Overbetuwe Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Overbetuwe! Jaarverslag Zorg voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Hans Pietersma Arch. AvB Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon h.pietersma@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap

2 Terugblik Hans Pietersma adviseur ruimtelijke kwaliteit Eind april ben ik als welstandsadviseur begonnen in de gemeente. Het Gelders Genootschap werd begin maart gevraagd de welstandsadvisering te verzorgen aangezien de aanstellingstermijn van de oude commissie was verlopen. Wij hebben, in samenspraak met de gemeente in een zeer kort tijdsbestek een nieuwe commissie ruimtelijke kwaliteit geformeerd met vanuit het Gelders Genootschap een rayonarchitect, een architect-deskundige, een adviseur cultuurhistorie en een voorzitter. De commissie bestaat verder uit leden van de oude commissie te weten twee leden van plaatselijke monumentenverenigingen en een burgerlid. Het merendeel van de plannen wordt echter afgedaan door de rayonarchitect onder mandaat van de commissie. Als je als adviseur een nieuwe gemeente onder je hoede krijgt duurt het enige tijd voordat je het gebied, de werkwijze en de cultuur kent. In ging dat vrij snel, de no nonsense, klantvriendelijke en oplossingsgerichte instelling van de gemeente sloot prima aan bij mijn eigen werkwijze en die van het Gelders Genootschap. Deze werkwijze en opstelling past bij de huidige samenleving, waarin initiatieven meer bij burgers en bedrijfsleven monumentale boerderij de Hucht in Elst liggen en de overheid faciliteert. Ik probeer zoveel mogelijk om initiatiefnemers te stimuleren om plannen te maken die positief bijdragen aan het bebouwingsbeeld of landschap. Dat vraagt om een gezamenlijke ambitie en het vertrouwen dat je die ambitie ook werkelijk met elkaar deelt. Het geeft veel voldoening als het lukt om zowel de kwaliteit van de publieke ruimte te verbeteren als ook de wensen van de opdrachtgever te vervullen. Dat vergt ook nauw contact met de ambtelijke organisatie, wat in de gemeente prima is geregeld.

3 De kwaliteit van De inwoners van, de toeristen en de mensen die in de gemeente werken hebben het allang opgemerkt, is een bijzonder mooie gemeente. Kenmerkend is het mooie rivierenlandschap met op de achtergrond de stuwwallen en de, veelvuldig voorkomende bijzondere bebouwing. Kortom, een gemeente waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Het is dan ook van groot belang dat de kwaliteit van het landschap en de bebouwing zoveel mogelijk wordt behouden of nog wordt verbeterd. Ook om daarmee te bereiken dat u met plezier in uw straat of buurt woont en dat daarmee ook de waarde van uw woning en woonomgeving behouden blijft. En ook om verloedering van de omgeving te voorkomen en zo te werken aan de (sociale) veiligheid. Een fraaie woonomgeving is ook een duurzame woonomgeving, de mens is geneigd dingen van waarde in stand te houden. Maar ook om de eigenheid en de identiteit van een dorp of buurt of de landschappelijke waarde van het buitengebied met bossen, akkers en weidegronden te beschermen. Er is al zoveel hetzelfde in Nederland en nieuwbouw Elst we willen graag dat als gemeente herkenbaar blijft en niet nog meer gaat lijken op de gemiddelde wijk of stads/dorpscentrum overal elders. Om de kwaliteiten en eigenheid van te beschermen is de inzet van de inwoners en de gemeente essentieel. De inwoner, door deelname in dorpsraden, belangenverenigingen en plaatselijke politiek etc. en de gemeente door gericht beleid, voorlichting en stimulerende maatregelen. Gezamelijk kunnen we er voor zorgen dat aantrekkelijk blijft.

