COMPOSTANALYSE KOCH: GROENCOMPOST - BOERDERIJCOMPOST

Transcriptie

1 COMPOSTANALYSE KOCH: GROENCOMPOST - BOERDERIJCOMPOST Proefcode: GB10compost01 Uitgevoerd in opdracht van: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Technisch Comité Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Proefverantwoordelijke: Justine Dewitte Studieverantwoordelijke: Nico Vergote Directeur: Bruno Gobin Datum: 30/11/2010 Studieverantwoordelijke Directeur N. Vergote Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0) F: +32 (0) BTW: RPR: info@proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK IBAN: BE BIC: BCGECHGG

2 Abstract Compost wordt in biologische landbouw frequent gebruikt als organische basisbemesting. De kwaliteit van deze bemesting kan onderling echter veel verschillen. Vanuit de sector werd veelvuldig de vraag gesteld welke compost nu kwalitatief het hoogst scoort. Bij de keuze van de compostsoort dient uiteraard rekening gehouden te worden met het kosten-baten aspect. Een boederijcompost zal vele werkuren in beslag nemen en is in bepaalde gevallen (klimatologisch, geschikt uitgangsmateriaal, arbeidsplanning, machines) praktisch onhaalbaar. Er werd een oriënterende analyse uitgevoerd om demonstratief het verschil tussen groencompost en boerderijcompost te schetsen. Wanneer de analyseresultaten van de boerderijcompost en de groencompost met elkaar vergeleken worden, blijkt dat boederijcompost rijper is. Tevens is dit type compost rijker aan organische stof en nutriënten. Gezien de rijpingsfase is deze compost voor veel doeleinden geschikt. deze compost kan, indien met mate gebruikt, ook door de bodem worden gemengd, waarbij in de regel de inwerking niet dieper dan ca 18 cm dient plaats te vinden. De groencompost is minder waardevol als organische basisbemesting daar deze minder rijp is en minder rijk is aan nutriënten (meer as). Inhoudstabel 1 Inleiding Materiaal en methoden Objecten Staalname Resultaten en bespreking Resultaten Bespreking Besluit Samenwerking... 7 res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 2 of For_013

3 1 Inleiding Compost wordt in biologische landbouw frequent gebruikt als organische basisbemesting. De kwaliteit van deze bemesting kan onderling echter veel verschillen. Vanuit de sector werd veelvuldig de vraag gesteld welke compost nu kwalitatief het hoogst scoort. Bij de keuze van de compostsoort dient uiteraard rekening gehouden te worden met het kosten-baten aspect. Een boederijcompost zal vele werkuren in beslag nemen en is in bepaalde gevallen (klimatologisch, geschikt uitgangsmateriaal, arbeidsplanning, machines) praktisch onhaalbaar. Er werd een oriënterende analyse uitgevoerd om demonstratief het verschil tussen groencompost en boerderijcompost te schetsen. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Object Boerderijcompost Groencompost Oorsprong ILVO Van Gansewinkel (Eeklo) Uitgangssamenstelling boerderijcompost: - 3/7 vers gras - 2/7 graszaadhooi - 1/7 houtsnippers populier, eigen hakhoutaanplanting - 1/7 populierenschors - Enting met oude compost 2.2 Staalname De staalname werd uitgevoerd volgens het protocol opgesteld door het Koch laboratorium. 3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten A N A L Y S E L I J S T O N D E R Z O E K C O M P O S T PERCEELSNAAM: Boerderijcompost 20/10/2010 ALGEMENE ANALYSES Opmerkingen: monster analyse eenheid Droge stof 42,6 % in product aanwezigheid van water Organische stof % 39,6 % in product belangrijke bodemverbeterende factor Biochemisch Zuurstof verbruik 70 in kg NO3 per ha per 20 cm 530 Redox potentiaal actuele waarde van reductie-oxidatie verhouding Zuurstofvermogen 160 % in d.s. boven 0 is redelijk tot goed uitgerijpt Bacteriegetal aeroob (mk) 30 milj. kiemv. eenh./g met zuurstof levende bacteriën Bacteriegetal anaeroob (mk) 1,85 milj. kiemv. eenh./g zonder zuurstof levende bacteriën Sulfidevormende Bacteriën (k) 2 milj. kiemv. eenh./g teken van slechte bodemprocessen Gisten totaal (k) 105 duizend kiemv. eenh./g aanwezigheid van gemakkelijk vergistbare componenten Schimmels totaal (k) 34 duizend kiemv. eenh./g kan rijpingsfase aangeven Zuurgraad ph CaCl2 7,2 normaal tussen 6.0 en 7.5 Calcium reserve 0,7 uitgedrukt als % CaCO3 uitgedrukt als % CaCO3 res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 3 of For_013

