MEDISCHE ZORG LEERMENU 5.12 BOL

Transcriptie

1 MEDISCHE ZORG LEERMENU 5.12 BOL Werkprocessen 2.1 maakt de behandelruimte, materialen en middelen gereed voor de behandeling 2.2 assisteert de behandelaar bij de medische handeling 2.3 voert handelingen uit in het kader van de individuele gezondheidszorg 2.4 begeleidt en informeert de zorgvrager Competenties: D: aandacht en begrip tonen E: samenwerken en overleggen I: presenteren K: vakdeskundigheid toepassen L: materialen en middelen inzetten R: op de behoeften en verwachtingen van de klant richten T: instructies en procedures volgen

2 MZ LEERMENU 5.12 Inleiding: Ook tijdens dit leermenu is een praktijksituatie het vertrekpunt. In week 1 inventariseer je samen met de totale groep en de docent, maar ook met je beroepspraktijk begeleider welke Medische Zorg vaardigheden in aanmerking komen. Wat zijn hierbij vanuit de praktijksituatie (casus) jouw vraagstellingen ten aanzien van kennis en het goed en vlot uit kunnen voeren van betreffende MZ vaardigheden? Welke bronnen ga je gebruiken en welke demonstraties ga je aanvragen bij de docent? Vul steeds het opdrachtenmagazijn, het begeleidingsmagazijn, de uit te voeren vaardigheden het resultaat en jouw reflectie in de betreffende kaders in. Neem in je reflectie eens mee, of jij de MZ vaardigheid (on)bewust onbekwaam of (on)bewust bekwaam heb uitgevoerd (zie onderstaand model). In de BPV (beroeps praktijk vorming) bespreek je of je in opdracht en onder leiding van de behandelaar en/of de praktijkbegeleider betreffende vaardigheden uit kan voeren. Belangrijk daarbij is dat je de BPV deelgenoot maakt van je leerdoelen en regelmatig reflecteert. Verder is het van belang dat je kennis verdiept en vaardigheden herhaalt. Evalueer regelmatig je functioneren ten aanzien van Medische Zorg vaardigheden met je praktijkbegeleider. Tijdens de opleiding voer je de vaardigheid steeds volgens protocol uit en word je op school eveneens volgens protocol beoordeeld. Wanneer de beoordeling voldoende is, wordt dit in je protocollenboek afgetekend. In totaal teken je de vaardigheden 2x op school af en 1x in de BPV. Let op: eerst op school aftekenen (minimaal 1x), daarna pas in de BPV. Het spreekt voor zich, dat een lastige of BIG geregistreerde vaardigheid pas na een ruime ervaring wordt afgetekend. Dus wanneer je onder allerlei omstandigheden kan laten zien, de vaardigheid goed en vlot te beheersen. Procedure: Je PAP voor dit MZ leermenu zijn de uit te werken weekschema s. Een hulpmiddel hierbij is het methodisch werken: De oriëntatie De planning De uitvoering Controleren en evalueren Zie voor methodisch werken de bijlage achterin het leermenu.

3 TE GEBRUIKEN BRONNEN: Maak steeds gebruik van 2 bronnen en verwoord je tekst in eigen woorden: Medisch Technisch Handelen boek Protocollenboek (zie beroepsopdracht 5) Doktersassistent in het kader van de wet (BIG) Map t.b.v. verbandmiddelen + wondbehandeling in MZ lokaal Verbandleer boek Verbanden en verbinden boek Woordenboek (kan ook via internet) AGcontext.nl: laboratoriumkennis inhoudsopgave laboratoriumkennis instrumentenkennis inhoudsopgave instrumentenkennis video aanbrengen drukverband aan de enkel video venapunctie video bloeddruk meten Internet: voor algemene informatie voor uitdraai laboratoriumformulier: Youtube filmpje over venapunctie (Reader wondverzorging + steun- drukverbanden) (info verbandmiddelen) (zie woundcare firma s in blokje) interactieve MZ toets: via google toetsen zorgcontext AG doktersassistenten interactieve toets. CD rom: verbanden en verbinden (vaardigheden in de geneeskunde) protocollen maken (NVDA)