4 21 appartementen aan de Mozartstraat te Elst Herontwikkeling 1 impressie nieuwbouw aan de Mozartstraat

5 21 appartementen aan de Mozartstraat te Elst Herontwikkeling Ontwerp: Jan Bakers Architecten De bouw van 21 appartementen wordt mogelijk na sloop van een zestal seniorenwoningen. Voorafgaand aan het plan is een stedenbouwkundige studie verricht naar een mogelijke inpassing en een kwalitatieve invulling van de openbare ruimte. De massastudie en richtlijnen die hieruit volgden zijn het uitgangspunt geweest voor het ontwerp. Deze zorgvuldige wijze van werken heeft geleid tot een overtuigend plan dat zich goed verhoudt tot de omliggende omgeving. Zo ontstaat door de hoogte van de bouwmassa aan de Mozartstraat, een evenwichtig straatprofiel ter plaatse van het tegenovergelegen zorgcentrum en wordt de route naar de kerk op fraaie wijze begeleid door bebouwing. Ook het voorgestelde architectuurbeeld oogst waardering. De subtiele detaillering in het metselwerk door middel van verticale banden reduceert de schaal van het gebouw en draagt positief bij aan de gevelcompositie. 2 Impressie van de achtergevel

6 De Danenberg te Slijk-Ewijk Landschapsplan en beeldkwaliteitsplan 1 luchtfoto huidige situatie 2 landschapsplan 3 De danenberg

7 De Danenberg te Slijk-Ewijk Landschapsplan en beeldkwaliteitsplan De Danenberg is een gebied ten westen van Oosterhout dat een groene bestemming krijgt als landschapspark ter compensatie van het te ontwikkelen bedrijventerrein Park 15 bij Oosterhout. Het landschapspark moet een groene buffer vormen tegen verdere verstedelijking. In het landschapsplan De Danenberg ligt de nadruk op het groen inpakken van het bedrijventerrein, het versterken van het landschap en het benutten van recreatief medegebruik. Als uitwerking van de vastgestelde landschapsvisie De Danenberg is door bureau Maris een Integraal Inrichtingsplan & Beeldkwaliteitplan opgesteld. De commissie kan zich vinden in de uitgangspunten van de vastgestelde landschapsvisie, maar mist in het inrichtings- en beeldkwaliteitsplan een heldere ontwerpvisie die is gebaseerd op cultuurhistorische en bestaande kwaliteiten. Het plan laat veel nieuwe woningen in gebiedsvreemde clusters zien. Op zich worden nieuwe erf- of landgoedachtige 4 De dijkgraaf ontwikkelingen voorstelbaar gevonden, echter de beoogde bebouwing oogt eerder als drie minidorpjes. Hiermee wordt onvoldoende tegemoet gekomen aan de wens om verstedelijking tegen te gaan. Ontwerp: Bureau Maris

8 Kwaliteit & beleid De gemeente heeft de laatste jaren geïnvesteerd in de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente. Doormiddel van beleidsdocumenten als bestemmingsplannen, beeldkwaliteitsplannen en de welstandnota is getracht de ruimtelijke kwaliteit te versterken. Vaak wordt kwaliteit gerealiseerd, soms is het succes minder. Bij ruimtelijk kwaliteitsbeleid blijkt voortdurend dat de gemeente dit niet alleen kan. Het realiseren van kwaliteit kan alleen maar slagen als mensen uit een dorp, buurt of wijk of ondernemers uit het centrum samen met de gemeente daar aan werken. Het gaat ons immers allemaal aan. We hebben de afgelopen tijd ervaren dat je er niet alleen komt met gedetailleerde regels en nota s. Kwaliteit laat zich maar moeilijk in regels vastleggen. De ervaring heeft geleerd dat er ruimte moet zijn voor nieuwe en creatieve ontwikkelingen. Het is ook van belang dat er een mogelijkheid rijksmonumentale boerderij te Valburg moet zijn om met een initiatiefnemer in gesprek te komen, uiteindelijk ontstaat kwaliteit in een dialoog.

