Raadsvergadering : 14 mei 2013 Commissie : Ruimte. Agendapunt : Onderwerp : Leges omgevingsvergunningen

Transcriptie

1 Raadsvergadering : 14 mei 2013 Commissie : Ruimte Agendapunt : Onderwerp : Leges omgevingsvergunningen Collegevergadering : 9 april 2013 Agendapunt : 6 Portefeuillehouder : Wethouder J.B. Boer Meer informatie bij : J.Beumer, R. Tjallingii Telefoon : Te nemen besluit: 1. De kostendekkendheid zoals die nu is accepteren en in drie jaar belangrijk te verbeteren door het terugbrengen van de kosten (geen verhoging tarieven). 2. Al dan niet wijzigen van de legestarieven voor grote bouwplannen met als gevolg een verhoging van de leges voor kleine bouwplannen. Waarom dit voorstel? De burger krijgt te maken met leges voor omgevingsvergunningen bij het voornemen om te verbouwen, een boom te kappen of een inrit aan te leggen. De gemeente heeft relatief veel vrijheid in de bepaling van de hoogte van de leges. De leges voor omgevingsvergunningen is daarom vaak onderwerp van gesprek. Meer specifiek hebben wij van Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) het verzoek gekregen om de kostendekkendheid van leges voor agrarische bedrijfsbebouwing te onderzoeken. Daarnaast speelt op dit moment de economische situatie een bepalende rol. Het aantal bouwaanvragen loopt fors terug. Doordat er minder nieuwbouwplannen zijn ontvangt de gemeente veel minder leges inkomsten dan in de afgelopen jaren. Tegen deze achtergrond hebben wij een onderzoek gedaan naar de kostendekkendheid van de leges omgevingsvergunningen. Dit onderzoek hebben wij in onderstaande stappen opgesplitst: 1 Inzicht geven in de mate van kostendekkendheid van de omgevingsvergunningen. 2 De wens om 100% kostendekkendheid voor de omgevingsvergunning te realiseren in relatie tot de huidige economische en demografische ontwikkelingen Met als doel: Een duidelijk beeld schetsen van de kostendekkendheid van de leges omgevingsvergunning en daarmee een basis te scheppen voor afwegingen op het gebied van leges in de komende jaren. Wat is het effect? Het te nemen besluit legt vast dat de kostendekkendheid van waboleges over drie jaar belangrijk verbeterd moet zijn door het terugbrengen van de kosten. Ook zal uw besluit ertoe leiden dat er duidelijkheid ontstaat over de vraag of de legestarieven aangepast moeten worden en zo ja welke wijzigingen daarvan het resultaat zijn. In te vullen door Griffie: Raadsvergadering 0 zonder hoofdelijke stemming Commissievergadering 0 met algemene stemmen Afhandelingsvoorstel voor raad: 0 stemmen voor, stemmen tegen 0 hamerstuk 0 aangenomen 0 bespreekstuk 0 verworpen 0 anders, nl 0

2 Argumentatie/onderbouwing: 1. Kostendekkendheid De kostendekkendheid wordt jaarlijks bij het opstellen van de begroting bepaald op grond van ramingen. Zowel de kosten als de inkomsten worden geraamd. De verhouding daartussen bepaalt het percentage kostendekkendheid. Onderstaande tabel laat duidelijk zien dat de kostendekkendheid terugloopt naar 63%. Door de huidige economische crisis staan de leges onder sterke neerwaartse druk. Er wordt minder gebouwd. 2