4 Overzicht medische zorg leermenu 5.12 Week Onderwerp Begeleidingsmagazijn Opdrachtenmagazijn 1 Inventariseren uit te voeren vaardigheden Start venapunctie - Klassikaal inventariseren/ bespreken - Opdrachten LM lezen - Leerdoelen formuleren - PAP maken: schema s invullen - Info leerboek en site verwerken 2 Venapunctie - Bespreken opdrachten (zie week 1) - Demonstratie venapunctie - Aftekenen - Youtube opdracht - Labformulier invullen, zie LM - Venapunctie zelfst. uitvoeren - Herhalen eerdere vaardigh. 3 Venapunctie - Bespreken opdrachten week 2 - Bespreken reconstructie protocol na uitwerking - Aftekenen 4 Steun- drukverbanden - Bespreken beide verband opdrachten + tapen en stappen tape techniek - Demo op aanvraag - Verbandmiddelen opdracht aanvragen via groepsmail - Aftekenen 5 Injecteren (herhaling) - Bespreken opdrachten inj. Methotrexate en goud - Demonstratie op aanvraag - Aftekenen 6 Injecteren - Bespreken opdracht prikaccident - Aftekenen - Reconstructie venapunctie protocol (vragen aan docent) - Zelfstandig uitvoeren venapunctie en eerdere vaardigh. - Opdracht sportverbanden + Extra verband opdrachten - Opdracht info tapen + stappen tapetechniek - Extra verbandmiddelen opdr. - Opdracht Methotrexate + goudinjecties - Opdracht prikaccident plus BPV opdracht, zie bijlage 1 - Labformulier invullen reuma - Zelfstandig oefenen vaardigh. - Zelfstandig oefenen vaardigheden - BPV opdracht nabespreken 7 ECG - Inventariseren welke onderzoeken plaatsvinden op de poli/ functieafdeling - Bespreken ECG opdracht - Uitleg/ demo ECG - Aftekenen 8 ECG - Bespreken kennisvragen opdracht ECG - Aftekenen Bespreken en laten zien van score interactieve toets AG-zorgcontext - Aftekenen - ECG opdrachten (+ bijlage 2) - Docent vragen om opdracht kennisvragen ECG voor volgende week - Zelfst. uitvoeren ECG - Opdracht holteronderzoek - BPV opdracht nabespreken - Zelfstandig uitvoeren ECG - Herhalen doppler onderzoek - Interactieve oefentoets via google toetsen zorgcontext AG doktersassistenten interactieve toets - ABC map compleet maken - Herhalen/ aftekenen v.h Aftekenen - Diagnostische toets tijdens opstart LM of LVB - Reflectieverslag - ABC map is compleet - Aftekenen vlgs. afspraak

5 Procesopdrachten: Lees de inleiding plus de bijlagen 3 en 4 nog eens aandachtig door en neem de voor jou belangrijke punten tijdens dit leermenu mee. Kijk tijdens de eerste week van dit leermenu naar jouw beginsituatie (wat kan je al en wat wil je nog leren of verdiepen). Formuleer leerdoelen ten aanzien van de door jou genoteerde vaardigheden en noteer deze in het schema van jouw wekelijkse MZ Persoonlijke Activiteiten Plan (zie week 2 t/m 10). Let op: de leerdoelen zijn concreet (specifiek en uitvoerbaar) en in je PAP geef je aan hoe jouw doel meetbaar en tijdgebonden is. Vul in het schema van week 2 tot en met week 10 alle activiteiten in die jij nodig hebt om de vaardigheden met een voldoende af te kunnen tekenen. Denk daarbij ook aan eventuele extra opdrachten. Bespreek jouw wekelijkse PAP en reflecties met de docent en jouw beroepspraktijk begeleider. Je reflecteert wekelijks en bespreekt jouw evaluatie met de docent en zo nodig met je beroepspraktijk begeleider. In week 10 krijg je een diagnostische toets. Bereid je hier gedurende de 10 weken op voor. Leermenu opdrachten: Inleiding: Tijdens BO en leermenu 12 komen de volgende thema s aan de orde: psychiatrie (kinderen en volwassenen), dementie, interne en psycho- organische aandoeningen, neurologie, sportgeneeskunde, orthopedie + reumatologie en cardiologie. Niet alle thema s zijn toepasbaar voor het inhoud geven van Medische Zorg vaardigheden en sommige thema s zijn al eens in een eerdere periode aangeboden. Het kan ook zijn, dat je vaardigheden in eerdere momenten niet hebt kunnen afronden/ nog niet goed in de vingers hebt. En natuurlijk heb je ook te maken met de beroepspraktijk. Zij hebben wellicht bepaalde verwachtingen en voorkeuren ten aanzien van door jou uit te voeren vaardigheden. De vraag tijdens dit MZ leermenu is dus: Wat ga jij buiten de vaardigheden die dit leermenu aan de orde komen extra aanpakken? Zoek in je boek informatie over het uitvoeren van een venapunctie (doel, werkwijze en complicaties). Ga ook voor betrouwbare venapunctie wetenswaardigheden naar zie PDF bestand venapunctie voor diagnostiek (Reader 1.1). Noteer voor jezelf belangrijke aandachtspunten. Klassikaal bekijken van videobeelden youtube film: instructie venapunctie (zie hgzo verdieping) plus venapunctie hoe werkt dat? Van het eerste deel worden gemaakte fouten nabesproken. Maak zo nodig notities van belangrijke aandachtspunten.

