Thuiszorg op maat Jaarverslag

Transcriptie

1 Thuiszorg op maat Jaarverslag 2006

2 Fa m i l i e h u l p j a a rv e r s l a g

3 Inhoudstafel Voorwoord... 3 Situering... 5 Het zorg- en dienstverleningsbeleid... 7 Het personeelsbeleid... 8 Het preventiebeleid...10 Het kwaliteitsbeleid...12 Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel Gezinszorg...17 Poetsdienst...20 Kraamzorg Volle Maan...23 Oppas...24 Opvang zieke kinderen...26 Kinderdagverblijven...27 Karwei...28 Vervoer...29 Dienstverlening in het kader van de dienstencheques PIT...30 Jaarverslag expertisecentrum Kraamzorg Volle Maan...33 Financieel Verslag...35

4 Fa m i l i e h u l p j a a rv e r s l a g J A A R V E R S L A G

5 Voorwoord Zorg op maat kozen we als rode draad voor ons jaarverslag Hiermee willen we nogmaals benadrukken wat we eigenlijk al jaren doen, nl. een gepast antwoord geven op elke zorgvraag die bij Familiehulp toekomt. We evolueren van een aanbodgestuurde organisatie naar een vraaggestuurde organisatie. De cliënten van vandaag hebben immers andere noden dan enkele jaren geleden en we moeten hier dan ook op inspelen. Het kan zijn dat we de zorgvraag niet zelf kunnen beantwoorden, maar dan gaan we altijd op zoek naar een alternatief (doorverwijzen naar onze partners of naar andere zorgverleners). Dat de vraag naar thuiszorg stijgt, weet ondertussen iedereen. Er is niet alleen de vergrijzing van de bevolking, er zijn ook nog een aantal andere evoluties. De geografische mobiliteit neemt toe: Familieleden wonen niet meer altijd in mekaars buurt, waardoor de informele zorg voor ouders, kinderen of kleinkinderen vermindert. Er zijn ook steeds meer tweeverdienergezinnen en die hebben nu eenmaal minder tijd om voor hun ouders en kinderen te zorgen. Het belangrijkste is evenwel de vraag van de zorgbehoevenden zelf om zo lang mogelijk thuis verzorgd te worden. Door die stijgende vraag staat Familiehulp net als andere thuiszorgorganisaties voor een nieuwe uitdaging. Het wordt hoe langer hoe moeilijker om voldoende gemotiveerde en degelijke medewerkers te vinden. In bepaalde regio s is er een heuse schaarste op de arbeidsmarkt. Wij moeten dus onze rekruteringsinspanningen intensifiëren. Door onder meer veelvuldig aanwezig te zijn in de media, proberen we werken in de thuiszorg bekender te maken. Eén van de troeven die we kunnen uitspelen is de mogelijkheid om flexibel te werken bij Familiehulp. De grote meerderheid van onze medewerkers werkt deeltijds. Op die manier kunnen zij arbeid en gezin zo goed mogelijk te combineren. In 2006 verwelkomde Familiehulp een nieuwe telg in de familie. In Herentals heeft Familiehulp het kinderdagverblijf Jannemietjes overgenomen. Dit kinderdagverblijf werd tot nu beheerd door de zusters van de Voorzienigheid van het Kind Jezus. Het gaat om een zeer groot kinderdagverblijf (91 erkende plaatsen), waarmee Familiehulp in één klap haar opvangcapaciteit meer dan verdubbelt. Naast De Speelboom in Oostende en Turnhout, beheert Familiehulp nu 3 kinderdagverblijven. We kunnen dit voorwoord niet afsluiten zonder een woordje over onze afdeling dienstencheques (PIT). De sterke groei bleef ook in 2006 aanhouden. Eind 2006 werkten er bij Familiehulp reeds huishoudhulpen in PIT. De vermindering van de overheidsbijdrage van 21 euro naar 20 euro per cheque was evenwel slecht nieuws voor ons. Ook hier ligt er een nieuwe uitdaging. Familiehulp wil van PIT een succesvolle en rendabele afdeling maken binnen de financiële marge die voorhanden is. Geen gemakkelijke opdracht die de nodige bijsturingen zal vergen. Ten slotte een woordje van dank, of beter een groot woord van DANK, voor al onze medewerkers en bestuursleden die ervoor zorgen dat wij kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening kunnen aanbieden aan onze cliënten. Samen vormen we 1 grote familie die gezien mag worden. Annelies Van Cauwelaert Voorzitter Raad van Bestuur Agnes Bode Algemeen Directeur

6 6 Fa m i l i e h u l p j a a rv e r s l a g J A A R V E R S L A G

7 Situering Familiehulp is een geïntegreerde dienst voor thuiszorg en biedt gezinszorg, bejaardenzorg, kraamzorg ( Volle Maan ), poetshulp, opvang van zieke kinderen, zorg voor dementerenden, palliatieve zorg, zorg voor psychisch zieke cliënten, karweihulp en vervoer. Wij verlenen thuiszorg op het vlak van persoonsverzorging, huishouding en psychosociale bijstand aan zorgbehoevenden met ondersteuning van het thuis-, familiaal en sociaal netwerk. Zich omringd weten en ondersteund worden door het thuismilieu is zeer belangrijk wanneer men verzorging nodig heeft. De zorg die Familiehulp biedt, vormt een aanvulling op de zelfzorg en de zorg van familie en vrienden. Zelfredzaamheid wordt hierbij gerespecteerd, aangemoedigd en, waar mogelijk, weer aangeleerd. Familie en vrienden worden zoveel mogelijk bij de zorgverlening betrokken. Familiehulp heeft een sterk gedecentraliseerde werking, dicht bij de cliënt. Deze decentralisatie laat toe om snel in te spelen op de veranderende noden van de cliënten en staat dus garant voor een cliëntgerichte zorgverlening. De afdeling PIT (Professioneel in Thuisondersteuning) van Familiehulp levert huishoudelijke diensten (onderhoud van de woning, was en strijk, koken, boodschappen, klein verstelwerk) in het kader van de dienstencheques. Iedereen die hulp in het huishouden wil en hiervoor dienstencheques aankoopt, kan terecht bij PIT. Familiehulp profileert zich ook naar jonge gezinnen. Voor kinderopvang kan men terecht in de 3 kinderdagverblijven van Familiehulp in Oostende, Turnhout en Herentals. Familiehulp is actief in alle gemeenten van Vlaanderen en het Brusselse gewest. Het is een autonome v.z.w. binnen de christelijke werknemersorganisatie ACW en telde eind personeelsleden. Algemene vergadering Raad van bestuur Hoofdzetel Algemeen directeur 1 hoofdzetel, gevestigd in Brussel Voor algemeen beleid en ondersteuning Directiecomité Interregio Interregioteam Zorgregio Interegiodirecteur 4 Interregio s Voor administratie, facturatie, HR en ondersteuning van de zorgregio s Zorgregiodirecteur 18 zorgregio s Voor de zorg- en dienstverlening

