12 prinsessen, een mysterie van stukgedanste schoentjes en een onthoofding bij het niet oplossen van dit raadsel.

6 Bv. De heks of het oude vrouwtje dat tips geeft aan een arme soldaat om dit raadsel op te lossen, blijft volledig weg in het boek van Gerda Dendooven. Het sprookje geeft meer inzicht in de achtergrond van het verhaal. Ook zou de soldaat met de oudste prinses trouwen en worden ook de prinsen gestraft. Kunnen de kinderen de prenten uit dit boek ook gebruiken voor het sprookje? Welk verhaal spreekt hen het meeste aan van de twee? Het originele sprookje of het boek? Waarom? Andere leestips De stukgedanste schoentjes / De gebroeders Grimm De Gouden Kooi / Anna Castalogni & Carll Cneut (De Eenhoorn)