Module 3e. Algemene muziekleer, componeren en gehoortraining met Music Ace

Transcriptie

1 Module 3e Algemene muziekleer, componeren en gehoortraining met Music Ace Studielast: 4-14 uur. Doel: Leren omgaan met dit softwarepakket of onderdelen ervan (zoals het Doodle pad om mee te componeren). Inzicht krijgen in toepassingsmogelijkheden in het onderwijs. Leren van allerlei zaken met betrekking tot algemene muziekleer en eenvoudige notatie. Gehoortraining in relatie met algemene muziekleer (In cursus voor pabostudenten, bedoeld voor kinderen.) Inhoud: Via de hierna volgende uitgebreide zelfstudiemodule Music Ace kan met name de pabostudent veel leren rond algemene muziekleer.in de demo staan slechts drie interactieve lessen. Koop je Music Ace deluxe, dan heb je 32 uitgebreide lessen. Het programma is ook inzitbaar in het reguliere basisonderwijs, alhoewel het vooral gericht is op kinderen die een instrument bespelen. Je kunt er ook mee componeren op basis van een vereenvoudigde muzieknotatie. Het programma is erg goed doordacht en echt gericht op kinderen. Je leert er ook nog eens spelenderwijs Engels mee, omdat bij de oefeningen, die de kinderen overigens erg leuk vinden, voortdurend Engels wordt gesproken. De algemene muziekleer is steeds gekoppeld aan gehoortraining. Er is een pilot met enkele kinderen gedaan op een basisschool. De ervaringen van deze pilot kun je vinden in de rubriek literatuur op de website Materiaal: Software: Music Ace demo (gratis). Wil je meer, dan is het programma Music Ace deluxe zeer aan te bevelen, zie rubriek software op website. ($50 + taxes). Zelfstudiepakket Music Ace. Opdracht: Het zelfstudiepakket bevat 18 opdrachten eigen vaardigheid en een opdracht voor de praktijk met kinderen. Hieruit kan afhankelijk van het gebruik van dit pakket een selectie worden gemaakt. In dit pakket gaat het vooral om het gebruik van het Doodle Pad. De interactieve lessen spreken voor zichzelf.

2 Zelfstudiepakket Music Ace Opdracht 1 Volg alle lessen van session 1 tm 3. Zorg dat je zelf alles goed begrijpt, inclusief de Engelse termen. Opdracht 2 Ga naar Doodle pad. Notenwaarden. Van type 1 (het grootste gezicht) past er slechts een noot in de maat, van type 2 twee noten, van type 3 drie noten, van type 4 vier noten. Het handje staat hiernaast bij de type 2 noot. (Voor insiders: type 1 staat voor een halve noot, type 2 kwartnoot, type 3 kwartentriool, type 4 achtste noot. De maat is steeds een 2 kwartsmaat) Voer het liedje "Altijd is Kortjakje ziek" in door noten te slepen naar de notenbalk. Let goed op de maatnummers, begin bij maat 1. Gebruik uitsluitend de noottypen 2 en 4. Begin verder met de noot C Altijd is Kortjakje ziek Midden in de week maar 's zondags niet 's Zondags gaat zij naar de kerk Met haar boek vol zilverwerk Altijd is Kortjakje ziek Midden in de week maar 's zondags niet Scandeer het ritme van dit liedje en luister bij welke lettergrepen het sneller gaat. Daar zet je vier noten in een maat van type 4. Op de andere plaatsen 2 noten van type 2, behalve na elke regel. Daar zet je slechts een noot in de maat van type 2. Het begin van het resultaat ziet er dan zo uit:

3 Afspelen! Je oren zijn de graadmeter of het klopt!! Opdracht 3 Verzin zelf een eenstemmige melodie of probeer een bestaand liedje in te voeren Opdracht 4 Doe alle games van session 1 tm 3. Probeer een zo hoog mogelijke score te halen Opdracht 5 Doodle Pad. Maak onderstaand voorbeeld na. Verzin er zelf iets achter dat je goed vindt klinken. Het hele stukje is minstens 8 maten lang. Opdracht 6 Verzin zelf een muziekstukje met akkoorden.