8 Fa m i l i e h u l p j a a rv e r s l a g J A A R V E R S L A G

9 Het zorg- en dienstverleningsbeleid De kinderziekten van de invoering van de nieuwe organisatiestructuur zijn grotendeels voorbij en dus konden we ons opnieuw concentreren op diepgang en verdere uitbouw van de zorg- en dienstverlening. De opgedane kennis in de cellen zorg- en dienstverlening, werd onderling uitgewisseld en zorgde ervoor dat de meeste expertises al over heel wat servicepakketten en informatie kunnen beschikken. De stafmedewerkers konden de meeste vragen vanuit de zorgregio s op korte termijn en correct en éénduidig beantwoorden, wat een grote meerwaarde betekent voor de éénvormigheid van het beleid binnen Familiehulp. Binnen de interregio werd er samengewerkt tussen zorg- en dienstverlening en preventie, human resources, administratie, De stafmedewerkers zorg- en dienstverlening werden als experten ingeschakeld om nieuwe medewerkers te introduceren in het domein zorg- en dienstverlening binnen Familiehulp. De link naar het eigen vormingsinstituut en de opleidingscentra werd gemaakt door het samen overlopen van cursussen en lespakketten. Zo kan ook daar éénvormigheid en conformiteit met bestaande visies en standpunten afgetoetst worden. Dat bepaalde expertises binnen regio s meer aandacht kregen, was zowel gebonden aan interne als aan externe opportuniteiten die zich op zorgregio-, interregio of vzw-niveau voordeden. Extern liepen o.a. provinciale projecten rond woningaanpassing binnen interregio 2 en rond kansarmoede binnen interregio 1. Ook lokale samenwerking leidt tot gezamenlijke initiatieven o.a. brug naar ouderenzorg voor chronische thuislozen, E-tandemproject, De interne dynamiek maakt dat bepaalde regio s zich zwaar concentreren op het uitbouwen van kraamzorg, terwijl anderen belang hechten aan andere doelgroepen zoals dementerende personen, psychisch zieke cliënten, enz. het nodige personeel vrij. Dit meerjarenproject moet er in de toekomst toe leiden dat er bruggen geslagen worden tussen de intramurale voorzieningen en de thuiszorg. Netwerking en actieve betrokkenheid op de omgeving bleven een belangrijk doel: zowel de stafmedewerkers als managers en directeur zorg- en dienstverlening participeerden aan verschillende studiereizen, projecten en onderzoeken o.a. bezoek aan Friesland, het Limburgs garantieplan, de pilootprojecten psychiatrie, project relaties tussen generaties van de Koning Boudewijnstichting, het onderzoek naar de kwaliteit van het zorgenplan, het project naadloze zorg in samenwerking met het Wit-Gele Kruis en het Vlaams Verbond van Verzorgingsinstellingen, enz Aan externe ontwikkelingen was er geen gebrek. Op Vlaams niveau gebruikte Minister Vervotte de input van een werkgroep van de Vlaamse Vereniging voor Diensten Gezinszorg (VVDG) om een voorontwerp van decreet rond niet-medische zorgverlening te schrijven om het beroep van verzorgende te verankeren. De werkgroep doelgroepen van de VVDG heeft een nota opgemaakt rond de rol van de diensten gezinszorg in de opvoedingsondersteuning thuis, wat in 2007 leidde tot de verankering hiervan in een voorontwerp van decreet. Eind 2006 schreef de minister eveneens projecten in de thuiszorg uit waarvan de 2 ingediend door de VVDG werden goedgekeurd. Ook het ingediende project van Familiehulp werd goedgekeurd (Optimalisering van de kwaliteit van thuiszorg aan allochtone personen door tijdelijke bijkomende inspanningen op het vlak van methodiekondersteuning en deskundigheidsbevordering van professionelen in door de Vlaamse overheid erkende en/of gesubsidieerde voorzieningen). In 2006 liepen verschillende werkpunten vanuit de vzw die aan zorg- en dienstverlening gelinkt waren o.a. de functionele optimalisering en strategie van PIT (afdeling dienstencheques), de concretisering van het denkkader diensten, zorgverleningsgaranties, evaluatie van het permanentieconcept, Omwille van hun omvang en impact zullen de finale beslissingen over deze dossiers pas in 2007 genomen worden. In mei 2006 nam Familiehulp de strategische beslissing om in het netwerk klinische paden te stappen en stelde hiervoor ook Op federaal niveau werden in samenwerking met andere partners therapeutische projecten in de geestelijke gezondheid ingediend. Familiehulp nam ook actief deel aan het experiment rond het RAI-HC (resident assessment instrument home care). Familiehulp volgde de ontwikkelingen op het vlak van zorgkundigen op en op de verschillende echelons werd onderhandeld met verpleegkundigen.