6 Vraag de docent om een demonstratie van het afnemen van bloed. Vraag de docent om de venapunctie protocol reconstructie opdracht en voer deze uit in een groepje van 2 3 studenten. Bespreek de volgende vragen in je oefengroepje en maak hier een notitie van: - Welke informatie geef je de patiënt voordat je een venapunctie uitvoert? - Om de patiënt tijdens de bloedafname af te leiden ga je een gesprekje aan. Welke onderwerpen, buiten het standaard weerpraatje, kun je verder bedenken? - Welke momenten zijn het meest geschikt om tijdens het bloedprikken in gesprek te gaan met de patiënt? - Welke aandachtspunten zijn er indien er bij kinderen bloed wordt afgenomen? Voer de vaardigheid venapunctie afnemen uit in de rol van assistent, patiënt en beoordelaar. Maak gebruik van het beoordelingsprotocol en bespreek de beoordeling na met de docent. Vul een laboratorium aanvraagformulier in ten aanzien van schildklier onderzoek (hypoen hyperthyreoïdie) en nierinsufficiëntie. Welke sportblessure verbandmiddelen ken jij? Zoek ten minste nog 4 andere verbandmiddelen die er ten aanzien van sportblessures te verkrijgen zijn. Maak er een overzichtslijst van (zo mogelijk in je uitwerking een plaatje opnemen van het verbandmiddel). Voer het aanbrengen van diverse steun- en drukverbanden uit, zie protocollenboek (BO 5). Noteer in eigen woorden wat men verstaat onder tapen van en enkel bij een enkeldistorsie? Welk verbandmiddel gebruikt men hiervoor? Zoek informatie over tapetechniek en maak hiervan aantekeningen of eigen protocol. Noteer eveneens welke informatie je de patiënt meegeeft na het tapen van de enkel. Later in de opleiding wordt er wellicht dieper op het tapen ingegaan (gastdocent). Extra verbandmiddelen opdracht (zie volgende 2 bladzijden).

7 Verbandmiddelen opdracht Noteer achter het plaatje de naam van het verband, bij welke soort wond het toepasbaar is (droog, weinig vocht, middelmatig vocht of veel vochtafgifte) en de belangrijke kenmerken/ voordelen. De docent vragen de opdracht via de groepsmail door te sturen (= kleur). Wondbedekkende kompressen: koolstof kompres alginaat met zilver

8 siliconen siliconen met zilver metalline schuim/ foam hydro- actief hydrocolloïd hydrogel geïmpregneerd

