Aan de adviescommissies Economisch Vestigingsklimaat en Vervoersautoriteit,

Transcriptie

1 Vergadering: 15 juni 2016 Agendapunt: Onderwerp: Adviesaanvraag Regionaal Investeringsprogramma Datum: 7 juni 2016 Contactpersoon: Tom Boot Telefoonnummer: Aan de adviescommissies Economisch Vestigingsklimaat en Vervoersautoriteit, Inleiding en leeswijzer Tijdens uw vergaderingen op 10 maart respectievelijk 13 april jl bent u op hoofdlijnen geïnformeerd over de procesgang en de inhoudelijke aanpak van het Regionaal Investeringsprogramma. Daarover heeft u advies uitgebracht. Inmiddels nadert het opstellen van het Regionaal Investeringsprogramma de eerste stap van besluitvorming door het Algemeen Bestuur MRDH. De planning is dat AB op 1 juli aanstaande, na voorafgaande bespreking in de bestuurscommissies Economisch Vestigingsklimaat en Vervoersautoriteit op 15 respectievelijk 16 juni aanstaande én na advisering van de beide adviescommissies, het Regionaal Investeringsprogramma vaststelt om de zienswijzenprocedure te kunnen doorlopen. Na deze eerste stap van besluitvorming door het AB, volgt dan de volgende stap van de formele zienswijzeprocedure van de 23 gemeenteraden en tegelijkertijd het voorbereiden van de verdere uitwerking van het Regionaal Investeringsprogramma. Met oog op de besluitvorming in het AB wordt de adviescommissies thans de gelegenheid geboden om vanuit de rol en positie van gemeenteraadsleden advies uit te brengen over het Regionaal Investeringsprogramma. Deze notitie behandelt daartoe de werkwijze voor het opstellen van het Regionaal Investeringsprogramma en de invulling daarvan. De bijlagen 1 tot en met 4 beschrijven op hun beurt de inhoudelijke onderbouwing. Bijlage 5 bevat tegelijkertijd de afzonderlijke thema s en projecten. Volgens de standaard procedure ontvangen alleen de leden van de adviescommissies voor vergaderingen van de adviescommissies de stukken: deze notitie en 5 bijlagen. De leden van de adviescommissie worden zoals gebruikelijk wel nadrukkelijk uitgenodigd om deze stukken met hun collega s te delen. Op 1, 3, 8 en 10 juni zijn raadsoplopen georganiseerd in Nissewaard, Schiedam, Den Haag, Rotterdam, Barendrecht en Delft, om ieder gemeenteraadslid te mogelijkheid te bieden inbreng te leveren op proces en inhoud. Van deze bijeenkomsten worden ter vergadering in de adviescommissie de gespreksverslagen uitgereikt, die vervolgens kunnen worden betrokken bij het advies. Inhoud Voor het Regionaal Investeringsprogramma is een overtuigende en eenduidige boodschap noodzakelijk, met daarbij aandacht voor twee vragen: Waarom is investeren juist in onze regio noodzakelijk? Welke projecten dragen bij aan de beoogde economische structuurversterking? 1