10 J A A R V E R S L A G Het personeelsbeleid 10 Arbeidsvoorwaarden Het tweede Vlaams Intersectoraal Akkoord (VIA) voor de nonprofit dat midden 2005 werd afgesloten, is begin na lange onderhandelingen - vertaald in een aantal sectorale CAO s. Een belangrijk knelpunt daarbij was de vaststelling dat de in het VIA geregelde afspraken onbetaalbaar waren voor de activiteiten van Familiehulp in het kader van de dienstencheques (net zoals bij de andere diensten voor gezinszorg). De financiering van deze activiteiten die gebeurt door het federale systeem van de dienstencheques biedt onvoldoende ruimte om de bijkomende loons- en arbeidsvoordelen, die in het VIA zijn overeengekomen, ook voor deze groep medewerkers te voorzien. De CAO s die in de sector van de thuiszorg zijn afgesloten voorzien in: - een verhoging van de kilometervergoeding voor verplaatsingen in opdracht vanaf 01/01/2006 (van toepassing voor de basiswerkers ); - een geleidelijke verhoging van de eindejaarspremie in de periode ; - een verhoging van het weddebarema van het begeleidend personeel vanaf 01/01/2006; - een aangepast barema voor medewerkers in tewerkstellingsof doorstromingsprogramma s vanaf 01/01/2006. Twee bijkomende CAO s vragen bijzondere aandacht: de uitbreiding van de dagen Vrijstelling van arbeidsprestaties (VAP) en de CAO Dienstencheques. Door de nieuwe CAO inzake de Vrijstelling van arbeidsprestaties is het recht van 45+ers om betaald van het werk afwezig te blijven sterk toegenomen. Voor de leeftijdscategorie is het recht op 12 dagen per jaar behouden, maar 50+ers hebben vanaf 2007 recht op 24 dagen per jaar, 55+ers vanaf 2008 zelfs op 36 dagen per jaar. Deze regeling met VAP-dagen verhoogt ongetwijfeld de mogelijkheid voor oudere werknemers om langer aan de slag te blijven in de thuiszorg. Anderzijds plaatst dit systeem Familiehulp voor ernstige problemen inzake continuïteit in de dienstverlening, zeker in kleinere groepen. Ook financieel blijft deze regeling voor de organisatie niet zonder negatieve gevolgen. De CAO Dienstencheques regelt de loons- en arbeidsvoorwaarden van de werknemers die binnen een dienst voor gezinszorg tewerkgesteld worden in het kader van het systeem van dienstencheques. Specifieke voorwaarden zijn hier nodig om de tewerkstelling betaalbaar te houden en dus om de voortzetting van deze boomende activiteit mogelijk te maken. De CAO die aanvankelijk voorzien was met een looptijd tot 31/12/2006 maar ondertussen is verlengd voorziet in een aantal overgangsmaatregelen tussen de oude arbeidsvoorwaarden (VIA) en de nieuwe. Zo is onder meer het systeem van de Vrijstelling van arbeidsprestaties voor de Dienstenchequemedewerkers afgebouwd. Organisatieverandering Alhoewel er in 2006 geen formele organisatieverandering heeft plaatsgevonden, blijft Familiehulp evolueren. Enerzijds heeft iedereen binnen de in 2005 in voege getreden nieuwe structuur stilaan zijn plaats gevonden. De voordelen van de nieuwe organisatievorm worden geleidelijk aan duidelijk zichtbaar. Anderzijds betekent de sterke groei, die nu al jaren aanhoudt, een zware belasting voor de organisatie. Tegelijk blijven we alert voor wat er in onze omgeving aan de gang is en bereiden we ons voor op toekomstige uitdagingen, zoals de invoering van de zorgkundige als nieuwe beroepsgroep. Dit alles zorgt er voor dat in onze organisatie verandering een constante is. Vorming, training en opleiding De strategische doelstellingen van Familiehulp voor hebben veel aandacht voor de medewerkers, met inbegrip van de ontwikkeling van hun competenties. Eén van de vijf doelstellingen voor heeft als titel Leren en innoveren, en zegt letterlijk dat Familiehulp een organisatie wil zijn die leert. Familiehulp realiseerde dit in 2006 op drie manieren: de opleidingen in onze 5 opleidingscentra, de bijscholingen voor de basiswerkers (onder meer door het eigen Vormingsinstituut) en de vorming voor bedienden en directieleden. Opleidingen tot polyvalent verzorgende Het beroep van verzorgende is en blijft een knelpuntberoep, ook in de recentste lijst van de VDAB. Om aan de blijvende vraag naar gekwalificeerde verzorgenden te voldoen, organiseert Familiehulp jaarlijks verschillende opleidingen tot polyvalent verzorgende. Deze voltijdse dagopleiding duurt 10 tot 11 maanden. Het programma omvat een grondige theoretische vorming en een even groot pakket stage. Wie slaagt voor de opleiding kan zowel in de thuiszorg als in de instellingenzorg aan de slag. De tewerkstelling bij de afgestudeerden ligt boven de 80%; een succesverhaal. In 2006 gingen 10 opleidingen van start voor in totaal 193 cursisten. Negen voltijdse opleidingen werden afgerond in 2006 en in totaal studeerden daar 143 cursisten af als polyvalent verzorgende. In Brussel liep ook de tweejarige halftijdse opleiding ten einde, met 7 geslaagde polyvalent verzorgenden. In totaal dus exact 150 afgestudeerde (polyvalent) verzorgenden in Aantal afgestudeerde verzorgenden in de eigen opleidingscentra De opleidingen voor polyvalent verzorgende worden georganiseerd in eigen opleidingscentra, één per Vlaamse provincie. In 2006 werd het vernieuwde opleidingscentrum Vlaams-Brabant in Brussel feestelijk geopend. Op woensdag 13 december 2006 verwelkomden we op de nieuwe locatie in hartje Brussel o.a. Brigitte Grouwels, Brussels Staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Brigitte Depauw, Brussels Volksvertegenwoordiger. De opening kon op ruime persaandacht rekenen.

11 Familiehulp heeft op 5 locaties een eigen opleidingscentrum, telkens gecoördineerd door een opleidingscoördinator. In elk opleidingscentrum starten jaarlijks 2 opleidingen, in principe 1 in het voorjaar en 1 in het najaar. Meer informatie vind je op de website van Familiehulp, of op volgende plaatsen: Opleidingscentrum Antwerpen, Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen, Mich Niemans, Opleidingscentrum Limburg, Thonissenlaan 41, 3500 Hasselt, Marleen Geusens, Opleidingscentrum Oost-Vlaanderen, Steendam 41, 9000 Gent, Greet De Meyer, Opleidingscentrum Vlaams-Brabant, Hollandstraat 64, 1060 Brussel, Karin De Bosscher, Opleidingscentrum West-Vlaanderen, Ardooiesteenweg 50, 8800 Roeselare, Machteld Vandenberghe, De opleidingen worden gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de VDAB en ESF (Europees Sociaal Fonds). Vormingsinstituut Sedert 2002 heeft Familiehulp een eigen Vormingsinstituut. In 2006 stonden 6 interne vormingsmedewerkers, onder leiding van de VTO-manager, in voor het aanbieden van bijscholingen aan onze basiswerkers. De thema s die zij aanbieden zijn zowel verzorgingsthema s, ziektebeelden, hef- en tiltechnieken en EHBO, als sessies over beroepsgeheim, assertiviteit en humor op het werk. De brochure met het aanbod van het Vormingsinstituut bevatte in 2006 in totaal 32 programma s die door een zorgregio kunnen geboekt worden. Vormingsuren door het eigen Vormingsinstituut In 2006 stond het Vormingsinstituut in voor uren vorming, een stijging van 3% tegenover van 2006 (ter vervanging van een bruggepensioneerde). Begin 2007 kwamen er nog eens 3 vormingsmedewerkers bij. In 2006 werden opnieuw verschillende externe organisaties betrokken in het VTO-beleid, zoals Rescue, Agora, Zorgsaam, Met deze organisaties liep er in 2006 uitgebreid overleg om hen meer bij de visie en doelstellingen van Familiehulp te betrekken. Vorming voor bedienden Door het invoeren van de vernieuwde organisatiestructuur in 2005, zijn veel bedienden in een nieuwe functie terechtgekomen en zijn er ook veel nieuwe bedienden aangeworven. Deze veranderingen gingen in 2006 gepaard met verschillende opleidingen voor bedienden. Hierbij werd uitdrukkelijk vertrokken van de vragen die de bedienden stelden, via het overleg in de zorgregio s en interregio s. De interregio s planden zelf verschillende vormingen die beantwoordden aan de regionale behoeften. Daarnaast werd vanuit de hoofdzetel ook een gecoördineerd aanbod voorzien voor de 4 interregio s (112 opleidingsdagen voor 908 deelnemers). In 2006 werden volgende opleidingen prioritair georganiseerd, in samenwerking met externe vormingsorganisaties: Computeropleidingen voor geselecteerde groepen: - Excel-opleidingen: 138 deelnemers - Word gevorderden: 20 deelnemers - Powerpoint: 47 deelnemers Daarnaast verzorgde een eigen lesgever vanuit de IT-afdeling nog 28 sessies op maat van specifieke gebruikers in Familiehulp. Secretariaatsvaardigheden: - Verslagen maken: 28 deelnemers - Professioneel telefoneren: 73 deelnemers - Telefonisch screenen: 28 deelnemers Gesprekken voeren: - Selectiegesprekken voeren: 33 deelnemers - Functioneringsgesprekken: 91 deelnemers. Evolutie van het aantal vormingsuren gegeven door het Vormingsinstituut Na een grondige evaluatie van het Vorminginstituut werden een aantal vernieuwingen doorgevoerd in Deze werden aan de HR-stafmedewerkers voorgesteld op een VTO-dag op 22 maart De meeste vernieuwingen gingen in na de zomer van 2006 en vanaf 1 januari Het gaat hier zowel om organisatorische als om strategische veranderingen. Zo werd er resoluut gekozen om zoveel mogelijk vorming door eigen vormingsmedewerkers te laten geven. Een nieuwe vormingsmedewerker kwam in dienst na de zomer Introductie voor nieuwe bedienden Medewerkers van het eigen Vormingsinstituut werkten ook een vernieuwde module uit voor de introductie van nieuwe bedienden. De testsessie vond plaats in december 2006 en wordt vervolgd in Vorming voor directieleden Familiehulp organiseert jaarlijks 4 vormingsdagen ( seizoensvergaderingen ) voor haar directieleden + een directietweedaagse. Alle vormingen verliepen zoals gepland en konden bij de quasi voltallige directiegroep op grote tevredenheid rekenen. In deze vormingen kwamen verschillende thema s aan bod: samenwerken, de zorgkundige, stressfactoren, evoluties in mantelzorg, het Generatiepact, Op 3 juli was er een extra vormingsdag over het thema Kwaliteitszorg in Familiehulp, met inbreng van Amelior. 11