4 B E L A N G R I J K S T E M I N E R A L E N V O O R P L A N T E N G R O E I S T I K S T O F eenheid Nitraat 3793 mg NO3 / kg d.s. Ammonium 31 mg N / kg d.s. ruim gehalte duidt op onvoltooide compostering Totaal Stikstof 1,33 % N in de d.s. komt overeen met 5.7 kg per C/N quotiënt organische stof 18 verhouding koolstof:stikstof in de organische stof Totaal directwerkend N (optie) % N in de d.s. komt overeen met kg per =nitraat+ammonium+organisch direct verteerbaar F O S F A A T / F O S F O R Fosfor opneembaar 4,43 mg P2O5 /100 g d.s. gemakkelijk opneembaar fosfaat voor de plantenwortel Fosfor (P-AL) 390 mg P2O5 /100 g d.s. landbouwkundig fosfaatgetal Fosfor totaal 0,74 % P2O5 in de d.s. komt overeen met 3.1 kg per C/P quotient 75 verhouding organisch koolstof - totaal fosfaat K A L I U M Kalium opneembaar 726 mg K2O /100 g d.s. direct opneembaar kali voor de plantewortel Kalium totaal (%K2O ds) 1,7 % K2O in de d.s. komt overeen met 7.2 kg per M A G N E S I U M Magnesium uitwisselbaar 1300 mg MgO /kg d.s. magnesiumreserve Magnesium totaal (optie) 0,34 % MgO in de d.s. komt overeen met 1.5 kg per Z O U T G E H A L T E S EN OVERIGE ELEMENTEN: (voedingsstoffen die in te grote gehaltes ongunstig voor de plantengroei zijn) Natrium totaal 0,43 % Na2O d.s. belangrijk voor bieten en vee. 1.8 kg/ton Zwavel anorganisch 520 mg S / kg d.s. meestal grotendeels in de vorm van sulfaat res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 4 of For_013

5 A N A L Y S E L I J S T O N D E R Z O E K C O M P O S T PERCEELSNAAM: Groencompost 20/10/2010 ALGEMENE ANALYSES Opmerkingen: monster analyse eenheid Droge stof 64,3 % in product aanwezigheid van water Organische stof % 18,1 % in product belangrijke bodemverbeterende factor Biochemisch Zuurstof verbruik 325 in kg NO3 per ha per 20 cm 590 Redox potentiaal actuele waarde van reductie-oxidatie verhouding Zuurstofvermogen -35 % in d.s. boven 0 is redelijk tot goed uitgerijpt Bacteriegetal aeroob (mk) 90 milj. kiemv. eenh./g met zuurstof levende bacteriën Bacteriegetal anaeroob (mk) 1,05 milj. kiemv. eenh./g zonder zuurstof levende bacteriën Sulfidevormende Bacteriën (k) 10 milj. kiemv. eenh./g teken van slechte bodemprocessen Gisten totaal (k) 350 duizend kiemv. eenh./g aanwezigheid van gemakkelijk vergistbare componenten Schimmels totaal (k) 110 duizend kiemv. eenh./g kan rijpingsfase aangeven Zuurgraad ph CaCl2 7,1 normaal tussen 6.0 en 7.5 Calcium reserve 0,6 uitgedrukt als % CaCO3 uitgedrukt als % CaCO3 B E L A N G R I J K S T E M I N E R A L E N V O O R P L A N T E N G R O E I S T I K S T O F eenheid Nitraat 879 mg NO3 / kg d.s. Ammonium 10,5 mg N / kg d.s. ruim gehalte duidt op onvoltooide compostering Totaal Stikstof 0,7 % N in de d.s. komt overeen met 4.5 kg per C/N quotiënt organische stof 16 verhouding koolstof:stikstof in de organische stof Totaal directwerkend N (optie) % N in de d.s. komt overeen met kg per =nitraat+ammonium+organisch direct verteerbaar F O S F A A T / F O S F O R Fosfor opneembaar 1,22 mg P2O5 /100 g d.s. gemakkelijk opneembaar fosfaat voor de plantenwortel Fosfor (P-AL) 210 mg P2O5 /100 g d.s. landbouwkundig fosfaatgetal Fosfor totaal 0,43 % P2O5 in de d.s. komt overeen met 2.8 kg per C/P quotient 58 verhouding organisch koolstof - totaal fosfaat K A L I U M Kalium opneembaar 234 mg K2O /100 g d.s. direct opneembaar kali voor de plantewortel Kalium totaal (%K2O ds) 0,62 % K2O in de d.s. komt overeen met 4.0 kg per M A G N E S I U M Magnesium uitwisselbaar 1200 mg MgO /kg d.s. magnesiumreserve Magnesium totaal (optie) 0,2 % MgO in de d.s. komt overeen met 1.3 kg per res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 5 of For_013