2 Voor het beantwoorden van de eerste vraag wordt de reactie van het Algemeen Bestuur op het OESO-rapport als basis gebruikt. Ter onderbouwing van de noodzaak tot investeren wordt ook andere beschikbare informatie gebruikt. We concentreren ons in deze notitie vooral op het beantwoorden van de tweede vraag. De 23 gemeenten, in nauwe samenwerking met de provincie Zuid-Holland en de Economische Programmaraad Zuidvleugel; en in goede afstemming met omliggende regio s Drechtsteden en Leiden, hebben de afgelopen maanden hard gewerkt aan voorstellen voor projecten, die naar hun mening in aanmerking komen voor het Regionaal Investeringsprogramma. Parallel aan het opstellen van het Regionaal Investeringsprogramma wordt tevens gewerkt aan de uitwerking van de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid MRDH (UAB) en de Roadmap Next Economie MRDH. Dit zijn belangrijke voedingsbronnen geweest voor het regionaal investeringsprogramma dat nu voorligt. De 23 gemeenten, provincie en omliggende regio s, hebben ten behoeve van het investeringsprogramma term sheets voor projecten gemaakt. De term sheets bevatten de kerngegevens van projecten: karakterisering, te bereiken resultaat, bestuurlijk en ambtelijk verantwoordelijken, participanten, planning, huidige fase, bestuurlijke beslismomenten, afhankelijkheden, kosten, dekking en risico s. In totaal zijn 135 term sheets ontvangen. Uit de term sheets is het volgende algemene beeld opgemaakt: Er is bij de gemeenten en provincie grote bereidheid en veel energie om invulling te geven aan het Regionaal Investeringsprogramma. De oogst van de projecten is rijk aan ambitie voor de noodzakelijke regionaal economische structuurversterking. De projecten hebben een sterk wisselende mate van uitwerking, detailniveau en tijdhorizon voor realisatie. Sommige projecten zijn potentieel tegenstrijdig, andere projecten kunnen elkaar juist versterken. Bij het overgrote deel van de projecten is er op dit moment nog geen zicht op realiseerbaarheid, in het bijzonder bekostiging/financiering. Met oog op het beeld is het noodzakelijk een ordening tot stand te brengen. De ordening betreft de top 25 van focusthema s/-gebieden. De 135 projecten zijn daarop vervolgens onderverdeeld (zie onderstaande figuur ter verduidelijking). Het overzicht van de 25 focusthema s/-gebieden en 135 onderliggende projecten (niveau van de term sheets ) is opgenomen als bijlage 5. Deze ordening is ook tijdens de zes raadsoplopen besproken. 2

3 25 focus thema s 135 onderliggende investeringsprojecten Vier sporigheid Rijswijk Delft Zuid Delft Zuid Schiedam Schiedam Rotterdam Regionaal investeringsprogramma 2. Next generation woonwijken Verstedelijkingsstrategie + maatschappelijke insteek herstructurering woonwijken Verduurzamen woningen VVE s 3 tm 24.3 tm Metropolitaan Landschap Central Park Duin, Horst & Weide Voorne Putten Slow/fast lanes Vaarroutes Rivierzone. SEO en Rebel Group zijn gevraagd ondersteuning te verlenen bij het analyseren van de 135 term sheets. SEO heeft gekeken naar in het bijzonder de economische potentie van de projecten op basis van de volgende criteria: o Aanwezigheid en kwaliteit van onderliggende probleemanalyse: welk probleem blijft zonder investering bestaan, welke economische kans blijft onbenut? o Mate waarin de voorgestelde investering aansluit bij het probleem/de kans: probleem-oplossend vermogen. o Balans tussen omvang investering en positieve economische effecten (met als uiteindelijk doel het creëren van meer werkgelegenheid) van de investering a. risico s dat deze balans de verkeerde kant uitslaat; b. kansen dat deze balans de juiste kant uitslaat. o Noodzaak om de overheid te laten uitvoeren of meefinancieren: overheidsrol. De Rebel Group heeft vooral gekeken naar de realiseerbaarheid, bekostiging c.q. financiering. Zelf analyseerde de MRDH de projecten op inhoudelijke aspecten, dat wil zeggen: o invulling van de invalshoeken van Pieter Tordoir (connectiviteit, vernieuwing economie, toonaangevende duurzaamheid/energietransitie en attractiviteit) o complementariteit en samenhang o maar ook op betekenis/herkenbaarheid/profijt voor meerdere/alle gemeenten. 3

