V.U. Agnes Bode, Familiehulp vzw, Koningsstraat 306, 1210 Brussel - Foto s: Frank Toussaint JAARVERSLAG 2005

Transcriptie

1 V.U. Agnes Bode, Familiehulp vzw, Koningsstraat 306, 1210 Brussel - Foto s: Frank Toussaint JAARVERSLAG 2005

2 Inhoudstafel 1. Voorwoord pag Situering pag Het zorg- en dienstverleningsbeleid pag Uitbouw en bundeling van expertise pag Ruimte voor beleid pag Het personeelsbeleid pag Arbeidsvoorwaarden pag Vorming, training en opleiding (VTO) pag Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel pag Gezinszorg pag Poetsdienst pag Volle Maan (kraamzorg) pag Oppas Pag Opvang zieke kinderen pag De Speelboom pag Karwei pag Vervoer pag PIT (dienstverlening in het kader van de dienstencheques) pag Het preventiebeleid pag Expertisecentrum kraamzorg Volle Maan pag Het kwaliteitsbeleid pag Financieel Verslag pag. 38 P Familiehulp en een sector in beweging pag Adressen Familiehulp pag. 39 1

3 1. Voorwoord 2005 was een jaar dat nog volop in het teken stond van de nieuwe organisatiestructuur (Vonk!). De invoering hiervan is niet van een leien dakje gelopen. Iedereen heeft op de toppen van zijn tenen moeten staan en ook vandaag nog sturen we bij waar nodig. Maar de ingeslagen weg is wel de juiste, daar zijn we vast van overtuigd. Geleidelijk aan beginnen we ook de vruchten te plukken van onze nieuwe structuur. Zo slagen we erin om heel wat nieuwe aanwervingen te doen. Op 1 jaar tijd zijn er bij Familiehulp maar liefst medewerkers bijgekomen. Dat is uniek in de geschiedenis van Familiehulp en alleen maar mogelijk als je kan terugvallen op een degelijke organisatiestructuur. Maar er is nog ruimte voor verbetering. Daar is iedereen zich van bewust. En daar werken we ook nu nog aan. Het voorbije jaar was ook belangrijk omwille van de onderhandelingen over de nieuwe CAO s voor onze sector. Enerzijds was er het VIA II (Vlaams Intersectoraal Akkoord voor de social-profitsector ) en anderzijds de nieuwe regeling voor de medewerkers die in het kader van de dienstencheques werken. De onderhandelingen hierover hebben lang aangesleept. Pas in maart 2006 bereikten we over het geheel een akkoord. De nieuwe arbeidsvoorwaarden worden wel met terugwerkende kracht toegepast vanaf 1 januari De nieuwe CAO s betekenen een verbetering voor de werknemers in het reguliere circuit en een zo goed mogelijke regeling voor de medewerkers in het kader van de dienstencheques (binnen de beschikbaar gestelde middelen van de federale overheid 21 euro/cheque). Er werken bij Familiehulp dus verschillende soorten medewerkers. Nochtans willen we één grote familie blijven. Wat we ook doen, volgens welk statuut we ook werken, we willen overal zo goed mogelijk ons best doen. Dat tikkeltje extra, dat engagement, dat onderscheidt ons net van de andere spelers op de markt; of we het nu over gezinszorg of over dienstencheques hebben. Nu al die besprekingen over de arbeidsvoorwaarden achter de rug zijn, kunnen we wat meer aandacht hebben voor wat rondom ons gebeurt. De thuiszorgsector evolueert voortdurend en we moeten oog hebben voor nieuwe trends en nieuwe technieken die op ons af komen. Hier wordt hard aan gewerkt binnen Familiehulp. Om nog maar eens te benadrukken dat we al deze inspanningen doen ten behoeve van onze cliënten, hebben we ons jaarverslag opgebouwd rond enkele cliëntgetuigenissen. Elk van hen heeft een eigen verhaal. Zo zijn er duizenden in onze organisatie te vinden. We danken al onze medewerkers en bestuursleden die ervoor zorgen dat deze mensen niet in de kou blijven staan. Zonder hun inzet betekent Familiehulp niets. Neem hen weg en er schieten enkel wat gebouwen en computers over. Hopelijk kunnen we ook de volgende jaren op hun steun blijven rekenen. Annelies Van Cauwelaert Agnes Bode Voorzitter Raad van Bestuur Algemeen directeur 3

4 2. Situering Familiehulp is een geïntegreerde dienst voor thuiszorg en biedt gezinszorg, bejaardenzorg, kraamzorg ( Volle Maan ), poetshulp, opvang van zieke kinderen, zorg voor dementerenden, palliatieve zorg, zorg voor psychisch zieke cliënten, karweihulp en vervoer. Wij verlenen thuiszorg op het vlak van persoonsverzorging, huishouding en psychosociale bijstand aan zorgbehoevenden met ondersteuning van het thuis-, familiaal en sociaal netwerk. Zich omringd weten en ondersteund worden door het thuismilieu is zeer belangrijk wanneer men verzorging nodig heeft. De zorg die Familiehulp biedt, vormt een aanvulling op de zelfzorg en de zorg van familie en vrienden. Zelfredzaamheid wordt hierbij gerespecteerd, aangemoedigd en, waar mogelijk, weer aangeleerd. Familie en vrienden worden zoveel mogelijk bij de zorgverlening betrokken. Familiehulp heeft een sterk gedecentraliseerde werking, dicht bij de cliënt. Deze decentralisatie laat toe om snel in te spelen op de veranderende noden van de cliënten en staat dus garant voor een cliëntgerichte zorgverlening. De afdeling PIT (Professioneel in Thuisondersteuning) van Familiehulp levert huishoudelijke diensten (onderhoud van de woning, was en strijk, koken, klein verstelwerk) in het kader van de dienstencheques. Iedereen die hulp in het huishouden wil en hiervoor dienstencheques aankoopt, kan terecht bij PIT. Familiehulp profileert zich ook naar jonge gezinnen. Voor kinderopvang kan men terecht in de 2 kinderdagverblijven van Familiehulp in Oostende en Turnhout. Naast de klassieke dagopvang wordt in Oostende ook voorzien in occasionele opvang. Familiehulp is actief in alle gemeenten van Vlaanderen en het Brusselse gewest. Het is een autonome v.z.w. binnen de christelijke werknemersorganisatie ACW en telde eind 2005 meer dan personeelsleden. JAARVERSLAG 2005 Magali Baertsoen (28 jaar), restauranthouder uit Brugge, moeder van Arvind (2 jaar) en Marit (6 maanden): Bij de geboorte van ons tweede kindje hebben we een beroep gedaan op kraamzorg van Familiehulp. Eenmaal per week kwam de kraamverzorgende me helpen met de verzorging van de kindjes en met het huishouden. Het klikte meteen tussen ons. Ik had het volste vertrouwen in haar. Arvind keek er elke keer naar uit als de kraamverzorgende kwam. Naast uiteraard de ondersteuning in het huishouden, heb ik vooral de praktische tips gewaardeerd die ik kreeg voor de verzorging van de kindjes. Het was een boeiende ervaring voor het hele gezin. Algemene vergadering Raad van bestuur Algemeen directeur Hoofdzetel 1 hoofdzetel, gevestigd in Brussel Voor algemeen beleid en ondersteuning. Directiecomité Interregio Interregioteam Interregiodirecteur 4 interregio s Voor administratie, facturatie en ondersteuning van de zorgregio s. Zorgregiodirecteur Zorgregio 18 zorgregio s Voor de zorg- en dienstverlening 4

