Onderwijs- achterstandenbeleid Gemeente Beverwijk

Transcriptie

1 Onderwijs- achterstandenbeleid Gemeente Beverwijk

2 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. Landelijk Onderwijsachterstandenbeleid Het Onderwijsachterstandenbeleid Betrokken partijen en verantwoordelijkheden Ontwikkelingen voor de toekomst, de Harmonisatie 5 3. Onderwijsachterstandenbeleid in Beverwijk Toeleiding Doelgroepcriteria en bereik Voorschoolse educatie Kinderopvang Vroegschoolse educatie Taal- en Schakelklas Doorgaande leerlijn Ouderbetrokkenheid Regiefunctie gemeente Monitoring Financiële middelen Inspectie van het Onderwijs Conclusie en samenvatting Actielijst 14 Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 2

3 1. Inleiding De regels en richtlijnen voor peuterspeelzalen en het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) in Beverwijk zijn beschreven in verschillende nota s. Een integraal beleidsplan ontbreekt. Doel van deze opdracht is, vooruitlopend op de landelijke ontwikkelingen, het realiseren van een basisstellend beleidsplan voor de periode waarin alle aspecten opgenomen worden. Uitgangspunt is het onderwijsachterstandenbeleid in verhouding tot het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang. De taal- (voorheen kop-) en schakelklas wordt ook beschreven. Het onderwijsachterstandenbeleid heeft tot doel het vroegtijdig signaleren en bestrijden van onderwijsachterstanden. Per 1 augustus 2010 trad de Wet Onderwijskansen door Kwaliteit (Wet OKE) in werking. Hierin zijn de extra kwaliteitseisen aan de uitvoering van de vroeg- en voorschoolse educatie (VVE) vastgesteld. De VVE biedt programma s voor kinderen met taal- en ontwikkelingsachterstanden. Om het beleidsplan vorm te geven volgt eerst een inventarisatie van de situatie zoals die nu is. Wat is geregeld tot nu toe en hoe? Over welke financiële middelen beschikken we? Het beleidsplan wordt een document die als basis kan dienen voor de collegeperiode Dit onderwijsachterstandenbeleid geeft inzicht in de te ontwikkelen acties en de mogelijkheden en knelpunten. Het kabinet heeft, vanuit het regeerakkoord, het voornemen om de afstemming van onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzalen te optimaliseren en om alle peuters het recht te geven op een kinderopvangtoeslag voor twee dagdelen per week. De financiële dekking van de uitbreiding van de toeslagregeling zou een uitname betekenen uit het gemeentefonds ter grootte van de geschatte gemeentelijke middelen voor peuterspeelzalen. De uitgaven van gemeenten aan het peuterspeelzaalwerk wordt gefinancierd uit eigen middelen van gemeenten. Vermindering van eigen middelen is slechts mogelijk als een wettelijke taak wegvalt of verschuift naar andere partijen. Hier is in dit geval geen sprake van. Peuterspeelzaalwerk is geen wettelijke taak maar een autonome taak van gemeenten. De consequentie hiervan zou zijn dat de financiering van het peuterspeelzaalwerk onder de Wet Kinderopvang zou worden gebracht. Deze voornemens zullen niet eerder ingaan dan Indien er meer duidelijkheid is over het regeerakkoord zult u nader geïnformeerd worden. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 3

