Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Wildheuvel 1-3 en Partou BSO Vlinderhei 14

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Wildheuvel 1-3 en Partou Copyright 2014, Partou B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Partou.

2 Partou, Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we hij als het gaat om een kind en zij als het gaat om een pedagogisch medewerker. We schrijven ouders waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers. Handtekening regiomanager: Handtekening manager... Handtekening voorzitter oudercommissie.. 2 van 27

3 Inhoudsopgave 1 Beleid in praktijk 5 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Initiatieven waarnemen en volgen Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Benoemen Beurtverdeling Leidinggeven, leiding nemen Ik-benoeming 6 3 Vestiging Groepsindeling Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Samenvoegen van groepen Mentorschap Vierogenprincipe Toegangsbeveiliging Extra dag(delen) Ruilen van dagen Medische hulp Voertaal Samenwerkingsverbanden Huisregels Contact met scholen Vervoer 11 4 Begeleiding Wennen Daginvulling Maaltijden en tussendoortjes Traktaties Zieke kinderen Medicijnen 14 5 Seksuele ontwikkeling 14 6 Activiteitenaanbod Verschillen tussen jongens en meisjes Vallen en opstaan Meer van hetzelfde Het doen telt Zelfredzaamheid Opbouw activiteiten Verhalen 17 3 van 27

4 6.8 Uitstapjes Buitenspelen Natuur & milieu Creativiteit Gebruik televisie en computer Muziek Huiswerk Vakantieactiviteiten 19 7 Sfeer op de groep Ruimte: indeling en aankleding Bijzondere momenten Belonen en corrigeren Kinderparticipatie Regels en afspraken Pesten Vriendjes 23 8 Oudercontacten Het doel Breng- en haalmomenten Gesprekken Schriftelijke informatie Oudercontact momenten Website Oudercommissie Exit enquête Exitgesprek 25 9 Borging van de kwaliteit Personeel en opleiding Ondersteuning op de groep door andere volwassenen Werkinstructies/protocollen Niet tevreden? Vertel 't ons Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Analyse van de pedagogische kwaliteit Veiligheid en gezondheid Deskundigheidsbevordering 27 4 van 27

5 1 Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Partou vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Partou in praktijk brengen op onze vestiging. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4). Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder. 2.1 Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen. 2.2 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, jaknikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt. Zo n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. 2.3 Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de 5 van 27

6 taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is. De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert benoemen ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we sfeercommunicatie toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: Marco, ik zie dat je Patrick aan het helpen bent; je bent een kanjer! Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden. 2.4 Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. 2.5 Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ongewenst initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ongewenste initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar gewenst om te buigen. Een voorbeeld: De nieuwe Donald Duck is binnen. Youri grist hem van de tafel en duikt de leeshoek in. Je ziet de teleurstelling op het gezicht van Patrick (waarnemen / volgen); Patrick ik zie dat jij ook graag de Donald Duck wilde lezen klopt dat? (benoemen en beurtverdeling) Zullen we samen naar Youri lopen om een oplossing te zoeken? (leiding nemen) 2.6 Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ik (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ik en jij en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen. 6 van 27

7 3 Vestiging 3.1 Groepsindeling Binnen onze bso worden kinderen opgevangen in basisgroepen met bij de basisgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Basisgroep Leeftijdsindeling Maximaal aantal kinderen Aantal gekwalificeerde pedagogisch medewerkers* Maximaal aantal stagiaires* Groep 1 4 t/m Groep 2 Groep 3 Groep 4 4 t/m 12 4 t/m 12 4 t/m Vlinderhei 4 t/m * In het hoofdstuk Borging van de kwaliteit staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen. Op wildheuvel 1 en 3 staan 2 hele schoolwoningen tot onze beschikking. We bieden opvang aan maximaal 75 kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Op de Vlinderhei 14 in basisschool Sint Antonius, is in de hal de bso gevestigd. Hier is plaats voor 20 kinderen in de leeftijd van 4 /m 12 jaar. Deze kinderen zijn tijdens studie dagen en vakanties bij de bso op de hoofdlocatie. Het pedagogisch medewerker- kind ratio dat wij hanteren is 1 pedagogisch medewerker op 10 kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Op de Wildheuvel 1-3 hebben we 4 basisgroep. Per groep zijn vaste pedagogisch medewerkers. De tafelmomenten zijn in de basisgroep, evenals sommige activiteiten. Gezien ons bso-huis werken wij continu met open deuren. Dat betekent dat we structureel de groepen samen voegen tot 1 groep. Wij werken tijdens het vrije spel niet met stamgroepen, maar met themakamers. De stamgroepen voor de kinderen zijn de leefkamers waar de kinderen in ontvangen worden als ze binnen komen. Ze eten met hun pedagogisch medewerker aan een vaste tafel. Vanuit daar kunnen de kinderen gaan spelen in de overige themakamers. Doordat de kinderen geen eigen stamgroep hebben tijdens het vrije spel, hebben zij meer ruimte in het huis om te gebruiken (themakamers). De kinderen krijgen zo een scala aan speelmogelijkheden aangeboden. Op deze manier zijn er ook meer mogelijkheden om diverse ontwikkelingsgebieden te stimuleren. Ook worden er in de verschillende thema s activiteiten aangeboden aan de kinderen. Kinderen kunnen hier aan deelnemen en als ze niet mee willen doen dan kunnen ze elders in het huis hun plekje vinden. Ook kunnen de kinderen spelen met alle andere kinderen die in het bso huis zijn.. 7 van 27