9 De Hoge Hofstraat/Oosterhoutsestraat te Oosterhout Renovatie en herontwikkeling 1 bestaande Situatie 2 nieuwbouw woonhofje 3 Plan voor renovatie gevels bestaande woningen

10 De Hoge Hofstraat/Oosterhoutsestraat te Oosterhout Renovatie en herontwikkeling 4 Luchtfoto plangebied Het plan voorziet in de renovatie van 48 naoorlogse woningen en de nieuwbouw van 2 woonhofjes van elk 8 woningen. Woonstichting Valburg heeft voor de uitwerking 3 consortia (een samenwerkingsverband van aannemer, architect en adviseurs) benaderd met de vraag een plan te maken dat rekening hield met randvoorwaarden die door bewoners, gemeente en woonstichting waren geformuleerd. Het plan van consortium De Vree en Sliepen, met een ontwerp van architectenbureau Visser en Bouwman, won de selectie. De nieuwbouw wordt gekenmerkt door een traditionele en ingetogen baksteenarchitectuur met, als verbijzondering, omlijstingen rondom voordeuren of een enkel raam. Het plan past goed bij de bestaande naoorlogse woningbouw in deze omgeving. De rayonarchitect heeft samen met de woningstichting in het voortraject een (voor)overleg gehad met de afzonderlijke consortia. Tijdens dit overleg is gesproken over de uitgangspunten van de verschillende plannen en zijn er aanbevelingen gedaan om de plankwaliteit te vergroten. De woning-stichting was zeer enthousiast over deze werkwijze die zeker navolging zal krijgen in de toekomst. Ontwerp: Architectenbureau Visser en Bouwman

11 Werken aan kwaliteit De gemeente moet mooi en aantrekkelijk blijven voor inwoners en toeristen, dat is het uitgangspunt. Daarnaast is een dynamische gemeente, en dat biedt kansen. Er wordt nog veel nieuw gebouwd en er zijn grote veranderingen bij bestaande gebouwen en complexen. Bij al die veranderingen wordt de vraag gesteld: blijft de bestaande kwaliteit in stand of wordt er een nieuwe kwaliteit toegevoegd? Bij cultuurhistorisch waardevolle gebouwen wordt natuurlijk extra gekeken of de monumentale waarde niet verloren gaat. De commissie ruimtelijke kwaliteit wordt bij dit soort plannen uitgebreid met drie leden die kennis inbrengen op het gebied van cultuurhistorie en monumenten. Mandaat adviseur ruimtelijke kwaliteit Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit is het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Het merendeel van de plannen wordt wekelijks ter plekke bij de gemeente door de adviseur voorzien van een positief advies. Een deel van de plannen wordt voorzien van een advies met aanbevelingen hoe te voldoen aan het gemeentelijke beleid. Door deze open werkwijze is een negatief eindadvies een zeldzaamheid. De advisering van de adviseur ruimtelijke kwaliteit gebeurt onder mandaat van de commissie en met grote regelmaat in aanwezigheid van de aanvragers. Jaarlijks ontvangen wij ca. 100 à 150 bezoekers tijdens het mandaatoverleg. Verder worden de vergaderingen regelmatig bezocht door de journalist van De Gelderlander. Het is een efficiënte, laagdrempelige en snelle werkwijze die erg gewaardeerd wordt door aanvragers en adviseurs. Deelname kwaliteitsteam Westeraam De adviseur ruimtelijke kwaliteit Hans Pietersma heeft zitting in het kwaliteitsteam Westeraam. Dit woningbouwproject wordt gerealiseerd met een hoge ambitie en een herkenbaar en hoogwaardig architectuurbeeld. De plannen die worden besproken bevinden zich nog in een voegtijdig stadium en planaanpassingen om de kwaliteit te verbeteren zijn makkelijk te realiseren. Door deze werkwijze is de latere beoordeling in het kader van de omgevingsvergunningaanvraag een formaliteit. Behandeling plannen in de CRK De welstandscommissie vergaderde in diverse malen, waarbij vooral complexe plannen en projecten worden voorgelegd. Daarbij speelden naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte mee. Om hierover goed te kunnen adviseren, is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. De planbehandelingen zijn in principe openbaar en iedereen is welkom om te zien hoe daar met initiatiefnemers (inwoners, architecten, ondernemers) aan de plannen wordt gewerkt. Niet zoals vroeger pas aan het einde van de planvorming, maar juist bij de eerste ideeën en schetsen, om samen te zoeken naar een optimale kwaliteit in een bestaande omgeving. Mooi en inspirerend werk, waar we als commissieleden graag over vertellen. Dat doen we ook iedere keer in het. Om ieder te laten zien dat het in wel ergens over gaat en dat het de moeite waard is om samen een inspanning te leveren om er iets moois van te maken!