9 Zoek informatie over het geven van een methotrexaat injectie en een goudinjectie en zorg dat je hier uitleg over kunt geven. Welke belangrijke aandachtspunten zijn er ten aanzien van het toedienen van deze vloeistoffen? Een doktersassistent prikt zich na het geven van een injectie of bij bloedafname aan een naald. Een prikaccident dus.., maar wat nu? Zorg bij het beantwoorden van de vragen dat je deze zelf goed begrijpt (dus geen plak en knipwerk, maar omschrijven in eigen woorden). Na het bespreken van de opdracht in de praktijk en met de docent neem je de uitwerking op in je MZ abc map. - Noteer 3 voorbeelden van oorzaken van een prikaccident bij injecteren. - Noteer 3 voorbeelden van risico s waar men na een prikaccident rekening mee moet houden/ men mee geïnfecteerd kan raken. - Noteer ten minste 3 voorbeelden van andere mogelijke besmettingsoorzaken. - Noteer in eigen woorden wat het doel is van een prikaccidenten protocol. - Noteer de protocol stappen die er direct na een verwonding en in een later stadium moeten worden ondernomen. - Bespreek de BPV opdracht (zie bijlage 1) bij jou in de beroepspraktijk. Hoe gaat men om met een prikaccident? Is er een duidelijk protocol aanwezig? Hoe worden alle medewerkers hier van op de hoogte gehouden? Et cetera. De uitkomsten met de MZ docent overleggen. Weet je het nog over het ECG? Geef op onderstaande tekening nogmaals aan, waar elektroden moeten worden geplaatst en noteer in het overzicht tussen welke ribben dat is. Controleer je plaatsing door je uitwerking van LM 10 nog eens op te zoeken. Bestudeer ook nog eens je ingevulde schema tussen welke ribben de precordiale afleidingen moeten worden geplaatst en wanneer de boezems zich samentrekken, de kamers zich samentrekken, de herstelfase van de kamers intreedt en wanneer de hartspier zich ontspant. Noteer hoe je bij het maken van een ECG een elektrische storing kan voorkomen.

10 Werk de beroepspraktijk verdiepingsopdracht ten aanzien van een ECG uit (zie bijlage 1). De verkregen antwoorden bespreek je met de MZ docent. Indien dit niet mogelijk is stel je de MZ docent hier van op de hoogte. Noteer in eigen woorden wat het doel en het verloop van een inspannings- ECG is. Zorg ervoor dat je dit ook in eigen woorden kan vertellen aan de patiënt. Wat is bij de uitvoering hiervan de taak van een doktersassistent? Noteer eveneens van een holteronderzoek (holteranalyse) in eigen woorden het doel en het verloop. Zorg ervoor dat je dit ook in eigen woorden kan vertellen aan de patiënt en wat is bij de uitvoering hiervan de taak van een doktersassistent? Maak zo nodig een afspraak voor de uitvoering van het maken van een ECG. Wat weet je nog over het doppler vaatonderzoek? Bestudeer zo nodig nog je eerder uitgewerkte aandachtspunten of ga nog eens op info onderzoek uit. Voer ter voorbereiding op de diagnostische toets de interactieve oefentoets Medisch Technisch Handelen uit: via google toetsen zorgcontext AG doktersassistenten interactieve toets. Bespreek je score met de docent en bekijk aan welke onderdelen van Medische Zorg jij nog extra aandacht wil besteden. Herhalen van vaardigheden uit eerdere leermenu s die je nog lastig vindt/ nog niet vaardig genoeg in bent. Zorg dat je over achtergrondkennis beschikt, dus bereid je goed voor.

11 Week 1 Inhoud geven! Inleiding: Tijdens BO en leermenu 12 komen de volgende thema s aan de orde: psychiatrie (kinderen en volwassenen), dementie, interne en psycho-organische aandoeningen, neurologie, sportgeneeskunde, orthopedie + reumatologie en cardiologie. Niet alle thema s zijn toepasbaar voor het inhoud geven van Medische Zorg vaardigheden en sommige thema s zijn al eens in een eerdere periode aangeboden. Het kan ook zijn, dat je vaardigheden in eerdere momenten niet hebt kunnen afronden/ nog niet goed in de vingers hebt. En natuurlijk heb je ook te maken met de beroepspraktijk. Zij hebben wellicht bepaalde verwachtingen en voorkeuren ten aanzien van door jou uit te voeren vaardigheden. De vraag tijdens dit MZ leermenu is dus: Wat ga jij buiten de vaardigheden die in dit leermenu aan de orde komen extra aanpakken? Voorbereiding (oriënteren en plannen): Start: Lees de inleiding plus het MZ overzicht en inventariseer samen met jouw beroepspraktijk begeleider welke extra Medische Zorg vaardigheden tijdens dit leermenu voor jou extra aan bod kunnen/ moeten komen. Inventariseer ook welke vaardigheden je nog niet hebt afgetekend in je protocollenboek (zowel op school als ook in de BPV) en vul vervolgens jouw leerdoelen en PAP in dit leermenu in. Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