5 3. Het zorg- en dienstverleningsbeleid Bij de invoering van de nieuwe organisatiestructuur (Vonk!) werden verschillende krachtlijnen vooropgesteld waarvan de uitbouw in 2005 een start moest nemen. We nemen er enkele hiervan als uitgangspunt voor de beschrijving van de werking op het domein zorg- en dienstverlening in De nieuwe organisatiestructuur diende ruimte te creëren voor zorg- en dienstverlening en expertise uit te bouwen en te bundelen. Ehr. Leopold Lefebvre uit Tielt, Deken, 93 jaar. Cliënt bij Familiehulp sinds Sinds Simonne, de huishoudster die al jaren de huishoudelijke taken opneemt, niet meer zo goed ter been is, krijgen we hulp van Familiehulp. In het begin was het voor mij toch wel even wennen om vreemde mensen in mijn huis te hebben. Maar ik heb al gauw gemerkt dat de verzorgenden zeer capabel zijn en nu verloopt de zorgverlening zeer vlot. Naast de gewone verzorgende en huishoudelijke taken is het voor ons zeer belangrijk dat zij de boodschappen kunnen doen. Want dat zouden we echt niet meer zelf kunnen. 6

6 Het zorg- en dienstverleningsbeleid 3.1 Uitbouw en bundeling van expertise Er zijn 10 expertises weerhouden, verdeeld over 3 à 4 stafmedewerkers per interregio. Eerst werd er een kennismap zorg- en dienstverlening opgemaakt waarin de meeste reglementeringen en visienota s werden opgenomen. Deze werden tijdens een studiedag aan alle stafmedewerkers toegelicht en aan alle directieleden bezorgd. Er werden prioriteiten gesteld van de eerst uit te bouwen expertises. De meeste ervan werden over de interregio s heen gekozen bv. dementie waar alle stafmedewerkers dezelfde basisvorming volgden. Anderen verschilden omwille van specifieke regionale ontwikkelingen bv. kraamzorg en opvang ziek kind. Er werd veel tijd geïnvesteerd in het verzamelen van basisinformatie, uitwisseling van reeds verworven specialisaties en afspreken van nog verder te zetten stappen inzake verdieping. Door deze specialisatie was het mogelijk om de beschikbare of nog op te bouwen expertise ten behoeve van de totale organisatie in te zetten. De uitbouw van expertise in de breedte en in de diepte vereist ook interne en externe netwerking. Daarom werd er functioneel overleg voorzien per cel, regio-overschrijdend per expertise en per functioneel domein. Er werden afspraken gemaakt aan welke (boven)lokale netwerken stafmedewerkers, managers en functioneel directeur zullen participeren, op basis van hun expertise of naargelang van beleidsontwikkelingen. De serviceverlening ten aanzien van de zorgregio s ontwikkelt zich naar een klant-leverancierrelatie. De zorgregio s kunnen : adviezen vragen in verband met de expertises bv. tips om met dementerende ouderen/psychisch zieken om te gaan; ondersteuning vragen bij de uitbouw van een concreet project bv. een sociale kaart opmaken van ziekenhuizen met kraamafdelingen; toelichtingen vragen op de zorgregio rond bepaalde items bv. het correct toepassen van de bijdragebepaling. De samenwerking van de cellen zorg- en dienstverlening met de zorgregio s verliep over de 4 interregio s verschillend. Dit hield zowel verband met historiek van de regio en het reeds kennen van (de specialisatie van) de stafmedewerkers als met de verschillende impact bij de omzetting van verbond naar zorgregio (van grotere/kleinere entiteit, al dan niet gemengde teams begeleidend/basispersoneel, ). Hierdoor was het in 2005 nodig om de grenzen van de afgesproken serviceverlening soms wat aan te passen Ruimte voor beleid Een andere krachtlijn was dat er door de organisatieverandering ruimte gemaakt kon worden voor beleid. Door de expertises zorg- en dienstverlening te bundelen en de investeringen hiervan gelijkmatig over de totale organisatie te verspreiden, moet er energie vrijkomen om meer op lange termijn te denken. In 2005 kon hier echter nog niet met volle kracht aan gewerkt worden omdat er voorrang moest gegeven worden aan de problemen, eigen aan een organisatieverandering. Over twee dossiers, evaluatie PIT en denkkader diensten, nam de Raad van Bestuur in november wel principiële beslissingen zodat in 2006 hierop verder gewerkt kon worden. Ook externe ontwikkelingen werden actief opgevolgd bv. klinische zorgpaden, lokaal sociaal beleid, de home RAI (resident assessment instrument), zorgkundigen, dienstencheques en marktontwikkelingen, de vernieuwingen in de thuiszorgprojecten van de geestelijke gezondheid, Dit gebeurt zowel via participatie aan sectorale werkgroepen, als via het opvolgen van de wijzigende wetgeving hieromtrent. Het gebruik van de managementscyclus in de teams rond de jaaractieplannen, nodigt alle medewerkers uit om actief het beleid van Familiehulp mee vorm te geven en stelt hen ook in de mogelijkheid om innovatieve ideeën te formuleren of aan onderzoeken van externen te participeren bv. grenzen aan de thuiszorg, RAI, lokale SIT-projecten rond een klinisch pad, het zorgnet Brussel, Tenslotte wil Familiehulp ook in de werking van zorg- en dienstverlening eenheid brengen. We streven ernaar dat over heel het werkingsgebied, vanuit dezelfde waarden, hetzelfde kwaliteitsvol dienstenpakket aangeboden wordt. In 2005 zijn o.a. de opmaak en toelichting van een uniforme en gedetailleerde handleiding bijdragebepaling en de PAB-handleiding, hiervan concrete toepassingen. Regionale eigenheden moeten hierbij kunnen leiden tot een verbreding of tot een experimentele vernieuwing van het aanbod bv. nachtzorg. Gabriel Versavel uit Passendale, 103 jaar. Cliënt bij Familiehulp sinds Meester Versavel heeft de twee wereldoorlogen meegemaakt en is lange tijd onderwijzer geweest. Hij werkte tot zijn 71ste. De laatste jaren van zijn carrière was hij hoofdonderwijzer. Ik hoor niet meer zo goed, maar gelukkig wil het hoofd nog wel mee. In augustus word ik 104 jaar. Ik ben blij dat ik in mijn vertrouwde omgeving kan blijven wonen. Mijn zoon en mijn dochter komen nog regelmatig langs. Ik heb 3 vaste verzorgenden van Familiehulp. Elke voormiddag komt één van hen langs om me te verzorgen en mijn eten te maken. Ik ben hen zeer dankbaar. 3