8 Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen werken door middel van het smoelenboekje dat de ouders bij het intakegesprek krijgen. Tevens hangen de foto s van de pedagogisch medewerkers die die dag werken op het whitebord in de leefkeuken. Achterwachtregeling Indien er gezien het aantal kinderen dat aanwezig is, maar één pedagogisch medewerker hoeft te worden ingezet, dan kan deze medewerker bij calamiteiten een beroep doen op kinderverblijf van Partou op de Vlinderhei 7 of locatie op de Trompstraat die telefonisch bereikbaar is en binnen 15 minuten aanwezig kan zijn op onze vestiging. Het telefoonnummer van beide locaties hangt in het keukenkastje en op kantoor. Bij langdurige afwezigheid van de manager is er altijd een vervangende manager op wie de pedagogisch medewerkers een beroep kunnen doen. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen en in welke groep werken. Dit doen wij door middel van foto s. Deze hangen op het whitebord op de groep. Wij werken met de volgende diensten: de pedagogisch medewerkers werken op maandag, dinsdag en donderdag van uur tot uur en 1 pedagogisch medewerker tot uur, op woensdag van uur tot uur en vrijdag uur tot uur. In de vakanties werken de pedagogisch medewerkers een hele of halve dag. We zijn dan open van tot uur. De precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal een half uur van de beroepskracht- kind - ratio mag worden afgeweken, met dien verstande dat ten minste de helft van het aantal beroepskrachten wordt ingezet. Indien per dag tenminste tien aaneengesloten uren buitenschoolse opvang wordt geboden kan de afwijkende inzet ten hoogste drie uren bedragen, met dien verstande dat tenminste de helft van het benodigde aantal beroepskrachten wordt ingezet en de afwijkende inzet niet plaats vindt tussen 9:30 en 12:30 en 15:00 en 16:30. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop. 3.2 Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Groep 1 t/m 4 sluit gezamenlijk. De Vlinderhei sluit apart. In de vakanties openen en sluiten groep 1 t/m 4 en de Vlinderhei gezamenlijk op de hoofdlocatie op de Wildheuvel Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Kinderen in de bso- leeftijd worden steeds zelfstandiger. Wij geven ze de vrijheid die ze nodig hebben en aankunnen. Dat geldt ook voor het gebruik van de binnen- en buitenruimte. Wij begeleiden en bewaken dit proces voor ieder kind individueel en voor de groep als geheel. Op de Wildheuvel werken we gedurende de hele (mid)dag met een open deuren beleid. Onze beschikbare ruimtes zijn ingericht als themakamers. In de leefkeuken kunnen de kinderen zien welke themakamers die dag open zijn. De kinderen kiezen waar zij willen gaan spelen en hangen hun fotokaartje bij de betreffende kamer of op het bord bij het buiten spelen. Als een kind wisselt van activiteit/ kamer dan hangt hij het kaartje op het bord waar hij dan naar toe gaat. Er is een ruimte beschikbaar voor de kinderen van 8 jaar en ouder; de 8+ zolder. De kinderen van 8 jaar en ouder kunnen ook gebruik maken van de andere ruimtes. De jongere kinderen kunnen ook alle ruimtes gebruiken met uitzondering van de 8+ zolder. Verder geven de ouders door middel van het zelfstandigheidscontract aan of hun kind zelfstandig buiten de groepsruimte/speelplaats mag spelen. Afspraak is dat de pedagogisch medewerkers om de 15 minuten gaan 8 van 27

9 kijken bij de kinderen die zelfstandig buiten het plein mogen spelen op het verharde voetbalveld links naast de bso. 3.4 Samenvoegen van groepen Als het aantal kindplaatsen in de basisgroepen niet volledig bezet is worden deze niet volledig bezette groepen samengevoegd. Er is dan altijd voor de kinderen een vaste pedagogisch medewerker aanwezig, en de beroepskracht-kind-ratio blijft volgens de wettelijke richtlijn. Ouders worden over het samenvoegen van de groep van hun kind geïnformeerd door de vestigingsmanager of de pedagogisch medewerkers van de groep. Daarnaast is deze informatie te vinden in het werkplan van de de Wildheuvel. Wij voegen ten alle tijden structureel samen om zo de werkwijze van het bso huis te waarborgen (opendeuren beleid). In vakantieperioden wordt er, als er veel kinderen afwezig zijn, een apart rooster gemaakt voor de betreffende week/weken. Ook bij het opstellen van dit rooster gelden bovenstaande werkwijze en richtlijnen. In de vakanties voegt de dependance, locatie Vlinderhei, zich bij de locatie Wildheuvel. Indien de kindbezetting hiertoe aanleiding geeft zal de complete basisgroep- indeling (zoals beschreven onder de paragraaf groepsindeling) kritisch bekeken worden en waar nodig worden aangepast. Dit gaat altijd in overleg met de oudercommissie. 3.5 Mentorschap Elk kind heeft een coach. Deze coach wordt toegewezen als het kind start bij de bso. De vestigingsmanager zal eerst de intake met de ouders en het kind doen. Daarna heeft de coach weer gesprek met de ouders. De coach houdt het welbevinden van het kind nauwlettend in de gaten en begeleidt hem/haar de wenperiode door. De ouders hebben de mogelijkheid gedurende de dag te bellen om te informeren hoe het gaat. De persoonlijke coach staat hen dan te woord en zorgt voor een goede nabespreking van de dag. Elke dag dat het kind gebruik maakt van de opvang volgt er een overdracht door een pedagogisch medewerker. Dit kan de coach zijn maar ook een andere medewerker. Ook kunnen ouders terecht bij hun coach als zij wat uitgebreidere informatie wensen over het kind. Dan plannen we een afspraak in. Uiteraard kunnen ouders (en kind) ook terecht bij de andere pedagogisch medewerkers en de vestigingsmanager. 3.6 Vierogenprincipe Ondanks dat het vierogenprincipe per 1 juli 2013 alleen wettelijk is vastgelegd voor dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar hebben we ook voor onze bso een preventief beleid zonder hierbij de spel- en ontwikkelmogelijkheden te beperken. Het vierogenprincipe houdt in dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl zij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene, om zo het risico op misbruik of mishandeling van kinderen te voorkomen. Binnen onze bso s proberen we een zo gevarieerd mogelijk aanbod te realiseren. Kinderen kunnen derhalve in kleinere groepjes deelnemen aan activiteiten. Deze activiteiten worden soms ook door externe workshopaanbieders verzorgd. Ook deze externe workshop aanbieders dienen (net als alle andere Partou medewerkers) voorafgaand aan de start van hun werkzaamheden een VOG te overleggen. Bovendien is er altijd een vaste pedagogisch medewerker van Partou aanwezig bij een door een externe aanbieder verzorgde workshop. Preventie Jaarlijks worden de risico s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze vestiging in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel 9 van 27

