Lestip 'De ongelooflijk bijzondere boekeneter'

Transcriptie

1 Lestip 'De ongelooflijk bijzondere boekeneter' Over het boek Harry is een bijzonder kind: hij éét namelijk de boeken op waar hij van houdt. Die boekenkennis stijgt hem naar het hoofd en zo wordt Harry in geen tijd bijzonder slim. Maar zijn maag raakt overstuur en zijn hersenen slaan tilt. Harry moet dus op zoek naar een alternatief Dit boek bevat een bijzonder verhaal en is bovendien bijzonder om te zien. De prenten zitten vol grapjes en verrassende details. Als achtergrond zijn pagina s uit oude boeken, schriften en registers gebruikt. Het zachtbruine kleurgebruik creëert een bijzondere sfeer. Het is alsof je in een oud wetenschappelijk boek bladert met een uitgestorven mensensoort de boekverslinder als thema. Auteur(s) Oliver Jeffers Uitgeverij Pimento / 2009 Aantal pagina's 32 p. ISBN Genre Fictie Prentenboek Doelgroep 1ste leerjaar, 2de leerjaar Trefwoorden boeken, slim zijn HET ZOU SUPER ZIJN ALS je het hele prentenboek kan projecteren terwijl je het voorleest. Probeer het boek volledig in te scannen om de tekeningen te projecteren op een scherm, muur of wit laken. Tenminste, als je een pc en een beamer hebt. Misschien kan je gebruik maken van een digitaal schoolbord? Als dit niet lukt, probeer dan zoveel mogelijk exemplaren van het boek vast te krijgen (eventueel via IBL in de bib) of maak een aantal kleurenkopieën van prenten waarmee je zeker wil werken. Zo kunnen alle kinderen altijd alle leuke details zien, de technieken die toegepast werden VOORAF Begin met een doe-opdracht: laat het prentenboek niét zien, maar zeg enkel de titel. Hoe zou zo n boekeneter er uit zien? Laat de kinderen hem/haar tekenen. Hou de tekeningen bij! Die kan je later weer gebruiken. Laat dan pas de cover zien en daarna het titelblad met het daarop hoofd van Harry. Laat de kinderen dit vergelijken met hun eigen tekening. Hadden ze aan een persoon gedacht of aan een dier of aan een? Wij de kinderen even op de naam van de auteur, die ook de illustrator is.

2 Bekijk dan samen de achterflap. Wat merken de kinderen op? Er staat enkel een waarschuwing en er is een hap uit het boek genomen. Wat staat er bij andere boeken op de achterflap? Missen de kinderen een eerste aanzet of een korte samenvatting op de achterflap? Waarom (niet)? Welke verwachtingen hebben de kinderen over dit boek? Noteer op een groot blad in enkele woorden hun verwachtingen. Later kan je kijken of ze ingelost werden of niet. In plaats van op een flap te noteren, kunnen de kinderen hun verwachtingen ook noteren in hun KJVleesdagboek of in een ander mooi schriftje of mapje. Het is leuk om dit bij de hand te houden wanneer ze het boek werkelijk lezen (of laten voorlezen). Ze kunnen mooie zinnen opschrijven (of dicteren), woorden die ze opmerkelijk vonden, een verwijzing naar een voor hen bijzonder of grappig of fragment Bij de bespreking hebben ze dan meteen wat bruikbaars bij de hand. Dit schriftje/mapje kunnen ze ook gebruiken voor de andere boeken van de lijst. Ze kunnen er o.a. een tekening over het boek bij maken. Misschien kan het later wel meegenomen worden naar het KJV-feest en kan de auteur/illustrator er in signeren. In het KJV-leesdagboek is hiervoor de nodige ruimte gelaten. De kinderen die zelf (nog) niet goed kunnen lezen, kunnen van het leesdagboek of schriftje een fijn lees-, teken-, en schrijfmoment maken met mama, papa, zus, broer, juf of meester, opa, tante, KJVbegeleider PRATEN OVER HET BOEK Thema s boeken lezen kennis eten Je kan een kort gesprekje houden over alle thema s of dieper ingaan op één thema. Denken de kinderen bij sommige thema s aan dezelfde dingen? Hoe zou dit komen? Kunnen ze hier een verklaring voor geven? Bij het thema boeken kan je volgende vragen stellen: Wat is een boek eigenlijk? Waarom hebben kinderen boeken nodig? Welk soort boeken hebben ze nodig? Waarom? Zijn er boekensoorten die niet nodig zijn? Hebben volwassenen andere boeken nodig dan kinderen? Harry ontdekt dat je boeken lezen kan. Wat heeft die ontdekking voor jou betekend? Leer jij uit boeken? Leer je uit alle boeken? Betekent lezen altijd leren? Deze vragen komen uit de lestips van de Jeugdboekenweek 2010, voor het tweede en derde leerjaar, p. 8-10: Methode Chambers Voor de handige vier-kolommen-methode van Aidan Chambers verwijs ik graag naar de Handleiding op (in de rubriek Voor begeleiders, bij Handboek ), alsook naar Chambers boek Vertel eens (Biblion, 2002) en in het bijzonder naar de hoofdstukken 13 en 14 over het onderwerp van gesprek (p ) en een raamwerk van vragen (p ). Na het lezen van die hoofdstukken kan je meteen aan de slag. Je kan heel wat