7 4. Het personeelsbeleid 4.1 Arbeidsvoorwaarden Onderhandelingen De loons- en arbeidsvoorwaarden binnen Familiehulp zijn in 2005 ongewijzigd gebleven tegenover 2004, met uitzondering van de maatregelen die werden genomen in het kader van de invoering van de nieuwe organisatiestructuur. De bedienden die als gevolg van de organisatieverandering een andere werkplaats werd toegewezen, krijgen een financiële compensatie voor de toegenomen verplaatsingskosten en -tijd. Daarnaast is in de organisatie veel aandacht gegaan naar het afsluiten van het nieuwe VIA en de vertaling ervan in CAO s. De effecten van dit Vlaams Intersectoraal Akkoord voor de nonprofit, die zowel een koopkrachtstijging als een uitbreiding van de Vrijstelling van Arbeidsprestaties voor 50+ ers voorziet, zullen evenwel pas voelbaar worden vanaf 2006 en de daaropvolgende jaren. Tegelijkertijd is in 2005 duidelijk geworden dat de in 2003 doorgevoerde vermindering van de financiering van het (federale) systeem van dienstencheques, het aanhouden van de lopende loons- en arbeidsvoorwaarden, gelijk aan die voor gezinszorg, onmogelijk maakt. In 2005 is dan ook met de vakbonden onderhandeld om te komen tot een geheel van loons- en arbeidsvoorwaarden die enerzijds zo goed mogelijk die van de gezinszorg benaderen, maar anderzijds de financiële leefbaarheid van de dienstenchequeswerking ook op langere termijn garanderen. dat er binnen Familiehulp meerdere interpretaties bestonden van de afspraken en regels in verband met de arbeidsvoorwaarden. De invoering van een Personeelsgids heeft geleid tot een grotere stroomlijning van de toepassing van deze regels. Midden 2005 hebben alle verzorgenden en huishoudhulpen dit lijvige document ontvangen. Het is een naslagwerk dat antwoorden geeft op de meest gestelde vragen met betrekking tot hun werksituatie. In 2006 wordt gewerkt aan een Personeelsgids voor de dienstencheque-medewerkers en voor de bedienden. Niet alleen de invoering van de nieuwe structuur heeft in 2005 onze organisatie grondig door elkaar geschud, ook de sterke groei heeft zijn sporen nagelaten. Vorig jaar zijn in Familiehulp meer dan aanwervingen gebeurd. In de gezinszorg en de logistiek waren deze aanwervingen hoofdzakelijk een vervanging van de talrijke medewerkers die in loopbaanonderbreking zijn gegaan of ziek waren, in mindere mate ter vervanging van medewerkers die de organisatie hebben verlaten. Bij de dienstverlening met dienstencheques echter hebben de aanwervingen geresulteerd in een verdubbeling van het aantal medewerkers op een jaar tijd. Het totale personeelsbestand bestond eind 2005 uit medewerkers, een aangroei van bijna 12%. Omwille van de groei van het aantal basiswerkers, maar ook om de effecten van de organisatieverandering te ondersteunen, werd in 2005 ook veel tijdelijk personeel aangeworven. Deze laatste medewerkers werden vooral ingezet om in de zorgregio s de activiteiten van de sector- en permanentieverantwoordelijken te ondersteunen. 4.2 Vorming, training en opleiding (VTO) Eén van de strategische doelstellingen van Familiehulp is Leren en innoveren, en zegt letterlijk dat Familiehulp een organisatie wil zijn die leert. Familiehulp realiseerde dit in 2005 onder meer door de opleidingen in onze 5 opleidingscentra, de bijscholingen door het eigen Vormingsinstituut en de vorming voor bedienden. Opleidingen Het beroep van verzorgende is en blijft een knelpuntberoep, ook in de recentste lijst van de VDAB. Om aan de blijvende vraag naar gekwalificeerde verzorgenden te voldoen, organiseert Familiehulp jaarlijks verschillende opleidingen tot polyvalent verzorgende. Deze voltijdse dagopleiding duurt 10 tot 11 maanden. Het programma omvat een grondige theoretische vorming en een even groot pakket stage. Wie slaagt voor de opleiding kan zowel in de thuiszorg als in de instellingenzorg aan de slag. 80% van de cursisten die afstuderen vinden werk als verzorgende, een succesverhaal. Er waren ook in 2005 meer kandidaten voor de opleidingen dan beschikbare plaatsen. In 2005 gingen 9 opleidingen van start, en nog eens negen voltijdse opleidingen werden afgerond. Daarnaast loopt er van 2004 tot 2006, dus gespreid over twee jaar, opnieuw een deeltijdse opleiding die zich vooral richt naar anderstaligen uit Brussel. verhuisde van Anderlecht naar Sint-Gillis. Daar werd een vleugel van het gebouw van de Brailleliga (aan het Zuidstation) afgehuurd en ingericht als opleidingscentrum. In 2005 creëerden we extra aandacht in de media voor onze opleidingscentra. Dit leidde tot artikels en interviews op radio en TV, en in de regionale en nationale geschreven pers. De media-aandacht had een duidelijk positief effect op de instroom van nieuwe kandidaten, vooral in de steden Brussel en Antwerpen. In Brussel kon er zelfs een extra opleiding van start gaan in Familiehulp heeft op 5 locaties een eigen Opleidingscentrum, telkens gecoördineerd door een opleidingscoördinator. In elk opleidingscentrum start jaarlijks minstens 1 opleiding. Opleidingscentrum Antwerpen, Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen, Mich Niemans, Opleidingscentrum Limburg, Thonissenlaan 41, 3500 Hasselt, Marleen Geusens, Opleidingscentrum Oost-Vlaanderen, Steendam 41, 9000 Gent, Greet De Meyer, Begin 2006 is een dergelijk evenwichtig akkoord afgesloten, waarbij tegelijk is overeengekomen in de loop van het jaar de financiële mogelijkheden opnieuw te evalueren. Organisatieverandering De invoering van de nieuwe organisatiestructuur heeft uiteraard een groot effect gehad op onze medewerkers. Iedereen in de Deze massale instroom van nieuwe medewerkers heeft in het begin natuurlijk veel energie gevraagd van het aanwezige personeel. Bijzondere aandacht is dan ook gegaan naar de inwerking en vorming van deze nieuwe medewerkers, een inspanning die in 2006 met nog meer dynamiek wordt verder gezet. In 2005 studeerden 135 cursisten af als polyvalent verzorgende, tegenover 161 in De daling is deels te wijten aan het feit dat er in 2005 geen cursisten van de deeltijdse opleiding afstudeerden. Familiehulp werkte tenslotte ook mee aan een opleiding die langdurig werklozen in en rond Gent voorbereidt op een tewerkstelling in het kader van dienstencheques. De opleidingen voor polyvalent verzorgende worden georganiseerd Opleidingscentrum Vlaams-Brabant, Hollandstraat 64, 1060 Brussel, Karin De Bosscher, Opleidingscentrum West-Vlaanderen, Ardooiesteenweg 50, 8800 Roeselare, Carine Defauw, organisatie heeft in 2005 in meer of mindere mate een wijziging aan zijn werksituatie ondervonden: andere leidinggevende, andere werkplek, andere functie-inhoud,. Het samenbrengen van medewerkers uit verschillende verbonden heeft aan het licht gebracht in eigen opleidingscentra, één per Vlaamse provincie. In 2005 was er extra aandacht voor de infrastructuur van 2 centra: in Hasselt kwam een ingrijpende verbouwing tegemoet aan nieuwe noden inzake praktijklokalen en het opleidingscentrum Vlaams-Brabant De opleidingen worden gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de VDAB en ESF (Europees Sociaal Fonds). 11