10 extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en, evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie, besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld en het protocol ongewenste Omgangsvormen c.q. seksuele intimidatie veroorzaakt door werknemers met het team besproken. 3.7 Toegangsbeveiliging Onze toegangsdeur bij de locatie Wildheuvel is beveiligd met een code. De ouders krijgen deze code. Het is niet de bedoeling dat de code aan de kinderen gegeven wordt. Ook als derden het kind op komen halen (bijv opa of oma) is het niet de bedoeling dat zij de code krijgen. Zij kunnen gewoon aanbellen. Wij ontvangen hen graag als gast en zullen hen wijzen waar het kind is en de overdracht doen. 3.8 Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dag(deel) worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra, dan kan dit rechtstreeks aan de pedagogisch medewerkers van de groep worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de website of de klantenservice. Indien ouders dit wensen kan er eventueel ook een extra dag(deel) worden afgenomen op één andere basisgroep (eventueel ook van een andere vestiging) dan de eigen basisgroep, indien er op de eigen basisgroep geen plaats is. Ouders dienen hiervoor wel vooraf schriftelijk toestemming te verlenen. 3.9 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Partou hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de vestigingsmanager. Ruilen is mogelijk twee weken vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Op het whiteboard in de gang staat beschreven wie de BHV ers zijn en dit staat tevens bij hun foto op het whiteboard op de groep. Daarnaast hebben een aantal pedagogisch medewerkers een speciaal kinder-ehbo diploma. De kinder-ehbo cursus wordt elke 2 jaar herhaald. Indien consultatie door een arts voor een kind nodig is dan nemen we contact op met de ouders. Alleen in uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als we ouders onverhoopt niet kunnen bereiken) beslist de vestigingsmanager om contact op te nemen met de huisarts van het kind. De gegevens van de huisarts staan vermeld op het kindgegevensformulier. Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post (Catherina Ziekenhuis, Michel Angelolaan te Eindhoven) of bellen we 112. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk. De sociale kaart is in elke groepsruimte aanwezig. Hierop staan de nummers van onder andere de huisarts en de spoedpost. De adressenlijst met telefoonnummers van de ouders is op elke groep en op kantoor terug te vinden Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In onze kinderverblijven wordt door alle beroepskrachten en 10 van 27

11 beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd Samenwerkingsverbanden Bso locatie Wildheuvel/ Vlinderhei heeft een samenwerkingsverband met 3 basisscholen; de Heydonck, Klimboom en Sint Antonius. Met deze scholen is er regelmatig overleg tussen de directeur van de school en de manager van de locatie. Ook thema s die op school worden aangeboden, worden waar mogelijk door de bso over genomen, bijvoorbeeld de muziek- en verkeersweek. Tevens kunnen we maandelijks aansluiten bij het ZAT (Zorg Advies Team). Deze overleggen vinden plaats bij de gemeente Best en hierbij zijn scholen, kinderopvangorganisaties, peuterspeelzalen, Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, en de gemeente bij betrokken Huisregels De huisregels worden aan de ouders meegegeven tijdens het intake gesprek en zijn op de groep aanwezig Contact met scholen Wij halen kinderen op bij de volgende basisscholen: de Heydonck, Sint Antonius en de Klimboom. De jongste kinderen, groep 1 en 2, worden door de juf naar de ophaalplek gebracht en de andere kinderen komen daar zelfstandig naar toe. Er is regelmatig contact tussen leerkrachten en pedagogisch medewerkers van de bso. De vestigingsmanager heeft elke maand contact met de directeuren van de basisscholen en indien nodig met de interne begeleiding. Per school is er een vaste pedagogisch medewerker aanspreekpunt voor de leerkrachten. Tevens worden de kinderen zoveel mogelijk door deze pedagogisch medewerkers opgehaald. Tijdens deze momenten kunnen de leerkrachten hen aanspreken voor vragen, opmerkingen en bijzonderheden over de kinderen of de bso Vervoer De kinderen van de Heydonck (locatie Wildheuvel), Sint Antonius en de Klimboom worden door de pedagogisch medewerkers te voet uit school gehaald. Als er kinderen op de fiets naar school zijn gebracht dan lopen zij met de fiets aan de hand terug naar de bso. Tijdens het ophalen wordt er rekening gehouden met de verkeersregels en deze zullen ook benoemd worden naar de kinderen. Onderweg zorgt de pedagogisch medewerker (of de taxi chauffeur) voor veilige verkeerssituaties. De kinderen lopen in tweetallen naar de bso. We lopen overal over de stoep en er is 1 oversteekpunt. De afspraak met de kinderen is dat zij op elke hoek opnieuw wachten tot heel de groep weer aangesloten is. De pedagogisch medewerkers die de kinderen op de scholen ophalen zijn te herkennen aan de paarse windjack van Partou of aan het oranje hesje. In het kwaliteitshandboek is voor de pedagogisch medewerkers een werkinstructie inzichtelijk voor het ophalen van de kinderen. Als kinderen van andere scholen komen, zorgen ouders zelf voor het vervoer, bijvoorbeeld een taxi. Ook zijn er kinderen die zelfstandig naar de bso komen. Dit wordt aangegeven op het zelfstandigheidscontract. Voor dat we de kinderen op school op gaan halen wordt er bekeken welke kinderen waar opgehaald moeten worden. Dit gebeurd zoveel mogelijk met de vaste pedagogisch medewerkers. Na het ophalen wordt er weer gecontroleerd of iedereen er is door middel van het invullen van de presentielijst. Zijn er kinderen (nog) niet dan wordt er nagebeld naar de ouders of zij wel/ niet komen. 11 van 27