4 2. Landelijk Onderwijsachterstandenbeleid 2.1 Het Onderwijsachterstandenbeleid Je spreekt van een onderwijsachterstand als kinderen op school minder presteren dan verwacht mag worden op grond van hun capaciteiten. Het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) richt zich op het voorkomen en bestrijden van deze achterstanden. In het onderwijsachterstandenbeleid kennen we de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE Kinderen van 4 jaar, die geen Nederlands spreken, komen gemiddeld met een achterstand van 2 jaar op de basisschool. Nederlandse kinderen met een onvoldoende taalontwikkeling komen gemiddeld met een achterstand van een jaar op de basisschool. Het is heel moeilijk deze achterstand in te halen. Kenmerken van de VVE zijn: het werken met een integraal VVE-programma, met geschoolde leidsters, met dubbele bezetting op de groep en met een maximum aantal kinderen per groep. De voorschoolse educatie is erop gericht onderwijsachterstanden bij kinderen van 2 tot 4 jaar, door een speciaal lesprogramma, te verkleinen. Het doel is dat kinderen van 4 jaar zonder of met een zo klein mogelijke achterstand naar de basisscholen gaan. De basisscholen bieden een vroegschools programma aan kinderen van 4 t/m 6 jaar. De taalklas De oudste leerlingen (groep 8) met een onderwijsachterstand op de basisscholen spreken over het algemeen goed Nederlands. Dit wil zeggen het Nederlands dat op de schoolpleinen gebruikelijk is. Als ze op het voortgezet onderwijs komen, blijkt veelal dat ze de instructies van de leerkrachten niet of onvoldoende begrijpen, waardoor ze minder presteren dan op basis van hun capaciteiten kan worden verwacht. Deze leerlingen kunnen gedurende het eerste jaar op het voortgezet onderwijs extra taalonderwijs krijgen in de zogenaamde taalklas. De taalklas is een extra jaar taalles bedoeld voor getalenteerde leerlingen die aan het einde van groep 8 nog een taalachterstand hebben. Dit kunnen zowel allochtone als autochtone kinderen zijn. Door de taalachterstand kunnen zij het voortgezet onderwijs niet volgen op HAVO- of VWO niveau, terwijl zij daar wel de capaciteiten voor hebben. Doel van de taalklas is dat de kinderen na een jaar in kunnen stromen op het VO niveau dat bij hen past. De schakelklas Kinderen die, om wat voor reden ook, vanuit het buitenland naar Nederland komen en die de Nederlandse taal niet of onvoldoende machtig zijn, kunnen geplaatst worden in de schakelklas. Doel van de schakelklas is het leren van de Nederlandse taal, kennismaking met de Nederlandse samenleving en voorbereiding op de basisschool. De schakelklas biedt maatwerk. De schakelklas is gericht op leerlingen van 6 t/m 12 á 13 jaar in principe één jaar intensief te begeleiden zodat zij kunnen deelnemen aan het reguliere onderwijs. Ook dit is een onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid. 2.2 Betrokken partijen en verantwoordelijkheden Bij het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden zijn, naast de gemeente, meerdere partijen betrokken het consultatiebureau (CB) heeft de taak achterstanden in de ontwikkeling, waaronder de ontwikkeling van de spraak en de taal, te signaleren en ouders door te verwijzen naar VVE; Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 4

5 kinderdagverblijven hebben naast de ouders een ontwikkelingstaak, waaronder de taalontwikkeling; de peuterspeelzalen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van voorschoolse educatie; de basisscholen en het voortgezet onderwijs zijn verantwoordelijk voor de inhoud en de uitvoering van de vroegschoolse educatie en de taalklas; de onderwijsinspectie controleert of de inhoud en uitvoering van de programma s op het terrein van onderwijsachterstanden qua inhoud en uitvoering voldoen aan de wettelijke eisen. De wet OKE geeft gemeenten, wat betreft onderwijsachterstanden, de opdracht om te zorgen voor: het vaststellen van de doelgroep onderwijsachterstandenbeleid en het zorgen van een goede toeleiding van deze kinderen naar de voorschoolse educatie; voldoende voorzieningen in aantal en spreiding waar kinderen met een risico op achterstand in de Nederlandse taal kunnen deelnemen aan voorschoolse educatie; het vaststellen van een maximale ouderbijdrage voor de voorschoolse educatie; het zorgen voor een goede doorgaande leerlijn van de peuterspeelzaal naar de basisschool; het voeren van jaarlijks overleg binnen de gemeente en het maken van afspraken over kernpunten van voor- en vroegschoolse educatie; het monitoren en meten van resultaten; het versterken van de ouderbetrokkenheid. In Beverwijk zijn peuterspeelzalen en kinderopvang gescheiden voorzieningen. De Wet op het Primair Onderwijs (WPO) geeft in de artikelen 165 tot en met 168a de wettelijke kaders aan voor het onderwijsachterstandenbeleid. Burgemeester en wethouders dragen er zorg voor dat er in een gemeente voldoende voorzieningen in aantal en spreiding zijn waar kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal deel kunnen nemen aan voorschoolse educatie. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het vaststellen van de financiële kaders voor het regulieren peuterspeelzaalwerk. De gemeente neemt deel in de Lokale Educatieve Agenda (LEA). In het LEA-overleg worden onderwerpen uit het onderwijsachterstandenbeleid behandeld en afspraken gemaakt. 2.3 Ontwikkelingen voor de toekomst De Harmonisatie In het beleid rond kinderdagverblijven en peuterspeelzalen wordt de term harmonisatie sinds 2006 gebruikt voor de onderlinge afstemming van de verschillende vormen van regelgeving voor deze voorzieningen. Het gaat daarbij om de financiering, de kwaliteitsregelgeving, de inspectie en het aanbod van programma's voor VVE. Individuele organisaties gebruiken de term harmonisatie vaak om aan te geven dat ze streven naar nauwe samenwerking of zelfs samenvoeging van een peuterspeelzaal en kinderdagverblijf. In het laatste geval bundelen een peuterspeelzaal en een kinderdagverblijf hun aanbod in één nieuwe voorziening: een 'kindercentrum'. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 5