8 Het personeelsbeleid 5. Het preventiebeleid Vormingsinstituut Evaluatie van de werking van het Vormingsinstituut De nieuwe organisatiestructuur die Familiehulp begin 2005 heeft doorgevoerd, heeft ook zijn weerslag gehad op de organisatie In overleg met de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk werden de beroepsrisico s vastgelegd en kwam een Sedert 2002 heeft Familiehulp een eigen Vormingsinstituut. Zes vormingsmedewerkers staan er, onder leiding van de VTO-manager, in voor het aanbieden van bijscholingen aan de eigen medewerkers. De thema s die zij aanbieden, zijn zowel verzorgingsthema s, ziektebeelden, hef- en tiltechnieken en EHBO, als sessies over beroepsgeheim, humor op het werk, assertiviteit en nog veel meer. Een groot blok van de aangeboden vormingen zijn introducties voor nieuwe medewerkers. Dit pakket beslaat bijna een kwart van de vormingen door het Vormingsinstituut. Vormingsuren door het eigen Vormingsinstituut In 2005 stond het Vormingsinstituut in voor uren vorming, een stijging van 3,5% tegenover het jaar ervoor. Evolutie van het aantal vormingsuren gegeven door het Vormingsinstituut uren uren uren uren Er werd in 2005 ook een beroep gedaan op verschillende externe organisaties, zoals het Rode Kruis, Agora en Zorgsaam om vormingsvragen in te vullen. Familiehulp stelt zich al enkele jaren als doelstelling om jaarlijks minstens 10% van onze basiswerkers een vorming over hef- en tiltechnieken aan te bieden. Deze doelstelling werd door de vzw in 2005 gehaald, maar de spreiding over de zorgregio s was ongelijkmatig. Het Vorminginstituut werd in 2005 grondig geëvalueerd. Hiervoor waren verschillende aanleidingen, vooral van organisatorische aard: het aanbod was te beperkt, niet alle zorgregio s konden op het aanbod een beroep doen en de planning verliep niet optimaal. De inhoudelijke meerwaarde van het Vormingsinstituut werd niet in vraag gesteld: deskundig, kennis van de jobinhoud van onze medewerkers en grote betrokkenheid bij Familiehulp. De evaluatie mondde uit in een verbetertraject voor het Vormingsinstituut voor de volgende jaren, met de duidelijke boodschap dat er door Familiehulp verder in wordt geïnvesteerd. Vorming voor bedienden In 2005 werd de vorming van bedienden voorzichtig opnieuw opgestart. Door de invoering van de nieuwe organisatiestructuur zijn veel bedienden in een nieuwe functie terechtgekomen en zijn er ook veel nieuwe bedienden aangeworven. Deze veranderingen gaan nu gepaard met extra opleidingen voor bedienden. In de eerste plaats werd werk gemaakt van computeropleidingen. In samenwerking met de VDAB werden 55 dagopleidingen gegeven aan 504 bedienden die werken met het Office 2003-pakket. Dit moet hen toelaten op een meer efficiënte manier te werken met de computer en zal een basis leggen voor verdere opleidingen in computergebruik. Daarnaast startten ook enkele nieuwe vormingsprogramma s voor bedienden, zoals een reeks over het voeren van functioneringsgesprekken. Hierbij werd uitdrukkelijk vertrokken van de vragen die de bedienden stelden via het overleg in de interregio s. Deze vormingen voor bedienden worden in 2006 verder gezet en uitgebreid. en realisatie van het preventiebeleid. Gevoed door het Globaal Preventieplan heeft de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk een ambitieus jaaractieplan 2005 opgesteld. Dit betekende zowel voor de werkgever als voor de preventieadviseurs een belangrijke uitdaging in Bovendien startten twee preventieadviseurs in 2005 de vereiste aanvullende opleiding voor preventieadviseur niveau 2. Desondanks werd dit jaaractieplan grotendeels gerealiseerd. De kwaliteit van onze zorg- en dienstverlening is een belangrijke doelstelling. Medewerkers die vertrouwen hebben in de organisatie en overtuigd zijn van veilige en gezonde werkomstandigheden, dragen gemotiveerd bij tot deze kwaliteit. Zorg voor het menselijke kapitaal is dan ook veel meer dan een slogan bij Familiehulp. Bij het uitwerken van de concrete acties uit het jaaractieplan 2005 wordt naast dit welzijn van elke medewerker ook aandacht besteed aan de verdere ontwikkeling van het geïntegreerde preventiebeleid. Preventie in Familiehulp is er voor en door elke medewerker, elk vanuit zijn rol in de organisatie. De volledige realisatie hiervan vraagt de nodige tijd en ondersteuning. In 2005 werden enkele specifieke acties gerealiseerd. De preventieadviseurs hebben in 2005 de eerste preventiefiches opgesteld. Via deze instructiekaarten worden de medewerkers gesensibiliseerd om veilig te werken of gevaren te signaleren aan hun rechtstreeks verantwoordelijken. Deze belangrijke bron van informatie wordt naar alle medewerkers gestuurd. Voor directie en begeleidend personeel worden de preventiefiches verder uitgebreid met achtergrondinformatie. eenvormig gezondheidstoezicht tot stand. De regelgeving rond moederschapbescherming werd uitgebreid omschreven en vertaald naar de werksituatie in Familiehulp, zodat onze zwangere en pas bevallen medewerkers de juiste bescherming krijgen. Twee preventieadviseurs-arbeidsgeneesheren van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk zetten hun onderzoek naar RSI-klachten bij verzorgenden en huishoudhulpen verder. Via een participatieve risicoanalyse hebben zij de oorzaken van deze klachten ter hoogte van nek en bovenste ledematen in kaart gebracht en zochten zij samen met een groep medewerkers naar haalbare oplossingen. De resultaten van deze risicoanalyse worden verwacht in De arbeidsongevallencijfers leren ons dat een groot aandeel van alle ongevallen plaats vonden op de weg, bij de verplaatsingen tijdens de werkuren of het woon-werkverkeer. De preventieadviseurs registreerden de omstandigheden van de arbeidsongevallen om in een latere fase na te gaan welke preventiemaatregelen kunnen worden genomen. 13