3 Jaar (geraamde) (geraamde) kostendekkendheid kosten inkomsten % % % De kostendekkendheid kan op twee manieren verbeterd worden: 1. Door het verlagen van de kosten 2. Door het verhogen van de legestarieven; Ad. 1 Het grootste deel van de kosten en inkomsten komt voort uit de activiteit bouwen. Aan de kostenkant ramen wij ieder jaar het aantal uren dat nodig is om de vergunningen te verlenen. De ervaringen van voorgaande jaren worden daarin meegenomen. Oftewel het verwachte aantal aanvragen (door de economische crisis daalt dit aantal) bepaalt ook de raming van het aantal in te zetten uren aantal vergunninge n uren aantal vergunningen uren aantal vergunninge n uren begroot uren feitelijk beschikbaar Doordat we werken met ramingen is de benodigde capaciteit niet precies afgestemd op de werkelijkheid. Het aantal aanvragen is lastig in te schatten. Dat geldt ook voor het werk dat met elke aanvraag gemoeid is. We zien een toenemend aantal uren dat besteed wordt aan de voorkant (vooroverleg). En ook een toenemend aantal vergunningen waar we geen leges voor mogen heffen (voorbeeld: milieuvergunningen, sloopmeldingen). We kunnen constateren dat er in 2011 en 2012 sprake was van enige overcapaciteit. In 2013 zijn feitelijk minder uren beschikbaar dan geraamd. Door uitstroom (al of niet tijdelijk) uit de organisatie of het aanvaarden van andere taken elders in de organisatie en omscholing wordt de capaciteit geleidelijk aangepast en kunnen de kosten gedrukt worden, waardoor de kostendekkenheid verbetert. Vergelijking met een aantal andere gemeenten (benchmark) levert een wisselend beeld op als het gaat om de kostendekkendheid van leges. Het is erg lastig om te achterhalen hoe de kostendekkendheid bij de verschillende gemeenten is berekend. Wel hebben wij kunnen vaststellen dat in Berkelland gemiddeld evenveel uren aan een vergunning wordt besteed als in andere gemeenten. Conclusie: verlaging van kosten door het verminderen van formatie gaat geleidelijk. Ad 2. Het verhogen van de leges kan de kostendekkendheid onmiddellijk verbeteren. Dit betekent echter een lastenverhoging. Hiervoor kiezen wij niet. 2. Legestarieven Leges worden in rekening gebracht op grond van de legesverordening. Het is niet mogelijk om leges achteraf te berekenen op basis van de werkelijk aan een vergunning verbonden kosten. De legesinkomsten omgevingsvergunningen komen voor 96 % voort uit de inkomsten aan leges voor de bouwactiviteiten (inclusief welstand en bestemmingsplannen). De 4% aan overige leges hebben betrekking op de activiteiten kap, aanleg en inrit. Het grootste deel van de legesopbrengst is afkomstig van de grote bouwplannen (> 3

4 ), zie tabel in toelichting. Vergunningen voor kleine activiteiten leveren minder leges op dan dat er aan uren (kosten) aan worden besteed. Vergunningen voor grote activiteiten leveren meer leges op dan dat er aan uren aan worden besteed. Met andere woorden: door de leges voor grote plannen blijven de kosten voor kleine plannen beperkt. Om een idee te krijgen:: - Een vergunning voor het kappen van een boom kost gemiddeld 12 uur behandeltijd.(leges 161,65.) - Een vergunning voor het plaatsen van een schutting kost gemiddeld 12 uur behandeltijd.(leges 30.) - Een vergunning voor het bouwen van een agrarisch bedrijfsgebouw kost gemiddeld 16 uur behandeltijd. (Leges afhankelijk van bouwsom ) - Een vergunning voor de bouw van een bedrijfsgebouw waar een planologische wijziging voor nodig is kost 95 uur behandeltijd. (leges voor planwijziging 5.732,35; bouwleges afhankelijk van bouwsom.) Het is mogelijk om te variëren in de hoogte van de percentages van de leges van de diverse categorieën. Als u van mening bent dat de grote bouwplannen op dit moment een te groot aandeel hebben in de inkomsten zou u er voor kunnen kiezen om te schuiven in percentages voor bouwleges. U zou dan de leges voor de kleine bouwplannen (bouwplannen met een bouwsom tot ) kunnen verhogen. In de toelichting bij dit voorstel hebben wij een tabel opgenomen met een tweetal varianten in percentages bij een aantal bouwplantypen. Kanttekeningen/risicoparagraaf 84% van het totaal aantal vergunningen op jaarbasis zijn kleine bouwplannen. Lage leges voor de kleine plannen betekent een lage drempel voor het doen van een aanvraag om omgevingsvergunning. Dit voorkomt illegale situaties en lastige handhavingsacties. Bovendien willen wij graag dat eigenaren van woningen/bedrijven investeren in duurzame maatregelen. Hogere leges voor kleine aanpassingen verhogen de drempel. In verband met de gewijzigde eisen die aan legesheffing worden gesteld, is een goede onderbouwing van de tarieventabel belangrijk. Overschrijding van het dekkingspercentage (maximaal 100%) kan leiden tot onverbindend verklaring door de rechter. Financiële paragraaf Dit voorstel laat zien welke mogelijkheden er zijn om te variëren met in achtneming van de huidige kostendekkendheid. Intern en extern Informatie en communicatie n.v.t. Inspraak en participatie n.v.t. Burgemeester en wethouders van Berkelland, de secretaris, de burgemeester, J.A. Wildeman. mr. H.L.M. Bloemen. 4

