Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Jacob van Wassenaerstr 61

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op F2.18 Copyright 2014, Partou B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Partou.

2 Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we hij als het gaat om een kind en zij als het gaat om een pedagogisch medewerker. We schrijven ouders waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers. Handtekening regiomanager: Handtekening manager... Handtekening voorzitter oudercommissie.. 2 van 26

3 Inhoudsopgave 1 Beleid in praktijk 5 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Initiatieven waarnemen en volgen Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Benoemen Beurtverdeling Leidinggeven, leiding nemen Ik-benoeming 6 3 Vestiging Groepsindeling Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Samenvoegen van groepen Mentorschap Vierogenprincipe Extra dag(delen) Ruilen van dagen Medische hulp Voertaal Samenwerkingsverbanden Huisregels Contact met scholen Vervoer 11 4 Begeleiding Wennen Daginvulling Maaltijden en tussendoortjes Traktaties Zieke kinderen Medicijnen 13 5 Seksuele ontwikkeling 13 6 Activiteitenaanbod Verschillen tussen jongens en meisjes Vallen en opstaan Meer van hetzelfde Het doen telt Zelfredzaamheid Opbouw activiteiten Verhalen Uitstapjes 16 3 van 26

4 6.9 Buitenspelen Natuur & milieu Creativiteit Gebruik televisie en computer Muziek Huiswerk Vakantieactiviteiten 18 7 Sfeer op de groep Ruimte: indeling en aankleding Bijzondere momenten Belonen en corrigeren Kinderparticipatie Regels en afspraken Pesten Vriendjes 21 8 Oudercontacten Het doel Breng- en haalmomenten Gesprekken Schriftelijke informatie Oudercontact momenten Website Oudercommissie Exit enquête Exitgesprek 24 9 Borging van de kwaliteit Personeel en opleiding Ondersteuning op de groep door andere volwassenen Werkinstructies/protocollen Niet tevreden? Vertel 't ons Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Analyse van de pedagogische kwaliteit Veiligheid en gezondheid Deskundigheidsbevordering 26 4 van 26

5 1 Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Partou vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Partou in praktijk brengen op onze vestiging. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4). Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder. 2.1 Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen. 2.2 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, jaknikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt. Zo n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. 2.3 Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de 5 van 26

6 taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is. De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert benoemen ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we sfeercommunicatie toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: Marco, ik zie dat je Patrick aan het helpen bent; je bent een kanjer! Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden. 2.4 Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. 2.5 Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ongewenst initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ongewenste initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar gewenst om te buigen. Een voorbeeld: De nieuwe Donald Duck is binnen. Youri grist hem van de tafel en duikt de leeshoek in. Je ziet de teleurstelling op het gezicht van Patrick (waarnemen / volgen); Patrick ik zie dat jij ook graag de Donald Duck wilde lezen klopt dat? (benoemen en beurtverdeling) Zullen we samen naar Youri lopen om een oplossing te zoeken? (leiding nemen) 2.6 Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ik (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ik en jij en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen. 6 van 26

7 3 Vestiging 3.1 Groepsindeling Binnen onze bso worden kinderen opgevangen in basisgroepen met bij de basisgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Stamgroep Leeftijdsindeling Maximaal aantal kinderen Aantal gekwalificeerde pedagogisch medewerkers* Maximaal aantal stagiaires* Groep jaar Groep jaar * In het hoofdstuk Borging van de kwaliteit staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen. De buitenschoolse opvang beschikt over 1 locatie. We zijn gevestigd in de sportkantine van voetbalvereniging Wilhelmina Boys te Best. Daar hebben we de volgende ruimtes tot onze beschikking: Een grote bestuurskamer en de kantine. Verder mogen we twee kleedkamers gebruiken zodat de kinderen zich om kunnen kleden en kunnen we gebruik maken van de voetbalvelden en de speeltuin. Het pedagogisch medewerker- kind ratio dat wij hanteren is 1 pedagogisch medewerker op 10 kinderen in de leeftijd van 4 to en met 12 jaar. Op de bso hebben we 2 basisgroepen. Per groep zijn er vaste pedagogisch medewerkers. De tafelmomenten zijn in de basisgroep. Buiten de tafelmomenten werken wij continu met open deuren. Dat betekent dat we structureel samenvoegen tot 1 groep en dat de kinderen in alle beschikbare ruimtes mogen spelen. Achterwachtregeling Indien er gezien het aantal kinderen dat aanwezig is, maar één pedagogisch medewerker hoeft te worden ingezet, dan kan deze medewerker bij calamiteiten een beroep doen op nabijgelegen vestigingen van Partou die telefonisch bereikbaar is en binnen 15 minuten aanwezig kan zijn op onze locatie. De telefoonnummers van deze locaties staan in onze telefoon opgeslagen. Bij afwezigheid van de manager is er altijd een vervangend manager op wie de pedagogisch medewerkers een beroep kunnen doen. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen in welke groep werken. Er zijn 2 vaste pedagogisch medewerkers die de groep draaien. De kinderen/ ouders kunnen op het kiesbord zien wie dit die middag zijn. Wij werken met de volgende diensten: de pedagogisch medewerkers werken op maandag, dinsdag en donderdag aansluitend aan schooltijd tot uur. Op woensdag en vrijdag is de bso niet geopend. De 7 van 26