12 J A A R V E R S L A G Het preventiebeleid Een preventiebeleid maar kan slagen als iedereen zijn steentje bijdraagt. Daarom werd bij het uittekenen van dit jaaractieplan 2006 bijzondere aandacht besteed aan de rol van de medewerker zelf en de hiërarchische lijn. Dit betekent concreet dat de hiërarchisch verantwoordelijken actief betrokken werden bij de implementatie van enkele belangrijke preventieacties. Ook de medewerkers zelf ( basiswerkers ) werden bij elke actie op hun verantwoordelijkheid gewezen.. Verschillende onderzoeken * (Proxima, RSI-onderzoek ) verwijzen naar het belang van een preventieve controle van de werkomgeving en het werkmateriaal bij het begin van elke zorgverlening. De Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk ontwikkelde in dit kader, in overleg met het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk, een vernieuwde materiaallijst en een checklist woonomgeving. De sectorverantwoordelijken en coördinatoren lichtten het gebruik van deze twee werkinstrumenten toe op wijkteams en werkvergaderingen. De verzorgenden en (PIT)-huishoudhulpen kregen de opdracht om het materiaal bij de eerste zorg- of dienstverlening te controleren. Ze worden gevraagd afwijkingen in de woonomgeving te signaleren, waarna de hiërarchische verantwoordelijke, in overleg met de preventieadviseur, de checklist woonomgeving invult en afspraken maakt met de cliënt/klant. Samen met de externe preventieadviseurs psychosociale aspecten werkten de preventieadviseurs en de HR-directie een sensibilisatiecampagne uit rond respectvol gedrag op het werk voor. Deze uitgebreide sensibilisatie vond in de tweede helft van 2006 en begin 2007 plaats. De externe preventieadviseurs verzorgden uitgebreide toelichtingen voor de hiërarchisch verantwoordelijken. Op hun beurt stelden deze laatsten de preventiefiche respectvol gedrag op het werk voor aan hun team. Wanneer een medewerker geconfronteerd wordt met ongewenst grensoverschrijdend gedrag, is de hiërarchisch verantwoordelijke het eerste aanspreekpunt, maar kan de medewerker ook terecht bij de externe preventieadviseur psychosociale aspecten. Na de algemene bedrijfsbezoeken door de preventieadviseurarbeidsgeneesheren in de voorbije jaren, startten in 2006 de thematische bedrijfsbezoeken. De medewerkers van de interregio kregen een vorming ergonomische opstelling van de beelschermwerkpost gevolgd door een individueel advies van de ergonoom. Het aantal arbeidsongevallen in Familiehulp is vergelijkbaar met de cijfers in de andere thuiszorgdiensten, maar blijft hoog. We noteren zowel een hoge frequentie als een hoge ernst. Het blijft dus een uitdaging voor Familiehulp om deze cijfers te drukken door gepaste preventieacties. Enkele cijfers op een rijtje: 833 erkende arbeidsongevallen waarvan 811 bij basiswerkers: op de arbeidsweg waarvan slechts 22 zonder tijdelijke arbeidsongeschiktheid - 59 tijdens verplaatsingen in arbeidstijd waarvan slechts 9 zonder tijdelijke arbeidsongeschiktheid op de werkvloer waarvan 135 zonder tijdelijke arbeidsongeschiktheid Indicatoren voor de volledige VZW: - Frequentie (= aantal ongevallen per miljoen prestatieuren): 50,75 (in 2005 noteerden we een frequentie van 45,48); - Ernst (= aantal dagen arbeidsongeschiktheid per duizend prestatieuren): 1,29 (in 2005 noteerden we een ernst van 1,00); De toename van frequentie en ernst heeft vooral te maken met de personeelsgroei: het risico op arbeidsongevallen is het grootst bij nieuwe medewerkers. 12 (*) VERHEYEN (W.), VANDENBRANDE (T.), Werken in de gezinszorg. Onderzoek naar de kwaliteit van arbeid bij de verzorgenden in de thuiszorg. DE GREZ (K.), RUYS (S.), Repetitive Strain Injuries in de thuiszorg, Participatieve risicoanalyse naar RSI van de nek en bovenste ledematen bij verzorgenden en huishoudhulpen,