6 De centrale overheid wil dat alle voorschoolse voorzieningen voor jonge kinderen dezelfde uitgangspunten voor veiligheid, gezondheid en kwaliteit hanteren. Alle locaties worden jaarlijks bezocht en gecontroleerd door inspecteurs van de GGD. Het maakt daarbij niet uit of het om een peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf gaat. Voor de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk gelden begin 2011 nog verschillende beleidskaders en financieringsstromen. De overheid wil door harmonisatie van kwaliteitsregels de segregatie tegengaan, de kwaliteit verhogen en de toeleiding naar programma's voor VVE verbeteren. Het streven naar harmonisatie is neergelegd in de Wet OKE. Net als bij de kinderopvang houdt de GGD toezicht op de naleving van de kwaliteitseisen bij de peuterspeelzalen. Het toezicht wordt uitgevoerd op basis van de wettelijke kwaliteitseisen en de beleidsregels kwaliteit peuterspeelzalen. De GGD houdt toezicht voor zowel het reguliere peuterspeelzaalwerk als voor de voorschoolse educatie. Het kabinet heeft in het Regeerakkoord het voornemen geformuleerd om onderlinge afstemming van onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en voor- en vroeg schoolse educatie te optimaliseren. Om dit te realiseren wordt de financiering van het peuterspeelzaalwerk onder de Wet Kinderopvang gebracht. Deze afstemming is van belang voor gemeenten. De VNG pleit voor het handhaven van de gemeentelijke financiële betrokkenheid. Als een kinderopvangtoeslag via de belastingdienst gaat lopen belemmert dat de mogelijkheden van gemeenten om overkoepelend beleid te maken. Uit het regeerakkoord is nog niet duidelijk op te maken waar de coördinerende taak ligt. De gevolgen zijn nog onduidelijk. Het ministerie heeft aangekondigd hierover nadere informatie te verschaffen. 3. Onderwijsachterstandenbeleid in Beverwijk 3.1 Toeleiding De gemeente is verantwoordelijk voor de toeleiding van kinderen met een onderwijsachterstand naar peuterspeelzalen met een voorschools programma en basisscholen met een vroegschools programma. De gemeente subsidieert de jeugdgezondheidszorg en heeft in de prestatie-eisen ten behoeve van de jeugdzorg 0 tot 4 jaar opgenomen, dat het consultatiebureau (CB) signaleert of jonge kinderen een taalachterstand hebben. In die gevallen verwijst het CB naar peuterspeelzalen of kinderdagverblijven met een voorschools programma (en evt. school) De ouder(s) wordt toestemming gevraagd dit te mogen melden aan de Stichting Welzijn Beverwijk (SWB). SWB benadert ouders als zij geen contact opnemen met een van de peuterspeelzalen. De taalachterstand van met name Nederlands sprekende kinderen wordt niet altijd tijdig geconstateerd, omdat kinderen worden onderzocht bij 18 maanden en 2,5 jaar. 18 maanden is veelal te vroeg om te constateren of er sprake is van een taalachterstand en 2,5 jaar te laat om tijdig aan te melden voor de peuterspeelzaal. In een aantal gevallen is een extra onderzoek noodzakelijk. Peuterspeelzalen hebben ook een rol bij het signaleren. Als op de peuterspeelzaal wordt geconstateerd dat er sprake is van een taalachterstand dan geven zij het, als dat kind niet is geïndiceerd, door aan het consultatiebureau met het verzoek om alsnog een indicatie vast te stellen. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 6