8 precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal een half uur van de beroepskracht- kind -ratio mag worden afgeweken, met dien verstande dat ten minste de helft van het aantal beroepskrachten wordt ingezet. Indien per dag tenminste tien aaneengesloten uren buitenschoolse opvang wordt geboden kan de afwijkende inzet ten hoogste drie uren bedragen, met dien verstande dat tenminste de helft van het benodigde aantal beroepskrachten wordt ingezet en de afwijkende inzet niet plaats vindt tussen 9:30 en 12:30 en 15:00 en 16:30. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop. 3.2 Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag De 2 groepen sluiten gezamenlijk in de bestuurskamer. 3.3 Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Kinderen in de bso- leeftijd worden steeds zelfstandiger. Wij geven ze de vrijheid die ze nodig hebben en aankunnen. Dat geldt ook voor het gebruik van de binnen- en buitenruimte. Wij begeleiden en bewaken dit proces voor ieder kind individueel en voor de groep als geheel. Bij de bso werken we altijd met een open deuren beleid. De beschikbare ruimtes zijn: de bestuurskamer, kantine, kunstgrasveld A, grasveld B en C, speeltuin en een pannaveldje. In de bestuurskamer kunnen de kinderen op het magneetbord zien welke ruimtes er die dag open zijn. De kinderen kiezen waar zij willen spelen en hangen foto/naamkaartje op, op het magneetbord van de ruimte waar hij dan naar toe gaat. Als een kind wissel van ruimte, hangt hij het kaartje op waar hij dan naar toe gaat. Verder geven de ouders door middel van het zelfstandigheidscontract aan of hun kind zelfstandig buiten de groepsruimte/speelplaats mag spelen. Afspraak is dat de pedagogisch medewerkers om de 15 minuten gaan kijken bij de kinderen. 3.4 Samenvoegen van groepen Als het aantal kindplaatsen in de basisgroepen niet volledig bezet is worden deze niet volledig bezette groepen samengevoegd. Er is dan altijd voor de kinderen een vaste pedagogisch medewerker aanwezig, en de beroepskracht-kind-ratio blijft volgens de wettelijke richtlijn. Ouders worden over het samenvoegen van de groep van hun kind geïnformeerd door de vestigingsmanager of de pedagogisch medewerkers van de groep. Daarnaast is deze informatie te vinden in het werkplan van de bso. In vakantieperioden wordt er, als er veel kinderen afwezig zijn, een apart rooster gemaakt voor de betreffende week/weken. Ook bij het opstellen van dit rooster gelden bovenstaande werkwijze en richtlijnen Indien de kindbezetting hiertoe aanleiding geeft zal de complete basisgroep- indeling (zoals beschreven onder de paragraaf groepsindeling) kritisch bekeken worden en waar nodig worden aangepast. Dit gaat altijd in overleg met de oudercommissie. 3.5 Mentorschap Alle kinderen van de bso hebben een eigen coach. Als een kind nieuw start wordt deze extra begeleidt door de coach. De coach haalt het kind uit school op en houdt het kind nauwlettend in de gaten en begeleidt hem/haar de dag door bij het wennen. 8 van 26

9 De ouders hebben de mogelijkheid gedurende de dag te bellen om te informeren hoe het gaat. De persoonlijke coach staat hen dan te woord en zorgt voor een goede nabespreking van de dag. Daarnaast is de coach aanspreekpunt voor ouders. Ook doet de coach de kindbespreking, 10 minutengesprek en het welbevinden van het kind. Uiteraard kunnen ouderen (en kind) ook terecht bij andere pedagogisch medewerkers en de vestigingsmanager. 3.6 Vierogenprincipe Ondanks dat het vierogenprincipe per 1 juli 2013 alleen wettelijk is vastgelegd voor dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar hebben we ook voor onze bso een preventief beleid zonder hierbij de spel- en ontwikkelmogelijkheden te beperken. Het vierogenprincipe houdt in dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl zij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene, om zo het risico op misbruik of mishandeling van kinderen te voorkomen. Binnen onze bso s proberen we een zo gevarieerd mogelijk aanbod te realiseren. Kinderen kunnen derhalve in kleinere groepjes deelnemen aan activiteiten. Deze activiteiten worden soms ook door externe workshopaanbieders verzorgd. Ook deze externe workshop aanbieders dienen (net als alle andere Partou medewerkers) voorafgaand aan de start van hun werkzaamheden een VOG te overleggen. Bovendien is er altijd een vaste pedagogisch medewerker van Partou aanwezig bij een door een externe aanbieder verzorgde workshop. Preventie Jaarlijks worden de risico s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze vestiging in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en, evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie, besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld en het protocol ongewenste Omgangsvormen c.q. seksuele intimidatie veroorzaakt door werknemers met het team besproken. 3.7 Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dag(deel) worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra, dan kan dit rechtstreeks aan de pedagogisch medewerkers van de groep worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de website of de klantenservice. Indien ouders dit wensen kan er eventueel ook een extra dag(deel) worden afgenomen op één andere basisgroep (eventueel ook van een andere vestiging) dan de eigen basisgroep, indien er op de eigen basisgroep geen plaats is. Ouders dienen hiervoor wel vooraf schriftelijk toestemming te verlenen. 3.8 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Partou hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de vestigingsmanager. Ruilen is mogelijk twee weken 9 van 26