12 De kinderen die zelfstandig naar de bso mogen komen worden door pedagogisch medewerkers opgevangen op de bso. 4 Begeleiding 4.1 Wennen Voordat een kind naar de bso komt, nodigen we hem samen met de ouders uit in de groepsruimte, om alvast kennis te komen maken met de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Toch kan de eerste dag op een bso nog een grote overgang zijn voor een kind. Daarom spreken we tijdens de kennismaking met ouders en kind af of er behoefte is aan een wenperiode. Als de beroepskracht-kind-ratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. Tijdens het intakegesprek bespreekt de vestigingsmanager met de ouders, wanneer het kind komt wennen op de bso. Het kind mag 1 keer wennen op de dag dat het ook daadwerkelijk gaat komen. We geven de ouders de mogelijkheid om tijdens het wennen al een keer van school mee naar de bso te lopen. Komt het kind van kinderverblijf Vlinderhei 7 dan is het mogelijk dat wij het kind bij de Vlinderhei ophalen om uur om vanaf deze tijd te wennen op de bso. 4.2 Daginvulling Het programma op de bso verloopt in een ritme met dagelijks terugkerende eet- en drinkmomenten en activiteiten voor de kinderen. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren en kunnen ze hier op anticiperen. Dat geeft hen een gevoel van emotionele veiligheid. Oudere kinderen hebben behoefte aan meer vrijheid. Wij zorgen ervoor dat de mate van vrijheid aansluit bij de behoeften van het kind. Waar nodig, overleggen wij met de ouders en stemmen ons handelen hierop af. Het streven is om uit te gaan van een aantal vaste momenten op een dag. Dit zijn bijvoorbeeld samen eten op een vast tijdstip, activiteiten aanbieden binnen en buiten of vrij spelen. We stimuleren de kinderen na schooltijd in hun spel, hun interesses en bieden mogelijkheden tot ontspanning. Indien ze rust nodig hebben dan bieden wij ze deze mogelijkheid. De kinderen worden vrij gelaten in hun eigen keuze. Tijdens schoolweken ziet de dagindeling er als volgt uit: De kinderen van de Heydonckschool worden om 14:15 uur op gehaald of komen (na toestemming van de ouders) zelfstandig. Deze kinderen mogen iets te drinken en een soepstengel nemen, als zij uit school komen, om 15:15 uur krijgen zij fruit en drinken. Om uur worden de kinderen van de Antonius school en de Klimboom op school opgehaald of de kinderen komen (na toestemming van de ouders) zelfstandig naar de bso. Ook deze kinderen krijgen bij binnenkomst iets te eten en drinken. Daarna kunnen de kinderen deelnemen aan een open activiteit, of zij kunnen vrij spelen. De aangeboden activiteiten beginnen allemaal om uur en lopen tot uiterlijk uur. De kinderen mogen tussen uur en uur zelfstandig naar de leefkeuken komen om daar wat te drinken en te eten. Om uur worden alle kinderen verzameld in de leefkamers en buiten. De kinderen van de Antonius/ Vlinderhei zijn tijdens studiedagen en vakantieperiode op de locatie van de Wildheuvel. In vakanties en op studiedagen ziet de dagindeling er als volgt uit: De kinderen worden tussen uur en uur gebracht. Zij kunnen dan vrij spelen tot uur, dan krijgen de kinderen wat te eten en te drinken. 12 van 27