13 13

14 J A A R V E R S L A G Het kwaliteitsbeleid In 2006 werd er verder gewerkt aan de implementatie van het kwaliteitssysteem binnen Familiehulp. Door omstandigheden is Familiehulp er echter niet in geslaagd om alle voorziene verbeterprojecten te realiseren. Door langdurige ziekte en het uiteindelijke vertrek van de manager kwaliteitsbeheer, zijn er een aantal vertragingen opgelopen en zijn er enkele projecten niet gerealiseerd. Gezinszorg Aanpassing van het kwaliteitshandboek In 2005 werd er reeds gestart met het actualiseren en aanpassen van het kwaliteitshandboek aan de nieuwe organisatiestructuur van Familiehulp (nieuwe verantwoordelijkheden en bevoegdheden, aangepaste overlegstructuren e.d.). De procedures werden in 2006 verder aangepast en eventueel verfijnd. Alle gewijzigde onderdelen van het handboek werden uiteindelijk beoordeeld door het directiecomité en goedgekeurd door de algemeen directeur (27/06/06). De nieuwe versie van het kwaliteitshandboek werd verspreid aan alle interregiodirecteurs en zorgregiodirecteurs op een hieraan gekoppeld vormingsmoment over kwaliteit. Het verdere verloop m.n. de implementatie, is dan in sommige zorgregio s een beetje stil gevallen, gezien het vertrek van de manager kwaliteitsbeheer. Toch zijn er een aantal acties ondernomen om toch verder te blijven werken aan de ingeslagen weg van de kwaliteit, o.a. wat betreft de procedure P_40 (deskundigheid). In januari 2007 is de nieuwe kwaliteitscoördinator gestart. Zij zal terug aan verdieping en verbreding van het kwaliteitsbeleid in Familiehulp werken en actieve ondersteuning bieden waar nodig. Interne kwaliteitsaudit Ten einde de jaarlijkse interne audit niet in het gedrang te brengen, is er eind 2006 beroep gedaan op een externe interne auditor (van Amelior). De bedoeling van deze interne audit was om de conformiteit tussen het handboek en de werking van de dienst gezinszorg na te gaan. Het resultaat is positief te noemen, hoewel er natuurlijk een aantal opmerkingen zijn geformuleerd. De besprekingen van de auditresultaten en het opstarten van eventuele verbeterprojecten worden in 2007 voorzien. Klachten Ook in 2006 werden de klachten zo correct mogelijk afgehandeld. De twee grootste klachten op niveau van de zorgregio en interregio zijn: 1. continuïteit (aantal klachten verdubbelde t.o.v. 2005); 2. diefstal (aantal klachten verdubbelde t.o.v. 2005); Deze stijging heeft enerzijds te maken met een betere registratie (klachten indienen kan nu ook via de website) en anderzijds met het mondiger worden van de cliënten. Al bij al blijft het aantal klachten in de gezinszorg relatief gezien zeer laag (132 klachten op cliënten). Niettemin werden een aantal maatregelen genomen om deze klachten preventief te bestrijden: - Elke zorgregio zal in 2007 een vervangequipe opstarten. Dit moet een betere continuïteit en minder wissels van personeel waarborgen. - In tal van zorgregio s en interregio s worden projecten uitgewerkt rond de verschillende verbeterpunten (bv. diefstal o.a. optimaliseren van geldverrichtingen bij cliënten). Opleidingscentra Verbeterprojecten Het verbeteren van de evaluatie voor de deelnemers aan de opleiding: een nieuw evaluatieformulier, op maat van de cursist, werd opgesteld. De testfase is afgerond en het nieuwe document zal in de loop van 2007 goedgekeurd worden en in het kwaliteitshandboek opgenomen worden. In 2007 zal het evaluatiesysteem van de opleidingen verder uitgewerkt en verfijnd worden. - Een verbeterde stagebegeleiding: voor dit project zijn een aantal voorbereidende stappen ondernomen. Er zijn een aantal infosessies gegeven aan de sectorverantwoordelijken van Familiehulp. Deze sessies handelden over de verwachtingen m.b.t. de begeleiding van de cursisten tijdens hun stage binnen Familiehulp en de aandachtspunten bij de evaluatie van de cursisten. In 2007 wordt dit project verder verfijnd en uitgewerkt. - Uitgeven herwerkte cursussen: een volledige revisie van de cursussen gebeurt maar 1 keer om de 10 tot 15 jaar en is een complex en uitgebreid werk. Er waren veel lange en inhoudelijke discussies over de inhoud en de methodieken. Bovendien moesten alle cursussen ook aangepast worden aan de nieuwe organisatiestructuur van Familiehulp. Dit nam meer tijd in beslag dan eerst was vooropgesteld. De herwerkte cursussen zijn nu inhoudelijk klaar. In een laatste fase dient de lay-out en het drukwerk nog uitgevoerd worden. Dit zal gerealiseerd worden in Interne kwaliteitsaudit De interne audits waren gepland eind Het project is niet gerealiseerd kunnen worden wegens het vertrek van de manager kwaliteitsbeheer. De manager kwaliteitsbeheer is bevoegd voor het uitvoeren van de interne audits. Kinderdagverblijven 2006 was een zeer bewogen jaar voor de kinderdagverblijven. Begin 2006 werd een voorlopig diensthoofd kinderdagverblijven aangesteld en een nieuwe coördinator in De Speelboom Oostende. In mei zijn de kinderdagverblijven ook uitgebreid met een derde kinderdagverblijf, De Jannemietjes in Herentals, dat werd overgenomen door Familiehulp. Ook is er tussen de coördinatoren verder gewerkt aan het verfijnen van het kwaliteitshandboek opgesteld in 2005, maar door het vertrek van de manager kwaliteitsbeheer is de afwerking hiervan blijven liggen. Dit zal in 2007 terug actief opgenomen worden. 14

15 15

16 J A A R V E R S L A G Kerncijfers zorg- en dienstverlening en personeel 2006 We bekijken hieronder de cliënten, de gepresteerde uren en de personeelsleden over de verschillende types zorg- en dienstverlening anno 2006 en vergelijken met 2005 (exclusief de kinderdagverblijven). 1. Cliënten/klanten Aantal cliënten/klanten in 2006 In 2006 werden cliënten/klanten door Familiehulp geholpen. Het grootste aandeel bestaat uit cliënten gezinszorg (36%), logistieke hulp (poetsdienst) (28%) en PIT (dienstverlening in het kader van dienstencheques) (26%). De vierde grootste groep zijn de cliënten van de opvang voor zieke kinderen (6%). 28% Aantal cliënten/klanten in 2006 Gezinszorg: Poetsdienst: PIT: Opvang zieke kinderen: Oppas: Karwei: Vervoer: % 6% 2% 36% 1% 1% Groei in aantal cliënten Het totaal aantal cliënten/klanten is met 16,6% toegenomen ten opzichte van Het aantal cliënten/klanten groeit in alle werksoorten. De grootste groei is te noteren in de groei van het aantal PIT-klanten (+45%). Met een groei van 11% zit ook de zorgverlening opvang zieke kinderen het tweede opeenvolgend jaar in de lift. Het aantal cliënten gezinszorg neemt met 8,4% toe. De groei van cliënten oppas en vervoer is 4% en 3%. Het aantal cliënten poetsdienst en karwei nemen met elk 1% toe. Groei aantal cliënten/klanten in 2006 Karwei Vervoer Oppas Opvang zieke kinderen PIT Poetsdienst Gezinszorg 16 0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0%

17 2. Gepresteerde uren Gepresteerde uren in 2006 In 2006 werden door Familiehulp uren zorg- en dienstverlening gepresteerd. Analoog aan het aantal cliënten/klanten wordt het grootste aandeel ingenomen door gezinszorg (61,3%) en poetsdienst (22,6%). Ook hier gevolgd door PIT (14,6%) en opvang zieke kinderen (1,0%). Aantal gepresteerde uren in 2006 Gezinszorg: ,5 u. PIT: u. Poetsdienst: u. Oppas: ,6 u. Opvang zieke kinderen: ,74 u. Karwei: ,95 u. Vervoer: ,25 u. 55,59% 19,89% 21,35% 2,01% 0,98% 0,15% (Karwei) 0,02% (Vervoer) Groei in aantal gepresteerde uren Het aantal gepresteerde uren in 2006 is met 12% gegroeid ten opzichte van Die toename is in hoofdzaak toe te schrijven aan de groei van PIT (+66%) en opvang zieke kinderen (+15%). Ook de gepresteerde uren oppas (+9%) kennen een relatief grote groei. In tegenstelling tot verleden jaar, is de groei van de gepresteerde uren gezinszorg (+3%) en logistieke hulp (poetsdienst) (+0,3%) positief en deze van karwei (-6%) en vervoer (-9%) negatief. Groei aantal gepresteerde uren t.o.v (in %) Vervoer Karwei Opvang zieke kinderen Oppas PIT Poetsdienst Gezinszorg 17-20% 0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0%