5 Raadsvergadering : 14 mei 2013 Agendanummer : De raad van de gemeente Berkelland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 9 april 2013; b e s l u i t : of of 1. de kostendekkendheid zoals die nu is accepteren en in drie jaar belangrijk te verbeteren door het terugbrengen van de kosten (geen verhoging tarieven); 2. de legestarieven niet te wijzigen. 2. de leges voor de grote bouwplannen (bouwplannen met bouwkosten van en meer) zodanig te verlagen, dat de leges voor kleine bouwplannen (de plannen met een bouwsom tot ,--) 20% stijgen. 2. de leges voor de grote bouwplannen (bouwplannen met bouwkosten van en meer) zodanig te verlagen, dat de leges voor kleine bouwplannen (de plannen met een bouwsom tot ,--) 50% stijgen. Aldus vastgesteld in de raadsvergadering van 14 mei 2013 de griffier, de voorzitter, 5

6 Toelichting raadsvoorstel Raadsvergadering : 14 mei 2013 agendapunt : Onderwerp : Leges omgevingsvergunningen Toelichting Juridisch kader Zoals veel van de Nederlandse gemeenten heeft ook de gemeente Berkelland de legestarieven gebaseerd op historisch bepaalde tarieven die vervolgens jaarlijks geïndexeerd worden. In artikel 229 van de Gemeentewet wordt aan de gemeenteraad de mogelijkheid geboden tot het heffen van leges. De gemeenteraad kan hiervoor een verordening vaststellen met een bijbehorende tarieventabel. De Europese Diensten Richtlijn (EDR) en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) stellen eisen aan deze verordening. De tarieventabel wordt verdeeld in drie titels: Titel 1 Algemene Dienstverlening Titel 2 Omgevingsvergunningen (Wabo) Titel 3 Dienstverlening vallend onder de EDR Uit het juridisch kader komen de volgende voorwaarde naar voren: In artikel 229b van de gemeentewet is bepaald dat de legesopbrengst is gelimiteerd. De geraamde opbrengsten mogen niet uitgaan boven de ter zake geraamde kosten. Het kostendekkingspercentage mag dus niet meer dan 100% bedragen op begrotingsbasis. Met andere woorden, de kostendekkendheid mag tussen de 0% en 100% liggen. Het kostendekkingspercentage geldt voor de drie titels uit de tarieventabel afzonderlijk. Dat wil zeggen dat binnen de titel sprake moet zijn van een maximaal 100% kostendekkendheid. Binnen de afzonderlijke titels is het toegestaan om een zogenaamde kruisubsidiëring toe te passen. Dat wil zeggen dat met de meeropbrengsten op het ene legestarief een ander tarief laag gehouden kan worden. Verder moet de tarieventabel van de legesverordening zodanig zijn ingericht dat de belastingplichtige hieruit, voorafgaand aan het doen van zijn aanvraag kan afleiden welke leges hij moet betalen. De leges zijn verschuldigd op het moment van in behandeling nemen van de aanvraag. Leges worden in Berkelland geheven op grond van de Legesverordening 2013 en de daarbij behorende tarieventabel. Deze verordening is samengesteld conform de Modelverordening leges van de VNG. De verordening met tarieventabel voor 2013, is door de gemeenteraad vastgesteld in de raadsvergadering van 1 november In Titel 2 van de verordening worden de leges voor verschillende omgevingsvergunningsplichtige activiteiten gegeven. Deze activiteiten zijn: Bouwactiviteiten inclusief schetsplannen en welstandsleges; Aanlegactiviteiten; Vergunningen voor afwijkingen van het bestemmingsplan (planologisch strijdig gebruik); Het in gebruik nemen of hebben van bouwwerk in relatie tot brandveiligheid; Monumenten en Archeologie; Kappen; Uitweg/inrit; Wet geluidhinder. 6