12 Distributiegebouw Kruidvat Muskushouwsestraat te Heteren Nieuwbouw distributiecentrum 1+2 impressie van de nieuwbouw

13 Distributiegebouw Kruidvat Muskushouwsestraat te Heteren Nieuwbouw distributiecentrum Het bestaande distributiecentrum van drogisterijketen Kruidvat aan de A50 te Heteren wordt uitgebreid met de bouw van een groot distributiegebouw. De positionering van de nieuwbouw is ingegeven door de mogelijkheid om het gebouw in de toekomst verder uit te kunnen breiden in westelijke richting. Het plan overtuigt door de wijze waarop met verschillende gevels aansluiting is gezocht op de omgeving. Zo zijn de gevels aan de zuidzijde op een effectieve en enigszins grafische wijze 3 impressie van de nieuwbouw opgedeeld om zo beter aan te sluiten bij de meer kleinschalige bebouwing aan deze zijde. Met de voorgestelde lichtgrijze metalen gevelbekleding wordt afgeweken van het beeldkwaliteitplan Bedrijventerrein Heterenkum (2002) dat voor de materialisatie van gevels uitgaat van baksteen in een rode kleurstelling. In het verleden is echter vaker afgeweken van het beeldkwaliteitplan. Daarnaast wordt het bebouwingsbeeld op het bedrijventerrein overwegend bepaald door metalen gevels in een lichtgrijze kleurstelling. Het plan zal daarom voldoende zijn afgestemd op de omgeving. Ontwerp: Architect Sander van der Wel

14 Anticiperen op de Omgevingswet Hoewel het nog even duurt voor de nieuwe Omgevingswet in werking treedt, is de gemeente, als een van de eerste gemeenten in Gelderland al bezig met het ontwikkelen van een omgevingsvisie. Onder de Omgevingswet komen nieuwe instrumenten die de welstandsnota vervangen: een omgevingsplan en omgevingsvisie. In een omgevingsplan worden regels opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Daarmee is dit instrument hét middel voor de ruimtelijke ambities van de gemeente en biedt het houvast aan burgers en bestuurders. Daarbij staan niet de regels voorop, maar de vraag of een project bijdraagt aan een goede ruimtelijke kwaliteit. paviljoen Park Bredelaar in aanbouw

15 Esthetisch programma van eisen Renovatie Stuwcomplex bij Driel 1 Stuw bij Driel [ foto RWS]

16 2 Oorspronkelijke situatie In de Nederrijn en Lek zijn tussen 1959 en 1966, drie vrijwel identieke stuwcomplexen aangelegd bij Driel, Amerongen en Hagestein. Hiermee werd de bevaarbaarheid van de IJssel, Nederrijn en Lek verbeterd alsmede bijgedragen aan de waterhuishouding in het noorden van het land. Elke stuw wordt gevormd door twee landhoofden en een middenpijler waartussen zich de vizierschuiven bevinden, een sluis die als de stuw gesloten is de passage van de schepen mogelijk maakt en een bedieningsgebouw. Later zijn vistrappen toegevoegd. Door Bierman Henket architecten is, in opdracht van Rijkswaterstaat, een document opgesteld dat esthetisch kaders bevat voor de renovatie van de stuwcomplexen. Het bevat ook kaders voor de nieuwbouw van een servicegebouw bij elke stuw en een bedieningsgebouw bij alleen de stuw van Amerongen. Het document laat een volledig beeld zien van de bijzondere vormgeving, de robuuste, sobere maar ook ambachtelijke 3 Locatie nieuw servicegebouw constructie en de status van elk complex als landmark in het rivierenlandschap. De ambitie is gelegen in het behoud van deze waarden als ook het behoud van de eenheid van het gehele ensemble. Ontwerp: Bierman Henket architecten