10 vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is. 3.9 Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Op het white board in de bestuurskamer staat aangeven welke BHV ers er aanwezig zijn. Indien consultatie door een arts voor een kind nodig is dan nemen we contact op met de ouders. Alleen in uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als we ouders onverhoopt niet kunnen bereiken) beslist de vestigingsmanager om contact op te nemen met de huisarts van het kind. De gegevens van de huisarts staan vermeld op het kindgegevensformulier. Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post (Catharina ziekenhuis Michel Angelolaan te Eindhoven) of bellen we 112. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In onze kinderverblijven wordt door alle beroepskrachten en beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd Samenwerkingsverbanden De bso heeft een samenwerkingsverband met 3 basisscholen; de Heydonck, Klimboom en Sint Antonius. Met deze scholen is er regelmatig overleg tussen de directeur van de school en de manager van de bso. Uiteraard werken wij ook samen met de Wilheminaboys. Dit is de voetbalclub waarvan wij het pand huren. Er is regelmatig overleg en met sommige activiteiten sluiten we bij elkaar aan. Tevens kunnen we maandelijks aansluiten bij het ZAT (Zorg Advies Team). Deze overleggen vinden plaats bij de gemeente Best en hierbij zijn scholen, kinderopvangorganisaties, peuterspeelzalen, Jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, en de gemeente bij betrokken. Uiteraard werken we ook nauw samen met een nabijgelegen kinderverblijf, en de andere bso locaties van Partou in Best Huisregels De huisregels worden aan de ouders meegegeven tijdens het intake gesprek, en zijn op de groep aanwezig Contact met scholen Wij halen op maandag, dinsdag en donderdag kinderen op van de Sint Antonius, de Klimboom en Heydonck Heuveleind. Op dinsdag en donderdag halen wij tevens kinderen op bij de Immanuelschool en op donderdag halen wij ook kinderen op bij de Heydonck Naastenbest. De kinderen uit groep 1 en 2 worden door de docent overgedragen aan de pedagogisch medewerker en de andere kinderen komen zelfstandig naar de ophaalplek toe. Er is regelmatig contact tussen leerkrachten en pedagogisch medewerkers van de bso. De vestigingsmanager 10 van 26

11 heeft elke maand contact met de directeuren van de basisscholen en indien nodig met de interne begeleiding. Per school is er een vaste pedagogisch medewerker aanspreekpunt voor de leerkrachten. Tevens worden de kinderen zoveel mogelijk door deze pedagogisch medewerkers opgehaald. Tijdens deze momenten kunnen de leerkrachten hen aanspreken voor vragen, opmerkingen en bijzonderheden over de kinderen of de bso 3.14 Vervoer De kinderen die op de Heydonck (locatie Wildheuvel), Sint Antonius en de Klimboom zitten worden door de pedagogisch medewerkers met de fiets uit school gehaald. Dit geldt voor de kinderen vanaf groep 3. Zij fietsen in tweetallen. We fietsen over het fietspad en er is 1 rotonde die overgestoken moet worden. Op deze rotonde hebben fietsers voorrang. Groep 1 & 2 wordt te voet opgehaald en met de fietstaxi vanaf een nabijgelegen vestiging van Partou naar de BSO gebracht. De pedagogisch medewerker zorgt er voor dat de kinderen hun gordel aan hebben in de fiets. De kinderen van de Immanuelschool halen wij om uur te voet op. Tevens halen wij donderdag kinderen van de Heydonck hoofdgebouw te voet op. De kinderen lopen in tweetallen en er vindt 1 grote oversteek plaats. De kinderen wachten op de stoep tot iedereen er is voordat er overgestoken wordt. Van alle overige scholen zorgen de ouders voor eigen vervoer, bijvoorbeeld met een taxi. Ook zijn er kinderen die zelfstandig naar de bso komen. Onderweg zorgt de pedagogisch medewerker voor een veilige verkeerssituatie. Er wordt rekening gehouden met de verkeersregels en deze worden ook naar de kinderen benoemd. De pedagogisch medewerkers die de kinderen op de scholen ophalen zijn te herkennen aan Partou kleding. Vooraf wordt er bekeken welke kinderen waar opgehaald moeten worden. Na het ophalen wordt er weer gekeken of iedereen er is dmv het invullen van de presentielijst. Zijn er kinderen (nog) niet dan wordt er na gebeld naar de ouders en/of school. De kinderen die zelfstandig naar de bso mogen komen worden door de pedagogisch medewerker opgevangen op de bso. 4 Begeleiding 4.1 Wennen Voordat een kind naar de bso komt, nodigen we hem samen met de ouders uit in de groepsruimte, om alvast kennis te komen maken met de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Toch kan de eerste dag op een bso nog een grote overgang zijn voor een kind. Daarom spreken we tijdens de kennismaking met ouders en kind af of er behoefte is aan een wenperiode. Als de beroepskracht-kind-ratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. Het kind komt 2 keer wennen op de dagen dat het ook daadwerkelijk gaat komen. We geven de ouders de mogelijkheid om tijdens het wennen al een keer van school mee naar de bso te lopen/fietsen. 4.2 Daginvulling Het programma op de bso verloopt in een ritme met dagelijks terugkerende eet- en drinkmomenten en activiteiten voor de kinderen. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren en kunnen ze hier op anticiperen. Dat geeft hen een gevoel van emotionele veiligheid. Oudere kinderen hebben behoefte aan meer vrijheid. Wij 11 van 26