13 Hierna kunnen de kinderen tot de lunch deelnemen aan een open activiteit, workshop of zij kunnen vrij spelen. Van tot uur is er een lunch in de leefkeuken. Van tot15.00 uur kunnen de kinderen kiezen om aan een open activiteit of workshop deel te nemen of om vrij te spelen. Om uur krijgen de kinderen iets te eten en te drinken. Daarna is er weer ruimte voor een activiteit, workshop of vrij spel. Om uur is verzamelen we met alle kinderen in de leefkamers en buiten. 4.3 Maaltijden en tussendoortjes Eten en drinken met kinderen is een ontspannen, sociale activiteit. Bij warm weer en lichamelijke inspanning letten we er extra op dat ze voldoende drinken. Bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden, hanteren we de richtlijnen van het Voedingscentrum en volgen wij de hygiënecode voor kleine instellingen. Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind, vanwege een dieet of om culturele of religieuze reden, dan houden we daar rekening mee. Tijdens een intakegesprek met ouders/verzorgers wordt er gesproken over de eet- en drinkgewoonten op de bso. Daarnaast wordt er gevraagd naar bijzonderheden met betrekking tot voeding en drinken, bijvoorbeeld allergieën. We vragen de ouders het team te informeren als er sprake is van een allergie. Dit wordt schriftelijk vastgelegd op het kindgegevensformulier wat de ouders invullen. Op de bso is een bijzonderhedenlijst aanwezig waarop alle allergieën van de kinderen staan. Dit document wordt steeds aangepast en wordt elke 4 6 weken besproken met heel het team in het werkoverleg. Als kinderen allergieën hebben dan zullen wij hier zoveel mogelijk rekening mee houden. We kunnen voeding aanschaffen die het kind wel mag hebben. We adviseren ouders om een trommeltje op de bso te zetten met daarin producten die het kind gewoon mag eten/ drinken. Ook bijvoorbeeld bij traktaties. Tevens adviseren we de ouders om te zorgen dat het kind zelf ook op de hoogte is van de allergie en welke producten het kind wel of niet mag hebben. De bso kent zelfstandige eetmomenten en m.b.t. allergieën, moeten we ons beperken tot de mogelijkheden (zie bovenstaande tekst). Dit om zo goed mogelijk om te gaan met de allergie van het kind. Helaas kunnen we niet 100% uitsluiten dat een kind een bepaald product binnen krijgt. De verantwoordelijkheid ligt bij de ouder. Na schooltijd kunnen de kinderen tot uur aan tafel in de leefkamers eten en drinken. Daar krijgen de kinderen ranja/ thee/ water en fruit/ koek. Tot kunnen de kinderen in de keuken zelfstandig drinken pakken. Tijdens studiedagen en vakantiedagen verzorgen we ook de broodmaaltijd voor de kinderen. Dit serveren we in een buffetvorm van tot uur. De kinderen kunnen een bordje pakken, het brood pakken en kiezen wat ze erop lusten. De kinderen eten minimaal 1 boterham met hartig beleg (kaas, worst) en er mogen maximaal 5 boterhammen per kind gegeten worden (mits anders afgesproken met de ouders). Aan tafel kunnen de kinderen hun boterhammen smeren. Ook wordt er thee, melk of water geserveerd. 4.4 Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Op de bso worden feestjes gegeven zoals verjaardagen van de kinderen en van de pedagogisch medewerkers. Als er een broertje of zusje geboren wordt en bij bijzondere gebeurtenissen bijvoorbeeld als een stagiaire weggaat. Maar ook als een kind de bso verlaat is er een feestje. ( zie afscheid nemen) De feestjes vinden in de meeste gevallen in een klein groepje plaats. Het kind mag van 27

14 kinderen uitkiezen met wie hij/zij de verjaardag wil vieren. Het kind gaat midden in de kring zitten en wordt toegezongen door de kinderen. Hij of zij zal trakteren als ze dat willen. Dit onder begeleiding van een pedagogisch medewerker. Ook feestdagen zoals Sinterklaas, Kerstmis,Pasen, carnaval, enz. worden gevierd. 4.5 Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of verhoging lijkt te hebben, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon op de bso komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op onze bso een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst), dan vermelden wij dat op een poster op de voordeur. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de manager van ons kinderverblijf. 4.6 Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam ten aanzien van een virus/infectie. Door het gebruik van paracetamol wordt deze reactie onderdrukt. Bovendien kan door het gebruik van paracetamol een allergische reactie optreden (huiduitslag, galbulten). Derhalve zijn wij terughoudend met het toedienen van paracetamol om de koorts te onderdrukken. Paracetamol op de bso wordt bovendien alleen toegediend als het kind al twee keer eerder elders paracetamol heeft gehad zodat uitgesloten is dat het kind een allergische reactie krijgt. Ouders dienen, net als bij de overige medicijnen, de paracetamol zelf mee te nemen en een verklaring medicijntoediening in te vullen. 5 Seksuele ontwikkeling Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. ' Doktertje' spelen en vader & moedertje zijn favoriet in de peuter- en kleuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. We verbieden het niet, maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat kinderen nee mogen zeggen als ze iets niet prettig vinden. Ook zijn we er alert op dat er niets in lichaamsopeningen (mond, oor, neus, vagina, billen) wordt gestopt. Wij hebben hierin een observerende taak, zodat weten wat er bij de kinderen speelt. Kleuters willen alles weten. Dit geldt ook voor seksualiteit. Zwangerschap en geboorte hebben voor kleuters nog geen relatie met seksualiteit. We vinden het wel belangrijk om op hun vragen in te gaan. Dit doen we dan ook zo veel mogelijk. 14 van 27