3 vragen zonder aanpassingen gebruiken. Tip: groepjes maken Naargelang de grootte van je leesgroep kan je voor de vier-kolommen-methode groepjes maken van drie tot vijf personen. In plaats van de vier basisvragen met de hele groep te beantwoorden, laat je de kinderen de vragen eerst in kleine groepjes beantwoorden. Laat hen hun antwoorden op een flap of een A4-blad noteren. Achteraf voeg je de meningen samen en kijk je of de kinderen het al dan niet eens zijn met elkaar. Op die manier vermijd je dat steeds dezelfde kinderen aan het woord komen en geef je stillere kinderen de kans om ook hun mening te zeggen. Misschien krijg je hierdoor ook meer meningen te horen omdat de kinderen zich niet meteen kunnen aansluiten bij de opmerkingen van de eerste sprekers door instemmend te knikken. Vrees je dat er in sommige groepjes weinig of niets zal worden opgeschreven omdat deze kinderen niet graag open en bloot hun mening verkondigen? Dan kan je vooraf al eens nadenken of je de samenstelling van de groepjes wat kan sturen. De ideeën die volgen in dit werkmodel kan je gebruiken bij de bespreking, als bijkomende verwerking of als deel van de methode Chambers. Je kan ideeën combineren, mixen of weglaten! Tip: lees- en schrijfhulp Omdat deze jonge kinderen vaak nog niet (vlot) zullen kunnen lezen en/of schrijven, kan je oudere kinderen, leesmama s en/of papa s, andere leeshulpen inschakelen om de begeleiding van de groepjes en het noteren vlotter te laten verlopen. Uiteraard maak je als coördinator vooraf goede afspraken maken met deze lees- en schrijfhulpen: je wil uiteraard de meningen van jouw jonge kinderen krijgen en niet de gestuurde mening van de helper van dienst. De avonturen van de boekeneter Als je de doe-opdracht bij Vooraf gebruikt, laat de kinderen dan fantaseren wat er met hun boekeneter gebeurt. Welke avonturen beleeft hij? Lees daarna het verhaal voor en vergelijk hun fantasieën met het echte verhaal. Wie kwam in de buurt? De ongelooflijk bijzondere boekeneter werd ook gebruikt tijdens de Jeugdboekenweek Misschien kennen sommige kinderen het boek van op school. Wat weten ze er nog over? Laat hen vertellen en elkaar aanvullen. Zelf kan je heel wat ideeën om rond dit boek te werken oppikken op de website van de Jeugdboekenweek Ga naar de lestips voor het tweede en derde leerjaar, p.8-10: Nachtmerrie Lees het verhaal voor terwijl je de prenten toont of projecteert. Alleen tekst bij de pagina over de nachtmerrie en bij de volgende pagina (met alle hoofdjes op) laat je weg. Als je gescand hebt, kan je de prent digitaal bewerken zodat de tekst wegvalt. Je kan de kinderen ook een (kleuren)kopie geven van deze prenten waarop je de tekst weggehaald hebt. Vraag hen wat er volgens hen staat. Nadien vergelijk je met hoe het verhaal echt ingevuld werd en kan je verder gaan met voorlezen. Illustraties Als je de prenten gescand hebt, kan je een aantal pagina s kiezen om uitgebreid te bespreken. Als je