12 zorgen ervoor dat de mate van vrijheid aansluit bij de behoeften van het kind. Waar nodig, overleggen wij met de ouders en stemmen ons handelen hierop af. Tijdens schoolweken ziet de dagindeling er als volgt uit: Om 15.00/15.15 uur worden de kinderen uit school gehaald of de kinderen komen zelfstandig naar de bso. De kinderen krijgen bij binnenkomst iets te eten en drinken. Daarna kunnen de kinderen vrij spelen of deelnemen aan een open activiteit. De aangeboden activiteiten beginnen allemaal om uur en lopen tot uiterlijk uur. Om uur is er weer een eet- en drink moment. Om uur worden alle kinderen verzameld in de bestuurskamer. Daarbij worden er 6x per jaar workshops georganiseerd. Dit zijn de gestructureerde activiteiten. Vakantiedagen/studiedagen: De kinderen kunnen tussen uur en uur gebracht worden. Vanaf het moment dat de kinderen er zijn tot uur is er ruimte vrij spel. Om uur wordt er met de kinderen wat gegeten en gedronken. Hierna kunnen de kinderen deelnemen aan een open activiteit of vrij spelen. Van tot uur is er een lunch in de kantine. Van tot ongeveer uur kunnen de kinderen kiezen om aan een open activiteit deel te nemen of om vrij te spelen. Om uur krijgen de kinderen iets te eten en te drinken. Daarna is er weer ruimte voor vrij spel of een activiteit. Ook om uur is er nog een eet- en drinkmoment. Om uur is het verzamelen in de bestuurskamer. 4.3 Maaltijden en tussendoortjes Eten en drinken met kinderen is een ontspannen, sociale activiteit. Bij warm weer en lichamelijke inspanning letten we er extra op dat ze voldoende drinken. Bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden, hanteren we de richtlijnen van het Voedingscentrum en volgen wij de hygiënecode voor kleine instellingen. Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind, vanwege een dieet of om culturele of religieuze reden, dan houden we daar rekening mee. Een kind heeft dagelijks behoefte aan voeding om te leven en energie op te doen voor zijn ontwikkeling. Tijdens een intakegesprek met ouders/verzorgers wordt er gesproken over de eet- en drinkgewoonten op de bso. Daarnaast wordt er gevraagd naar bijzonderheden met betrekking tot voeding en drinken, bijvoorbeeld allergieën. We vragen de ouders het team te informeren als er sprake is van een allergie. Dit wordt schriftelijk vastgelegd op het kindgegevensformulier (FO04) wat de ouders invullen. Op de bso is een bijzonderhedenlijst aanwezig waarop alle allergieën van de kinderen staan. Dit document wordt steeds aangepast en wordt elke 4 6 weken besproken met heel het team in het werkoverleg. Als kinderen allergieën hebben dan zullen wij hier zoveel mogelijk rekening mee houden. We kunnen voeding aanschaffen die het kind wel mag hebben. We adviseren ouders om een trommeltje op de bso te zetten met daarin producten die het kind gewoon mag eten/ drinken. Ook bijvoorbeeld bij traktaties. Tevens adviseren we de ouders om te zorgen dat het kind zelf ook op de hoogte is van de allergie en welke producten het kind wel of niet mag hebben. Na schooltijd is er een gezamenlijk eetmoment als alle kinderen op de bso zijn.. Dan krijgen de kinderen ranja/ thee/ water/ en fruit/ koek. Om is er wederom een gezamenlijk eetmoment. De kinderen krijgen dan ranja/thee/water en een klein hapje zoals een blokje kaas, komkommer, augurkje of een klein koekje. Tijdens studiedagen en vakantiedagen verzorgen we ook de broodmaaltijd voor de kinderen. Dit serveren we aan tafel om De kinderen kunnen een bordje pakken, het brood pakken en kiezen wat ze erop lusten van 26

13 boterham eten zij met hartig beleg (kaas/ wordt) zijn en er mogen maximaal 5 boterhammen per kind gegeten worden (mits anders afgesproken met de ouders). Ook zal er thee, melk of water geserveerd worden. 4.4 Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Kinderen mogen kiezen of zij willen trakteren in de eigen groep of in beid groepen. De pedagogisch medewerker begeleidt het feestje. Er worden vieringen gedaan bij verjaardagen, geboortes broertjes en zusje en afscheid van de bso. Ook feestdagen zoals Kerst, Pasen, Sinterklaas en carnaval worden gevierd. 4.5 Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of verhoging lijkt te hebben, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon op de bso komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op onze bso een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst), dan vermelden wij dat op een poster op de deur van de ingang. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de vestigingsmanager van ons kinderverblijf. 4.6 Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam ten aanzien van een virus/infectie. Door het gebruik van paracetamol wordt deze reactie onderdrukt. Bovendien kan door het gebruik van paracetamol een allergische reactie optreden (huiduitslag, galbulten). Derhalve zijn wij terughoudend met het toedienen van paracetamol om de koorts te onderdrukken. Paracetamol op de bso wordt bovendien alleen toegediend als het kind al twee keer eerder elders paracetamol heeft gehad zodat uitgesloten is dat het kind een allergische reactie krijgt. Ouders dienen, net als bij de overige medicijnen, de paracetamol zelf mee te nemen en een verklaring medicijntoediening in te vullen. 5 Seksuele ontwikkeling Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. ' Doktertje' spelen en vader & moedertje zijn 13 van 26

14 favoriet in de peuter- en kleuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. We verbieden het niet, maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat kinderen nee mogen zeggen als ze iets niet prettig vinden. Ook zijn we er alert op dat er niets in lichaamsopeningen (mond, oor, neus, vagina, billen) wordt gestopt. Wij hebben hierin een observerende taak, zodat weten wat er bij de kinderen speelt. Kleuters willen alles weten. Dit geldt ook voor seksualiteit. Zwangerschap en geboorte hebben voor kleuters nog geen relatie met seksualiteit. We vinden het wel belangrijk om op hun vragen in te gaan. Dit doen we dan ook zo veel mogelijk. Vanaf een jaar of 6 lijken kinderen minder interesse te hebben voor seksualiteit. Ze stellen minder vragen en tonen minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. De ontwikkeling gaat wel gewoon door; er gebeurt nu veel meer buiten het gezichtsveld van de volwassenen. Schaamte begint een rol te spelen. De eerste verliefdheden ontstaan. Die kunnen heftige gevoelens teweegbrengen zonder dat daar seksuele gevoelens aan gekoppeld hoeven te worden. We vinden het belangrijk om open over seksualiteit te praten met kinderen, kinderen serieus te nemen en ze duidelijk antwoord op hun vragen te geven. Daarnaast willen we kinderen mee geven dat het belangrijk is om eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met grenzen van andere kinderen. Vanaf een jaar of 8 worden de gevoelens van verliefdheid intenser. De gevoelens van verliefdheid en lichamelijk contact worden nu ook meer aan elkaar gekoppeld. De verliefden zoeken elkaars aanwezigheid op en gaan bijvoorbeeld tegen elkaar aanzitten of lopen hand in hand. De seksuele voorkeur wordt met voorzichtige stappen verkend, hoewel dit een lang proces is. In deze leeftijdsfase worden vaak grapjes over homo s gemaakt. Wij accepteren dit niet, maar gaan hierover in gesprek. In de dagelijkse praktijk staat voorop dat we respect hebben voor de medemens,dit wil zeggen dat we mensen met andere meningen en gedachten over de seksuele ontwikkeling in hun waarde laten. Daarnaast bespreekt het team welk gedrag wel of niet getolereerd wordt en dit is vastgelegd in het huishoudelijk reglement. Het doel is om de kinderen vertrouwt te maken met de lichamelijke ontwikkeling. De kinderen ruimte te geven voor initiatieven in de persoonlijke seksuele ontwikkeling en de zelfredzaamheid te bevorderen. Wanneer een meisje gaat menstrueren zal vooral een taak weggelegd zijn voor de ouders. Gebeurt het voor het eerst op de bso, dan zal een pedagogisch medewerker deze taak op zich nemen. Alles wordt besproken met de ouders/verzorgers. Het resultaat van een training met de pedagogische medewerkers over de meest gekozen bewoording van de geslachtsorganen zijn op de bso: Jongen: piemeltje en plassertje. Meisje: spleetje en borsten. De bso heeft een toevoeging van: vrijen, homo of lesbie, zelfbevrediging en ongesteld zijn. We maken geen foto s of film opnamen van blote kinderen. 6 Activiteitenaanbod Bij onze buitenschoolse opvang staan plezier en lekker bezig zijn als vrijetijdsbesteding voorop. Met een breed aanbod van activiteiten en materialen dagen we de kinderen uit om te ontspannen door zich in te spannen en zo allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en met groot plezier doen ze allerlei ervaringen op en komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. De kinderen kunnen zelf het initiatief nemen en daarnaast kiezen uit allerhande activiteiten die we ze aanbieden. 14 van 26