6 Z O U T G E H A L T E S EN OVERIGE ELEMENTEN: (voedingsstoffen die in te grote gehaltes ongunstig voor de plantengroei zijn) Natrium totaal 0,37 % Na2O d.s. belangrijk voor bieten en vee. 2.4 kg/ton Zwavel anorganisch 200 mg S / kg d.s. meestal grotendeels in de vorm van sulfaat BODEMLEVENSCREENING Boerderijcompost Groencompost Protozoa (ééncelligen) in aantallen (per 0,10 liter (Log(10)schaal)) Flagellaten (zweephaardiertjes) - Phytoflagellaten 3 3 Rhizopoden - Naakte amoeben Testacea (huisjes amoebe) 4 4 Ciliaten 3 2 Nematoden (draadwormen / aaltjes) (aantal per 100 gram grond) Adenophorea (kl) - Dorylaimida (or) Secernentea (kl) - Rhabditida (or) Collembola (Springstaarten) (stuk per 0,10 liter grond) Arthropleona - Entomobryomorpha Isotomidae spp. 2,0 8,0 Acarina (mijten) (stuk per 0,10 liter grond) Cryptostigmata >20 Mesostigmata - Gamasina >20 > Bespreking Algemeen geldt dat bij het doorrijpen van een compost het organische stof gehalte afneemt, terwijl de nutriëntenconcentratie toeneemt. Boerderijcompost Deze compost is goed uitgerijpt. Er werd een hoge waarde voor enkele soorten mijten terug gevonden (komt niet vaak voor, en is zeer positief). Ook saprofage aaltjes zijn talrijk aanwezig, voornamelijk de Dorylaimida (klasse: Adenophorea) en de Rhabditida (klasse: Secernentea). Deze voeden zich beiden met bacteriën, schimmels en organisch materiaal. De aanwezigheid van de laatst genoemde zijn typisch voor humusrijke, vochtige bodem. De voedende waarde is direct, gezien de aanwezigheid van nitraat. Er is derhalve geen relevante immobilisatie van stikstof te verwachten. Groencompost Deze compost is wat minder ver uitgerijpt (zie zuurstofvermogen) dan het monster van boerderijcompost. Het valt in de klasse: matig gerijpt. Van deze compost is slechts beperkte stikstof immobilisatie te verwachten. Wat betreft de bodemlevenscreening valt het relatief hoge gehalte aan springstaarten (1 soort) en mijten (1 soort) op, hetgeen zeer gunstig (en sterk bovengemiddeld) is. Deze compost bevat veel meer as (waarschijnlijk hoofdzakelijk gronddelen) dan het andere monster dat hoofdzakelijk uit organisch materiaal bestaat. Het organische stof gehalte, een belangrijke bodemverbeterende factor, van het monster boerderijcompost ligt veel hoger in vergelijking met dit van groencompost. Het biochemisch zuurstofverbruik is op zijn beurt hoger bij analyse van groencompost, wat weergeeft dat dit type compost meer zuurstof verbruikt bij omzetting. Ook gisten zijn meer aanwezig in groencompost, wat wijst op de aanwezigheid van gemakkelijk verteerbare koolstof zoals zetmeel en res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 6 of For_013