12 Week 2 (en 3) Week 2 Praktijksituatie: Je bent werkzaam op de bloedafname van het HagaZiekenhuis. Je bent a.s. woensdag ingedeeld om de gehele dag op de polikliniek bloedafname (begane grond). Patiënten melden zich allereerst aan de balie met hun bloedafname aanvraag formulier. Jij bent woensdag echter ingedeeld voor het afnemen van veneus bloed. Jouw collega aan de balie neemt de aanvraagformulieren van patiënten in ontvangst en vraagt of de naam op het formulier juist is. Daarna wordt het aangevraagde onderzoek ingevoerd in de computer en gekoppeld aan de persoonsgegevens die op het aanvraagformulier staan. Vervolgens worden er etiketten geprint met de naam en geboortedatum van betreffende patiënten. Deze etiketten worden na bloedafname op de buisjes met bloed geplakt. Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

13 Week 3 Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

14 Week 4 Praktijksituatie: Praktijksituatie: Op de praktijk komt Chiel van Deursen tijdens het spreekuur langs. Hij hinkelt en wordt door een vriend ondersteund. Tijdens het sporten heeft hij namelijk zijn enkel geblesseerd. Na onderzoek stelt de arts vast, dat het om een distorsie van de enkel gaat. Aan jou wordt gevraagd om de enkel met een drukverband te verbinden. Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

15 Week Praktijksituatie: Je werkt op de poli reumatologie. Buiten het maken van afspraken en administratieve ondersteuning komen regelmatig patiënten voor injecties. Vandaag staan Mevrouw Buis en de heer Kalkhoven ingepland voor het krijgen van een methotrexaat (MTX) injectie en komen de heer Karidirek, Johan Faber en mevrouw Croes voor een goudinjecties. Bij sommige van hen moet je ook voor hun klachten een steunverband aanbrengen en wil de reumatoloog van mevrouw Buis de bloeddruk weten. Tijdens de lunchpauze hoor je dat een collega een prikaccident heeft gehad. Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Met je praktijkbegeleider de uitgewerkte MZ beroepspraktijk opdracht prikaccident bespreken (zie bijlage 2) Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

16 Week Praktijksituatie: De heer van Dalsum heeft sinds een week tot 3 keer toe klachten van een klemmend gevoel op de borst gehad. Na rustig zitten zakte de pijn steeds, maar hij is toch wel ongerust. Dat is dan ook de reden dat de huisarts jou vraagt om een ECG uit te voeren. Wanneer dit geen bijzonderheden uitwijst, besluit de arts de heer van Dalsum door te sturen naar de cardioloog voor een inspannings ECG en een holteronderzoek. Leerdoel(en): Opdrachten magazijn: Wat ga ik voorbereiden, hoe en wanneer ga ik dat doen en afronden: Eventuele aanvullende opdrachten van de docent: Zo nodig nog met je praktijkbegeleider de uitgewerkte MZ beroepspraktijk opdracht prikaccident bespreken (zie bijlage 2) Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Wanneer ga ik dit uitvoeren en welke ondersteuning heb ik daarbij nog nodig: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

17 Week 9 Aanvullende opdracht van de docent: - Interactieve oefentoets via google toetsen zorgcontext AG doktersassistenten interactieve toets Uitvoeren van vaardigheden volgens protocol (in de rol van assistent, patiënt en observator). Met wie en wanneer ga ik dit uitvoeren: Resultaat: Wat laat ik op school/ in de praktijk zien en wanneer laat ik dat zien: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

18 Week 10 Aanvullende opdracht van de docent: - Diagnostische toets leermenu 12 Resultaat: Wat laat ik op school/ in de praktijk zien en wanneer laat ik dat zien: Reflectie: Wat was er aan de orde? Wat was daarin belangrijk voor mij? Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Welke conclusies trek ik daaruit: wat wil ik ermee gaan doen?