15 6.1 Verschillen tussen jongens en meisjes We spelen in op de verschillende interesses en behoeften die jongens en meisjes kunnen hebben. Die verschillen hebben deels te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De linker hersenhelft ontwikkelt zich langzamer dan de rechter. En door de invloed van het mannelijke hormoon testosteron, verloopt dat proces bij jongens langzamer. Daarom hebben zij meer behoefte aan grof motorische bewegingen, waarbij ze letterlijk de ruimte nodig hebben. Ze kunnen al snel hun interesse verliezen bij activiteiten die een beroep doen op hun fijne motoriek. De ontwikkeling van de fijne motoriek verloopt bij meisjes sneller; daarom zal hun spanningsboog bij dergelijke activiteiten groter zijn dan bij jongens. Om dezelfde reden uiten jongens zich veelal fysieker en stoeien daarom graag met elkaar. We kijken naar het individuele kind en sluiten aan op zijn/haar behoefte ongeacht of het een jongen of een meisje is. Ieder kind krijgt de ruimte die het nodig heeft. 6.2 Vallen en opstaan Wij geven kinderen de ruimte situaties te oefenen en ervarend te leren. Dit gebeurt soms letterlijk met vallen en opstaan. Kinderen leren zo risico s in te schatten. Spelen zonder risico kan niet, uiteraard begeleiden wij de kinderen hierin. De kinderen krijgen de gelegenheid om fouten te maken en als ze deze ook weer zelf oplossen is dit een grote stimulans om verder te gaan. 6.3 Meer van hetzelfde Kinderen willen soms gedurende langere tijd achter elkaar met dezelfde activiteit bezig zijn. Bijvoorbeeld de hele week met kapla of met dinosaurussen spelen. Zo vergroten ze hun concentratie en verdiepen met fantasie hun spel. Alle ervaringen krijgen de tijd om in de hersenen te worden opgeslagen. We geven kinderen die langere tijd met een zelfde activiteit bezig willen zijn daarvoor de gelegenheid en tijd. 6.4 Het doen telt Voor alle kinderen geldt dat het eindresultaat van hun activiteit niet belangrijk is, maar de weg ernaar toe. Die weg bestaat uit uitproberen en ervaringen opdoen. Zo is het bijvoorbeeld een enorme ervaring als een kind zelfstandig aan de hand van een recept cakejes bakt. Dat vergroot zijn zelfvertrouwen en zelfstandigheid. 6.5 Zelfredzaamheid Binnen de buitenschoolse opvang zijn zelfstandigheid en zelfredzaamheid sleutelwoorden. De kinderen krijgen, aansluitend bij hun leeftijd, meer vrijheden. Vanaf achtjarige leeftijd kan een zelfstandigheidcontract worden afgesloten. Dit contract wordt tussen locatiemanager, ouder en kind gesloten. Aan de hand hiervan kan het kind zelfstandig een aantal (handige) activiteiten ondernemen zoals van de buitenschoolse opvang naar school en terug lopen. Of een boodschap doen, bij een vriendje of gewoon buiten spelen. De afspraken die met ouders en kind gemaakt kunnen worden zijn afhankelijk van de vestiging en haar omgeving. Uiteraard wordt dit contract afgesloten op het moment dat het kind er ook echt aan toe is. Een belangrijke manier waarop wij op de bso de zelfredzaamheid simuleren is het gebruik maken van het kiesbord. De kinderen kunnen zelf kiezen op welke plek en wat ze willen spelen. Meningsverschillen altijd eerst zelf laten op te lossen, begeleiden met woorden als ze er zelf niet uit komen, en later pas oplossend helpen. 15 van 26