15 Vanaf een jaar of 6 lijken kinderen minder interesse te hebben voor seksualiteit. Ze stellen minder vragen en tonen minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. De ontwikkeling gaat wel gewoon door; er gebeurt nu veel meer buiten het gezichtsveld van de volwassenen. Schaamte begint een rol te spelen. De eerste verliefdheden ontstaan. Die kunnen heftige gevoelens teweegbrengen zonder dat daar seksuele gevoelens aan gekoppeld hoeven te worden. We vinden het belangrijk om open over seksualiteit te praten met kinderen, kinderen serieus te nemen en ze duidelijk antwoord op hun vragen te geven. Daarnaast willen we kinderen mee geven dat het belangrijk is om eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met grenzen van andere kinderen. Vanaf een jaar of 8 worden de gevoelens van verliefdheid intenser. De gevoelens van verliefdheid en lichamelijk contact worden nu ook meer aan elkaar gekoppeld. De verliefden zoeken elkaars aanwezigheid op en gaan bijvoorbeeld tegen elkaar aanzitten of lopen hand in hand. De seksuele voorkeur wordt met voorzichtige stappen verkend, hoewel dit een lang proces is. In deze leeftijdsfase worden vaak grapjes over homo s gemaakt. Wij accepteren dit niet, maar gaan hierover in gesprek. In de dagelijkse praktijk staat voorop dat we respect hebben voor de medemens. Dit wil zeggen dat we mensen met andere meningen en gedachten over de seksuele ontwikkeling in hun waarde laten. Daarnaast bespreken we in het team welk gedrag wel of niet getolereerd wordt en dit is vastgelegd in het huishoudelijk reglement. Het doel is om de kinderen vertrouwt te maken met de lichamelijke ontwikkeling. De kinderen ruimte te geven voor initiatieven in de persoonlijke seksuele ontwikkeling en de zelfredzaamheid te bevorderen. Wanneer een meisje gaat menstrueren zal vooral een taak weggelegd zijn voor de ouders. Gebeurt het voor het eerst op de bso, dan zal een pedagogisch medewerker deze taak op zich nemen. Alles wordt besproken met de ouders/verzorgers. Het resultaat van een training met de pedagogisch medewerkers over de meest gekozen bewoording van de geslachtsorganen zijn op de blauwe Wildheuvel 1-3/ Vlinderhei 7: Jongen: piemeltje en plassertje Meisje: spleetje en borsten De bso heeft een toevoeging van :vrijen, homo of lesbie, zelfbevrediging en ongesteld zijn. We maken geen foto s of film opnamen van blote kinderen. 6 Activiteitenaanbod Bij onze buitenschoolse opvang staan plezier en lekker bezig zijn als vrijetijdsbesteding voorop. Met een breed aanbod van activiteiten en materialen dagen we de kinderen uit om te ontspannen door zich in te spannen en zo allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en met groot plezier doen ze allerlei ervaringen op en komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. De kinderen kunnen zelf het initiatief nemen en daarnaast kiezen uit allerhande activiteiten die we ze aanbieden. 6.1 Verschillen tussen jongens en meisjes We spelen in op de verschillende interesses en behoeften die jongens en meisjes kunnen hebben. Die verschillen hebben deels te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De linker hersenhelft ontwikkelt zich langzamer dan de rechter. En door de invloed van het mannelijke hormoon testosteron, verloopt dat proces bij jongens langzamer. Daarom hebben zij meer behoefte aan grof motorische bewegingen, waarbij ze letterlijk de ruimte nodig hebben. Ze kunnen al snel hun interesse verliezen bij activiteiten die een beroep doen op hun fijne motoriek. De ontwikkeling van de fijne motoriek verloopt bij meisjes sneller; daarom zal 15 van 27

16 hun spanningsboog bij dergelijke activiteiten groter zijn dan bij jongens. Om dezelfde reden uiten jongens zich veelal fysieker en stoeien daarom graag met elkaar. We kijken naar het individuele kind en sluiten aan op zijn/haar behoefte ongeacht of het een jongen of een meisje is. Ieder kind krijgt de ruimte die het nodig heeft. 6.2 Vallen en opstaan Wij geven kinderen de ruimte situaties te oefenen en ervarend te leren. Dit gebeurt soms letterlijk met vallen en opstaan. Kinderen leren zo risico s in te schatten. Spelen zonder risico kan niet, uiteraard begeleiden wij de kinderen hierin. De kinderen krijgen de gelegenheid om fouten te maken, als ze deze ook weer zelf oplossen is dit een grote stimulans om verder te gaan. 6.3 Meer van hetzelfde Kinderen willen soms gedurende langere tijd achter elkaar met dezelfde activiteit bezig zijn. Bijvoorbeeld de hele week met kapla of met dinosaurussen spelen. Zo vergroten ze hun concentratie en verdiepen met fantasie hun spel. Alle ervaringen krijgen de tijd om in de hersenen te worden opgeslagen. We geven kinderen die langere tijd met een zelfde activiteit bezig willen zijn daarvoor de gelegenheid en tijd. 6.4 Het doen telt Voor alle kinderen geldt dat het eindresultaat van hun activiteit niet belangrijk is, maar de weg ernaar toe. Die weg bestaat uit uitproberen en ervaringen opdoen. Zo is het bijvoorbeeld een enorme ervaring als een kind zelfstandig aan de hand van een recept cakejes bakt. Dat vergroot zijn zelfvertrouwen en zelfstandigheid. 6.5 Zelfredzaamheid Binnen de buitenschoolse opvang zijn zelfstandigheid en zelfredzaamheid sleutelwoorden. De kinderen krijgen, aansluitend bij hun leeftijd, meer vrijheden. Vanaf achtjarige leeftijd kan een zelfstandigheidcontract worden afgesloten. Dit contract wordt tussen locatiemanager, ouder en kind gesloten. Aan de hand hiervan kan het kind zelfstandig een aantal (handige) activiteiten ondernemen zoals van de buitenschoolse opvang naar school en terug lopen. Of een boodschap doen, bij een vriendje of gewoon buiten spelen. De afspraken die met ouders en kind gemaakt kunnen worden zijn afhankelijk van de vestiging en haar omgeving. Uiteraard wordt dit contract afgesloten op het moment dat het kind er ook echt aan toe is. Het kan dus ook zijn dat kinderen jonger dan 8 jaar het contract al tekenen. De kinderen kunnen zelf kiezen aan welke activiteit zij deelnemen. Ze kiezen en hangen hun foto op het kiesbord in de leefkeuken. Als kinderen niet weten wat ze willen doen, stimuleren wij hen een keuze te maken. 6.6 Opbouw activiteiten Het activiteitenaanbod werken we uit volgens drie pijlers: Vrije activiteiten Kinderen kunnen op eigen initiatief, zelfstandig aan de slag met het aanwezige spel of creatief materiaal, dat op de bso aanwezig. Het zij alleen of samen in een groepje. Het spelmateriaal is uitdagend en toegespitst op de leeftijdsgroep. Om het samen spelen te stimuleren, hebben we veel spelmateriaal dat hiertoe uitnodigt. Open activiteiten Wij bieden activiteiten aan. Het kind kiest of het hieraan deelneemt, of iets anders gaat doen. Het aanbod is flexibel en biedt kinderen de ruimte om zelf met initiatieven te komen voor activiteiten of met een eigen 16 van 27