18 J A A R V E R S L A G Medewerkers Op 31/12/2006 werden personeelsleden te werk gesteld door Familiehulp. De grootste groep bestaat uit verzorgenden (48,4%) en logistieke hulpen (22,7%). De PIT-arbeiders hebben een aandeel van 21,6%. Aantal personeelsleden op 31/12/2006 (10.559) Verzorgenden: Logistieken: PIT-arbeiders: BBP: Adm. bedienden: PIT-bedienden: Staf: Kinderdagverblijven: VTO: Directie: Andere: ,5% 3% 22,7% 21,6% Het aantal verzorgenden is verder uit te splitsen in verzorgenden gezinszorg en 28 verzorgenden opvang zieke kinderen. Het aantal logistieke hulpen is verder uit te splitsen in huishoudhulpen, 21 oppassers en 12 karweimannen. Familiehulp stelde op 31 december begeleidende personeelsleden, 142 administratief bedienden, 93 PIT-bedienden, 65 stafleden, 50 personeelsleden in de kinderdagverblijven, 48 personeelsleden in het kader van VTO, 43 directieleden en 11 andere personeelsleden (poetsvrouwen in eigen beheer) te werk. 50% van de bedienden werkt deeltijds. De gemiddelde baremieke anciënniteit van de bedienden is 10 jaar. Op 31 december 2006 was 10% van de bedienden in tijdskrediet of thematisch verlof. Op de totale groep van medewerkers werkt 82% deeltijds. 98,5% zijn vrouwen. Overige Groei in aantal personeelsleden t.o.v Het aantal personeelsleden groeit met 982 personeelsleden of 10% t.o.v De groei is naast de groei in het aantal verzorgenden bijna volledig toe te schrijven aan de groei in het aantal personeelsleden PIT. De PIT-arbeiders groeien met 693 arbeiders of met 44%, de PIT-bedienden met 42 medewerkers of met 82%. De relatief grote groei in de medewerkers van de kinderdagverblijven wordt verklaard door de overname van het kinderdagverblijf de Jannemietjes in Herentals door Familiehulp in De negatieve groei in de directie gaat om de uitstroom van 2 ondersteunende directieleden vanwege het bereiken van de pensioenleeftijd. Groei aantal personeelsleden t.o.v (in %) Directie VTO Kinderdagverblijven Staf PIT-bedienden Adm. Bedienden BBP PIT-arbeiders Logistieken Verzorgenden 18-50% 0% 0% 00% 150% 200% 250%

19 Gezinszorg Bij gezinnen en bejaarden met een vraag naar verzorging en hulp in het huishouden komt er een verzorgende van Familiehulp langs. De verzorgende verricht taken zoals het dagelijks en wekelijks toilet, de lichaamsverzorging, het bereiden van maaltijden, de was en strijk, het onderhoud van de woning, Familiehulp werkt vanuit een mensbetrokken houding, waardoor ook de nodige psychosociale ondersteuning gegeven wordt. Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel < 0,26 0,26 0,50 0,51 0,75 0,76 1,00 1,01 1,25 >1,26 1,50 Prestatie-uren per inwoner per zorgregio Cliënten In 2006 verleende Familiehulp gezinszorg aan cliënten, dat is een groei met 8,4% ten opzichte van Het gaat hier in hoofdzaak om bejaarden (73% van de cliënten). Vermits het aantal gezinnen sterker is gestegen dan het aantal bejaarden, neemt het aandeel van de gezinnen terug toe na een jarenlange daling. Hoge leeftijd: 43% van de cliënten is ouder dan 80 jaar. De gemiddelde leeftijd van de cliënten neemt toe doorheen de jaren. Alleenstaanden (zonder kinderen ten laste) maken het grootste (55%) deel van het cliëntenbestand uit. Zwaar zorgbehoevend: 32,3% van de cliënten gezinszorg is zwaar zorgbehoevend (d.w.z. de totale BEL-score bedraagt 35 of meer). De zorgbehoevendheid neemt doorheen de jaren toe. 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Evolutie leeftijd cliënten gezinszorg Cliënten < 40 jaar Cliënten > 80 jaar 19

20 J A A R V E R S L A G Zorgverlening Zorgverlening wordt uitgedrukt in prestatie-uren. De overheid legt voor gezinszorg het maximaal aantal prestatie-uren per dienst strikt vast, de zogenaamde contingenturen. Zodoende geven de prestatie-uren geen beeld van de werkelijke nood of de bestaande vraag. De jaarlijkse procentuele verhoging van het urencontingent door de Vlaamse Gemeenschap is kleiner dan 4%, zoals ingeschreven in het thuiszorgdecreet van In 2006 presteerde Familiehulp ,50 uren gezinszorg, een stijging met 3,4% ten opzichte van Wat de prestatie-uren betreft, is de positie van de bejaarden nog belangrijker dan bij het aantal cliënten: 83% van alle uren gezinszorg worden gepresteerd bij bejaarden. In 2006 kreeg een cliënt gemiddeld 206 uren gezinszorg. Voor 23% van de cliënten duurt de gezinszorg minder dan 3 maanden, voor 55% meer dan 1 jaar. 4,5% van de cliënten ontvangt reeds 10 jaar en meer gezinszorg. De duur van gezinszorg neemt toe doorheen de tijd De voornaaste redenen voor gezinszorg bij bejaarden zijn nog steeds: functieverlies (32%), lichamelijke ziekte (19%) en orthopedie (13%). Bij gezinnen zijn kraamzorg (21%), lichamelijke ziekte (19%) en psychische ziekte (12%) de belangrijkste redenen. Er wordt in gezinszorg veel aandacht besteed aan zorg op maat. Dit vinden we o.a. terug in het verlenen van zorg op onregelmatige uren, dat wil zeggen na uur s avonds en in het weekend. 6% van de cliënten krijgt s avonds na uur of tijdens het weekend zorg. Vooral bejaarden doen beroep op deze zorgverlening. 70% Evolutie zorgbehoevendheid cliënten gezinszorg 60% 50% 40% 30% BEL score < 25 BEL Score > 34 20% 10% 0% Doelgroepen Familiehulp richt zich ook naar specifieke doelgroepen binnen de gezinszorg, meer bepaald kraamzorg, thuiszorg bij psychisch zieke cliënten, dementerenden, kansarmen, palliatieve zorg In 2006 werden in Familiehulp volgende uren bij enkele doelgroepen gepresteerd. Zorg bij dementerenden ,5 (+10%) Zorg bij psychisch zieke cliënten ,75 (+2%) Zorg bij sociaal zwakken ,75 (+0,5%) Medewerkers Familiehulp stelde op 31 december verzorgenden te werk of 157 verzorgenden meer t.o.v. 31 december % van de verzorgenden werkte op 31/12/2006 deeltijds. Het deeltijds werken is in de periode van 67% naar 77% gestegen. Deeltijds werken geeft kans op meer evenwicht tussen draagkracht en draaglast en is niet onbelangrijk gezien de stijging van de zwaarzorgbehoevendheid. Deeltijds werken faciliteert de combinatie arbeid en gezin. Familiehulp creëert de mogelijkheid om te kunnen deeltijds werken via een specifieke ondernemingscao vrijwillig deeltijds werken. In geval van loopbaanonderbreking kan men genieten van de daaraan verbonden aanmoedigingspremies van de Vlaamse overheid. De gemiddelde leeftijd van verzorgenden is 39,9 jaar. Dit neemt doorheen de jaren toe. 32% van de verzorgenden is meer dan 45 jaar op 31/12/2006. Op 31/12/2000 was dit nog maar 19%. Deze vaststelling is belangrijk vermits in het kader van het VIA (2005) een akkoord is afgesloten om het volledige traject van de vrijstelling arbeidsprestaties vanaf 45 jaar voor de diensten gezinszorg uit te voeren (12 dagen voor jarigen, 24 dagen voor jarigen en 36 dagen voor 55 jarigen en meer). De gemiddelde baremieke anciënniteit van de verzorgenden is 12,7 jaar. Dit stijgt doorheen de jaren. De stijgende baremieke anciënniteit betekent hogere loonkosten. De subsidies houden daarentegen geen rekening met de stijgende anciënniteit. Het aantal uren ziekte bedraagt 10,1% van de totale uren en stijgt terug sinds 2 opeenvolgende jaren van dalen.