7 Conclusie: er zijn drie mogelijkheden ten opzichte van de huidige situatie: 1 De kostendekkendheid binnen de titel wordt verhoogd tot maximaal 100%: 2 De kostendekkendheid wordt geaccepteerd zoals die nu is of verlaagd binnen de titel: 3 De ene vergunning gaat meer kosten dan de ander terwijl in totaliteit de kostendekkendheid binnen de titel gelijk blijft. Vergelijk kostendekkendheid met omliggende gemeenten Hoewel de gemeente zelf binnen wet en regelgeving kan en mag bepalen hoe hoog zij de legestarieven vaststelt, is het natuurlijk wel van belang dat wij in de pas lopen met andere gemeenten. Vergelijkingen maken is lastig. Geen gemeente voert op een exact dezelfde wijze haar boekhouding. Ook zijn de indeling en tariefstelling in iedere gemeentelijk verordening anders. Ondanks dat over het algemeen de modelverordening van de VNG wordt gebruikt. Vergelijk kostendekkendheid voor 2013 over Titel 2 omgevingsvergunningen Gemeenten Kostendekkendheid Opmerkingen Berkelland 63% * Oost Gelre 100% Is dit ook reëel??? Hof van Twente 69,5% Haaksbergen 89% Bronckhorst 68% Heemstede 39% Haarlemmerliede en Spaarnwoude 30% * Na de vaststelling van de begroting 2013 (september 2012) hebben er een aantal mutaties plaatsgevonden binnen de afdeling Ruimtelijke ontwikkeling, cluster vergunningverlening. Ten opzichte van 2012 heeft 2,5 fte de afdeling verlaten. Met andere woorden de kostendekkendheid is op dit moment hoger dan de begrote 63%. Naast de kostendekkendheid speelt ook het leges tarief een grote rol. In bijlage 1 is een overzicht gegeven van de tarieven die de verschillende gemeentes hanteren voor de activiteiten aan omgevingsvergunningen. Uit het overzicht blijkt dat de tarieven tussen de verschillende gemeenten enorm verschillen. De leges geven een gedifferentieerd beeld. De tarieven van Berkelland liggen hoger dan die van omliggende gemeenten als het gaat om de leges voor de bouwactiviteit. Wij hebben verder geen inzicht in de kosten die toegerekend worden aan de kostendekkendheid van de tarieven bij de andere gemeenten. Het is hoogst opmerkelijk dat Oost Gelre 100% kostendekkenheid heeft, zeker gezien de lagere tarieven voor alle activiteiten. Op basis van het vergelijk met de omliggende gemeenten en twee andere gemeenten in Nederland constateren wij dat de dekking binnen Berkelland substantieel hoger is dan de twee overige gemeenten maar net iets lager dan de omliggende gemeente (Oost Gelre uitgezonderd). Rekening houdend met eerder genoemde opmerking zal onze kostendekkendheid op niveau van de omliggende gemeente of zelfs iets daarboven liggen. 7