7 Om deelname van kinderen met een achterstand aan voorschoolse educatie te vergroten krijgen alle Beverwijkse ouders vanaf 2013 een informatieboekje, van de gemeente, thuis gestuurd, over kinderopvang en peuterspeelzalen. Dit boekje is ook te verkrijgen via het consultatiebureau. In het boekje vertellen de verschillende instanties over hun eigen opvoed- en ontwikkelsysteem. Tevens is vermeld welke peuterspeelzalen een VVE programma aanbieden. Op deze manier worden ouders geholpen bij het maken van de, voor hen en voor het kind, juiste keuze. Voor ouders, van wie de kinderen deelnemen aan een VVE programma is, in het kader van het onderwijsachterstandenbeleid, een speciale ouderbijdrageregeling vastgesteld. De ouderbijdrage is gelijk aan de laagste tarief wat in de regeling van kinderopvangtoeslag geldt. 3.2 Doelgroepcriteria en bereik In Beverwijk worden de kinderen door het consultatiebureau beoordeeld op de volgende VVE-criteria, zoals vastgesteld in de nota 2009/74035: beide ouders hebben een lage opleiding (opleiding lager dan mavo) = wettelijk criterium direct verzorgende (= moeder) spreekt alleen andere taal dan Nederlands met haar kind kinderen waarvan de spraak / taalontwikkeling van het Nederlands niet op niveau is sociaal medische indicatie met specificatie VVE Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Kennemerland (waar consultatiebureaus onder vallen) laat, aan de hand van een maatwerkrapportage, zien hoeveel kinderen in aanmerking komen voor VVE en wat het bereik is aan de hand van bovengenoemd criteria. De peuterspeelzalen in Beverwijk zijn ondergebracht bij Stichting Welzijn Beverwijk (SWB) en Welschap. Alleen de peuterspeelzalen van SWB voeren VVE programma s uit. Van de in totaal 504 kindplaatsen bij de peuterspeelzalen van SWB in 2012, waren er 124 beschikbaar voor kinderen met een VVE-indicatie. 3.3 Voorschoolse educatie Voorschoolse educatie betreft programma s voor kinderen van 2 tot 4 jaar. Deze worden in Beverwijk bij de peuterspeelzalen van de Stichting Welzijn Beverwijk aangeboden. De programma s worden gefinancierd uit de rijksbijdrage OAB. Een voorschools programma bestaat, wettelijk verplicht, uit minimaal 4 dagdelen of tenminste 10 uur per week. In Beverwijk is dit ingevoerd met ingang van 1 maart 2011 (collegenota 2011/4970). In de Beverwijkse peuterspeelzalen, waar voorschoolse educatie wordt gegeven, wordt gewerkt met heterogene groepen (of wel gemengde groepen). Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 7