16 Kinderen zelf activiteiten laten bedenken en uitvoeren als ze dat willen, op ieders eigen niveau de kinderen stimuleren in hun zelfstandigheid. 6.6 Opbouw activiteiten Het activiteitenaanbod werken we uit volgens drie pijlers: Vrije activiteiten Kinderen kunnen op eigen initiatief, zelfstandig aan de slag met het aanwezige spel of creatief materiaal, dat op de bso aanwezig. Het zij alleen of samen in een groepje. Het spelmateriaal is uitdagend en toegespitst op de leeftijdsgroep. Om het samen spelen te stimuleren, hebben we veel spelmateriaal dat hiertoe uitnodigt. Open activiteiten Wij bieden activiteiten aan. Het kind kiest of het hieraan deelneemt, of iets anders gaat doen. Het aanbod is flexibel en biedt kinderen de ruimte om zelf met initiatieven te komen voor activiteiten of met een eigen inbreng te hebben in de aanpak. Het kan daarom gebeuren dat een door ons voorbereide open activiteit een andere wending krijgt en uiteindelijk wordt afgesloten met bijvoorbeeld een heel ander spel. Extra georganiseerde activiteiten Kinderen kunnen zich inschrijven voor workshops en cursussen van interne en externe specialisten (trainers, instructeurs of pedagogisch medewerkers) die af en toe worden aangeboden. Ze kunnen zo kennis maken met allerhande activiteiten en ontdekken waar hun talenten liggen. Inschrijven voor deze activiteiten is niet verplicht; we leggen daarvoor het initiatief bij de kinderen. Als kinderen zich eenmaal hebben ingeschreven stimuleren we hen wel om ook daadwerkelijk deel te nemen en de workshops compleet af te ronden. De workshops worden onder andere gepland na een kindvergadering. In de kindvergadering kunnen de kinderen aangeven welke workshops zij graag willen doen. Bij het plannen houden wij daar indien mogelijk rekening mee. Via de nieuwsbrief en de workshopboekjes worden ouders en kinderen op de hoogte gebracht van een workshop. De pedagogisch medewerkers proberen een zo gevarieerd mogelijk aanbod van workshops te plannen. Rekening houdend met de leeftijd, geslacht en interesse van de kinderen. Ook zorgen zij voor een divers aanbod van de activiteiten en workshops, zodat alle pedagogische basisdoelen aan bod komen. 6.7 Verhalen Luisteren naar een verhaal, benoemen waar het over gaat en wat je ervan vindt, stimuleert de taalontwikkeling; de woordenschat wordt groter. Voorlezen is ook vaak een groepsactiviteit; kinderen en pedagogisch medewerkers nemen de beurt en luisteren naar elkaar. Kinderen kunnen ook zelf een boek lezen; dat prikkelt niet alleen hun fantasie, maar kan ook een fijn rustmoment zijn. Onze voorleescoach is getraind om het voorlezen blijvend onder de aandacht te brengen en collega s te inspireren met activiteiten rondom (voor)lezen en leuke boeken. Tijdens de tafelmomenten wordt er voorgelezen als de kinderen daar behoefte aan hebben. De boeken/ verhalen worden samen met de kinderen uitgekozen. 6.8 Uitstapjes We maken onder andere uitstapjes tijdens de vakanties. Dat vergroot de wereld van de kinderen; ze doen zo weer nieuwe ervaringen op. 16 van 26

17 Tijdens uitstapjes gelden de veiligheidsvoorwaarden zoals beschreven in het kwaliteitshandboek. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen betrekken bij het bedenken van de uitstapjes.. Er wordt gekeken dat alle leeftijdgroepen een uitstapje hebben wat past bij de interesse van de kinderen. Voor de jongste kinderen is de speeltuin al geweldig. De oudste kinderen willen vaak iets visueels. Pedagogisch medewerkers zullen luisteren naar de wensen en zoveel mogelijk de uitstapjes aanpassen aan de behoeften van het kind. 6.9 Buitenspelen Buitenspelen doen we zoveel mogelijk iedere dag. Daar hebben kinderen letterlijk de ruimte voor grof motorische bewegingen en kunnen ze zich uitleven: klimmen en klauteren, rennen en fietsen. Buiten worden ook activiteiten aangeboden als sport en spel en onderzoeken van de natuur. Buiten hebben we 2 grasvoetbalvelden en 1 kunstgrasveld tot onze beschikking. Ook is er een speeltuintje aan de voorzijde van de kantine een 2 pannaveldjes. We zitten midden op een sportcomplex dus zijn er nog meerdere mogelijkheden om naar uit te wijken. Omdat wij een sport-bso zijn vinden veel activiteiten buiten plaats. Tijdens het buiten spelen is er altijd toezicht van een pedagogisch medewerker. Op het zelfstandigheidscontract kunnen ouders aangeven of het kind zelfstandig naast de bso mag spelen. Dit houdt in dat het kind op de verantwoordelijkheid van de ouders alleen op het speelveldje mag spelen en er niet altijd een pedagogisch medewerker aanwezig is. Wel houden de pedagogisch medewerkers de kinderen van een afstand in de gaten en komen af en toe kijken Natuur & milieu Kinderen krijgen hun normen en waarden overgedragen door hun directe verzorgers. Wij hebben dus een voorbeeldfunctie, ook ten aanzien van het milieu. Vooral de kennismaking met de natuur staat voorop, zodat kinderen deze leren waarderen. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen hiertoe bewust bij de natuur betrekken. De aandacht voor het milieu zal vanuit dit standpunt op een speelse manier en vanuit een voorbeeldfunctie worden meegenomen. Voorbeelden om kinderen bij de natuur te betrekken: - Aandacht voor de seizoenen, bijvoorbeeld door de aankleding van het lokaal, door creatieve activiteiten. - Buiten spelen in alle jaargetijden. - Werken met plantjes en zaadjes. Het maken van een kindertuin. - Aandacht voor diverse diersoorten, door voorlezen en bezoek kinderboerderij. - Bewust omgaan met dieren als slakken en lieveheersbeestjes. Voorbeelden om kinderen bij het milieu te betrekken: - Mee laten helpen bij het opruimen van papier/glas op het kinderverblijf in de daarvoor bestemde bakken. - Geen afval op straat (laten) gooien. - Zuinig leren omgaan met water bij het handen wassen. - Kosteloos materiaal gebruiken. (Teken)papier optimaal gebruiken Creativiteit We geven ruim baan aan de creativiteit van kinderen door bij elke activiteit de inbreng van kinderen een grote rol te laten spelen. We stimuleren hun creatieve proces door activiteiten aan te bieden die niet van te voren zijn 17 van 26