9 6. Het kwaliteitsbeleid De invoering van de nieuwe organisatiestructuur in 2005 heeft Opleidingscentra ook zijn invloed gehad op het kwaliteitsgebeuren. Een aantal verbeteracties hadden hierop ook betrekking. Sinds het najaar van 2004 maakt kwaliteit een vast agendapunt Door omstandigheden is Familiehulp er echter niet in geslaagd uit van de maandelijkse vergadering met de opleidingscoördinatoren. Bedoeling hiervan is om o.a. de verbeterprojecten, opvolging om alle voorziene verbeterprojecten binnen de vooraf bepaalde termijn te realiseren. De verantwoordelijke voor het kwaliteitssysteem, namelijk de manager kwaliteitsbeheer, is in 2005 immers dingscoördinatoren met betrekking tot het kwaliteitsysteem, van de audits (zowel extern als intern), problemen van oplei- geruime tijd buiten strijd geweest wegens ziekte, waardoor er te bespreken. vertraging is opgelopen in het realiseren van een aantal verbeterprojecten. Interne kwaliteitsaudits Begin 2005 werd er door de manager kwaliteitsbeheer een interne kwaliteitsaudit uitgevoerd in de 5 opleidingscentra. De bedoeling van deze audit was om de conformiteit van de werking van Gezinszorg het opleidingscentrum met het kwaliteitshandboek na te gaan. Aanpassing kwaliteitshandboek Alhoewel het resultaat van deze audit positief was, werden er De nieuwe organisatiestructuur heeft een belangrijke invloed wel een aantal opmerkingen geformuleerd. Een aantal van deze op het kwaliteitshandboek. Zo dienden o.a. de verantwoordelijkheden en bevoegdheden, structuren van overleg, titulatuur en dienden bijgevolg door de opleidingscoördinator zelf opgelost opmerkingen hadden te maken met de registratie van gegevens e.d. aangepast te worden. In 2005 werd er reeds gestart met te worden. Een aantal andere opmerkingen hadden te maken met de aanpassing van het kwaliteitshandboek. Het eerste gedeelte de documenten van het kwaliteitssysteem zelf. Deze opmerkingen werd aangepast en is in werkdocument beschikbaar. De verdere dienden dan ook door de manager kwaliteitsbeheer opgenomen te evaluatie en goedkeuring is voorzien voor De aanpassing worden bij de herwerking van het kwaliteitshandboek. van de procedures zal in de eerste helft van 2006 gebeuren. In 2005 werd wel al de procedure P_100 (klachtenprocedure) onder Aanpassing kwaliteitshandboek handen genomen. Deze procedure werd - rekening houdend met de Net zoals het kwaliteitshandboek voor gezinszorg, diende ook verkregen opmerkingen op de bestaande klachtenprocedure en de het kwaliteitshandboek voor de opleidingscentra aan de nieuwe resultaten van de interne kwaliteitsaudit uitgevoerd in het najaar organisatiestructuur aangepast te worden. Bij de aanpassing van volledig herbekeken. Deze vernieuwde procedure heeft van het kwaliteitshandboek diende er ook rekening gehouden te alle goedkeuringen doorlopen en is klaar voor implementatie. worden met de opmerkingen die voortvloeiden uit de interne en De procedure P_40 (deskundigheid) werd ook reeds onder handen externe kwaliteitsaudits. In de eerste helft van 2005 werd er, in genomen. Er is een eerste werkdocument klaar dat verder dient nauw overleg met de opleidingscoördinatoren en de VTO-manager, uitgewerkt te worden. De uiteindelijke procedure zal in de loop gewerkt aan een vernieuwd kwaliteitshandboek. Begin september van 2006 geïmplementeerd worden. werd dit vernieuwde kwaliteitshandboek door het directiecomité goedgekeurd en sinds 1 oktober wordt het in alle opleidingscentra Klachten gebruikt. De langdurige afwezigheid van de manager kwaliteitsbeheer heeft slechts een beperkte invloed gehad op de dagdagelijkse opvolging Kinderdagverblijven van de klachten. Zo werden de klachten, die in deze periode aan Familiehulp werden overgemaakt, op een even correcte manier Kwaliteitshandboek afgehandeld. In 2005 werd de website van Familiehulp aangepast. Eind 2004 werd er gestart met de ontwikkeling van een kwaliteitshandboek voor de beide kinderdagverblijven van Familiehulp, Via deze vernieuwde website hebben cliënten o.a. ook de mogelijkheid om klachten aan de organisatie over te maken. De afhandeling van deze klachten verloopt conform de reeds bestaande Oostende. Om dit project tot een goed einde te brengen, werd namelijk voor De Speelboom te Turnhout en De Speelboom te procedure binnen Familiehulp. er een werkgroep opgericht waarin de coördinatoren van beide kinderdagverblijven, het diensthoofd kinderdagverblijven en de manager kwaliteitsbeheer zetelden. In het voorjaar van 2005 werd het kwaliteitshandboek verder uitgewerkt en door het directiecomité goedgekeurd. Op dat moment kon gestart worden met de implementatie ervan. Zowel aan onze medewerkers als aan de ouders wiens kindje wordt opgevangen in De Speelboom, diende het kwaliteitshandboek duidelijk toegelicht te worden. Voor onze medewerkers gebeurde dit via de teamvergaderingen, voor de ouders via speciaal daartoe georganiseerde oudervergaderingen. Op 1 november is het kwaliteitshandboek in beide kinderdagverblijven definitief in voege getreden. Inspectie In het najaar van 2005 werd er in beide kinderdagverblijven door Kind & Gezin een inspectie uitgevoerd. De bedoeling van deze inspectie was om zowel het kwaliteitshandboek, de werking van het kinderdagverblijf als de infrastructuur te controleren. Deze inspectie stond, zowel in Turnhout als in Oostende, in het teken van de verlenging van de erkenning van De Speelboom als JAARVERSLAG 2005 kinderdagverblijf. Het inspectiebezoek was gespreid over twee dagen per kinderdagverblijf. De eerste dag stond uitsluitend in het teken van het kwaliteitshandboek. De bedoeling was na te gaan of het uitgewerkte kwaliteitshandboek conform was met de geldende regelgeving. Op de tweede dag kwamen de infrastructuur en de werking van De Speelboom aan bod. Zowel in De Speelboom te Turnhout als in De Speelboom te Oostende waren de inspecteurs tevreden over de gedane vaststellingen. Beide kinderdagverblijven hebben dan ook van Kind en Gezin een verlenging van hun erkenning met 5 jaar verkregen. Tijdens de inspectie werden wel een aantal tekortkomingen vastgesteld. Deze tekortkomingen hadden zowel betrekking op het kwaliteitshandboek en op de infrastructuur als op de werking van De Speelboom. In de eerst helft van 2006 zullen deze tekortkomingen worden weggewerkt. Sylvie Janssens, 31 jaar, alleenstaande, Edegem. Cliënt bij Familiehulp sinds 2001 Door een operatie ben ik blind geworden. Als alleenstaande vrouw met een kindje van 6 jaar is het niet gemakkelijk. De zorg die ik van Familiehulp krijg, is dan ook absoluut noodzakelijk. Als de verzorgende bij me thuis komt, kan ik onder toezicht een heerlijk lange douche nemen. Het moment waar ik altijd naar uitkijk, is als de verzorgende met mij naar het zwembad gaat. Iets wat ik anders nooit alleen zou kunnen doen. Als zij bij mij is, ben ik gerust