7 suikers. Gisten groeien makkelijk op dit soort materiaal, bacteriën daarentegen vermeerderen zich op ligninerijk materiaal. Een hoge waarde gisten is nadelig voor bodem of compost. Bij het analyseren van de aanwezigheid van de belangrijkste mineralen voor plantengroei, werd opgemerkt dat het aandeel van opneembare elementen (N P K) hoger is bij de boerderijcompost. Er is geen eenduidige lijn te trekken voor de gehaltes microplantenvoedingsstoffen. Afhankelijk van het element komt het al dan niet meer of minder voor in boerderij/groen-compost. Zo blijkt bijvoorbeeld het aandeel opneembaar silicium hoger te zijn bij het boerderijcompoststaal. Dit element speelt een rol bij de celstevigheid van de planten, wat zich reflecteert in de robuustheid of de weerbaarheid van de plant. 4 Besluit Wanneer de analyseresultaten van de boerderijcompost en de groencompost met elkaar vergeleken worden, blijkt dat boederijcompost rijper is. Tevens is dit type compost rijker aan organische stof en nutriënten. Gezien de rijpingsfase is deze compost voor veel doeleinden geschikt. Deze compost kan, indien met mate gebruikt, ook door de bodem worden gemengd, waarbij in de regel de inwerking niet dieper dan ca 18 cm dient plaats te vinden. De groencompost is minder waardevol als organische basisbemesting daar deze minder rijp is en minder rijk is aan nutriënten (meer as). 5 Samenwerking Deze proef gebeurde in samenwerking met het Coördinatiecentrum Biologische Teelt (CCBT). 6 Bijlagen Analyse boerderijcompost: microplantenvoedingsstoffen en zware metalen Analyse groencompost: microplantenvoedingsstoffen en zware metalen Bodemleven screening: aanvullende info Tabel: Analyse boerderijcompost: microplantenvoedingsstoffen en zware metalen A N A L Y S E L I J S T O N D E R Z O E K C O M P O S T PERCEELSNAAM: Boerderijcompost 20/10/2010 MICROPLANTEN-VOEDINGSSTOFFEN(dezespoorelementenzijninkleinehoeveelhedenbelangrijkvoor een goed en gezond gewas) Borium (heetw. opl.) 1 mg B/kg d.s. essentieel spoor element voor plantengroei Kobalt (azijnz. opl) 0,05 mg Co/kg d.s. essentieel element voor voeding mens en vee Koper uitwisselbaar 0,5 mg Cu/kg d.s. teveel is schadelijk voor bodemleven Silicium opneembaar 90 mg Si/kg d.s. zorgt voor celstevigheid van planten Silicium uitwisselbaar 250 mg Si/kg d.s. Zink opneembaar 0,6 mg Zn/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant, mens en dier Zink uitwisselbaar 37 mg Zn/kg d.s. teveel is schadelijk voor bodemleven Mangaan opneembaar 2,6 mg Mn/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant dier en mens Mangaan uitwisselbaar 250 mg Mn/kg d.s. mangaanreserve IJzer aktief 6 mg Fe/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant dier en mens IJzer uitwisselbaar 90 mg Fe/kg d.s. reserve aan potentieel aktief ijzer IJzer totaal 4100 mg Fe/kg d.s. totaal door sterk zuur extraheerbare reserve Aluminium aktief 6 mg Al/kg d.s. schadelijk element voor plant dier en mens Aluminium uitwisselbaar 60 mg Al/kg d.s. reserve aan potentieel aktief aluminium Aluminium totaal 4800 mg Al/kg d.s. totaal door sterk zuur extraheerbare reserve Z W A R E M E T A L E N (uitgedrukt in milligram per kilo droge grond) A302 Zware metalen kunnen ingeval van verhoogde gehaltes schadelijk zijn Lood semi-totaal 1 mg Pb/kg d.s. Cadmium opneembaar 0,01 mg Cd/kg d.s. res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 7 of For_013

8 A N A L Y S E L I J S T O N D E R Z O E K C O M P O S T Tabel: Analyse groencompost: microplantenvoedingsstoffen en zware metalen PERCEELSNAAM: Groencompost 20/10/2010 MICROPLANTEN-VOEDINGSSTOFFEN(dezespoorelementenzijninkleinehoeveelhedenbelangrijkvoor een goed en gezond gewas) Borium (heetw. opl.) 0,44 mg B/kg d.s. essentieel spoor element voor plantengroei Kobalt (azijnz. opl) 0,05 mg Co/kg d.s. essentieel element voor voeding mens en vee Koper uitwisselbaar 0,5 mg Cu/kg d.s. teveel is schadelijk voor bodemleven Silicium opneembaar 49 mg Si/kg d.s. zorgt voor celstevigheid van planten Silicium uitwisselbaar 200 mg Si/kg d.s. Zink opneembaar 0,5 mg Zn/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant, mens en dier Zink uitwisselbaar 45 mg Zn/kg d.s. teveel is schadelijk voor bodemleven Mangaan opneembaar 4 mg Mn/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant dier en mens Mangaan uitwisselbaar 110 mg Mn/kg d.s. mangaanreserve IJzer aktief 12 mg Fe/kg d.s. essentieel spoorelement voor plant dier en mens IJzer uitwisselbaar 270 mg Fe/kg d.s. reserve aan potentieel aktief ijzer IJzer totaal 3200 mg Fe/kg d.s. totaal door sterk zuur extraheerbare reserve Aluminium aktief 15 mg Al/kg d.s. schadelijk element voor plant dier en mens Aluminium uitwisselbaar 350 mg Al/kg d.s. reserve aan potentieel aktief aluminium Aluminium totaal 4600 mg Al/kg d.s. totaal door sterk zuur extraheerbare reserve Z W A R E M E T A L E N (uitgedrukt in milligram per kilo droge A302 grond) Zware metalen kunnen ingeval van verhoogde gehaltes schadelijk zijn Lood semi totaal 2 mg Pb/kg d.s. Cadmium opneembaar < 0.01 mg Cd/kg d.s. Bodemleven screening: aanvullende info (zie pdf-bestand) res_gb10compost01 _ jaarverslag Page 8 of For_013

9

10

11

12

13

14

15