8 Dit betekent dat aan elke VVE-groep van 4 dagdelen, twee reguliere peutergroepen met ieder 2 dagdelen zijn gekoppeld. De VVE-kinderen kunnen zich op deze manier optrekken aan de kinderen die goed Nederlands spreken. Een peutergroep bestaat dan uit maximaal 16 kinderen, 8 VVE- en 8 reguliere-kinderen. De VVE-groepen worden geleid door twee professionele leidsters met een extra VVEopleiding om het erkende VVE-programma uit te kunnen voeren. Daarnaast zijn er ook stagiaires, die in het kader van hun opleiding praktijkervaring komen opdoen bij de peuterspeelzalen. Reguliere groepen worden geleid door één professionele leidster met een MBO-3 opleiding en een vaste stagiaire en/of vrijwilligster. Dit maakt dat de rijksmiddelen voor het onderwijsachterstandenbeleid en het regulier budget voor peuterspeelzaalwerk integraal worden gebruikt. Heterogene of homogene groepen Zoals gemeld, wordt er in Beverwijk gewerkt met heterogene groepen. Er wordt rekening gehouden met de grootte van de groep en op een redelijke verdeling (50-50%). Een geconstateerd knelpunt is dat het niet lukt om in alle heterogene groepen te komen tot een verdeling. Het aantal aanmeldingen voor reguliere kindplaatsen loopt terug. Momenteel is de verhouding 62,5% VVE om 37,5% regulier. Bovendien is het moeilijk om, met de beschikbare middelen, de begroting sluitend te krijgen. Om deze redenen wordt door SWB gekeken of het werken met meer homogene groepen een oplossing biedt voor deze knelpunten. Bij een splitsing (VVE en reguliere kinderen) ontstaan er groepen met uitsluitend VVEkinderen en groepen met uitsluitend reguliere kinderen. Voor deze reguliere groepen zijn minder leidsters nodig zijn en de leidsters behoeven niet extra geschoold te zijn. Het geld dat vervolgens bespaard wordt kan dan ingezet worden voor andere projecten op het terrein van onderwijsachterstanden. Wel is het interessant te weten wat het uiteindelijke tastbare resultaat voor het ontwikkelingsniveau van de kinderen is nu we werken met gemengde en dus duurdere groepen. De VNG bevestigt dat de mix van kinderen met verschillende achtergronden juist een stimulerende ontwikkelingsfactor is voor jonge kinderen. Actiepunt 1: Aan het LEA zal om advies worden gevraagd over het behouden of afschaffen van de heterogene groepen met inzicht in de huidige tastbare resultaten, waarna dit samen met de financiële consequenties ter afweging aan college en raad zal worden voorgelegd. 3.4 Kinderopvang Kinderopvang is geen gemeentelijke taak en kan derhalve gezien worden als commerciële activiteit. In Beverwijk zijn er 4 kinderopvangorganisaties. In Beverwijk worden op dit moment geen speciale VVE-programma s op de kinderdagverblijven gesubsidieerd. Op één locatie voor kinderopvang wordt een VVEprogramma aangeboden, maar omdat er geen subsidierelatie bestaat wordt dit formeel niet aangemerkt als VVE-locatie. Het aantal kinderen op de kinderdagverblijven, dat geen of onvoldoende Nederlands spreekt is beperkt. Ook de duur van de opvang is beperkt bijvoorbeeld als ouders een reintegratietraject of een inburgeringcursus volgen. Kinderdagverblijven hebben ondermeer als taak het zorgen voor een goede en gezonde ontwikkeling van de kinderen. Het spreken is daarvan een belangrijk aspect. Zij bereiken dit door heel bewust tegen het kind te praten bij iedere handeling die zij verrichten hoe klein het kind ook is. Bijvoorbeeld bij het verschonen van de luier of het geven van de voeding. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 8

9 3.5 Vroegschoolse educatie Vroegschoolse educatie betreft programma s voor kinderen van 4 tot 6 jaar. De uitvoering hiervan ligt bij de basisscholen. In Beverwijk hebben 5 scholen een vroegschools programma. Deze programma s worden gefinancierd uit het budget dat scholen hebben voor onderwijsachterstanden. Vroegschoolse educatie in de eerste jaren van de basisschool heeft een positief effect op de ontwikkeling van jonge kinderen. In combinatie met voorschoolse educatie op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven is het een belangrijk middel om taalachterstand bij kinderen te bestrijden. De ambitie van het rijk is dat elk doelgroepkind een VVE-aanbod ontvangt, zowel op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf als in groep 1 en 2. Eén van de belangrijkste afspraken is dat besturen van basisscholen die in aanmerking komen voor geld voor vroegschoolse educatie deze middelen inzetten voor het verbeteren van de onderwijskansen van kinderen met risico op onderwijsachterstanden. 3.6 Taal- en schakelklas De taalklas is gevestigd in Heemskerk en wordt samen met de gemeente Heemskerk uitgevoerd. Van uit de onderwijsachterstandenperiode en -middelen zijn de gemeenten Heemskerk en Beverwijk en de lokale schoolbesturen van het primair en voortgezet onderwijs (P.O. en V.O.) een Taalklas gestart. Er is destijds bewust gekozen voor het opzetten van een aparte voorziening om leerlingen met potentieel de kans te bieden hun taalachterstand in te lopen. Op deze manier kunnen zij doorstromen in het V.O. op het juiste niveau. De internationale schakelklas (ISK) is er voor kinderen van 12 tot en met 18 jaar die nog maar kort in Nederland zijn en geen of bijna geen Nederlands spreken. In deze klas krijgen de kinderen Nederlandse les. Daarna kunnen ze naar een gewone klas op de middelbare school. De ISK klas wordt niet vanuit de OAB-gelden gefinancierd, maar rechtstreeks door het rijk. Door de taalklas te combineren met de schakelklas kan deze voorziening rekenen op voldoende leerlingen. Gelet op leeftijd en mogelijkheid om zelfstandig naar school te gaan, is één voorziening in Heemskerk / Beverwijk voldoende. 3.7 Doorgaande leerlijn De gemeente is wettelijk verplicht coördinerende taken uit te voeren om de doorgaande leerlijn tussen de voor- en vroegschool te garanderen. Op deze manier kan een koppeling gemaakt worden tussen processen en organisatie in de voor- en vroegscholen. Om de doorgaande leerlijn te verstevigen is het van groot belang dat schoolbesturen afspraken maken met de gemeente en andere bij VVE betrokken partijen, zoals peuterspeelzalen of kinderopvang. Goede samenwerking, het registreren van opbrengsten, het overnemen van gegevens uit de voorschoolse registratiesystemen (voorschoolse toetsen) en ten slotte een warme overdracht van kindgegevens komen de doorgaande leerlijn van voor- naar vroegschoolse educatie ten goede. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 9