10 7. Familiehulp en een sector in beweging Cofinanciering VIA II In mei 2005 werd een Vlaams voorakkoord bereikt voor de non-profitsector. Het werd een moeilijke evenwichtsoefening om binnen het relatief beperkte budget tot een compromis te komen dat voor iedereen aanvaardbaar was. Al bij al is het een akkoord dat zowel voor cliënten, werknemers en werkgevers in de thuiszorgsector een aantal positieve punten bevat. Eens op kruissnelheid, voorziet het akkoord in 189,3 miljoen euro extra middelen. Het akkoord betreft de werknemers gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en is opgebouwd rond 3 pijlers: groei van het aanbod, verhoging van de koopkracht en extra middelen voor de kwaliteitsverbetering. Ook de gelijkschakeling van het statuut arbeiders / bedienden is aan bod gekomen tijdens de onderhandelingen. Als werkgever is Familiehulp hier ook voorstander van. Deze gelijkschakeling brengt echter een aanzienlijke extra kost met zich mee. Uit berekeningen bleek dat dergelijke gelijkschakeling voor de hele thuiszorgsector 11 miljoen euro extra zou kosten en deze middelen waren niet voorhanden omdat er keuzes moesten gemaakt worden. Familiehulp betreurt dit en zal niet nalaten om deze eis op de agenda te blijven plaatsen in de contacten met de Vlaamse overheid. De concrete besteding van de VIA II-middelen zijn in verschillende CAO s gegoten die in maart 2006 werden ondertekend, maar retroactief in voege treden vanaf 1 januari CAO dienstencheques-werknemers Ook voor de dienstencheques-werknemers werd er in maart 2006 een nieuwe CAO ondertekend. Met de 21 euro subsidie van de federale overheid, kan Familiehulp niet dezelfde arbeidsvoorwaarden toekennen als in het reguliere circuit. Het is stilaan voor iedereen duidelijk geworden dat we deze groep als een aparte werknemerscategorie moeten beschouwen en niet kunnen gelijkschakelen met de werknemers van de gezinszorg of logistieke hulp. Na moeizame onderhandelingen werd een akkoord bereikt voor een CAO van 1 jaar (van 1/1/06 tot 31/12/06). De dienstencheques-werknemers hebben minder gunstige voorwaarden dan de werknemers in het reguliere circuit, maar wel betere voorwaarden dan in het PC 322 (= het Paritair Comité voor de uitzendarbeid en de erkende ondernemingen die buurtwerken of -diensten leveren). Er werd met de vakbonden afgesproken dat er samen gezocht zal worden naar extra middelen om zo de voorwaarden van de dienstencheques-werknemers geleidelijk te verbeteren. Dossier zorgkundige Minister Demotte van Volksgezondheid voerde begin 2006 het statuut van de zorgkundige in voor de intramurale sector. Het is nog niet duidelijk of deze nieuwe regeling ook zal gelden voor de thuiszorg. Er stellen zich in elke geval een aantal problemen. Een eerste belangrijk knelpunt is dat wanneer iemand 5 jaar als verzorgende heeft gewerkt in de intramurale sector hij/zij een erkenning als zorgkundige kan aanvragen. Voor iemand die 5 jaar als verzorgende in de thuiszorg heeft gewerkt, geldt dit niet. De sector voor gezinszorg reageerde hierop, maar minister Demotte van volksgezondheid heeft hier geen gevolg aan gegeven. Een tweede knelpunt betreft de opleiding voor polyvalent verzorgende. Mensen die deze opleiding volgen, zijn geen zorgkundige en zullen dus niet meer kunnen werken of stage lopen in de intramurale sector. Familiehulp onderzoekt nu hoe hier binnen de eigen opleiding best kan op ingespeeld worden. Ondertussen heeft Minister Vervotte beslist om beroep aan te tekenen bij de Raad van State tegen de regeling van Minister Demotte. Met deze stap geeft Minister Vervotte een belangrijk signaal dat zij wel degelijk opkomt voor de verzorgenden en aanstuurt op een volwaardige plaats van de zorgkundige/verzorgende in de thuiszorg. Toenemend mobiliteitsprobleem Ook voor de thuiszorgsector leiden de toenemende mobiliteitsproblemen tot kopzorgen. Om zoveel mogelijk cliënten te kunnen helpen, worden er meer en meer kortere beurten gepresteerd. De verplaatsingstijd tussen de cliënten is echter arbeidstijd en moet betaald worden. De huidige regelgeving voorziet dat deze tijd tussen beide cliënten kan gedeeld worden. Als de verzorgende natuurlijk maar 1 of 2 uur bij een cliënt blijft, dan is een kwartier relatief veel. Dit zorgt voor misnoegde cliënten en extra stress bij de verzorgenden. Daarbij komt nog eens het fenomeen dat er in stadskernen meer en meer betalend parkeren wordt ingevoerd. Dit is een grote kost voor Familiehulp, waar geen financiële tussenkomst van de overheid tegenover staat. Familiehulp hoopt hier in de toekomst een structurele oplossing voor te vinden. In tegenstelling tot andere welzijnssectoren wordt de gezinszorg slechts gedeeltelijk gefinancierd door de Vlaamse gemeenschap. Cofinanciering door provincies, gemeenten en OCMW s is daarom noodzakelijk. Jaar op jaar moeten we vaststellen dat gemeenten hun betoelaging verminderen of stopzetten wat voor de financiële leefbaarheid van de diensten nefast is. Continue overleg Al de bovenvermelde dossiers, en nog vele andere, werden door Familiehulp en de VVDG op regelmatige tijdstippen aangekaart bij de Vlaamse overheid. Zo werd er onder meer geijverd om de psychiatrische thuiszorg te valoriseren binnen het beleid van de Vlaamse regering en werd er getracht de lopende projecten van opvang in gastgezinnen en nachtopvang te verankeren binnen het thuiszorgbeleid. Catherina Neyens, 80 jaar, cliënte bij Familiehulp sinds Zij is heel haar leven verpleegster geweest. Ik heb zelf lang genoeg in de zorgsector gewerkt om te weten hoe belangrijk het werk van Familiehulp is. Heffen, tillen, wassen, verzorgen, het vraagt heel wat van je rug. Zelf heb ik een ongelukkige val gemaakt in 2002 en sindsdien kan ik mijn rechterarm niet meer gebruiken. Ik heb vooral last met eenvoudige, maar dagelijkse handelingen zoals een boterham smeren. Gelukkig kan ik 3 keer per week op de goede zorgen van mijn verzorgende rekenen. 16