8 Verschuiving legespercentages In de onderstaande tabel verschuiving legespercentage is aangegeven wat de gevolgen van een verschuiving zijn. Kolom 1: In deze kolom staan de verschillende legescategorieën aangegeven zoals die ook in de legesverordening staan. Kolom 2: In deze kolom staat het gemiddelde percentage vergunningen die op jaarbasis worden verleend binnen de verschillende legescategorieën. Kolom 3: Hier staat het leges percentage (volgens de legesverordening) en de opbrengsten voor de verschillende categorie. Kolom 4 en 5: Hier staan 2 verschillende varianten voor aanpassingen van de tarieven en de opbrengsten. Daarbij wordt er van uitgegaan dat de totale inkomsten niet / nauwelijks teruglopen. Tabel Verschuiving legespercentages Leges/inkomsten 2011 Aanpassings variant 1 Aanpassings variant 2 Legescategorie bouwkosten x 1000 % aanvragen op jaarbasis leges % jaar opbrengst leges % jaar opbrengst leges % jaar opbrengst 0 tot % 3,0% ,56 3,6% ,58 4,2% , tot % 2,5% ,83 2,6% ,90 3,0% , tot % 2,3% ,59 2,0% ,64 1,2% , tot % 2,2% ,00 1,7% ,50 1,1% , tot % 2,1% ,00 1,6% ,00 1,1% ,00 Totaal , , ,57 Op bouwplanniveau betekent dit: Leges 2011 Variant 1 Variant 2 Bouwplan Bouwkosten leges % leges bedrag leges % leges bedrag leges % leges bedrag Een erker van 1,5 m diep, 4 m breed ,00% 240,00 3,60% 288,00 4,20% 336,00 vrijstaande woning 9x11 m (700m³) ,50% 5.250,00 2,60% 5.460,00 3,00% 6.300,00 varkensschuur van 25 x 60 m, hoogte 7,5 m, incl kelder diep 1,5 meter ,30% ,00 2,00% ,00 1,20% 7.200,00 woongebouw ,20% ,00 1,70% ,00 1,10% ,00 woonzorg gebouw ,10% ,00 1,60% ,00 1,10% ,00 Als u de inkomsten gelijk wilt houden, zal het verlagen van het legespercentage voor de grote bouwplannen (bouwplannen met bouwkosten van en meer) een verhoging van het percentage voor de kleine bouwplannen (de plannen met een bouwsom tot ,--) van 20% bij variant 1 en 50% bij variant 2 betekenen. 8

9 BIJLAGE 1 Vergelijk Leges leges per gemeente activiteit Berkelland Oost Gelre Hof van Twente Haaksbergen Bronckhorst * Heemstede Haarlemerliede Kap (vellen, rooien van bomen) 161,65 56,00 84,15 35,00 27,00 58,80 50,00 Aanleg (aardenwallen, sloten etc.) 246,80 185,00 329,70 748,00 205,00 163,70 200,00 Inrit/uitweg 135,85 76,30 51,50 niet niet niet geen Monumenten 43,00 100,00 82,45 en 164, tot 2856 niet 183, of 220 Kleine afwijking (bestemmingsplan) 188,40 177,00 84,30 tot 292,65 255,00 215,00 473,40 250,00 Grote afwijking (van het bestemmingsplan) 5.732,35 van 4580 tot 8540 op basis van plan 5.141, , ,00 250,00 Bouwactiviteit (leges = % van bouwkosten) bouwkosten 0 tot ,05% 2,28% 2,62% 2,95% * 2,60% 2,00% van tot ,54% 1,77% 2,38% 2,95% * 2,60% 2,00% van tot ,34% 1,75% 2,20% 2,95% * 2,60% 2,00% van tot ,24% 1,68% 2,02% 1,95% * 2,60% 2,00% van tot ,14% 1,64% 1,90% 1,95% * 2,60% 2,00% meer dan ,04% 1,60% 1,74% 1,95% * 2,60% 2,00% * Gemeente Bronkhorst hanteert voor de bouwleges een andere berekeningsmethodiek. Zijn gaan voor de berekening uit van een vast tarief per m² of m³ van het bouwwerk. Dit levert in het algemeen een gelijke of iets hogere legesheffing op. 9