Ritmische Vorming Wim Lasoen. leer als beginner onfeilbaar ritme lezen op alle niveaus in slechts een paar lessen

Transcriptie

1 itmische Vorming Wim asoen leer als beginner onfeilbaar ritme lezen op alle niveaus in slechts een paar lessen verbeter ezelf als gevorderde en maak nooit meer ritmische fouten verzeker ezelf en e klas/orkest van een probleemloos en perfect getimed ritme-gevoel NewZenMusic.org music for the benifit of beauty

2 Verantwoording In ivo itmische Vorming - leren we muzikanten op een bizonder efficiënte manier met ritmiek om te gaan, waarbi we één belangrike regel hanteren: Niet de lengte van de noot, maar haar plaats in de maat is van essentieel belang om de noot ritmisch uist te interpreteren. Als de muzikant geconfronteerd wordt met lange maten, trage tempi, koppeltekens en veel rusten, kunnen we niet anders dan vaststellen dat de moderne ti ta to - aanpak onze onge talenten vaak met een zeker gemis aan ritme-analytisch vermogen achterlaat. Zonder deze methode geheel te willen afkeuren, probeert ivo een alternatief OF een aanvulling te zin, zodanig dat die to, middenin die vif/vier-maat, na die lange rust, toch eens a prima vista op de uiste tel wordt gezongen/gespeeld! Je collega s zullen het allemaal beamen: Muzikanten moeten absoluut opnieuw leren tellen! Nog een paar voorbeelden. Volwassen, flink geschoolde muzikanten panikeren enorm bi het oversteken van een maatstreep door middel van een koppeling. Waarom? In plaats van zich af te vragen wààr ze verder moeten, maken ze zich zorgen om hoelang die twee noten samen dan klinken. Of wat dacht e van het bekend fenomeen dat zestienden àltid snel! zin, ook als e vraagt iets heel traag door te nemen. Ik zou verder de kost niet willen geven aan de leerlingen middelbare 3 van één instrumentale discipline op één kleine school die steevast rusten niét of te kort uitvoeren. Ze liken niet vanzelf te voelen dat er iets niet klopt. Waar ritme mee begint het maatgevoel, het uiste aantal tellen... afwezig, of helemaal naar achter verdrongen? ivo vertrekt van de maat en haar tellen. De leerling leert de noten plaatsen in de tid, terwil hi aan het tellen is. De lengte van de noot is belangrik om te bepalen hoeveel plaats ze inneemt, maar welke noot het ook is, hoeveel vervelende achtste rusten en gepunte noten er ook aan voorafgaan één ding telt: op of na de uiste tel zal ze komen! Nogmaals; pedagogen die prat gaan op woordritmes zitten er allesbehalve naast, maar de ervaring leert ons dat muzikanten teveel vertrouwen op deze truukes en té weinig belang hechten aan tempo en structuur van de hele maat, met als gevolg kleine ritmische rampen. Beide aspecten zin natuurlik belangrik, dus wordt naast het tellen van de maat ook het scanderen van ritmes in ivo aangepakt. Alleen, met een knipoog naar de blazers wordt de tiritiri ta van de AMV bi ons een tktk taa... en ondertussen de maat slaan hoor! Ta leuke zinnetes en lieve woordes laten wel eens een ritme aanleren, maar in de (Westerse) muziek is absoluut gelik aan 2. In ivo wordt van de kinderen verlangd dat ze nadenken, analyseren, tellen, rekenen als ze met ritme omgaan. aat e niet afschrikken door die opsomming. Met wat creativiteit en het inbrengen van allerhande kleine percussie worden de ritmelessen allesbehalve saai! Wim asoen ( 1972) is artistiek directeur van de MUDA Kunstencampus Gent-Evergem. Bi het schriven van deze methode was hi leraar slagwerk en kamermuziek aan deze voormalige Kunsthumaniora van Gent. 3