11 8. Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel Hierna volgen enkele kerncijfers over de werking van zorg- en dienstverlening en personeelsleden in het werkjaar 2005 van Familiehulp. We bekijken de cliënten, gepresteerde uren en personeelsleden over de verschillende types zorg- en dienstverlening anno 2005 en vergelijken met We verwijzen voor meer analyse en detail naar Guy Baptist, 70 jaar, clown, fakir en vuurspuwer, Anderlecht. Cliënt bij Familiehulp sinds Ik heb 10 jaar rondgereisd met enkele grote circussen en nadien heb ik als zelfstandige alle mogelijke jaarmarkten en braderijen opgefleurd met mijn acts. Ik heb mijn vrouw, die ondertussen overleden is, leren kennen in het circus en mijn kinderen zitten nu ook in de branche. In 2003 heb ik een CVA gehad. Sindsdien kan ik niet meer zo goed uit de voeten. Familiehulp komt me dagelijks verzorgen en 1 keer per week komt ook Odette van de poetsdienst. Ik heb vroeger veel mensen aan het lachen gebracht. Soms doe ik nog wel eens iets geks met de dames van Familiehulp. Het doet deugd als ik hen weer eens aan het lachen kan brengen. 18

12 Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel 1. Cliënten/klanten Aantal cliënten/klanten in 2005 In 2005 werden cliënten/klanten door Familiehulp geholpen. Het grootste aandeel bestaat uit cliënten gezinszorg (38,7%) en poetsdienst (32,6%). De klanten in het kader van het systeem met dienstencheques (PIT) hebben een aandeel van 21,1%. De vierde grootste groep zijn de cliënten van de opvang voor zieke kinderen (6,3%). Groei in aantal cliënten Het totaal aantal cliënten/klanten is met 13,6% toegenomen ten opzichte van Dit is in hoofdzaak toe te schrijven aan de groei van het aantal PIT-klanten (+96,4%). Het aantal houders van een persoonlijk assistentiebudget (PAB) dat van de zorg- en dienstverlening van Familiehulp gebruik maakt, is verdrievoudigd, maar dit blijft een zeer kleine groep. Met een groei van 18,2% zit ook de zorgverlening opvang zieke kinderen in de lift. Het aantal cliënten gezinszorg neemt met 2,4% toe; het aantal cliënten poetsdienst blijft quasi status quo. Bij oppas, vervoer en karwei stellen we een daling van de aantal cliënten vast. 2. Gepresteerde uren Gepresteerde uren in 2005 In 2005 werden door Familiehulp ,79 uren zorg- en dienstverlening gepresteerd. Analoog aan het aantal cliënten/ klanten wordt het grootste aandeel ingenomen door gezinszorg (61,3%) en poetsdienst (22,6%). Ook hier gevolgd door PIT (14,6%) en opvang zieke kinderen (1,0%). Groei in aantal gepresteerde uren Het aantal gepresteerde uren in 2005 is met 7,7% gegroeid ten opzichte van Die toename is in hoofdzaak toe te schrijven aan de groei van PIT (+129,0%) en opvang zieke kinderen (+25,1%). Het aantal uren gepresteerd in het kader van PAB (persoonlijk assistentiebudget) steeg ook fors, maar maakt relatief gezien slechts een klein deel uit van het totaal aantal uren. Ook voor karwei, oppas en vervoer noteert Familiehulp een groei van het aantal gepresteerde uren. De prestatie-uren gezinszorg en poetsdienst daarentegen namen af met respectievelijk 1,3% en 2,4%. 3. Medewerkers Medewerkers in 2005 Op 31/12/2005 werden medewerkers tewerkgesteld door Familiehulp. De grootste groep bestaat uit verzorgenden (51,6%) en logistieke hulpen (25%). De PIT-arbeiders hebben een aandeel van 16,6%. 16,6% 25,0% Overige 51,6% Familiehulp stelde op 31 december begeleidende personeelsleden, 138 administratief bedienden, 51 PIT-bedienden, 48 personeelsleden in het kader van VTO, 46 stafleden, 43 directieleden, 16 personeelsleden in de kinderdagverblijven en 11 andere personeelsleden (poetsvrouwen in eigen beheer) tewerk. 49% van de bedienden werkt deeltijds. De gemiddelde baremieke anciënniteit van de bedienden is 10 jaar, een daling van 1,24 jaar t.o.v Op 31 december 2005 was 9% van de bedienden in tijdskrediet of thematisch verlof. Groei in aantal medewerkers t.o.v Het aantal medewerkers groeit met personeelsleden of 12% t.o.v De groei is bijna volledig toe te schrijven aan de groei in het aantal medewerkers PIT. De PIT-arbeiders groeien met 802 arbeiders of met 102%. De negatieve groei bij sommige personeelsgroepen dient afgezet te worden t.o.v. de grootte van de personeelsgroep: de daling van het aantal medewerkers bij VTO, de directie en de kinderdagverblijven bedraagt immers maar in totaal 6 personen. 21

13 Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel 8.1 Gezinszorg Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel (prestatie-uren per inwoner per zorgregio) Antwerpen Turnhout Brugge St-Niklaas Herentals Gent Oostende Mechelen Peer Roeselare Genk Aalst Leuven Ieper Oudenaarde Kortijk Brussel Hasselt < 0,26 0,26 0,50 0,51 0,75 0,76 1,00 1,01 1,25 1,26 1,50 > 1,50 Bij gezinnen en bejaarden met een vraag naar verzorging en hulp in het huishouden komt er een verzorgende van Familiehulp langs. De verzorgende verricht taken zoals het dagelijks en wekelijks toilet, de lichaamsverzorging, het bereiden van maaltijden, de was en strijk, het onderhoud van de woning, Familiehulp werkt vanuit een mensbetrokken houding, waardoor ook de nodige psychosociale ondersteuning gegeven wordt. De cliënten In 2005 verleende Familiehulp gezinszorg aan cliënten, dat is een groei met 2,4% ten opzichte van Het gaat hier in hoofdzaak om bejaarden (75,2% van de cliënten) en in tweede instantie om gezinnen (24,8%). 43,1% van de cliënten is ouder dan 80 jaar. Indien we enkel naar de bejaarden kijken, vertegenwoordigen de tachtigplussers zelfs 57,2% van het cliëntenbestand en hun aantal neemt al enkele jaren toe. Het aandeel van de gezinnen jonger dan 40 is sinds twee jaar aan het toenemen, na enkele jaren van afname. Alleenstaanden maken het grootste deel van het cliëntenbestand uit (57,0%). 31,3% van de cliënten gezinszorg is zwaar zorgbehoevend (dat wil zeggen, dat de totale BELscore 35 of meer bedraagt). Dat betekent een lichte stijging ten opzichte van 2004, maar het aandeel van zwaar zorgbehoevenden stagneert sinds enkele jaren. De zorgverlening Zorgverlening wordt uitgedrukt in prestatie-uren. De overheid legt voor gezinszorg het maximaal aantal prestatie-uren per dienst strikt vast, de zogenaamde contingenturen. Zodoende geven de prestatie-uren geen beeld van de werkelijke nood of de bestaande vraag. De jaarlijkse procentuele verhoging van het urencontingent door de Vlaamse Gemeenschap is kleiner dan 4%, zoals ingeschreven in het thuiszorgdecreet van In 2005 presteerde Familiehulp uren gezinszorg, een daling met 1,3% ten opzichte van Deze daling vormt een correctie na de 2% overprestatie in Wat de prestatie-uren betreft, is de positie van de bejaarden nog dominanter dan bij het aantal cliënten: 82,4% van alle uren gezinszorg worden gepresteerd bij bejaarden. In 2005 kreeg een cliënt gemiddeld 216 uren gezinszorg op jaarbasis (bejaarden: 237; gezinnen: 153), dat is 8 uur minder dan in % van de bejaarden en gezinnen ontvangt wekelijks gezinszorg. Het gaat dan in 39,9% van de gevallen om 8 tot 12 uur per week. De voornaamste redenen voor gezinszorg bij bejaarden zijn nog steeds: functieverlies (31,1%), lichamelijke ziekte (19,6%) en orthopedie (11,8%). Bij gezinnen zijn lichamelijke ziekte (22,0%), kraamzorg (14,6%) en psychische ziekte (13,1%) de belangrijkste redenen. We vermelden nog dat 10,4% van de gezinnen zorg krijgen omwille van een handicap en 6,0% van de bejaarden omwille van dementie. Overbelasting en sociaal zwakkeren zijn elk goed voor 4% van de gezinnen. In de zorgverlening wordt veel aandacht besteed aan zorg op maat. Dit uit zich onder andere in het verlenen van zorg op onregelmatige uren, dat wil zeggen na uur s avonds en in het weekend. 7,0% van de cliënten krijgt s avonds na uur of tijdens het weekend zorg (4,5% van de gezinnen en 7,9% van de bejaarden). Deze onregelmatige prestaties worden dus in hoofdzaak bij bejaarden gepresteerd. 23