4 Opdracht 7 Als je klikt op dan verandert de instrumentnaam. Je kunt kiezen uit 6 instrumenten. Maak een muziekstukje met 2 verschillende instrumenten. Opdracht 8 Doodle Pad. Maak onderstaand voorbeeld na. Verzin er iets achter wat goed klinkt. Het hele stuk is in totaal minstens 8 maten lang. Aanwijzingen: De melodie zit boven, en maakt vooral gebruik van type 3 noten (triolen.) De bas en de middenstem hebben telkens een noot in de maat van type 1. Het kruis aan de sleutel maak je door bij "options" en "key signature" 1 maal op het kruis te klikken. Opdracht 9 Maak een eigen stukje in een toonsoort met 1 of meer kruisen of mollen. Gebruik alle mogelijke notenwaarden en ook meerstemmigheid. Het geheel is minstens 8 maten. Bij de lessen van session 1 tm 2 leer je hoe het zit met notenbalk, sleutels en hoe de noten op het pianokeyboard gerangschikt zijn. Bestudeer dat eerst goed en zorg dat je dat begrijpt voordat je verder gaat.

5 Meer theorie rond Doodle Pad Het belangrijkste gereedschap wat we nu gaan gebruiken is het "Doodle pad". Hiermee kun je componeren, een- en meerstemmig, gebruik makende van eenvoudige ritmes. Er kunnen 4 verschillende notenwaarden gebruikt worden, welke overeenkomen met traditionele lengtes. Deze hoeven de kinderen niet te kennen. Ze hoeven slechts te weten dat je deze in een maat kunt plaatsen en dat er van type 1 slechts 1 in de maat past, van type 2 twee enz. Bij de afbeelding hiernaast staat het handje naast de notenwaarde van type 2, de kwartnoot. In de 2 voorbeelden hier onder zie je de overeenkomst tussen de notatie van het Doodle pad en de traditionele notatie: Opdracht 10 Noteer onderstaande melodie in Doodle pad. Afspelen!!

6 Opdracht 11 Verzin zelf een melodie die een goede muzikale eenheid is van minstens 8 maten. gebruik alle mogelijke notenwaarden. Zet deze daarna ook om in traditioneel schrift. Opdracht 12 In Doodle pad kun je ook van 6 instrumenten gebruik maken, eventueel gelijktijdig. Klik gewoon op en je krijgt een ander instrument. Combineren van instrumenten geeft heel nieuwe muzikale mogelijkheden. Je kunt piano en marimba goed als achtergrond gebruiken, de overigen zijn meer voorgrond. Ook een canon klinkt natuurlijk leuker wanneer je deze met meer instrumenten doet. Maak een kort muziekstukje waarbij je gebruik maakt van meer instrumenten op een muzikale manier. Opdracht 13 In het Doodle Pad kun je verschillende toonsoorten gebruiken. Standaard worden alleen witte toetsen van de piano gebruikt. Hierbij hoort de toonladder van C majeur of A mineur. Verzin een melodie die als centrum A heeft, met alleen witte toetsen. Voer deze in in het Doodle Pad. Opdracht 14 Maar je kunt ook melodieën maken die op een andere toon dan C of A zijn gebaseerd, bijv. op F of G. In dat geval worden op de piano ook zwarte toetsen gebruikt. De toonladder van F heeft de noten F-G-A-Bb-C-D-E-F. Er is dus een keer een verlaging: de B wordt Bb (1 mol). Deze mol wordt meestal vooraan aan de sleutel gezet en geldt dan voor alle B's. In het Doodle pad ga je naar Options/Key signature en je klikt een keer op de b. Nu staat er een mol aan de sleutel. Maak een melodie met een kruis aan de sleutel. Welke toonladder hoort hier bij? Opdracht 15 We gaan nu meerstemmig schrijven, nl. een canon. In het voorbeeld het begin van vader Jacob, als driestemmige canon ingevoerd. Er staat een mol aan de sleutel, en de toonladder is dan die van F.

7 Imiteer dit en maak de canon af. In het Doodle Pad kun je ook met akkoorden werken. Bij dit onderdeel wat uitleg over akkoorden. Akkoorden zijn meestal 3- of 4-stemmig. We behandelen hier alleen de driestemmige akkoorden. Deze heten ook wel drieklanken. Drieklanken hebben een grondtoon. Daarna sla je een toon over en komt de tweede toon (de terts). Daarna sla je weer een toon over en komt de derde toon (de kwint). Elke toon van een drieklank mag je verdubbelen. Je mag ook de volgordes veranderen. Meestal staat de grondtoon in de bas. Hier onder een voorbeeld met een drieklank van C, op verschillende manieren neergezet. In elke drieklank van C zit in ieder geval dus de C, de E en de G:

8 Opdracht 16 Zoek de grondtonen bij de volgende akkoorden: Aanwijzing: Schrijf elke verschillende toon van een drieklank op. Zet ze dan in een volgorde dat je telkens een toon kunt overslaan. Nu is de onderste de grondtoon. Opdracht 17 Maak onderstaand stukje na. De bovenste noten vormen een melodie. Daaronder klinken akkoorden. Welke akkoorden worden er onder de melodie gebruikt? Aanwijzing: Kijk heel goed, hoeveel verschillende akkoorden zie je? Opdracht 18 Maak een kort ritmisch stukje met akkoorden. Verzin er eventueel ook een melodie bij.