21 40% % verzorgenden naar leeftijd 35% 30% 25% 20% % verzorgenden minder dan 30 jaar 15% 10% 5% % verzorgenden 45 jaar en meer 0% ,00 12,00 11,00 10,00 9, Gemiddelde baremieke anciënniteit bij verzorgenden

22 J A A R V E R S L A G Poetsdienst De poetsdienst betreft het wekelijks onderhoud van de woning, aangevuld met beperkte huishoudelijke taken, zoals strijk, afwas of het opwarmen van een maaltijd. Er wordt tevens algemene psychosociale en pedagogische ondersteuning geboden. Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel < 0,10 0,11 0,20 0,21 0,30 0,31 0,40 0,41 0,50 0,51 0,60 > 0,61 Prestatie-uren per inwoner per zorgregio 60% Evolutie leeftijd cliënten poetsdienst 50% 40% bejaarden > 79 jaar 30% 20% gezinnen < 40 jaar cliënten < 70 jaar 10% 0% Cliënten Familiehulp bood in 2006 poetsdienst bij cliënten. De bejaarden vormen 92,5% van het poetsdienst-cliëntenbestand. Hoge leeftijd: Slechts 4,8% van de cliënten poetsdienst is jonger dan 60 jaar. Het aandeel van de hoogbejaarden neemt toe doorheen de tijd. 68% van de cliënten is alleenstaand. 10,5% van de cliënten poetsdienst is zwaar zorgbehoevend (totale BEL-score gelijk aan en meer dan 35). We constateren dat de zorgbehoefte van de cliënten logistieke hulp doorheen de jaren toeneemt. Zorgverlening In tegenstelling tot gezinszorg worden er voor poetsdienst geen contingenturen maar VTE personeel (voltijdse equivalenten) vastgelegd door de overheid. Voor 2006 was een uitbreiding van 30,25 VTE. Deze bijkomende VTE dienen ter vervanging van de vrijstelling arbeidsprestaties die aan 45-plussers door het VIA II (2005) worden toegekend. Deze bijkomende VTE werden door Familiehulp over de zorg/regio s gespreid volgens het relatief aandeel 45-plussers van elke zorgregio in de vzw. In 2006 presteerde Familiehulp ,5 uren poetsdienst. Dit is een stijging met 0,3% t.o.v % van deze uren

23 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Evolutie zorgbehoevendheid cliënten poetsdienst BELscore <25 BELscore 35 en + worden bij bejaarden gepresteerd. Een cliënt kreeg gemiddeld 94 uren poetsdienst op jaarbasis (gezinnen 66 uur, bejaarden 97 uur). Terwijl het aantal uren per bejaarde quasi constant blijft, daalt dit bij de gezinnen van 71 naar 66 uur. Langdurige zorgverlening: 78% van de cliënten heeft meer dan 1 jaar zorgverlening; 12% zelfs meer dan 10 jaar. Voor gezinnen blijven lichamelijke ziekte (26%), orthopedie (16%), een handicap (13%) of psychische ziekte (12%) de voornaamste redenen om beroep te doen op de poetsdienst van Familiehulp. Bij bejaarden blijven dat: functieverlies (38%), lichamelijke ziekte (21%) en orthopedie (14%). Medewerkers Op 31 december 2006 stelde Familiehulp huishoudhulpen te werk. Dit is 7 huishoudhulpen meer t.o.v. 31/12/ % van de huishoudhulpen werkte op 31/12/2006 deeltijds. De meerderheid werkt halftijds. In de periode is het deeltijds werken van 84% naar 92% gestegen. De huishoudhulpen zijn gemiddeld 43,6 jaar en gemiddeld 3,7 jaar ouder dan de verzorgenden. Analoog aan de verzorgenden, stijgt bij de huishoudhulpen de leeftijd. In het kader van de VIA II (2005) is er tevens voor de huishoudhulpen een akkoord om het volledige traject van de vrijstelling arbeidsprestaties vanaf 45 jaar voor de diensten gezinszorg uit te voeren. 50% van de huishoudhulpen is 45 jaar of ouder op 31/12/2005. Op 31/12/2000 was dit nog maar 23%. De gemiddelde baremieke anciënniteit van de huishoudhulpen stijgt tot 10 jaar. In 2002 bedroeg de gemiddelde baremieke anciënniteit nog 8,2 jaar. In tegenstelling tot de subsidies van gezinszorg door de Vlaamse Gemeenschap, wordt bij de subsidies van poetsdienst door de Vlaamse Gemeenschap wel rekening gehouden met de stijgende baremieke anciënniteit. Het aantal ziekteuren bedraagt 12,7% van de totale uren (12,1% in 2005). Dit ligt 2% hoger dan bij de verzorgenden. Analoog aan de verzorgenden zien we dat het aandeel ziekte in de totale uren terug stijgt na 2 opeenvolgende jaren van daling. Gemiddelde baremieke anciënniteit bij huishoudhulpen 10,50 10,00 9,50 9,00 8,50 8,00 7,50 7, gemiddelde baremieke anciënniteit bij huishoudhulpen

24 Fa m i l i e h u l p j a a rv e r s l a g J A A R V E R S L A G

25 Kraamzorg Volle Maan Het zorgverleningsaanbod van Volle Maan bevat twee aspecten: Prenataal, naar aanleiding van een zwangerschap/geboorte. Postnataal, voor een periode van 8 weken na de bevalling (in bepaalde gevallen is verlenging mogelijk). Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel 0 0,003 0,004 0,007 0,008 0,011 0,012 0,015 > 0,016 Prestatie- uren per inwoner per zorgregio Familiehulp verleende in ,75 uren kraamzorg en gezinszorg naar aanleiding van een zwangerschap/geboorte (+27% t.o.v. 2005) aan cliënten (+67% t.o.v. 2005). Kraamzorg vertegenwoordigt zodoende 7% van de prestatieuren en 24% van de cliënten gezinszorg bij gezinnen. Er worden kraamverzorgenden voor deze zorgverlening ingeschakeld. De klemtoon ligt in hun takkenpakket op het verzorgende, op de observatie- en signaalfunctie en op de brede zorgverlening. De taken van de kraamverzorgende zijn onder meer de verzorging van de baby en de moeder, de opvang van de andere kinderen van het gezin, praktische tips voor de zorg van moeder en baby en dagelijkse huishoudelijke taken (koken, wassen, strijken). De taken en het tijdstip worden steeds in overleg met het gezin bepaald. In sommige zorgregio s van Familiehulp bestaat er een volledig apart functionerende equipe, binnen andere zorgregio s zijn er gespecialiseerde verzorgenden die geïntegreerd zijn in de wijkwerking. Familiehulp streeft ernaar om één of twee vaste kraamverzorgenden aan het gezin toe te wijzen. De kraamverzorgenden krijgen vorming over de verschillende aspecten van kraamzorg, ofwel binnen het vormingsinstituut van Familiehulp, ofwel in samenwerking met externe deskundigen (vroedvrouwen, gynaecologen, huisartsen, ). 25