19 Bijlage 1 VERDIEPING PRIKACCIDENT: BEROEPSPRAKTIJK OPDRACHT LEERMENU 5.12 Bespreek het volgende met collega s en/ of je praktijkbegeleider: Is er sprake geweest van een prikaccident op de praktijk? Zo ja, hoe werd dit aangepakt/ besproken binnen de praktijk? Is het voor alle werknemers duidelijk hoe er moet worden gehandeld bij een prikaccident? Zo nee, wat is hiervan dan de reden? Welke regels gelden er in de praktijk indien zich een prikaccident voordoet? Is er binnen de praktijk een prikaccident protocol/ instructiekaart prikaccident aanwezig? Zo ja, welke stappen worden er hierbij gevolgd? Hoe wordt een prikaccident gemeld en hoe wordt de nazorg geregeld? Welke extra tips/ info hebben je collega( s)? Maak een notitie van de besproken antwoorden. Bepreek de antwoorden met de docent Medische Zorg en neem ze op in je ABC map.

20 Bijlage 2 VERDIEPING ECG: OPDRACHT LEERMENU 5.12 Lees de info aandachtig door en voer de opdracht uit. Bespreek de opdracht met je praktijkbegeleider. Indien er bij jou in de praktijk geen ECG wordt uitgevoerd, bespreek je de opdracht met een mede student die het maken van een ECG wel toepast in de praktijk. OPDRACHT: Welke van de ECG afwijkingen behoor jij als doktersassistent te herkennen? Welke stappen moet jij (moet er in de praktijk) bij betreffende ECG afwijking worden ondernomen? Welke tips heeft de praktijk voor jou ten aanzien van het maken van een ECG? Bespreek de bevindingen/ aandachtspunten vervolgens met de docent Medische Zorg en neem ze op in je Medische Zorg map Vaste punten op een ECG De elektrische golf door het hart begint in de sinusknoop, een groepje spiercellen in het plafond van de rechterboezem. Dit moment is niet op een ECG te zien. Op het moment dat de prikkel begint, is de lijn geheel vlak en horizontaal. De eerste hobbel wordt veroorzaakt door de elektrische activiteit die zich vanuit de sinusknoop door de boezems verspreidt. Deze hobbel wordt de P-top genoemd. Dan wordt de lijn wordt weer vlak, omdat de prikkel even wordt opgehouden in de AV-knoop. Vervolgens activeert de prikkel de sterke en dikke spier van de beide hartkamers. Op dat moment is de elektrische activiteit het hoogst en ontstaat de opvallende piek in het ECG. Het begin van deze piek wordt gemarkeerd met de letter Q, het hoogste punt met de letter R en het eind met de letter S. De hele piek wordt het QRS-complex genoemd. Na het QRS-complex wordt de lijn weer even vlak, waarna een tweede hobbel volgt. Deze wordt veroorzaakt door de elektrische activiteit in de kamers als de hartspier zich herstelt en voorbereidt op de volgende hartslag. Die tweede hobbel is de T-top. Vier fasen van een hartslag A. De elektrische prikkel begint in de sinusknoop die zich bevindt in het plafond van de rechterboezem. Duur: ongeveer 0.11 seconden of minder. Naam: P-top. B. Daarna wordt de elektrische prikkel even opgehouden in de AV-knoop. Duur: 0.2 seconde. Naam: PR-segment. C. De elektrische prikkel verspreidt zich over de spierwand van de kamers, die daardoor krachtig samenknijpen. Duur: seconde. Naam: QRS-complex. D. Herstelfase. Naam: T-top.