17 inbreng te hebben in de aanpak. Het kan daarom gebeuren dat een door ons voorbereide open activiteit een andere wending krijgt en uiteindelijk wordt afgesloten met bijvoorbeeld een heel ander spel. Extra georganiseerde activiteiten Kinderen kunnen zich inschrijven voor workshops en cursussen van interne en externe specialisten (trainers, instructeurs of pedagogisch medewerkers) die af en toe worden aangeboden. Ze kunnen zo kennis maken met allerhande activiteiten en ontdekken waar hun talenten liggen. Inschrijven voor deze activiteiten is niet verplicht; we leggen daarvoor het initiatief bij de kinderen. Als kinderen zich eenmaal hebben ingeschreven stimuleren we hen wel om ook daadwerkelijk deel te nemen en de workshops compleet af te ronden. De workshops worden onder andere gepland na een kindvergadering. In de kindvergadering kunnen de kinderen aangeven welke workshops zij graag willen doen. Bij het plannen houden wij daar indien mogelijk rekening mee. Via de nieuwsbrief worden ouders en kinderen op de hoogte gebracht van een workshop. Zij kunnen hun kind dan, na overleg met het kind, inschrijven. De pedagogisch medewerkers proberen een zo gevarieerd mogelijk aanbod van workshops te plannen. Rekening houdend met de leeftijd, geslacht en interesse van de kinderen. Ook zorgen zij voor een divers aanbod van de activiteiten en workshops, zodat alle pedagogische basisdoelen aan bod komen. De open activiteiten worden gepland voor zowel de kinderen van 4 tot 8 jaar als 8 tot 12 jaar. Dit geldt ook voor de workshops 6.7 Verhalen Luisteren naar een verhaal, benoemen waar het over gaat en wat je ervan vindt, stimuleert de taalontwikkeling; de woordenschat wordt groter. Voorlezen is ook vaak een groepsactiviteit; kinderen en pedagogisch medewerkers nemen de beurt en luisteren naar elkaar. Kinderen kunnen ook zelf een boek lezen; dat prikkelt niet alleen hun fantasie, maar kan ook een fijn rustmoment zijn. Onze voorleescoach is getraind om het voorlezen blijvend onder de aandacht te brengen en collega s te inspireren met activiteiten rondom (voor)lezen en leuke boeken. Elke dag zijn de kinderen in de gelegenheid om een naar een verhaal te luisteren. De pedagogisch medewerkers zullen dit stimuleren. Echter zijn de kinderen vrij om hieraan deel te nemen. 6.8 Uitstapjes We maken onder andere uitstapjes tijdens de vakanties. Dat vergroot de wereld van de kinderen; ze doen zo weer nieuwe ervaringen op. Tijdens uitstapjes gelden de veiligheidsvoorwaarden zoals beschreven in het kwaliteitshandboek. Voor de uitstapjes wordt vooraf een draaiboek gemaakt. Er wordt rekening gehouden dat er meerdere activiteiten per dag worden aangeboden. Kinderen kunnen kiezen aan welke activiteit ze deel willen nemen. Er wordt ook een slecht weer programma gemaakt. Zo weten kinderen en ouders vooraf al welke activiteiten ze die week kunnen verwachten. Vervoer met uitstapjes kan zijn met openbaar vervoer, auto, fiets of lopend. Indien de kinderen met de auto vervoerd worden is een inzittendenverzekering verplicht. Ook een stoelverhoger is verplicht. Ouders geven op het zelfstandigheidscontract van te voren toestemming of de kinderen met de auto mee mogen. Ook geven ze daarin aan of de kinderen eventueel voorin vervoerd mogen zitten. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen betrekken bij de thema s. De uitstapjes zijn vaak een verrassing. Er wordt gekeken dat alle leeftijdsgroepen een uitstapje hebben wat past bij de interesse van de kinderen. Voor de jongste kinderen is de speeltuin al geweldig. De oudste kinderen willen vaak iets visueels. Pedagogisch medewerkers zullen luisteren naar de wensen en zoveel mogelijk de uitstapjes aanpassen aan de behoeften van het kind. 17 van 27