4 Op basis van de analyse van SEO, Rebel Group en MRDH hebben alle indieners van projecten feedback op hun voorstellen gekregen. Het aantal van 135 projecten is te groot om tot een slagvaardige aanpak te komen. Toch is er bewust niet voor gekozen om een poging te wagen tot prioritering te komen. Het is van belang dat de gemeenten, de provincie en omliggende regio s de projecten zelf hebben ingediend. Zij hechten er dus betekenis aan. Maar niet alle projecten kunnen - en hoeven ook niet - direct tot realisatie te komen. Wel is het noodzakelijk keuzes te maken op de uitwerking van welke projecten we ons primair richten. Daarom is vanuit de vier invalshoeken van Pieter Tordoir beschreven welke projecten we in the picture willen brengen (urgent pakket). Dit wil trouwens niet zeggen dat de projecten enkel een toegevoegde waarde hebben binnen één van de vier invalshoeken. Dit zijn er dikwijls meerdere. Er is voor ordening gekozen voor de dominante invalshoek per project. Het gaat om de volgende beschrijvingen: Connectiviteit (bijlage 1); Vernieuwing economie (bijlage 2); Toonaangevende duurzaamheid/energietransitie (bijlage 3); Attractiviteit (bijlage 4). Voor het overgrote deel van de projecten zijn partners (rijksoverheid, NIA, EIB, Europese fondsen, private partijen) nodig om de realisatie ervan mogelijk te maken. De ontwikkeling van de rijksinvesteringen is de afgelopen jaren sterk achtergebleven ten opzichte van vóór de crisis 1. Het Fonds Economische Structuurversterking is als gevolg van de teruglopende aardgasbaten uitgeput. Het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing bestaat niet meer. Er is dus alle reden een appel op het Rijk te doen. Samen met onze partners zullen we moeten bezien welke realisatiekansen er zijn door projecten samen met hen uit te werken. Vanzelfsprekend staat voorop dat we de mogelijkheden van de eigen begrotingen van 23 gemeenten, regio s en provincie benutten. Duidelijk mag zijn dat het Regionaal Investeringsprogramma op 1 juli as niet af is. Dat zal het nooit zijn. We formuleren op 1 juli aanstaande wel een heldere gezamenlijke ambitie. Projecten kunnen dus ook na 1 juli aanstaande nadere invulling krijgen. Nieuwe projecten kunnen worden opgevoerd, andere projecten kunnen worden afgevoerd. De ontwikkelingsdynamiek vereist dat we het Regionaal Investeringsprogramma dus regelmatig actualiseren. Het ligt in de rede dat bijvoorbeeld jaarlijks ter bestuurlijke accordering wordt voorgelegd. Daarbij moeten steeds voor ogen worden gehouden dat wij dit primair doen om een extra impuls te geven aan onze 23 gemeenten in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, voor het verbeteren en vernieuwen van de economie en de werkgelegenheid van onze burgers. Dit is niet alleen een financieel-economisch belang voor de overheden, maar bovenal voor de burgers zelf. Het hebben van werk is van groot belang voor de zelfstandigheid en ontplooiing van mensen. Daarbij is ook blijvende aandacht nodig voor het sociale verhaal in de wijken rond leefbaarheid in de ruimste zin het woord. Centraal staat dat het Regionaal Investeringsprogramma de economische structuur van de regio moet versterken. Het Regionaal Investeringsprogramma zal het verschil moeten maken. In de nadere uitwerking van de 135 projecten zal het regionaal belang van de investeringen verder moeten worden beargumenteerd en zal per project duidelijk moeten worden gemaakt wat de resterende vragen zijn aan welke partij(en). 1 Ontwikkeling Rijksinveteringen, SEO, februari

5 Adviesaanvraag 1. Kunt u aangeven wat de 23 gemeenteraden van het Algemeen Bestuur nodig hebben om na 1 juli gedegen hun zienswijzen te kunnen geven? 2. Kunt u reflecteren op de gezamenlijke ambitie van het Regionaal Investeringprogramma en de voorgestelde uitwerking en richting via de vier invalshoeken van Tordoir, te weten: Connectiviteit: - Volledige viersporigheid Den Haag Rotterdam; - Schaalsprong metropolitaan openbaar vervoer Den Haag Zoetermeer- Rotterdam; - Internationale spoorverbinding Duitsland; - Oeververbindingen Rotterdam; - Verbetering Fist & Last Mile; - Betrouwbaar wegennetwerk (onder andere Greenports, A12-corridor, N57, N44). Next Economy / Vernieuwing economie: - Transformatie van de Greenports; - Transformatie van de Mainport (Bio based economy, Circular economy); - Ontwikkeling van het security cluster; - Campusontwikkeling Leiden en Delft; - Ontwikkeling van Innovation Districts Den Haag en Rotterdam; - Fieldlabs als aanjager voor crossovers en open innovatie. Uitwerking vindt plaats in samenhang met het traject Roadmap Next Economy. Toonaangevende duurzaamheid/energietransitie - Warmte (inclusief geothermie); - Woningen; - CO 2 -opslag; - Wind; - Zon; - Mobiliteit. Uitwerking vindt plaats in samenhang met het traject Roadmap Next Economy. Attractiviteit - Samenhangend metropolitaan landschap Central Park Voorne Putten - IJsselmonde Krimpenerwaard Duin, Horst & Weide Leidse Regio; - Slow lanes; - Vaarroutes; - Kustontwikkeling (zowel versterking als toeristisch perspectief); - Stedelijke attractiviteit? 5