21 VERVOLG VERDIEPING ECG: OPDRACHT LM 5.12 Een ECG maken Een ECG maken gaat snel en makkelijk. Eerst worden er elektroden op de huid geplakt. Bij een uitgebreid ECG zijn dat er meerdere: twee op de polsen, twee op de enkels en zes op de borstkas. Voor iemand die in een ziekenhuisbed ligt en wiens hartritme wordt geobserveerd, zijn drie of vier elektrodes genoeg. Waarom soms zoveel elektroden? Door de elektrische activiteit vanuit verschillende invalshoeken te meten ontstaat er een beter beeld, want de elektrische prikkel verplaatst zich in een bepaalde richting, van de sinusknoop rechtsboven naar de onderkant van het hart. Daardoor geven de verschillende meetpunten verschillende resultaten, waaruit een geoefende ECG lezer veel kan opmaken. De meetpunten hebben vaste namen: I, II, III en avr, avl, avf voor de enkels en polsen en v1 t/m v6 voor de vaste meetpunten op de borstkas. Een apparaat print de grafiek van de hartslag op ruitjespapier. Het kleinste vierkantje op het papier is standaard één millimeter hoog en één millimeter breed. De horizontale afstand tussen twee punten wordt bepaald door de snelheid waarmee het ruitjespapier door het apparaat draait. In één seconde rolt het papier precies 25 millimeter verder. Een seconde is ongeveer de duur van een normale hartslag, van het begin van de P-top tot en met het eind van de T-top. De kracht van de elektrische prikkel wordt verticaal uitgedrukt in voltage, waarbij 10 millimeter staat voor 1 millivolt. ECG zonder afwijkingen Een ECG lezen Een ECG geeft veel informatie, maar is niet makkelijk te gebruiken. Kleine afwijkingen van een paar millimeter kunnen heel belangrijk zijn, opvallende afwijkingen juist weer niet. Het vereist een geoefend oog om de informatie goed in te schatten. Toch kan ook een geoefend oog het mis hebben en daarom is in de zogenoemde Minnesota- criteria vastgelegd wat normaal is en wat niet. Een cardioloog kent die criteria van buiten. Hartinfarct herkennen Op een ECG is een acuut hartinfarct te herkennen aan een afwijking in het lijnstukje tussen het QRScomplex en de T-top, ofwel het ST-segment. Dit lijnstukje is tijdens een hartinfarct hoger dan normaal. Artsen spreken van elevatie van het ST-segment en maken onderscheid tussen een hartinfarct mèt en een hartinfarct zonder elevatie van dit segment. De verhoging van het ST-segment ontstaat doordat een deel van de hartspier geen zuurstof meer krijgt als gevolg van het hartinfarct. Dat wordt zichtbaar door een verhoogde elektrische activiteit in de herstelfase na het samentrekken van de kamers. Hartinfarct ST-segment is verhoogd. ECG zonder afwijkingen.

22 VERVOLG VERDIEPING ECG: OPDRACHT LM 5.12 Pijn op de borst (Angina pectoris) Als iemand pijn op de borst heeft, kan een dokter niet altijd direct zeggen of het gaat om angina pectoris. De pijn kan ook worden veroorzaakt door iets anders dan een slechte doorbloeding van de hartspier. Het ECG geeft belangrijke informatie voor de diagnose, vooral als het gaat om de stabiele vorm van angina pectoris. Deze vorm doet zich alleen voor bij inspanning. Iemand die zich met pijn op de borst meldt bij de dokter, zal dus waarschijnlijk worden onderworpen aan een inspanningstest. Wordt de pijn inderdaad door angina pectoris veroorzaakt, dan wordt dat zichtbaar tijdens de inspanningstest. Op het ECG is tijdens de aanval het lijnstukje tussen het QRS-complex en de T-top, het zogenoemde ST-segment, lager dan normaal. De dokter zal verder onderzoek verrichten. Krijgt degene die de inspanningstest ondergaat geen last en blijft het ECG normaal, dan is het risico klein dat de pijn op de borst wordt veroorzaakt door angina pectoris. Toch kan de dokter om verschillende redenen besluiten tot verder onderzoek. Pijn op de borst (Angina pectoris) ST-segment is verlaagd ECG zonder afwijkingen. Hartblock Een hartritmestoornis is in de meeste gevallen te herkennen op een ECG. Een voorbeeld van een hartritmestoornis is het hartblock. Een hartblock ontstaat als in het prikkelgeleidingssysteem de AVknoop de elektrische prikkel niet meer geleidt van de boezems naar de kamers. De kamers krijgen niet meer de prikkel die begint in de sinusknoop, maar trekken nog wel samen. Hartspiercellen kunnen namelijk ook zelf een prikkel oproepen. Bij een hartblock ontstaat de elektrische prikkel in de spiercellen van de kamers. Het gevolg is dat boezems en kamers ieder in een eigen ritme gaan samentrekken. Op het ECG wordt dat zichtbaar doordat de intervallen tussen de P-top (samentrekken van de boezems) en het qrscomplex (samentrekken van de kamers) niet meer met elkaar samenhangen. De P-top en het QRS-complex volgen niet meer op elkaar maar vertonen ieder een eigen ritme. Hartblock De P-top (boezems) en het QRS-complex (kamers) volgen een eigen ritme. ECG zonder afwijkingen.