10 Bij doorgaande leerlijn gaat het om een ononderbroken ontwikkelingsgang van kinderen van peuterspeelzaal naar het basisonderwijs. In dit geval om een doorgaande leerlijn van voorschoolse educatie naar vroegschoolse educatie. Belangrijke aspecten zijn: - De doorgaande leerlijn in het beleid: samenwerking en afstemming tussen peuterspeelzalen / kinderdagverblijven en de basisschool; - De overdracht van gegevens van de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf naar de school; - De inhoudelijke doorgaande leerlijn: doorlopende programma s, leerlijnen voor taal, rekenen en sociale ontwikkeling. Voor een aantal peuterspeelzalen is de VVE-groep gekoppeld aan een bepaalde basisschool. Onderlinge afspraken over de doorgaande leerlijn verschillen. De bestaande koppelingen zijn: Peuterspeelzaal Dribbel Bereboot Kleine Beer Calimero Basisschool De Wilgeroos Het Kompas Sterrekijker Sleutelbloem Op dit moment vindt het overleg tussen gemeente en schoolbesturen, peuterspeelzalen en kinderopvang nog niet gestructureerd plaats. Dit is een punt van aandacht. Actiepunt 2: De gemeente start in het LEA het jaarlijks overleg over de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie. 3.8 Ouderbetrokkenheid De betrokkenheid van ouders bij de ontwikkeling van het kind is erg belangrijk en blijkt ook goede resultaten te leveren. Immers helpt het enorm als aangeleerde ontwikkelingen ook thuis worden toegepast. Via het LEA-overleg moeten afspraken worden gemaakt tussen peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen om ouderbetrokkenheid planmatig aan te pakken, ouders op gelijke wijze te informeren en te betrekken. Een combinatie van een goede programmatische aanpak in de school en aansluitende gezinsprogramma s leidt tot goede resultaten. Basisschool De Wilgeroos is samen met Stichting Welzijn Beverwijk bezig met een pilot, vanuit het Rijk, waarbij de ouder/verzorger extra aandacht krijgt in de vorm van Nederlandse lessen en andere bijeenkomsten om de integratie te bevorderen. Actiepunt 3: De gemeente agendeert de ouderbetrokkenheid in het LEA. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 10