3 Zestiende noten (1) q = e e = x x x x Als we achtste noten in twee splitsen krigen we zestienden. We vullen een hele tel met vier zestiende noten, die we in een groepe schriven. De vlages worden omgeruild voor twee linen. Tellen kunnen we doen als volgt: 1e&e 2e&e 3e&e... enzovoort. De "e" spreken we dof uit, dus wordt het "ene-enne tweee-enne...". Je hoeft echter niet al die kleine "e"-tes op te schriven. Zorg er wel voor dat e & of e + PECIES onder de derde zestiende van de groep staat, want daar hoort die thuis! Zestienden ritmeren doen we door "tktk" uit te spreken voor elk groepe van vier. Koperblazers en fluitisten gebruiken dit ook als ze snelle zestienden spelen, en noemen dit de "dubbele tongslag". Om te klappen of met één hand te trommelen, mag het tempo van de oefeningen niet te hoog zin. Als e sneller wilt gaan heb e echt twee handen nodig. Een groepe van vier zestienden wordt door rechtshandige drummers rechts-links-rechts-links gespeeld. Bi het klappen kun e voor de zestienden even overgaan op trommelen op e bank. 57 ã 4 1 e & e 2& 3 e & e 4& 1& 2& 3 e & e 4& 1 e & e 2& 3 e & e 4& 1& 2 e & e 3& 4& 58 ã ã 4 taa taa t k t k taa ã 4 20

4 Achtste rusten Wanneer er achtste rusten in de buurt zin, is het altid opletten geblazen. Een veel gemaakte fout is dat er te lang gepauzeerd wordt op een achtste rust. Wi gaan ons, dankzi ons telsysteem, niet zo druk maken over de lengte van de rust, maar letten vooral op de tel of de & waar de volgende noot terecht komt. Door het gebruik van achtste rusten komen we nu vaak de achtste noot alleen tegen. De drummer speelt ze rechts als ze op de tel staan, links op de &. ã ã 4 2 ã ã ã ã 4 2 ã ã

5 Kwartnoten met een punt In de lessen over het koppelteken hebben we verschillende keren een kwartnoot gekoppeld aan een achtste of omgekeerd. Samen maakt dat een noot van anderhalve tel, met een waarde van 3 achtsten. In plaats van twee noten en een koppelteken te gebruiken kunnen we dat ook anders schriven, met de hulp van het punt. Weet e nog? - een punt verlengt de noot met de helft! ã 4 2 1& 2 & ã & 2& is hetzelfde als is hetzelfde ã &2 & ã &2& Aan de maten links kun e heel goed zien wat het punt in de maten rechts doet. De helft van een kwart is een achtste, dus het regelte klopt als een bus! ONTHOU VOOA dat een kwartnoot met een punt een waarde heeft van 3 achtsten, dus dat ze drie tidsdeeltes krigt als we onze oefeningen beciferen. Bi het ritmeren kun e het punt aanvoelen door het aan te blazen, zoals hieronder in de voorbeelden. Toch geldt altid weer; maak e niet druk om de duur van de gepunte kwartnoot, maar zet de vólgende noot op de uiste plaats in de maat! taaha 91 ã 4 2. ta taa.. ã ã 4 2 ta taaha. taa.. 94 ã

6 HEE MOEIIJKE MATEN AANPAKKEN Naarmate we meer en meer kennismaken met moderne stilen van muziek zoals funk en fusion, krigen we meer en meer te maken met zestiende rusten, gesyncopeerde ritmes enzovoort. ivo pakt de meeste moeilikheden feilloos aan met een combinatie van tellen en ritmeren, waarbi we altid vertrekken vanuit de groep van vier zestienden en zin uitspraak: "tktk". Er zin echter ook "odd tuplets", kwintolen en septolen, die de tel ondeelbaar maken. Op de vorige bladzide vond e heel wat nieuwe ritmeertruukes. Van de maten hieronder kun e nog een en ander opsteken. ã 4 4 (t) k t k 2& (3) & e (t) k ta t ka ka ka k 3 & (4&). t k (t) k ta k (3) & 4& ã kwintool septool 5 7 ti ki ti ki li taa t k t k t k li taa k k k k ta ta taa 5/8 en 7/8... VESCHIENDE BENADEINGEN Jawel, ze bestaan, de maten 3/8, 5/8, 7/8, 11/8... e kunt het zo gek niet bedenken. Je kunt een 5/8 - maat beschouwen als een maat met 5 tellen van een achtste, maar het is in sommige situaties beter de maat twee tellen te geven, een korte en een lange, of omgekeerd. De 7/8 maat wordt dan een maat van drie tellen. et op! Denk niet aan triolen voor de tellen met twee &-en. Alles volgt elkaar nu gelikmatig op! ã & 2 & 3& 1 & & 2& 1& 2& 1 & 2 & & 1& 2 & 3& 1 & & 2 & 3& 42