14 Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel Aanvragen Doelgroepen In 2005 waren er nieuwe aanvragen voor gezinszorg, 14,2% meer dan in Aan 23,0% van deze ontvankelijke aanvragen kon niet tegemoet gekomen worden (26,4% in 2004). De belangrijkste redenen voor niet zorgverlening zijn het vinden van een alternatief door de cliënt (28,9%) en de cliënt vraagt informatie (13,5%) op. Op de 3de plaats komt het tekort aan uren (8,4%). In 8,0% van de gevallen was de bijdrage te hoog. De Vlaamse Gemeenschap verhoogt het urencontingent jarigen, 24 dagen voor jarigen en 36 dagen voor 55+ ers en meer). 30% van de verzorgenden is meer dan 45 jaar op 31/12/2005. Op 31/12/2000 was dit nog maar 19%. Dit heeft o.m. gevolgen voor de organisatie van de zorgverlening, bijvoorbeeld complexere werkplanning. De gemiddelde baremieke anciënniteit van de verzorgenden is 12,5 jaar, een stijging van 0,5 jaar t.o.v In 2000 bedroeg de gemiddelde baremieke anciënniteit 10,6 jaar. Reden van de Familiehulp richt zich ook naar specifieke doelgroepen binnen de gezinszorg, meer bepaald kraamzorg, thuiszorg bij psychisch zieke cliënten, dementerenden, kansarmen, palliatieve zorg, opvang zieke kinderen. In 2005 werden in Familiehulp volgende uren bij enkele doelgroepen gepresteerd. Zorg bij dementerenden (-3,2%) Zorg bij psychisch zieke cliënten was tevens een specifiek vierjarig project in West-Vlaanderen. Dit project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de Provincie West-Vlaanderen. Het doel van het project, met name het onderzoeken van de problematiek van psychiatrische thuiszorg en de begeleiding van personeelsleden die met psychisch zieke cliënten worden geconfronteerd, werd ondertussen volledig geïntegreerd in de dagelijkse werking van de zorgregio s en de cel Zorg- en Dienstverlening. (de subsidiëring van gezinszorg) met 2,33% in plaats van de 4% groei die ingeschreven staan in het thuiszorgdecreet. Familiehulp stijging is o.a. de overname van de baremieke anciënniteit die door het Vlaams Intersectoraal Akkoord tot 100% overname van Zorg bij psychisch zieke cliënten (+5,6%) tracht echter binnen haar mogelijkheden zoveel mogelijk nieuwe cliënten te helpen. Gevolg hiervan is onder andere dat de uren de baremieke anciënniteit bij een vorige werkgever kan bedragen. De stijgende baremieke anciënniteit betekent hogere loonkosten, Zorg bij sociaal zwakken (+9,5%) zorg per week per cliënt worden verminderd. anderzijds houden de subsidies van de Vlaamse Gemeenschap Partners in de zorgverlening geen rekening met de stijgende anciënniteit. Het aantal uren ziekte bedraagt 10% van de totale uren. Zowel het aantal ziekte-uren als het aandeel ervan t.o.v. de totale con- Naast Familiehulp zijn er meestal nog andere actoren in een tractuele uren daalt het tweede opeenvolgende jaar (aandeel : gezin die instaan voor de zorg, meer bepaald de mantelzorgers, daling van bijna 1% t.o.v. 2003). professionele en commerciële eerstelijnshulp. Er worden met deze actoren afspraken gemaakt, want Familiehulp draagt zorg op maat (zorgverlening vanuit de noden en behoeften van de cliënt) en naadloze zorg hoog in het vaandel. Slechts bij 28,4% van de gezinnen en 13,0% van de bejaarden die gezinszorg genieten, zijn geen mantelzorgers aanwezig. Met Anciënniteit 12,50 12,00 Gemiddelde baremieke anciënniteit bij verzorgenden (in jaar) Gemiddelde baremieke anciënniteit bij verzorgenden andere woorden de meerderheid van de cliënten kan beroep doen 11,50 op mantelzorgers, voornamelijk niet-inwonende familie: 73,0% 11,00 bij bejaarden en 49,3% bij gezinnen. Bij gezinnen gaat het ook vaak om de inwonende familie (32,3%, tegenover 13,1% bij bejaarden). Ook de hulp van buren en vrienden is niet te 10,50 10,00 verwaarlozen. 9,50 Medewerkers Familiehulp stelde op 31 december verzorgenden tewerk. 78% van de verzorgenden werkte op 31/12/2005 deeltijds. Dit is een stijging van 3% t.o.v Het deeltijds werken is op een periode van 10 jaar met 11% gestegen. De gemiddelde leeftijd van verzorgenden is 39,7 jaar. Dit stijgt t.o.v. vorige jaren. De stijgende leeftijd is van belang gezien in het kader van de Vlaams witte woede (2005) er een akkoord is om het volledige traject van de vrijstelling arbeidsprestaties vanaf 45 jaar voor de diensten gezinszorg uit te voeren (12 dagen voor 9,00 % Verzorgenden 35% 30% 25% 20% 15% 10% % Verzorgenden naar leeftijd Verzorgenden meer dan 45 jaar Verzorgenden minder dan 30 jaar