9 Stageopdrachten. Inleiding Zelf materiaal maken voor stage Music Ace leert je allerlei dingen rond algemene muziekleer. Dit in de lessen. Sommige gehoorsaspecten kun je trainen in de games. Het voornaamste is echter het Doodlepad. Je leert er op een vereenvoudigde manier noten mee schrijven. Je kunt componeren vanuit gerichte opdrachten, waardoor alles van makkelijk tot enigszins complex opgebouwd kan worden. Belangrijk is: Stel je zelf eerst duidelijk een doel: wat wil je dat de leerlingen leren. Het kan zijn dat er stapjes nodig zijn, dus deelopdrachten. Formuleer ook meer open opdrachten. Hanteer duidelijke kwaliteitscriteria. (Zie betreffende module.) In het onderdeel "Stageopdrachten" worden enkele basisideeën gelanceerd, die op talloze manieren aan te vullen zijn, en waarvan ook verwacht wordt dat deze aangevuld worden. Hierbij moet voortdurend rekening worden gehouden met wat de leerlingen zowel technisch al kunnen met Music Ace, als wat ze al weten van muziektheorie. Er zijn verder vaak links te maken naar onderdelen van methodes. Geacht wordt dat dit ook steeds gedaan wordt op het moment dat het voor de hand ligt. Voorbeeldmateriaal Voorbeeld 1 Beginsituatie: Leerlingen hebben de lessen van Music Ace gevolgd. Doel: Oefenen en testen van de kennis van de begrippen in een multiple Choice quiz. Voorbeeld 2 Beginsituatie: Lessen gevolgd. Nog niet of nauwelijks met Doodle Pad gewerkt Doel: 1. Vertrouwd maken met maatnummers, 2 soorten notenwaarden, plaatsen en verwijderen, afspelen. 2. Melodie herkennen en afmaken. Rechts staan noten. Die kun je naar de notenbalk slepen, een voor een. Er zijn vier soorten. Kijk goed welke twee soorten in dit liedje zijn gebruikt. Kijk ook goed waar ze staan. Let op de maatnummers bovenaan (1 2 3 enz.) 1. Maak het voorbeeld hier onder precies na. 2. Speel het af door te drukken op play. Probeer ook uit wat er gebeurt als je drukt op.

10 3. Herken je het liedje? Maak het af. Als je niet genoeg plaats hebt kun je drukken op. Fouten kun je herstellen door de noten naar een andere plaats te slepen of door "delete note" rechts te kiezen en dan te klikken op de noot die weg moet. Voorbeeld 3 Beginsituatie: Lessen gevolgd. Weten al hoe afspelen en plaatsen, delete werkt in Doodle pad. Doel: Componeren van eenvoudige melodie met kop en staart. Probeer een melodie te verzinnen door te klikken op de piano onderaan in het Doodle pad. Probeer kleine stukjes te onthouden door ze enkele keren achter elkaar te spelen. Nu ga je deze melodie proberen in te voeren op de notenbalk. Gebruik noten van type 1, 2 of type 4. Het handje hier naast staat bij type 2, het onderste kopje is type 4. Speel af, verbeter. Probeer elk stukje verder op de piano, enz.. Voorbeeld 4 Beginsituatie: Lessen gevolgd. Weten al hoe afspelen, noten plaatsen, delete werkt in Doodle pad. Al eenstemmige melodieën gemaakt. Doel: Gevoel krijgen voor consonant en dissonant, timing. Noten die precies onder elkaar staan hoor je tegelijk. Dit kan ontspannend (consonant) of juist spannend (dissonant) klinken. Maak onderstaande samenklanken (drieklanken) precies na. Zet het tempo op "slow" en druk op play. Luister heel goed naar elke samenklank. Welke vind je consonant, welke dissonant klinken? Klik daarna op "new". Verzin nu zelf een stukje met alleen drieklanken die je achter elkaar goed vindt klinken.

11 (er mogen consonante en dissonante drieklanken worden gebruikt. Je mag zelf de notenwaarden kiezen en nadenken over hoe lang het stukje duurt.)