18 ingevuld of waar niet aan de hand van een voorbeeld wordt toegewerkt naar een bepaald eindresultaat. Spelenderwijs en in gesprek met kinderen komt er iets tot stand. Het gaat niet om het eindresultaat maar om het proces. We maken gebruik van de eigen creatieve oplossingen die kinderen hebben, zowel in het spel als tijdens een knutselactiviteit. We geven kinderen de ruimte allerhande materiaal op hun eigen wijze te gebruiken. Zo wordt het materiaal optimaal onderzocht. Wij voegen hoogstens een element toe aan de activiteit, maar schrijven niets voor en laten kinderen bepalen wat ze met het materiaal doen Gebruik televisie en computer Kinderen komen al heel jong in aanraking met televisie en computer. Partou gaat daar zorgvuldig mee om en heeft een multimedia wijzer ontwikkeld. Wilt u meer hierover weten vraag naar de folder multimedia bij Partou. Tv: in de bestuurskamer is een televisie aanwezig die wij mogen gebruiken. Kinderen mogen niet zomaar tv kijken. Deze worden alleen gebruikt bij bijvoorbeeld thema s. In de vakanties kijken we soms ook en film met de kinderen. Er wordt goed gelet op de leeftijdsaanduiding of de films, zodat deze geschikt zijn voor de doelgroep. Wii-spelcomputer: hoe vaak en hoe lang mag een kind gebruik maken van de computer ligt vast en kinderen zijn hiervan op de hoogte. De kinderen kunnen zich inschrijven voor een half uur. Per maand mogen de kinderen maximaal 3 keer achter de spelcomputer. De spelcomputer gaat pas na aan Muziek Er is op de bso ook aandacht voor muziek. Muziek heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van het kind. Muziek maken geeft veel extra s: sfeer, positief geluid, en het bevordert de onderlinge band tussen de kinderen. We zetten de cd speler aan met muziek passend bij de leeftijd De pedagogisch medewerker stimuleert de kinderen zodat ze zich veilig voelen en initiatieven neemt. Ze speelt in op de wensen en behoeften van de kinderen. De kinderen mogen zelf kiezen welke liedjes ze willen zingen en ook welke muziek ze willen dansen. Ook plannen we activiteiten in op het gebied van muziek en dans Huiswerk We hebben geen aparte huiswerkhoek. Wel kunnen we een rustig hoekje creëren als kinderen huiswerk willen maken Vakantieactiviteiten Tijdens de schoolvakantieweken worden er verschillende activiteiten gepland en uitgevoerd. Sommige activiteiten zijn vrijblijvend voor de kinderen en bij andere activiteiten kan een pedagogisch medewerker beslissen dat alle kinderen meedoen. Bijvoorbeeld bij de uitstapjes. (zie ook uitstapjes) De planning voor de vakantie wordt vooraf gemaakt en via de mail naar ouders gecommuniceerd. Als de kinderen bij de bso komen en zij aan tafel zitten voor wat te eten en te drinken wordt er aan hen vertelt welke activiteiten er gepland staan. De kinderen hebben vakantie en mogen meedenken wat we gaan doen. De pedagogisch medewerkers bedenken hoe het eventuele thema en de ideeën van de kinderen samen worden gevoegd, plannen de 18 van 26

19 uitstapjes en begeleiden bij de uitvoering. Elke leeftijdgroep heeft wel een uitstapje dat bij hen past. Vakantie is vooral samen genieten. Uitstapjes worden verdeeld over de beschikbare dagen. Zodat kinderen die maar een dag komen ook aan de beurt komen voor een uitstapje in een vakantie. 7 Sfeer op de groep Sfeer is belangrijk op de groep. Een goede sfeer draagt bij aan het gevoel van emotionele veiligheid. Dat is een belangrijke voorwaarde voor kinderen om zich te kunnen ontwikkelen. In dit hoofdstuk worden de aspecten beschreven die van invloed zijn op de sfeer. 7.1 Ruimte: indeling en aankleding De sport bso is gevestigd in de kantine van voetbalvereniging Wilhelmina Boys te Best. Daar hebben we de kantine en de bestuurskamer tot onze beschikking. Verder mogen we twee kleedkamers gebruiken zodat de kinderen zich om kunnen kleden. Buiten hebben we 2 grasvoetbalvelden en 1 kunstgrasveld tot onze beschikking. Ook is er een speeltuintje aan de voorzijde van de kantine en 2 pannaveldjes. We zitten midden op een sportcomplex dus zijn er nog meerdere mogelijkheden om naar uit te wijken. In de bestuurskamer en in de kantine gaan de kinderen eten en drinken. Daarna mogen de kinderen buiten of binnen gaan spelen. Binnen staan in de bestuurskamer verschillende spullen waar kinderen mee kunnen spelen. Bouwhoek: Er zijn kapla en clics aanwezig waar de kinderen mee kunnen spelen. Leeshoek: Er zijn 2 banken aanwezig en boeken/ tijdschriften zodat kinderen kunnen lezen. Knutselen: Er zijn verschillende tekenspullen en knutselmateriaal aanwezig toegankelijk voor kinderen. Spelletjes: Er zijn verschillende gezelschapsspelletjes aanwezig waar kinderen toegang tot hebben. Sportkast: Er is een sportkast aanwezig waar allerlei sportmateriaal in zit. Met betrekking tot de aankleding is er weinig mogelijk tot aanpassen omdat het een kantine betreft die je gezamenlijk moet gebruiken en voor beide hanteerbaar is en blijft. Alles moet dus ook in overleg met de sportvereniging. De pedagogisch medewerkers geven aan welke ruimtes beschikbaar zijn om te spelen. Het spelmateriaal is uitdagend, fantasierijk en past bij het ontwikkelingsniveau van de kinderen. Wij dragen waar mogelijk samen met de kinderen, verantwoordelijkheid voor de verzorging, uitstraling en aankleding van de groep. We leren kinderen om op te ruimen waarmee ze gespeeld hebben. Hiermee stimuleren wij de zelfstandigheid, participatie, het groepsgevoel en het verantwoordelijkheidsgevoel. Bovendien blijven ruimtes zo overzichtelijk en voorkomen we dat kinderen overprikkeld raken. Een overprikkeld kind komt moeilijker tot spel, omdat er steeds iets nieuws is wat zijn aandacht vraagt. We vinden geconcentreerd spelen belangrijk, omdat spelen de manier is waarop kinderen leren. Door het uitdagende spelmateriaal, het gevoel van herkenning en de veiligheid van de vaste (stam)groepsruimte stellen we kinderen in staat zich op allerlei gebieden te ontwikkelen. 7.2 Bijzondere momenten Aan bepaalde gebeurtenissen in het leven van het kind besteden we bijzondere aandacht. We vieren verjaardagen en nemen afscheid van een kind dat overgaat naar een volgende groep. We besteden ook aandacht aan feesten en feestdagen vanuit de culturele achtergrond van de kinderen op onze groep. 19 van 26