23 Bijlage 3 PDCA staat voor: Plan - Do - Check Act Plan: stel een plan op voor de uitvoering van processen en stel de doelen vast. De doelstellingen voor het proces worden SMART gedefinieerd. Activiteiten inzetten. Kijk ook naar de randvoorwaarden om de processen uit te kunnen voeren. Tijdpad opstellen. Streefdoelen, tussendoelen vaststellen. De wijze vaststellen waarop resultaten zichtbaar worden. DO: Voer de geplande processen en activiteiten uit (realisatie). Check: Controleer (tussentijds) of de processen en activiteiten goed worden uitgevoerd/ behaald worden (tussendoelen en streefdoelen). Kijk naar het effect. Act: Reflectie t.a.v. hoe gegaan, wat wel gelukt/ wat niet. Borging en aanpassing. Plan nieuwe processen als dat nodig is. En zo verder. SMART staat voor: Specifiek Meetbaar Acceptabel - Realistisch Tijdgebonden Specifiek: de doelen moeten aangeven wat er precies wordt gedaan: helder en duidelijk. Meetbaar: de doelen moeten een norm aangeven om te kunnen meten of het doel werd gehaald. Acceptabel: de doelen moeten worden gedragen. Realistisch: de doelen moeten gehaald kunnen worden. Tijdgebonden: de doelen moeten de termijn vermelden waarop het gewenste resultaat moet worden bereikt

24 Bijlage 4 Methodisch werken Oriënteren Wat weet ik al? Welke competenties wil ik ontwikkelen? Wat wil ik leren; wat zijn mijn leervragen? (kennis, vaardigheden,houding) Wat kan en ken ik al? Welk gedrag dien ik te laten zien bij het uitvoeren van de opdracht? Welke resultaten heb ik nodig om de opdracht af te sluiten? Wat vraagt de praktijk van mij voor het afronden van deze opdracht en wat wil ik zelf graag doen voor deze opdracht? Wat verwacht ik van de begeleider binnen- en buitenschools? Welke samenwerkingsafspraken maak ik met mijn groepsgenoten? PAP/Plannen Ik maak een plan van aanpak voor het uitvoeren van vaardigheden/handelingen in mijn PAP. Ik benoem in mijn pap de vereiste kennis, houding en vaardigheden en. eventuele persoonlijke leerdoelen uit mijn POP. Ik beschrijf de benodigde hulpmiddelen en tijdsinvestering. Ik plan mijn leeractiviteiten. Ik plan de ondersteuning die ik denk nodig te hebben van mijn begeleiders. Ik bespreek mijn PAP met de begeleider binnen en buitenschools. Ik pas mijn PAP zo nodig aan. Uitvoeren Ik werk de theorie volgens plan uit in mijn werkmap Ik voer de handeling volgens het protocol uit. Volgens plan op school en in de praktijk. Ik controleer steeds of de uitvoering volgens plan verloopt. Ik vraag regelmatig feedback aan medestudenten, begeleiders, collega s. Ik stel zo nodig de uitvoering bij. Controleren en evalueren Ik ga na of ik de handelingen heb behaald. Ik ga na of ik volgens plan heb gewerkt.

25