18 6.9 Buitenspelen Buitenspelen doen we zoveel mogelijk iedere dag. Daar hebben kinderen letterlijk de ruimte voor grof motorische bewegingen en kunnen ze zich uitleven: klimmen en klauteren, rennen en fietsen. Buiten worden ook activiteiten aangeboden als sport en spel en onderzoeken van de natuur. Buiten spelen is belangrijk en zal, als het weer het toelaat, een zo vaak mogelijk terugkerende activiteit per dag zijn. Tijdens het buiten spelen op de speelplaats van de bso is er toezicht van een pedagogisch medewerker. Indien er gespeeld wordt op de speelplaats van de school zijn er minimaal 2 pedagogisch medewerkers buiten. Op het vrijetijdsformulier kunnen ouders aangeven of hun kind zelfstandig naast de bso mag spelen. Dit houdt in dat hun kind op de verantwoordelijkheid van de ouders alleen op het speelveldje mag spelen en er niet altijd een pedagogisch medewerker aanwezig is. Wel houden de pedagogisch medewerkers de kinderen van een afstand in de gaten en komen elk kwartier even kijken Natuur & milieu Kinderen krijgen hun normen en waarden overgedragen door hun directe verzorgers. Wij hebben dus een voorbeeldfunctie, ook ten aanzien van het milieu. Vooral de kennismaking met de natuur staat voorop, zodat kinderen deze leren waarderen. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen hiertoe bewust bij de natuur betrekken. De aandacht voor het milieu zal vanuit dit standpunt op een speelse manier en vanuit een voorbeeldfunctie worden meegenomen. Voorbeelden om kinderen bij de natuur te betrekken: Aandacht voor de seizoenen, bijvoorbeeld door de aankleding van het lokaal, door creatieve activiteiten. Buiten spelen in alle jaargetijden. Werken met plantjes en zaadjes. Het maken van een kindertuin. Aandacht voor diverse diersoorten, door voorlezen en bezoek kinderboerderij. Bewust omgaan met dieren als slakken en lieveheersbeestjes. Voorbeelden om kinderen bij het milieu te betrekken: Mee laten helpen bij het opruimen van papier/glas op het kinderverblijf in de daarvoor bestemde bakken. Geen afval op straat (laten) gooien. Zuinig leren omgaan met water bij het handen wassen. Kosteloos materiaal gebruiken. (Teken)papier optimaal gebruiken Creativiteit We geven ruim baan aan de creativiteit van kinderen door bij elke activiteit de inbreng van kinderen een grote rol te laten spelen. We stimuleren hun creatieve proces door activiteiten aan te bieden die niet van te voren zijn ingevuld of waar niet aan de hand van een voorbeeld wordt toegewerkt naar een bepaald eindresultaat. Spelenderwijs en in gesprek met kinderen komt er iets tot stand. Het gaat niet om het eindresultaat maar om het proces. We maken gebruik van de eigen creatieve oplossingen die kinderen hebben, zowel in het spel als tijdens een knutselactiviteit. We geven kinderen de ruimte allerhande materiaal op hun eigen wijze te gebruiken. Zo wordt het materiaal optimaal onderzocht. Wij voegen hoogstens een element toe aan de activiteit, maar schrijven niets voor en laten kinderen bepalen wat ze met het materiaal doen Gebruik televisie en computer Kinderen komen al heel jong in aanraking met televisie en computer. Partou gaat daar zorgvuldig mee om en heeft een multimedia wijzer ontwikkeld. Wilt u meer hierover weten vraag naar de folder multimedia bij Partou. 18 van 27

19 In de leefkamers hangen 4 kleine televisies. 1 hiervan zijn voorzien van kabel-tv. Kinderen mogen niet zomaar tv kijken. Deze worden alleen gebruikt bij bijvoorbeeld thema s. Soms gaan de tv ook aan voor de jongste kinderen aan het eind van de dag om Sesamstraat te kijken of het Sinterklaasjournaal. In de vakanties kijken we soms een film met de kinderen. Er wordt goed gelet op de leeftijdsaanduiding op de films, zodat deze geschikt zijn voor de doelgroep. In de multi media ruime (stiltekamer) staat een pc voor de kinderen. Hoe vaak en hoe lang mag een kind gebruik maken van de computer ligt vast en kinderen zijn hiervan op de hoogte. De kinderen kunnen zich inschrijven voor een half uur. Per maand mogen de kinderen maximaal 3 keer achter de computer en 3 keer achter de spelcomputer. Pilot multi media: door de pilot multi media hebben we beschikking over meerder laptops. Deze laptops worden gebruikt tijdens de multi media activiteiten en de tijd dat een kind hiermee bezig is kan variëren ivm het project waar ze mee bezig zijn. Er is altijd een pedagogisch medewerker bij die de kinderen begeleidt Muziek We zetten de cd speler aan met muziek passend bij de leeftijd De pedagogisch medewerker stimuleert de kinderen zodat ze zich veilig voelen en initiatieven neemt. Ze speelt in op de wensen en behoeften van de kinderen. De kinderen mogen zelf kiezen welke liedjes ze willen zingen en ook op welke muziek ze willen dansen. We plannen activiteiten in op het gebied van muziek en dans. Dit komt met regelmaat terug. Ook hebben we muziekinstrumenten. Deze worden bij de 8- gebruikt bij activiteiten. De 8+ kinderen kunnen deze zelf pakken en muziek maken Huiswerk We hebben geen aparte huiswerkhoek. Wel kunnen we een rustig hoekje creëren als kinderen huiswerk willen maken. Ook is er de mogelijkheid voor kinderen om op de laptop (met internet) te werken Vakantieactiviteiten Tijdens de schoolvakantieweken worden er verschillende activiteiten gepland en uitgevoerd. Sommige activiteiten zijn vrijblijvend voor de kinderen en bij andere activiteiten kan een pedagogisch medewerker beslissen dat alle kinderen meedoen. Dit komt voor bij de uitstapjes. (zie ook uitstapjes) Vakantie activiteiten worden aangepast aan de leeftijd van de kinderen. Er is een verdeling tussen de 4-8 jaar en 8-12 jaar. De planning voor de vakantie wordt vooraf gemaakt en via de mail naar ouders gecommuniceerd. Als de kinderen bij de bso komen en zij aan tafel zitten om wat te eten en te drinken wordt er nogmaals aan hen vertelt welke activiteiten er gepland staan. Tevens hangt deze planning op het bord in de hal. De kinderen hebben vakantie en mogen meedenken wat we gaan doen. De pedagogisch medewerkers bedenken hoe het eventuele thema en de ideeën van de kinderen samen worden gevoegd, plannen de uitstapjes en begeleiden bij de uitvoering. Elke leeftijdsgroep heeft wel een uitstapje dat bij hen past. Vakantie is vooral samen genieten. Uitstapjes worden verdeeld over de beschikbare dagen. Zodat kinderen die maar een dag komen ook aan de beurt komen voor een uitstapje in een vakantie. In de herfstvakantie kunnen de kinderen van 7 jaar en ouder gebruik maken van opvang bij Joe Mann, in de bossen. Hier is een apart draaiboek voor. 19 van 27