20 Een bijzonder moment kan ook een verdrietige gebeurtenis zijn, zoals het overlijden van een opa of oma. We besteden hier aandacht aan, afgestemd op de behoefte van het betreffende kind en de andere kinderen in de groep. Elk feestje kent zijn eigen, vaste rituelen, die ervoor zorgen dat de kinderen weten wat er komen gaat. Zo ervaren ze een gevoel van zekerheid en veiligheid. We vinden het ook belangrijk om bijzondere aandacht te besteden aan het afscheidsfeestje; het kind kan een periode afsluiten en aan een nieuw avontuur beginnen. Hij neemt afscheid van de oude groep, van de groepsgenootjes en de pedagogisch medewerkers en van gebruiken en gewoonten. Ook voor de achterblijvers is afscheid nemen belangrijk. Zij missen immers een groepsgenootje. Door steeds dezelfde rituelen terug te laten komen, worden kinderen gesteund en begeleid in het zetten van de volgende stap. De betrokkenheid van de kinderen onderling speelt bij de bijzondere momenten een belangrijke rol. Samenwerken, rekening houden met elkaar en respect hebben voor anderen zijn allemaal aspecten van betrokkenheid die aan bod komen. Vanuit die betrokkenheid besteden we bijvoorbeeld ook speciale aandacht aan een kind dat een broertje of zusje heeft gekregen, of een kind dat er niet bij kan zijn omdat hij ziek is. Sensitiviteit is een belangrijke attitude van pedagogisch medewerkers. Wij stellen ons sensitief op en maken vanuit betrokkenheid de kinderen sociaal attent op elkaar. We hebben aandacht voor het individuele kind en voor de groep. Wij herkennen en benoemen emoties en zorgen voor een ontspannen en vrolijke sfeer. Als ouders of kinderen de behoefte hebben om stil te staan bij bepaalde voor hun bijzondere gebeurtenissen zullen wij hiervoor open staan. We kijken dan samen met het kind (en ouder) hoe we hier invulling aan geven. 7.3 Belonen en corrigeren Wij belonen positief en gewenst gedrag van kinderen zoveel mogelijk met een compliment. Uitgangspunt hierbij is dat een kind meer leert van belonen dan van corrigeren. Wij spreken kinderen aan op hun gedrag, niet op wat of hoe ze zijn. Als er sprake is van ongewenst of lastig gedrag, dan zullen we proberen te achterhalen wat de reden hiervan is. Wij staan open voor deze achterliggende gevoelens, zodat we het negatieve gedrag kunnen ombuigen naar positief gedrag. Als kinderen in een conflictsituatie komen, grijpen we niet direct in. We stellen ze in staat de situatie zelf op te lossen, omdat dat belangrijk is voor hun ontwikkeling naar zelfstandigheid. We ondersteunen hen als ze er zelf niet uitkomen of als de veiligheid (fysiek en of emotioneel) in gevaar komt. We brengen de ouders op de hoogte als zij hun kind komen ophalen. We lichten ze in over de voorgevallen situatie en over hoe de pedagogisch medewerker gehandeld heeft. Bij herhaling van gedrag dat tot conflicten leidt, bespreken we met de ouder of ze dit herkennen, hoe zij ermee omgaan en hoe we gezamenlijk met dit gedrag omgaan. Wij handelen bij een conflictsituatie volgens het stappenplan dat staat beschreven in de werkinstructie Corrigeren en conflicthantering. 7.4 Kinderparticipatie Wij vinden het belangrijk dat kinderen zelf keuzes kunnen maken. Kinderparticipatie is daarom essentieel voor onze manier van werken. We volgen daartoe zoveel mogelijk de behoeftes en initiatieven van het kind. Dit betekent o.a. dat kinderen ideeën kunnen aandragen voor activiteiten. Tijdens kringmomenten praten we regelmatig over allerlei zaken die de bso aangaan. Zoals: regels, welke spelletjes ze leuk vinden, omgang met elkaar. Bij het samenstellen van het activiteitenaanbod en de aanschaf van materiaal, hebben de kinderen natuurlijk een stem. We luisteren goed naar hun behoefte en meningen en kijken daarbij naar de mogelijkheden in plaats van de onmogelijkheden. 20 van 26