4 veel exemplaren van het boek hebt, kan iedereen tot in detail meekijken in het boek zelf. Vinden de kinderen dat de illustraties bij het verhaal passen? Waarom wel? Waarom niet? Vertellen de illustraties enkel wat er in het verhaal gebeurt of voegen ze iets extra toe? Vinden de kinderen de tekeningen mooi of lelijk? Kunnen ze ook vertellen wat deze tekeningen mooi of lelijk maakt? Hoe zouden ze de tekenstijl omschrijven? Welke materialen werden er gebruikt? Kunnen ze iets vertellen over het kleurgebruik? De gebruikte techniek? De verhouding tussen tekst en tekeningen? Geven de tekeningen ook emoties weer? Hoe zit het met de uitstraling van de tekeningen en de sfeer die weergegeven wordt? Wat vinden ze van de gelaatsuitdrukkingen en houdingen van Harry? Welke details vinden ze leuk? Zien ze de humor die Oliver Jeffers heeft willen weergeven in zijn tekeningen (maar ook in zijn tekst)? Vinden ze de tekeningen grappig? Wat vinden ze van de wisselende achtergronden? Wat voegen die toe aan de illustraties en aan het verhaal? Vormgeving Verdeel de groep in kleinere groepjes of in duo s. Geef elk groepje een (kleuren)kopie van een prent (verdeeld over twee pagina s). Als je genoeg exemplaren van het boek hebt, laat je het boek door elk groepje op een andere pagina open leggen. Elk groepje probeert op deze vragen te antwoorden: Hoe wordt Harry voorgesteld? Welke achtergrond(en) wordt (worden) er gebruikt? Hoe zou(den) die tot stand gekomen zijn? Welke technieken werden er dan toegepast? Welke kleuren overheersen? Hoe worden de pagina s ingedeeld? Hoe is de verhouding tussen tekst en tekeningen? Welke details merkten jullie op? Vinden jullie die grappig? Waarom (niet)? Zijn de details noodzakelijk? Waarom (niet)? Welk lettertypes worden gebruikt? Wat vinden jullie van de afwisseling in het lettertype? Hoe is de tekst geschikt? Hoe groot zijn de letters? Nadat de groepjes hierover overlegd hebben, laat je hen (wie wil) vertellen wat ze besproken hebben. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen in hun bevindingen? Is er eensgezindheid over de manier van vormgeven, de illustraties, de toegepaste technieken? Maak hen hier attent op. De ongelooflijk bijzondere boekeneter Bespreek Harry en zijn belevenissen als boeketer: Zouden de kinderen willen ruilen met Harry? Waarom wel/niet? Welke boeken zouden zij zeker en vast willen verslinden (lezen)? Hebben ze ook een voorkeur voor een bepaalde kleur van boeken, zoals Harry? Hij houdt van rode boeken. Paspoort Als je begonnen bent met de doe-opdracht die bij Vooraf beschreven is, kan je nu met de boekeneters verder werken. Laat de kinderen een paspoort maken van hun boekeneter, van zichzelf als boekeneter en/of van Harry. Dat gaat zo: De kinderen nemen een blad (de grootte is afhankelijk van de beschikbare tijd en van de grootte van de getekende

5 boekeneter) dat ze in 3 gelijke delen plooien. Op de voorkant komt een portret van de persoon van wie ze het paspoort maken. Op de tweede strook komt de naam, voornaam en leeftijd van de persoon. Op de derde strook komt het adres met een tekening erbij. Op de achterzijde van de eerste strook kan een goede en een slechte eigenschap komen, dan een strook met boeken die hun figuur heel graag zou lezen, dan eentje met boeken of genres die hij of zij minder graag leest. Om bepaalde dingen aan te vullen moeten de kinderen hun fantasie gebruiken, afhankelijk van de figuur van wie ze de identiteitskaart maken. Ze kunnen het paspoort ook aanvullen met informatie die ze zelf noodzakelijk vinden. Het is prettig om de resultaten een tijdje uit te stallen of op te hangen in de bib, klas, school of plaats waar jullie samenkomen met alle kinderen Of laat de kinderen hun identiteitskaart als die niet te groot is in hun KJVleesdagboek of hun eigen schriftje/mapje kleven. TOT SLOT Even terugblikken Neem de flap terug waarop je de verwachtingen van de kinderen noteerde vóór ze het boek lazen. Bespreek hun verwachtingen kort. Zijn ze het er nog altijd mee eens? Reclame Zijn de kinderen tevreden nu ze het boek gelezen hebben? Zouden ze hun vrienden, klasgenoten, familie dit boek aanraden? Hoe zouden ze het boek beschrijven? Zouden ze het op basis van het verhaal of van de illustraties (niet) aanraden? Meer lezen? Laat de kinderen leestips uitwisselen. Die kunnen ze noteren in hun KJV-leesdagboek of hun eigen schriftje/mapje.