26 J A A R V E R S L A G Oppas Oppas bestaat uit het aanbieden van gezelschap en toezicht bij een zorgbehoevende. De aandacht en tijdsbesteding zijn volledig gericht op de zieke, bejaarde of andersvalide. In uitzonderlijke omstandigheden worden deeltaken in de huishouding opgenomen. De oppas is aanvullend aan andere professionele zorgverlening. Het dient om de draagkracht van de mantelzorger te ondersteunen of om de mantelzorger tijdelijk te vervangen. In de zorgregio s Aalst, Brussel en Gent biedt Familiehulp oppas aan in eigen beheer. In interregio 1 (West-Vlaanderen) is er sprake van een gezamenlijk beheer van de zorgverlening oppas, namelijk via vzw s Oppas (Brugge, Oostende, Roeselare) en de vzw Oppas en Vervoer (Ieper en Kortrijk). In alle andere zorgregio s is er een samenwerking met partners. In de zorgregio s Aalst en Gent zijn enkel professionelen aan de slag. In de zorgregio s Brugge, Ieper, Kortrijk en Roeselare vrijwilligers. Ook in die zorgregio s waar sprake is van oppas in samenwerking, gaat het quasi altijd om vrijwilligers. In de zorgregio s Brussel en Oostende wordt oppas zowel door vrijwilligers als professionelen verstrekt. Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel 0,01-0,050 0,051-0,150 > 0,150 Actieve doorverwijzing Prestatie-uren per inwoner per zorgregio 26 Cliënten en zorgverlening Familiehulp verleende in uren oppas in eigen beheer (dat is een stijging met 19% ten opzichte van 2005) aan 99 cliënten. Het gemiddeld aantal uren oppas is gestegen van 240 in 2004, naar 272 in 2005 en naar 298 uur/cliënt in De oppasdienst is het grootst in zorgregio Aalst. Indien we ook kijken naar het aanbod van oppas in gezamenlijk beheer en in samenwerking, werden uren gepresteerd in 2006 aan cliënten. De oppasdienst in Oostende is het grootst (vooral vrijwilligers), gevolgd door Brugge (uitsluitend vrijwilligers).

27 Gepresteerde uren oppas (%) 22,9% Aalst (professionelen)... 6% Brugge (vrijwilligers)... 22,9% 16% Brussel (professionelen)...0,5% Brussel (vrijwilligers)...5,4% Gent (professionelen)... 4% Ieper en Kortrijk (vrijwilligers)...16% Oostende (professionelen)...0,3% Oostende (vrijwilligers)... 26,7% 26,7% 4% 5,4% 6% 0,5% 0,3% Medewerkers Familiehulp stelde in oppassers te werk. Naast deze vaste equipe aan oppassers wordt oppas ook door vrijwilligers opgenomen. 100% werkt deeltijds De gemiddelde leeftijd is 47 jaar. De gemiddelde baremieke anciënniteit is 5,8 jaar. 27

28 J A A R V E R S L A G Opvang zieke kinderen Familiehulp organiseert in heel Vlaanderen en Brussel opvang voor zieke kinderen. Deze zorgverlening bestaat uit het verzorgen en gezelschap houden van zieke kinderen, toezicht op medicatie en het bereiden van aangepaste maaltijden. Er worden geen huishoudelijke of verpleegkundige taken opgenomen. De opvang is voorzien binnen de 24 uur na de aanvraag. Voor opvang van zieke kinderen liepen de reeds eerder afsloten contracten met CM (Christelijke Mutualiteiten), K.U.Leuven en I.P.A. verder. De afdelingen Brugge en Kortrijk hebben een RKW erkenning. Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel 0 0 0,005 0,006 0,010 0,011 0,015 0,016 0,020 0,021 0,025 > Prestatie-uren per inwoner per zorgregio Familiehulp presteerde in ,74 uren opvang van zieke kinderen (+ 15% t.o.v. 2005) bij cliënten (+11%). Gemiddeld gaat het dus om 22 uur/cliënt. Deze zorgverlening wordt verleend door eigen gekwalificeerde verzorgenden (49%) en/of gekwalificeerde uitzendkrachten. Het aandeel van gekwalificeerde uitzendkrachten stijgt t.o.v van 45% naar met 51%. Familiehulp stelde in personeelsleden opvang zieke kinderen te werk. 54% werkt deeltijds. De gemiddelde leeftijd is 33,6 jaar. De gemiddelde baremieke anciënniteit is 4 jaar. Naast deze vaste equipe wordt opvang zieke kinderen ook door verzorgenden van het reguliere circuit opgenomen. 28

29 Kinderdagverblijven Familiehulp beheert drie kinderdagverblijven: één in Oostende, één in Turnhout en één in Herentals. Ze zijn erkend door Kind en Gezin en bieden opvang in groep aan, voor kinderen van 0 tot 3 jaar. De geschiedenis van De Speelboom Oostende gaat terug tot 1988 (erkend sinds 5 januari 2004). In 2003 zag De Speelboom Turnhout het levenslicht (erkend sinds 1 november 2003). In 2006 nam Familiehulp de Jannemietjes in Herentals over. Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel Kinderdagverblijven aanwezig Cliënten en zorgverlening In 2006 waren er 156 erkende plaatsen: 23 in Oostende, 42 in Turnhout en 91 in Herentals. In Oostende worden evenwel 106 verschillende kinderen opgevangen over heel 2006, terwijl dat aantal voor Turnhout en Herentals op respectievelijk 95 en 195 ligt. Dit is een logisch gevolg van de specifieke opvangformules die in De Speelboom Oostende aangeboden worden: occasionele opvang, acute opvang, In totaal werden met andere woorden 396 kinderen opgevangen. In Oostende richt het kinderdagverblijf zich specifiek naar kansarmen, allochtonen, enz. en trekt die doelgroepen dan ook relatief meer aan dan De Speelboom Turnhout en de Jannemietjes in Herentals. Occasionele, tijdelijke en acute opvang vergemakkelijken het volgen van een opleiding (een taalcursus Nederlands bijvoorbeeld), het deelnemen aan een sollicitatieprocedure, zeker voor alleenstaande ouders. Ook in het geval van plotse opname in het ziekenhuis van de enige of thuiswerkende ouder, kan De Speelboom Oostende een oplossing bieden. Het aanbod van dit kinderdagverblijf is zodoende ook afgestemd op de seizoensarbeid eigen aan de kust en op de specifieke werksituatie van scheepslui. Medewerkers Op 31 december 2006 werkten er 50 personen in de kinderdagverblijven van Familiehulp, waarvan 9 in de Speelboom Oostende, 11 in de Speelboom in Turnhout en 30 in de Jannemietjes in Herentals. 68% werkt deeltijds. De gemiddelde leeftijd is 33 jaar. De gemiddelde baremieke anciënniteit is 7 jaar. Op de hoofdzetel is er 1/2 VTE diensthoofd kinderdagverblijven. 29