EPTA. Muziektheorie A1-A2-B. MANSARDA - SINTRA muziekuitgaven. Landelijk Graadexamen Systeem. European Piano Teachers Association

Transcriptie

1 MANSARDA - SINTRA muziekuitgaven mansarda-sintra@planet.nl internet: Rozenstraat NS Huizen tel: Muziektheorie Landelijk Graadexamen Systeem A1-A2-B EPTA European Piano Teachers Association

2 I HOUDSOPGAVE A1 A1 - OTE blz. 4 Inleiding 4 Notennamen 4 Notenbalken 4 Muzieksleutels 5 Noten en rusten 6 Stokken 7 Kruisen, mollen en het herstellingsteken 7 Toevallige en vaste voortekens 9 Intervallen 10 A1 - MAAT en RITME 11 Maat 11 Maatsoorten 11 Maataccenten 13 De hele rust 13 Opmaat 14 Ritme 14 Manieren om een noot te verlengen 15 Overgebonden noot 15 Punt achter een noot 15 Fermate 15 A1 - TOO LADDERS en AKKOORDE 17 Toonladders 17 Grote terts toonladder of majeur toonladder 17 Akkoorden 19 Drieklanken 19 Grondtoon 20 A1 - SPEELMA IERE / ARTICULATIE 21 Legato 21 Staccato 21 Liggend en staand accent 21 A1 - DY AMIEK 21 A1 - TEMPO 22 A1 - AA VULLE DE AA DUIDI GE 23 Ottava, Ottava bassa en Loco 23 Herhalingstekens 24 'Eentje' en 'tweetje' 24 Da Capo al Fine 24 A1 - MUZIKALE VORME 25 Melodie 25 Liedvorm

3 AANVULLINGEN A2 blz. 27 A2 - NOTEN 27 Notennamen 27 Noten en rusten 27 A2 - MAAT en RITME 27 Maatsoorten 27 Hoofd- en nevenaccenten 28 A2 - TOONLADDERS en AKKOORDEN 29 Grote terts toonladder of majeur toonladder 29 Kleine terts toonladder of mineur toonladder 29 Drieklanken majeur en mineur 33 Toonsoorten 34 A2 - SPEELMANIEREN / ARTICULATIE 35 Portato 35 A2 - DYNAMIEK 35 A2 - TEMPO 35 A2 - AANVULLENDE AANDUIDINGEN 36 Dal Segno 36 Coda 36 A2 - MUZIKALE VORMEN 37 Liedvorm 37 AANVULLINGEN B 38 B - NOTEN 38 Stamtonen en laddereigen tonen 38 Octaafaanduidingen 38 Noten en rusten 38 Meerdere maten rust 39 Kruisen/dubbelkruisen en Mollen/dubbelmollen 39 Intervallen groot, klein en rein 40 Enharmoniseren 43 B - MAAT en RITME 43 Alla Breve maatsoort 43 Triolen 44 Syncopen

4 B - TOONLADDERS EN AKKOORDEN 46 Diatonische toonladder 46 Grote terts toonladder of majeur toonladder 46 Kleine terts toonladder of mineur toonladder 48 Oorspronkelijke kleine terts of oorspronkelijke mineur toonladder 48 Parallelle toonsoorten 48 Harmonische kleine terts toonladder of harmonische mineur toonladder 49 Melodische kleine terts toonladder of melodische mineur toonladder 50 Drieklanken majeur en mineur 51 B - SPEELMANIEREN / ARTICULATIE 52 Articulatie 52 B - DYNAMIEK 53 B - TEMPO EN KARAKTERAANDUIDINGEN 54 Tempoaanduidingen 54 Tempoveranderingen 54 Karakteraanduidingen 55 B - AANVULLENDE AANDUIDINGEN 55 B - VERSIERINGEN 56 Korte voorslag 56 Kort en lang arpeggio 56 B - MUZIKALE VORMEN 57 Liedvorm 57 Sonate 57 Frasering 57 B - HERHALINGSTEKENS 58 Voorwoord Op basis van de ervaringen opgedaan tijdens de theorie-examens van de EPTA graadexamens, waaraan sinds 2002 kan worden deelgenomen, is dit theorieboek en tevens oefenboek, aangepast. In dit eerste deel is de stof opgenomen voor de A1-, A2- en B-graadexamens. De inhoud en de volgorde van de hoofdstukken is geheel in overeenstemming met de meest actuele EPTA theorie-eisen. Dit alles onder auspiciën van EPTA Nederland (European Piano Teachers Association), die dit boek bij docenten en leerlingen aanbeveelt. Namens de Kernwerkgroep graadexamens onder redactie van Marianne Mulder - van Rumpt en Coosje de Wit januari 2012 Technische realisatie: Dirk van der Niet / Mansarda-Sintra muziekuitgaven - 3 -

5 A1 - NOTEN Inleiding Vele eeuwen geleden werd muziek gespeeld en gezongen door rondtrekkende muzikanten. Zij speelden alleen of in groepjes op voorlopers van de huidige snaar- en blaasinstrumenten en slagwerkinstrumenten. De mensen leerden liederen door ze voor elkaar te zingen en te spelen. Natuurlijk leren wij ook tegenwoordig nog liedjes op deze manier. Wanneer je verder wilt gaan in de muziek is er ook een andere manier: je kunt muziek zingen en spelen door het lezen van een muziekschrift. Het muziekschrift dat wij kennen, waarbij de muziek wordt weergegeven op lijnen, ontstond in de 11 e eeuw. Hiernaast zie je een afbeelding van een prachtige bladzijde uit een muziekboek dat in de katholieke kerk werd gebruikt. Het werd door monniken gemaakt in de 12 e of 13 e eeuw. Notennamen Muziek wordt met muzieknoten opgeschreven. Voor de namen van de noten worden de eerste zeven letters van het alfabet gebruikt: a, b, c, d, e, f, g Notenbalken Noten worden genoteerd op een notenbalk. Een notenbalk bestaat uit vijf lijnen. De noten kunnen op of tussen de lijnen geplaatst worden. Wanneer een noot hoger of lager op de balk staat klinkt de toon die bij die noot hoort hoger of lager. Bij het pianospelen gebruiken we twee notenbalken, die met elkaar zijn verbonden door een accolade: de dubbele notenbalk. Meestal speel je de noten in de bovenste balk met je rechterhand, de noten in de onderste balk met je linkerhand. Opdracht 1: Zet bij zowel de notenbalk voor de rechterhand als bij de notenbalk voor de linkerhand een H onder de noot die hoort bij de hoogste toon en een L onder de noot die hoort bij de laagste toon

6 Muzieksleutels Aan het begin van een notenbalk kunnen we een muzieksleutel plaatsen. Bij het pianospelen gebruiken we de volgende sleutels: de G-sleutel of Vioolsleutel voor de hoge noten en de F-sleutel of Bassleutel voor de lage noten. De G-sleutel wijst op de notenbalk de plaats van de g aan, waarvan alle noten kunnen worden afgeleid. Dit is de g, die boven de centrale c ligt (de c in het midden van het toetsenbord). De F-sleutel wijst op de notenbalk de plaats van de f aan, waarvan alle andere noten kunnen worden afgeleid. Dit is de f, die onder de centrale c ligt. Op de dubbele notenbalk hieronder zie je de noten die op de twee notenbalken kunnen staan. Voor noten onder en boven de notenbalk worden hulplijntjes gebruikt. Opdracht 2: Schrijf de namen van de noten op de stippeltjes onder onderstaande notenbalken