11 4. Regiefunctie gemeente Het LEA overleg is het geijkte platform om afspraken te maken met de betrokken patijen over de bestrijding van onderwijsachterstanden. Gemeenten en schoolbesturen worden geacht op basis van wederkerigheid en gelijkwaardigheid vorm en inhoud te geven aan het onderwijsachterstandenbeleid. De gemeente voert jaarlijks overleg met de besturen van peuterspeelzalen, kinderopvang en basisscholen in het LEA. Deze verplichting is opgenomen in de Wet Primair Onderwijs (WPO). De in de WPO (artikel 167) genoemde punten van overleg staan nog niet expliciet op de LEA agenda vermeld. Het betreft de verplichting dat burgemeester en wethouders tenminste jaarlijks overleg voeren en dragen zorg voor het maken van afspraken over: a. een zo groot mogelijke deelname van het aantal kinderen aan voorschoolse educatie, door: het vaststellen welke kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal in aanmerking komen voor voorschoolse educatie; de wijze waarop die kinderen worden toegeleid naar voorschoolse en vroegschoolse educatie; de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie; b. resultaten van vroegschoolse educatie Actiepunt 4: Door middel van een jaarlijks uitvoeringsplan maakt de gemeente afspraken in het LEA over de plannen die moeten worden uitgevoerd. Er wordt jaarlijks geëvalueerd 5. Monitoring Het is aan te raden om bij het vaststellen van de gezamenlijke doelen tegelijk afspraken te maken over de informatie die verzameld moet worden om te kunnen vaststellen of de beoogde resultaten worden behaald. Dit kan overlappen met de informatie die scholen verzamelen door middel van hun leerlingvolgsystemen en toetsresultaten. De LEA partners beoordelen of er aanvullende informatie nodig is om de resultaten te kunnen meten. Op deze manier kan het effect van de VVE beter in kaart worden worden. Actiepunt 5: In 2013 wordt een overleg met de LEA partners gestart over de wijze van informatie verzamelen ten behoeve van de monitoring. Terugkoppeling vindt plaats in het LEA. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 11

12 6. Financiële middelen Aan SWB is in 2012 een maximaal bedrag van ,- verleend voor de uitvoering van de prestatie-afspraken voor het regulier peuterspeelzaalwerk ( ,-) en het aanbieden van voorschoolse educatie ( ,-). De subsidiering van de taalklas verloopt ook via het onderwijsachterstandenbeleid. De financiering hiervan wordt gezamenlijk verzorgd door de gemeenten Heemskerk en Beverwijk ( ,- per gemeente). De financiering van de peuterspeelzalen is een gemeentelijke verantwoordelijkheid en het betreft hier derhalve gemeentelijke geld. De VVE wordt gefinancierd uit het OAB-budget en betreffen geoormerkte rijksgelden. Uit het OAB-budget wordt ook de Taalklas betaald. Om invulling te (kunnen) geven aan de ontwikkelingen, die in deze nota genoemd staan, is het van belang dat de raad wordt voorgesteld het beschikbare gemeentelijk budget voor regulier peuterspeelzaalwerk te garanderen voor de periode Inspectie van het Onderwijs De Inspectie van het Onderwijs heeft laatstelijk een onderzoek afgerond en een rapport uitgebracht als verslag van dit onderzoek naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Beverwijk in 2012 (IN ). Het definitieve rapport is hier ontvangen op 15 februari De kwaliteit is gewaardeerd naar aanleiding van een zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid. Door middel van documentanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De kwaliteit van VVE is op alle locaties over het algemeen voldoende. Wel zijn er punten die om nadere uitwerking vragen zoals: - analyse van de ouderpopulatie - afspraken maken over monitoren - afspraken maken over leerlingvolgsysteem - de doorgaande leerlijn Deze punten zijn opgenomen in de actiepunten van deze nota. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 12