17 in cijfers Samenstelling CRK - Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit behandelde 277 plannen, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. In de cijfers is geen onderscheid gemaakt tussen formele aanvragen en (informeel) vooroverleg. - Van deze plannen werden 181 plannen direct van een positief advies voorzien. - Voor 76 plannen was een wijziging nodig om aan het beleid te voldoen, dit waren voornamelijk de vooroverleg plannen. - In totaal 20 plannen zijn aangehouden voornamelijk wegens incompleetheid. - De voltallige commissie behandelde in totaal 24 plannen. Dit betroffen voornamelijk grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkelingen. - Voor 13 plannen bracht de commissie een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uit. Van 1 mei tot eind als volgt: Voorzitter Dhr. N.E. (Niels) Joosten burgemeester gemeente Doetinchem Adviseur ruimtelijke kwaliteit Dhr. J.N. (Hans) Pietersma Arch. AvB, Gelders Genootschap Architect Dhr. ir. G.J.M. (Gé) König Adviseur cultuurhistorie Dhr drs. G.J.M. (Gerard) Derks, Gelders Genootschap Monumentenadviseur Dhr. F.J.G. (Frits) Hoogveld Monumentenadviseur Dhr. Drs. W.J.M. (Wim) Huijbrechts Burgerlid Dhr. E.J.M. (Emil) Broekman Ambtelijke ondersteuning Dhr. M. (Martijn) Wentzel Cultuurhistoricus Dhr. drs. G.J.M. (Gerard) Derks Lid historische vereniging Dhr. F.J.G. (Frits) Hoogveld Lid historische vereniging Dhr. drs. W.J.M. (Wim) Huijbrechts Burgerlid Dhr. E.J.M. (Emil) Broekman Tot 1 mei bestond de commissie uit de volgende leden: Voorzitter Dhr. P. (Pieter) van Veen Architect Dhr. ir. W.J.A.M. (Willem) van Oorschot Architect Dhr. ing. M.H.M. (Maarten) Heerkens

18 Bedrijfspand Hylas, bedrijvenpark De Aam te Elst Gevelrenovatie 1+2 gevelaanzicht na renovatie

19 Bedrijfspand Hylas, bedrijvenpark De Aam te Elst Gevelrenovatie Voor het bedrijventerrein De Aam is in de Visie voor Elst Zuidoost het ruimtelijk-functioneel beleid voor de langere termijn vastgelegd. Hiermee wordt onder andere ingezet op het verbeteren van de beeldkwaliteit. Met hulp van de provincie heeft de gemeente daarom het gevelstimuleringsfonds in het leven geroepen. Dit fonds heeft als doel bedrijven te ondersteunen die een kwalitatieve impuls willen geven aan de beeld kwaliteit van hun kavel. Voor de wijze waarop de gewenste verbeteringen kunnen worden uitgevoerd zijn richtlijnen opgesteld. Deze richtlijnen betreffen de beeldkwaliteit van de bebouwing en de inrichting van het erf. Ook is middels een inventarisatie in kaart gebracht welke gebouwen het meest in aanmerking komen voor een verbetering. Naar aanleiding van het fonds en de inventarisatie is een plan ingediend voor de gevelrenovatie van 3 bestaande situatie het bedrijfspand van Hylas. Het plan is een goed voorbeeld van de kwaliteitsslag die met het fonds gehaald kan worden. Ontwerp: Onbekend