13 8. Conclusie en samenvatting In Beverwijk wordt het onderwijsachterstandenbeleid grotendeels vormgegeven door de VVE in de peuterspeelzalen. Voor het reguliere peuterspeelzaalwerk wordt ,- betaald en voor de VVE ,-. De bekostiging van de VVE vindt plaats uit het geoormerkte geld dat de gemeente ontvangt van het rijk voor het Onderwijsachterstandenbeleid. Een bedrag van ,- is begroot voor het in stand houden van de taalklas. De peuterspeelzalen zijn ondergebracht bij het bestuur van de Stichting Welzijn Beverwijk (SWB) en één bij de Stichting Welschap. In de reguliere peuterspeelzalen van SWB zaten er 380 kinderen in Daarnaast zaten er 124 kinderen in de peuterspeelzalen met een VVE-indicatie. Uit de inspecties van de GGD en uit het inspectierapport van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat de kwaliteit van de VVE, op alle locaties, over het algemeen voldoende is. Om deze reden wordt nu geadviseerd om het huidige niveau van de VVE vooralsnog te borgen en daar waar mogelijk het huidige systeem van gemengde groepen te handhaven. Deze vorm is duurder dan een splitsing te maken tussen reguliere kindergroepen en VVE-groepen, aangezien er meer en hoger geschoold personeel voor nodig is. Maar het effect van het leren en het optrekken aan elkaar is heel belangrijk. Binnenkort vindt er een onderzoek plaats naar het tastbare resultaat voor het niveau van de VVE-kinderen nu zij het programma volgen in gemengde groepen. Deze onderzoeksvraag zal voorgelegd worden aan het Lea en het advies zal, ter nadere besluitvorming, worden voorgelegd. Het huidige systeem is dus voldoende gewaardeerd maar kan op enkele terreinen geoptimaliseerd worden. Er zijn punten die om nadere uitwerking vragen. Deze punten, genoemd door de Inspectie van het Onderwijs, komen redelijk overeen met de constateringen uit eerder verschenen deelrapporten en ervaringen die in Beverwijk zijn opgedaan. In de komende nieuwe fase van verbeteringen vragen onderstaande punten om extra inspanning: 1. De doorgaande leerlijn borgen, of wel de afstemming tussen de VVE-programma s in de peuterspeelzalen en het basisonderwijs. 2. De ouderbetrokkenheid. In eerdere pogingen is het maken van afspraken rond de ouderbetrokkenheid in het LEA niet van de grond gekomen. Hierdoor worden onnodige kansen gemist en wordt de ontwikkeling van het kind niet optimaal bevorderd. 3. Het LEA overleg, met als agendapunten de doorgaande leerlijn en de ouderbetrokkenheid, dient afspraken hierover te maken. Het bespreken van het rapport van de Inspectie van het Onderwijs in het LEA kan hiertoe uitnodigend zijn. 4. In 2013 dient de gemeente afspraken te maken over de te bereiken resultaten in de vroegschoolse periode. Het onderwijsachterstandenbeleid is in Beverwijk voldoende neergezet. Door intensivering van het overleg met de peuterspeelzalen, de kinderopvang en de basisscholen zal worden bereikt dat het effect wordt geoptimaliseerd. Dat wil zeggen dat alle kinderen die tot de doelgroep behoren ook daadwerkelijk een toereikend VVE-aanbod volgen, dat de doorgaande leerlijn is gegarandeerd en dat de ouders bij de educatie betrokken worden en, zo nodig, een eigen programma volgen. Deze nota zal samen met het rapport van de Inspectie van het Onderwijs voor verdere uitwerking worden aangeboden aan het LEA overleg. Getracht wordt het deels gerealiseerd te hebben bij aanvang van het nieuwe schooljaar. Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 13

14 Samengevat: Bij instemming zijn de kaders helder. Wij constateren, samen met de Inspectie, dat er nog het nodige onderzocht en geoptimaliseerd moet worden. Vanuit deze kaders zal dit worden opgepakt samen met de partners. Een zaak voor het LEA. Aan het LEA zal tevens worden gevraagd de resultaten te bespreken en te delen met ons college. 9. Actielijst Nummer Actie Wanneer 1 Aan het LEA zal om advies worden gevraagd over het behouden of afschaffen van de heterogene groepen, waarna dit samen met de financiële consequenties ter afweging aan college en raad zal worden voorgelegd. Najaar De gemeente start in het LEA het jaarlijks overleg over de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie. 3 De gemeente agendeert de ouderbetrokkenheid in het LEA. Planmatige aanpak. Uniforme wijze van informeren en betrekken van ouders. 4 Door middel van een jaarlijks uitvoeringsplan maakt de gemeente afspraken in het LEA over de plannen die moeten worden uitgevoerd. Er wordt jaarlijks geëvalueerd. 5 In 2013 wordt een overleg met de LEA partners gestart over de wijze van informatie verzamelen ten behoeve van de monitoring. Terugkoppeling vindt plaats in het LEA. Vanaf 2013 wordt dit gestructureerd 4 e kwartaal 2013 Jaarlijks In juni 2013 vindt de eerste bijeenkomst plaats Onderwijsachterstandenbeleid Gemeente Beverwijk Pagina 14